Όταν ο Ντόναλντ Τραμπ αναλάβει τα καθήκοντά του στις 20 Ιανουαρίου, οι απελάσεις μεταναστών θα αποτελέσουν προτεραιότητα.
Ο εκλεγμένος πρόεδρος των ΗΠΑ έχει υποσχεθεί τις μαζικότερες απελάσεις στην αμερικανική ιστορία, με επιδρομές σε χώρους εργασίας και ανάκληση προγραμμάτων αποφυλάκισης υπό όρους. Ο Στίβεν Μίλερ, ο αναπληρωτής επικεφαλής του επιτελείου Τραμπ, και ο Τομ Χόμαν -ο επικείμενος «τσάρος» των αμερικανικών συνόρων, θέλουν να χρησιμοποιήσουν τις Ένοπλες Δυνάμεις των ΗΠΑ για τις απελάσεις. Ο Τραμπ ανέφερε ως έμπνευση την «Επιχείρηση Wetback», την αμφιλεγόμενη εκστρατεία της δεκαετίας του 1950 υπό τον πρόεδρο Ντουάιτ Αϊζενχάουερ, κατά την οποία εκδιώχθηκαν έως και 1,3 εκατομμύρια άνθρωποι.
Ποιες οικονομικές συνέπειες μπορεί να έχει μια μεγάλης κλίμακας καταστολή; Σύμφωνα με το think tank «Pew Research Centre», περίπου 11 εκατομμύρια παράτυποι μετανάστες ζούσαν στις ΗΠΑ το 2022, εκ των οποίων οι 8,3 εκατομμύρια ήταν εργαζόμενοι. Οι ειδικοί εκτιμούν ότι ο αριθμός αυτός μπορεί να ανέρχεται πλέον σε 10 εκατομμύρια εργαζομένους, δηλαδή το 6% του εργατικού δυναμικού των ΗΠΑ. Πολλοί εργάζονται σε εργοτάξια και αγροκτήματα, καθώς και σε εστιατόρια. Η Καλιφόρνια, η Φλόριντα, η Νέα Υόρκη και το Τέξας φιλοξενούν σχεδόν τους μισούς από αυτούς. Οι οικονομικές επιπτώσεις μιας απέλασης αυτού του πληθυσμού -είτε πλήρους είτε, όπως είναι πιθανότερο κατά τον Economist, μερικής- μπορούν να εκτιμηθούν σε τρεις διαστάσεις: απασχόληση, τιμές καταναλωτή και οικονομία.
Οι απελάσεις συζητούνται συχνά ως ευλογία για τους Αμερικανούς εργαζόμενους. Ο Στίβεν Μίλερ, για παράδειγμα, έχει πει ότι οι μαζικές απελάσεις θα δημιουργήσουν θέσεις εργασίας για τους Αμερικανούς και θα αυξήσουν τους μισθούς. Το αν αυτό θα αποδειχθεί ότι ισχύει εξαρτάται από το κατά πόσον η εργασία των παράτυπων μεταναστών υποκαθιστά ή συμπληρώνει την εργασία των γηγενών. Τα στοιχεία υποδηλώνουν το δεύτερο.
Η έλλειψη εργατικού δυναμικού θα επιδεινωθεί λόγω των απελάσεων
Μια μελέτη της Chloe East του Πανεπιστημίου του Κολοράντο Ντένβερ και των υπολοίπων συγγραφέων της, διαπίστωσε ότι οι απελάσεις υπό τον πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα οδήγησαν στην απώλεια μιας θέσης εργασίας για κάθε 11 μετανάστες που εκδιώχθηκαν από τις ΗΠΑ. Ένα έγγραφο από το Peterson Institute for International Economics, μια δεξαμενή σκέψης, προσφέρει παρόμοια ευρήματα. Οι συγγραφείς εκτιμούν ότι η απέλαση μόλις 1,3 εκατ. εργαζομένων θα προκαλούσε μόνιμη μείωση της απασχόλησης κατά 0,6%. Η παραγωγή θα δεχόταν ακόμη μεγαλύτερο πλήγμα.
«Οι μετανάστες δεν παρέχουν απλώς εργατικό δυναμικό για μια σταθερή ζήτηση» εξηγεί ο οικονομολόγος Μίχαελ Κλέμενς του Πανεπιστημίου George Mason, «είναι ένα κρίσιμο συστατικό για την παραγωγή». Εξάλλου, κάποιος πρέπει να συσκευάσει θαλασσινά για να φτιάξει αστακοσαλάτες και να μαζέψει με το χέρι αγγούρια που προορίζονται για ελληνικές σαλάτες. Ωστόσο, οι Αμερικανοί είναι σπάνια πρόθυμοι να αναλάβουν τέτοιες δουλειές με τους μισθούς που προσφέρονται.
Κατά τη διάρκεια της πανδημίας της Covid-19, το Εθνικό Συμβούλιο Γεωργικών Εργοδοτών των ΗΠΑ διεξήγαγε μια έρευνα για να διαπιστώσει πόσοι άνεργοι Αμερικανοί θα αναλάμβαναν σχεδόν 100.000 εποχικές θέσεις εργασίας σε αγροκτήματα που είχαν προκηρυχθεί για φιλοξενούμενους εργάτες μέσω ενός ομοσπονδιακού προγράμματος. Στο αποκορύφωμα της κρίσης, μόλις 337 άτομα έκαναν αίτηση. Με το ποσοστό απασχόλησης μεταξύ των γεννηθέντων στις ΗΠΑ εργαζομένων ηλικίας 25 έως 54 ετών σε υψηλό επίπεδο δεκαετιών και τη γήρανση του πληθυσμού, η έλλειψη εργατικού δυναμικού θα επιδεινωθεί.
