Ένα ανησυχητικό κύμα καύσωνα που πλήττει στην Αρκτική, προκαλεί χιονοθύελλες στην Ευρώπη και κάνει τους επιστήμονες να επανεξετάσουν ακόμη και τις πιο απαισιόδοξες προβλέψεις τους για την κλιματική αλλαγή.
Όπως επισημαίνει η Guardian, αν και θα μπορούσε να αποδειχθεί ένα σπάνιο φαινόμενο, η κυριότερη ανησυχία είναι πως η υπερθέρμανση του πλανήτη εξασθενεί την πολική δίνη (polar vortex) -τους ισχυρούς ανέμους που κάποτε μόνωναν τον παγωμένο βορρά.
Το φως του ήλιου δεν πέφτει στον βόρειο πόλο μέχρι τον Μάρτιο, αλλά μια εισροή ζεστού αέρα έχει εκτινάξει τις θερμοκρασίες στη Σιβηρία μέχρι και 35 βαθμούς Κελσίου πάνω από τον ιστορικό μέσο όρο του συγκεκριμένου μήνα.
Η Γροιλανδία είχε ήδη 61 ώρες με θερμοκρασία πάνω από το 0C το 2018 - υπερτριπλάσιες από ό,τι σε κάθε προηγούμενο έτος.
Έμπειροι παρατηρητές περιγράφουν αυτό που συμβαίνει ως «τρελό», «περίεργο», και «απλώς σοκαριστικό».
«Πρόκειται για μία ανωμαλία αναμεταξύ ανωμαλιών. Βρίσκεται αρκετά εκτός από το ιστορικό φάσμα, που είναι ανησυχητικό - είναι μια ένδειξη ότι υπάρχουν περισσότερες εκπλήξεις που μας περιμένουν καθώς συνεχίζουμε να "ξυπνάμε το θηρίο" που είναι το κλίμα μας», δήλωσε ο Michael Mann, διευθυντής του «Earth System Science Center», του Κρατικού Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια.
«Η Αρκτική πάντα θεωρείτο ως προάγγελος, λόγω του φαύλου κύκλου που εντείνει την αύξηση της θερμοκρασίας που προκαλείται από τον άνθρωπο, σε αυτή τη συγκεκριμένη περιοχή. Και στέλνει μια σαφή προειδοποίηση», προσθέτει.
Στον βορειότερο μετεωρολογικό σταθμό του κόσμου, στο Ακρωτήριο Morris Jesup στο βόρειο άκρο της Γροιλανδίας, πρόσφατα καταγράφηκαν θερμοκρασίες οι οποίες ήταν πιο ζεστές, ορισμένες φορές, και από εκείνες στο Λονδίνο και τη Ζυρίχη, που βρίσκονται χιλιάδες χιλιόμετρα νοτιότερα.
Αν και η πιο πρόσφατη μεγάλη θερμοκρασία των 6,1 βαθμών Κελσίου που καταγράφηκε την Κυριακή δεν αποτελεί ρεκόρ, στις δύο προηγούμενες περιπτώσεις (το 2011 και το 2017) οι υψηλές θερμοκρασίες διήρκεσαν μόλις λίγες ώρες, επιστρέφοντας μετά και πάλι κοντά στον ιστορικό μέσο όρο.
Την περασμένη εβδομάδα, συμπληρώθηκαν 10 ημέρες με θερμοκρασία πάνω από το 0 για τουλάχιστον μέρος της ημέρας, που καταγράφηκαν σε αυτόν τον μετεωρολογικό σταθμό, μόλις 440 μίλια από τον βόρειο πόλο.
Η αιτία και η σημασία αυτού του φαινομένου διερευνώνται. Οι θερμοκρασίες συχνά παρουσιάζουν διακυμάνσεις στην Αρκτική, λόγω της αντοχής ή της εξασθένισης της πολικής δίνης, που μπλοκάρει τις θερμότερες αέριες μάζες και βοηθά στη διατήρηση της θερμοκρασίας της περιοχής.
Καθώς αυτό το φυσικό δυναμικό πεδίο παρουσιάζει διακυμάνσεις, έχουν υπάρξει και άλλες εκτινάξεις της θερμοκρασίας, οι οποίες κάνουν τα ιστορικά διαγράμματα του καιρού της Αρκτικής να μοιάζουν με ηλεκτροκαρδιογράφημα.
Όμως τα φαινόμενα ανόδου της θερμοκρασίας γίνονται πιο συχνά και διαρκούν περισσότερα - και φέτος περισσότερο από ποτέ.
«Σε 50 χρόνια αλλαγών στην Αρκτική, το τρέχον περιστατικό αύξησης της θερμοκρασίας είναι το πιο έντονο αλλά και ένα από τα μακροβιότερα που έχουν παρατηρηθεί ποτέ στη διάρκεια του χειμώνα», δήλωσε ο Robert Rohde, επικεφαλής επιστήμονας του Berkeley Earth, μια μη-κερδοσκοπική οργάνωση που ασχολείται με την επιστήμη του κλίματος.
