Συνάντησα τη γνωστή Eλληνοαιγύπτια εικαστικό Φαρίντα Ελ Γκαζάρ την επομένη της επιστροφής της από την Αίγυπτο. Κυριακή 9 Σεπτεμβρίου, τη μέρα που κανονικά θα επέστρεφε ο αδελφός της Σερίφ από την Κίνα, όπου βρισκόταν για επαγγελματικούς λόγους, για να ανανεώσει την τρίμηνη βίζα του. Όμως στο μεταξύ συνέβησαν μια σειρά από δραματικά γεγονότα που άλλαξαν εντελώς την καθημερινότητά της, ενώ ο αδελφός της δεν βρίσκεται πια εν ζωή. Οι λόγοι και οι συνέπειες αυτών των εξελίξεων πριν από μερικές μόλις εβδομάδες έτυχαν τεράστιας δημοσιότητας τόσο στην πατρίδα του πατέρα τους, την Αίγυπτο, όσο και εδώ, στην Ελλάδα, όπου μεγάλωσαν δίπλα στην Ελληνίδα μητέρα τους, αλλά και στη μακρινή Κίνα, η οποία μέχρι πρότινος τους ήταν μια άγνωστη χώρα.
Ο 37χρονος Σερίφ Ελ Γκαζάρ δραστηριοποιούνταν σε επιχειρήσεις στον τομέα του sales management και μετά από διάφορες εταιρείες στις οποίες είχε εργαστεί σε Αθήνα και Αλεξάνδρεια έκανε την πρώτη του απόπειρα να συνεργαστεί με στενό του φίλο στην Jiangmen city της επαρχίας Γκουανγκντόνγκ στη νότια Κίνα. Ήταν ιδιαίτερα ενθουσιασμένος, παρόλο που θα αναγκαζόταν να ζήσει μακριά από την οικογένεια και τους αγαπημένους του φίλους.
Ο Σερίφ χάρισε τα δύο του νεφρά σε δύο ασθενείς, όπως και το συκώτι και την καρδιά του. Στην Κίνα ανήγειραν ένα μνημείο για να τιμήσουν τον αδελφό μου στην τοποθεσία Ουάν Αν έξω από την Γκουανγκντόνγκ, που σημαίνει «10.000κήποι»
Στις 14 Αυγούστου δέχτηκε πολλά τηλεφωνήματα από Ελλάδα και Αίγυπτο. Γιόρταζε τα γενέθλια των 37 του χρόνων. Η Φαρίντα βρισκόταν για διακοπές βόρεια της Αλεξάνδρειας, όπως κάθε καλοκαίρι, και μίλησε μαζί του μέσω Ιnternet, αλλά καθώς το σήμα δεν ήταν καλό, δεν κατάφερε να τον δει. Μόλις τρεις μέρες μετά, Παρασκευή προς Σάββατο, γύρω στις 6 το πρωί ώρα Κίνας, μεσάνυχτα στην Αίγυπτο, δέχτηκε ένα ανησυχητικό τηλεφώνημα από έναν φίλο του Σερίφ. Επιστρέφοντας από βραδινή έξοδο στο σπίτι, ο φίλος και συγκάτοικός του τον είχε βρει πεσμένο στο μπάνιο, αναίσθητο, ενώ το νερό έτρεχε. Είχε πάθει ανεύρυσμα και η κατάστασή του ήταν πολύ σοβαρή.
Η Φαρίντα τις επόμενες κρίσιμες ώρες ήταν σε σταθερή επικοινωνία με Κίνα. Με αξιοσημείωτη ψυχραιμία ανασύρει από τη μνήμη της εικόνες μιας εφιαλτικής νύχτας: «Μέσα σε 6 λεπτά από τη στιγμή που παρουσιάζεται το ανεύρυσμα αρχίζει η αντίστροφη μέτρηση της ολοκληρωτικής βλάβης του εγκεφάλου. Όσο κρατούσε η υψηλή πίεση και αιμορραγία δεν μπορούσε να γίνει καμία επέμβαση. Καταρχάς, τον μετέφεραν σε ένα νοσοκομείο, όπου δεν μπορούσαν να του παράσχουν βοήθεια και από κει σε δεύτερο και, τέλος, στο κεντρικό. Οι αποστάσεις ήταν μεγάλες, χάθηκαν συνολικά 7 ώρες στη μεταφορά».
Όσο ο αδελφός της ψυχορραγούσε στην άλλη άκρη του κόσμου, εκείνη προσπαθούσε να οργανώσει την άμεση μετάβασή της στην Κίνα, για την οποία έπρεπε να βγάλει βίζα από την κινεζική πρεσβεία στο Κάιρο. Ωστόσο, είχε και ένα πολύ δύσκολο καθήκον, να επιστρέψει στην Αθήνα ώστε να ενημερώσει τη μητέρα της. «Δευτέρα πρωί έφυγα για Ελλάδα, για να πω τα νέα στη μητέρα μου από κοντά. Δεν ήθελα να της τα πω από το τηλέφωνο. Έτσι κι αλλιώς, επέστρεφα νωρίτερα από τις διακοπές μου, κάτι που την ανησύχησε. Άρχισε να παίρνει τηλέφωνο τον αδελφό μου και δεν απαντούσε. Κατάλαβε ότι κάτι σοβαρό είχε συμβεί. Όταν με είδε να μπαίνω στο σπίτι με τους φίλους του, βεβαιώθηκε. Ήμουν ψύχραιμη γιατί έπρεπε να γίνουν όλα σωστά και γρήγορα, δεν είχαμε χρόνο, και της είπα να ετοιμάσει το διαβατήριό της σε περίπτωση που χρειαζόταν να έρθει κι εκείνη».