Πώς οι απελάσεις θα επηρεάσουν κόστος στέγασης και φορολογικά έσοδα
Ο αντίκτυπος των μαζικών απελάσεων ποικίλλει ανάλογα με τον τομέα. Η γεωργία είναι ιδιαίτερα ευάλωτη καθώς έκθεση του Διαλόγου για τη Μετανάστευση στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, εκτιμά ότι σχεδόν 1 εκατομμύριο από τους 2,5 εκατ. εργάτες γης της Αμερικής είναι παράτυποι μετανάστες. Οι γαλακτοκομικές και πτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις, οι οποίες δεν μπορούν να κάνουν χρήση της εποχικής βίζας φιλοξενούμενου εργάτη, εξαρτώνται ιδιαίτερα από αυτούς. Η απώλεια αυτού του εργατικού δυναμικού θα μπορούσε να αντισταθμιστεί με την αύξηση της αυτοματοποίησης, με περισσότερους φιλοξενούμενους εργαζόμενους ή με μεγαλύτερη εξάρτηση από τις εισαγωγές.
Ο Μίχαελ Κλέμενς, ο Ίθαν Λιούις του Dartmouth College και η Χάννα Ποστέλ του Duke University διαπίστωσαν ότι ο αποκλεισμός 500.000 Μεξικανών εργατών από τις γεωργικές εκμεταλλεύσεις τη δεκαετία του 1960 οδήγησε κυρίως σε μεγαλύτερη εκμηχάνιση. «Ωστόσο, τα ρομπότ εξακολουθούν να μην μπορούν να συγκριθούν με τους ανθρώπους όταν πρόκειται να μαζέψουν φράουλες» σχολιάζει ο Economist. Έτσι τώρα η συνέπεια θα είναι είτε υψηλότερο κόστος, είτε άλλο δυσάρεστο αποτέλεσμα για την κυβέρνηση Τραμπ, όπως ένα μεγαλύτερο εμπορικό έλλειμμα.
Το κόστος στέγασης είναι επίσης πιθανό να αυξηθεί. Σε αντίθεση με τις επιχειρήσεις παραγωγής τροφίμων, οι οποίες μπορούν μερικές φορές να στραφούν στην αυτοματοποίηση ή στις εισαγωγές, οι κατασκευαστικές εταιρείες έχουν λιγότερες εναλλακτικές λύσεις. Περίπου 1,5 εκατομμύριο μετανάστες εργάζονται στον κλάδο, αντιπροσωπεύοντας περίπου το ένα έκτο του εργατικού δυναμικού, καθώς και κάτι λιγότερο από το ένα τρίτο σε επαγγέλματα όπως η εγκατάσταση γυψοσανίδας, τα κουφώματα και οι στέγες. Η οικοδομή κατοικιών βρίσκεται ήδη υπό πίεση λόγω των υψηλότερων επιτοκίων- περαιτέρω διαταραχές στην αλυσίδα εφοδιασμού θα μπορούσαν να επιδεινώσουν τις ελλείψεις. Αν και οι απελάσεις θα έπρεπε να σημαίνουν λιγότερη ζήτηση κατοικιών, πρόσφατη έρευνα του Troup Howard του Πανεπιστημίου της Γιούτα και των συνεργατών του διαπιστώνει ότι οι απελάσεις κατά τη διάρκεια της διοίκησης Ομπάμα επιδείνωσαν τις ελλείψεις κατοικιών. Ο αντίκτυπος από την πλευρά της προσφοράς του χαμένου εργατικού δυναμικού κυριάρχησε στη συρρίκνωση της ζήτησης, ιδίως δεδομένου ότι οι μη εξουσιοδοτημένοι μετανάστες σπάνια αγοράζουν νέες κατοικίες.
Στη συνέχεια, υπάρχει το δημοσιονομικό κόστος. Οι μαζικές απελάσεις δεν θα συρρικνώσουν απλώς το εργατικό δυναμικό, θα επιβαρύνουν επίσης τα δημόσια οικονομικά. Οι παράτυποι μετανάστες δεν είναι επιλέξιμοι για τις περισσότερες άμεσες ομοσπονδιακές παροχές, όπως οι επιδοτήσεις του Obamacare, η δημόσια στέγαση και τα προγράμματα πρόνοιας. Όμως, παρά το γεγονός ότι δεν είναι επιλέξιμοι, εξακολουθούν να πληρώνουν στα δημόσια ταμεία μέσω των φόρων επί των πωλήσεων και των φόρων μισθοδοσίας για την κοινωνική ασφάλιση και το Medicare. Πολλοί πληρώνουν επίσης έμμεσα φόρους ακίνητης περιουσίας μέσω πληρωμών ενοικίου. Οι δημοσιονομικές επιπτώσεις της μετανάστευσης επεκτείνονται πέρα από τις άμεσες εισφορές. Οι μετανάστες ενισχύουν την προσφορά εργασίας και την οικονομική παραγωγή, αυξάνοντας το φορολογητέο εισόδημα και τα κέρδη των επιχειρήσεων.
Το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κογκρέσου αναμένει ότι η πρόσφατη αύξηση της μετανάστευσης θα μειώσει τα ομοσπονδιακά ελλείμματα κατά 900 δισ. δολάρια από το 2024 έως το 2034, λόγω των υψηλότερων φορολογικών εσόδων και της οικονομικής ανάπτυξης. Η απομάκρυνση μεγάλου μέρους αυτών των εργαζομένων θα συρρικνώσει τη φορολογική βάση, ενώ θα αφήσει άθικτες τις υποχρεώσεις δαπανών - μια συνταγή για ανισόρροπα βιβλία.
Με πληροφορίες από Economist