Το ερώτημα είναι τώρα κατά πόσο αυτό σηματοδοτεί την εξασθένιση ή την κατάρρευση της πολικής δίνης. Η δίνη εξαρτάται από τη διαφορά θερμοκρασίας μεταξύ της Αρκτικής και των μέσων γεωγραφικών πλατών, αλλά αυτό το χάσμα συρρικνώνεται επειδή ο πόλος θερμαίνεται γρηγορότερα από οποιοδήποτε άλλο σημείο στη Γη. Ενώ οι μέσες θερμοκρασίες έχουν αυξηθεί κατά περίπου 1 βαθμό Κελσίου, η αύξηση στον πόλο -κοντά στο 3C- λιώνει τη μάζα του πάγου.
Σύμφωνα με τη Nasa, ο θαλάσσιος πάγος της Αρκτικής μειώνεται τώρα με ρυθμό 13,2% ανά δεκαετία, αφήνοντας πίσω του περισσότερο νερό και υψηλότερες θερμοκρασίες.
Ορισμένοι επιστήμονες μιλάνε για ένα ενδεχόμενο γνωστό ως «ζεστή Αρκτική, κρύες ήπειροι» καθώς η πολική δίνη καθίσταται λιγότερο σταθερή - απορροφώντας περισσότερο ζεστό αέρα και αποβάλλοντας περισσότερο κρύο, όπως το ψύχος που πλήττει σήμερα τη βόρεια Ευρώπη.
Ο Rohde σημειώνει ότι αυτή η θεωρία παραμένει αμφιλεγόμενη και δεν είναι προφανής σε όλα τα κλιματικά μοντέλα, αλλά τα μοτίβα θερμοκρασίας αυτού του έτους είναι συνεπή με αυτή την πρόβλεψη.
Μακροπρόθεσμα, ο Rohde αναμένει περισσότερες μεταβολές. «Καθώς ζεσταίνουμε με γρήγορο ρυθμό την Αρκτική, μπορούμε να περιμένουμε ότι τα επόμενα χρόνια θα μας φέρουν ακόμα περισσότερα παραδείγματα πρωτοφανών καιρικών συνθηκών».
Ορισμένοι υποστηρίζουν πως οι πρόσφατες τάσεις διαφέρουν από τα προηγούμενα περιστατικά αύξησης της θερμοκρασίας, ενώ άλλοι προειδοποιούν πως είναι πρόωρο να το δούμε αυτό ως σημαντική μετατόπιση από τις προβλέψεις.
Ο Zeke Hausfather από το Berkeley Earth αναφέρει πως η τρέχουσα αύξηση της θερμοκρασίας κατά 20 βαθμούς Κελσίου πάνω από τον μέσο όρο στην Αρκτική «είναι σχεδόν βέβαιο ότι οφείλεται κυρίως στη φυσική μεταβλητότητα». Αν και έχει ενισχυθεί από το φαινόμενο του θερμοκηπίου, «δεν έχουμε ισχυρές ενδείξεις ότι οι παράγοντες που οδηγούν στη βραχυπρόθεσμη μεταβλητότητα στην Αρκτική θα ενισχυθούν σε έναν κόσμο που θερμαίνεται. Αν μη τι άλλο, τα κλιματικά μοντέλα υποδηλώνουν ότι ισχύει το αντίθετο, δηλαδή ότι οι χειμώνες σε μεγάλο γεωγραφικό πλάτος είναι ελαφρώς λιγότερο άστατοι καθώς ο πλανήτης θερμαίνεται», επισημαίνει.
Παρόλο που είναι πολύ νωρίς για να γνωρίζουμε αν πρέπει να αλλάξουν οι συνολικές προβλέψεις για την αύξηση της θερμοκρασίας της Αρκτικής, οι πρόσφατες θερμοκρασίες εντείνουν την αβεβαιότητα και αυξάνουν την πιθανότητα αλυσιδωτές συνέπειες να επιταχύνουν την κλιματική αλλαγή.
Τα πρόσφατα γεγονότα δείχνουν ότι μπορεί να υποτιμούμε την τάση για βραχυπρόθεσμα περιστατικά ακραίας θερμοκρασίας στην Αρκτική, υπογραμμίζει ο Mann, προσθέτοντας πως τα αρχικά περιστατικά αύξησης θερμοκρασίας μπορούν να προκαλέσουν ακόμη μεγαλύτερη θέρμανση λόγω των «κύκλων ανάδρασης» (feedback loops) που συνδέονται με την τήξη του πάγου και τη δυνητική απελευθέρωση μεθανίου (ενός πολύ ισχυρού αερίου του θερμοκηπίου).
Με πληροφορίες από Guardian
σχόλια