«Διατηρούσες ακόμα ελπίδες;» «Όχι, δεν υπήρχαν ελπίδες, τα πράγματα ήταν πολύ άσχημα. Το ήξερα, αλλά περίμενα να φτάσω εκεί και να τα ακούσω από τον γιατρό. Στη μητέρα μου δεν έδωσα ελπίδες αλλά ούτε και της είπα ψέματα. Της είπα ότι η κατάσταση ήταν κρίσιμη, ότι ήταν σε κώμα και ότι η αιμορραγία δεν σταματούσε».
Στην Κίνα έφτασε μετά από 13 ώρες πτήσης. Από το αεροδρόμιο την παρέλαβε ο φίλος του αδελφού της. «Ήταν 3:30 όταν έφτασα και πήγαμε κατευθείαν στο νοσοκομείο. Ο αδελφός μου ήταν στην Εντατική και παρόλο που ήμουν προετοιμασμένη, όταν τον αντίκρισα το σοκ ήταν μεγάλο. Μπήκα στο γραφείο του γιατρού μαζί με τον συνεργάτη του αδελφού μου και μια Κινέζα φίλη και συνεργάτιδα, η οποία έκανε όλη τη διερμηνεία στα αγγλικά, κι έτσι είχα απόλυτα σωστή ενημέρωση για όλα.
»Μας ανακοίνωσε ότι ο εγκέφαλος είχε πάψει να λειτουργεί εντελώς και ότι δεν μπορούσε να γίνει τίποτα ανθρωπίνως δυνατό. Τότε με ρώτησε αν θα ήθελα να κάνω δωρεά τα όργανα του αδελφού μου – χωρίς πίεση, να το σκεφτόμουν πρώτα. Του απάντησα ότι το είχα σκεφτεί ήδη, αλλά ότι έπρεπε πρώτα να το συζητήσω με τη μητέρα μου. Την πήρα στο τηλέφωνο, της είπα ακριβώς πώς είχαν τα πράγματα και ότι δεν υπήρχε πιθανότητα επιστροφής. Με ρώτησε αν είχα πάρει άλλη γνώμη. Είχαμε πάρει γνώμες, όλοι οι γιατροί έλεγαν το ίδιο. "Είναι οριστικό", της είπα, "μπορούμε να κάνουμε δωρεά οργάνων, αλλά, αν δεν συμφωνείς, το σέβομαι. Πάρε τον χρόνο σου να το σκεφτείς". Μου είπε επιτόπου: "Πιστεύεις ότι αυτό θα ήθελε ο Σερίφ;". Απάντησα: "Ναι, αυτό πιστεύω", παρόλο που ο αδελφός μου δεν μου είχε πει ποτέ κάτι σχετικό, αλλά ξέροντας πώς σκεφτόταν, ήμουν σίγουρη ότι ακριβώς αυτό θα ήθελε. Πάντα ήθελε να βοηθάει τους άλλους με όποιον τρόπο μπορούσε, συχνά έβαζε τον εαυτό του σε δεύτερη μοίρα. Ήθελε πάντα να είναι δίκαιος σε βαθμό υπερβολικό, μην τυχόν ρίξει κανέναν. Οι γιατροί ετοίμασαν τα χαρτιά, θα έπαιρνε μία με δύο μέρες να βρεθούν οι σωστοί αποδέκτες, να γίνουν εξετάσεις».
«Δεν ήταν οδυνηρό να πάρεις μια τέτοια απόφαση;» «Βρισκόμουν πολύ μακριά, σε μια ξένη πόλη, και αυτό ίσως με βοήθησε να είμαι πολύ ξεκάθαρη στο τι έπρεπε να γίνει. Είχα προετοιμαστεί ήδη ψυχολογικά κατά τη διάρκεια του ταξιδιού. Θεωρούσα ότι ο αδελφός μου θα ήταν απολύτως ικανοποιημένος με τη δωρεά οργάνων, ότι αυτό θα ήθελε κι εκείνος. Ήμουν βέβαιη». «Με μια τέτοια απόφαση νιώθεις ότι ένα κομμάτι του ανθρώπου σου επιβιώνει;» «Ακριβώς. Και αυτό με ηρεμεί. Είναι πιο ανακουφιστικό και για τη μητέρα μου ότι μπορέσαμε να κάνουμε κάτι για να βοηθήσουμε άλλες ζωές και ότι υπάρχει μια συνέχεια, ότι η καρδιά του αδελφού μου χτυπάει ακόμα».
Ο Σερίφ χάρισε τα δύο του νεφρά σε δύο ασθενείς, όπως και το συκώτι και την καρδιά του. Οι επεμβάσεις έπρεπε να γίνουν όσο το σώμα, αν και κλινικά νεκρό, λειτουργούσε ακόμα, αλλιώς υπήρχε κίνδυνος τα όργανα να αρχίσουν να καταρρέουν. Στις 11 το βράδυ, στις 22 Αυγούστου, ο Σερίφ Ελ Γκαζάρ ήταν πια επίσημα νεκρός. Το νοσοκομείο είχε ζητήσει από τη Φαρίντα να είναι παρούσα. Οπότε ήταν σαν να τραβούσε η ίδια την πρίζα.
«Απόφαση ακόμα πιο βαριά για σένα» της λέω και για πρώτη φορά βουρκώνει. Ζητάω συγγνώμη, μου λέει ότι δεν πειράζει, το έχει ανάγκη. Συνεχίζει: «Όλα έγιναν πολύ γρήγορα. Η αλήθεια είναι ότι μόνο όταν βρεθείς σ' αυτήν τη θέση ξέρεις τι πρέπει να κάνεις. Δεν το φαντάζεσαι μέχρι να σου συμβεί. Και όλα πήραν τον δρόμο τους. Αλλά το πιο σημαντικό που πρέπει να πούμε είναι ότι όταν έχεις την ευκαιρία να δωρίσεις όργανα, οφείλεις να το κάνεις. Είναι ένα θέμα ευαίσθητο, που κανείς δεν θέλει να το συζητάει. Είδα πώς το αντιμετώπισαν και στην Κίνα, γιατί είναι σπάνιο ένας ξένος να κάνει δωρεά οργάνων. Ο Σερίφ ήταν ο πρώτος στην επαρχία Γκουανγκντόνγκ, όπου συνέβησαν όλα, και μόλις ο δέκατος σε ολόκληρη την Κίνα. Δεν είναι δημοφιλής πρακτική.
»Όταν έφτανε η είδηση στην Αίγυπτο, θα ήταν δύσκολο να το αποδεχτούν για θρησκευτικούς λόγους. Μερικοί θεωρούν ότι δεν έχουμε δικαίωμα να επεμβαίνουμε στο σώμα, ότι πρέπει να επιστρέφει όπως ήρθε στη ζωή. Ευτυχώς, η οικογένεια του πατέρα μου υποστήριξε την απόφασή μου, αν και υπήρχε η ανησυχία ότι ίσως λεγόταν κάτι αρνητικό. Εμείς μεγαλώσαμε και με τις δύο θρησκείες λόγω των γονιών μας. Ένας διάσημος σεΐχης με εκπομπή στην τηλεόραση βγήκε και είπε ότι είναι μια επιλογή υπεράνω της πίστης, τι κι αν είσαι Αιγύπτιος ή Έλληνας, είναι θέμα ανθρωπιάς να δώσεις και να βοηθήσεις, γι' αυτό δεν είμαστε όλοι εδώ;
»Η όλη ιστορία ανέστρεψε τις απόψεις γι' αυτό το θέμα στην Αίγυπτο και τώρα συζητάνε το ενδεχόμενο της αλλαγής στη νομοθεσία. Γιατί δεν είναι εύκολο να το δηλώσεις, παρά μόνο ως επιθυμία στη διαθήκη σου με αυστηρούς όρους. Βγήκαν στην εκπομπή άνθρωποι και είπαν ότι άλλαξε τον τρόπο που σκέφτονται. Κατέληξε να γίνει θετικό μήνυμα που θα οδηγήσει σε μια μεγάλη αλλαγή. Στην Κίνα ανήγειραν ένα μνημείο για να τιμήσουν τον αδελφό μου στην τοποθεσία Ουάν Αν έξω από την Γκουανγκντόνγκ, που σημαίνει "10.000 κήποι"».
Ο Σερίφ Ελ Γκαζάρ κηδεύτηκε στον οικογενειακό τάφο, όπου είναι θαμμένος και ο πατέρας του, στο Κάιρο, στις 30 Αυγούστου. Παρευρέθηκαν φίλοι του από διάφορα μέρη, μέλη της μεγάλης και πολύ δεμένης οικογένειας από την πλευρά του πατέρα, η μητέρα του αλλά και πολύς κόσμος που το έμαθε από τις ειδήσεις και είχε συγκινηθεί. Τρομερός τρόπος να κλείσεις το καλοκαίρι, λέω στη Φαρίντα. Μου απαντάει: «Όλο το καλοκαίρι φέτος ένιωθα μια αναστάτωση που δεν μπορούσα να εξηγήσω. Σκεφτόμουν πολύ τον αδελφό μου, ειδικά αφότου είχα μιλήσει μαζί του στα γενέθλιά του. Ήταν τόσο χαρούμενος που ξεκινούσε μια νέα ζωή».
Info:
Μάθετε περισσότερα για τη δωρεά οργάνων στην Ελλάδα στη σελίδα του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων www.eom.gr.
