Σε μια χώρα όπου ένα κόμμα έχει κυβερνήσει αδιάκοπα επί επτά δεκαετίες (από το 1929 ως το 2000), το ανώτατο αξίωμα δεν έχει καταλάβει ποτέ γυναίκα, και μόνο ένας αυτόχθονας έγινε Πρόεδρος, κι αυτό το 1885, παρότι το 20% των πολιτών είναι αυτόχθονες, η φιλοδοξία της Μαρία ντε Χεσούς Πατρίσιο να κυβερνήσει το Μεξικό μοιάζει με δονκιχωτική φαντασίωση.
Η 58χρονη Μαριτσούι, όπως την αποκαλούν οι φίλοι και υποστηρικτές της, συγκεντρώνει όλα τα «λάθος» χαρακτηριστικά ώστε να διεκδικήσει με αξιώσεις την Προεδρία της χώρας της. Καταρχάς είναι αυτόχθονας, προέρχεται από την πολιτεία του Χαλίσκο και ανήκει στην φυλή των Ναχούα, τους οποίους κάποιοι αναφέρουν ακόμα ως Αζτέκους.
Είναι γυναίκα και μητέρα τριών παιδιών και το επάγγελμα της μάλλον δεν απαντάται σε κανένα άλλο βιογραφικό σημείωμα φερέλπιδα πολιτικού: είναι παραδοσιακή θεραπεύτρια, δηλαδή χρησιμοποιεί βότανα και τις δοκιμασμένες συνταγές των προγόνων της για να ανακουφίσει τους ανθρώπους από τις αρρώστιες.
Σε μία συνέντευξη της πέρυσι στην βρετανική εφημερίδα The Guardian, η Μαριτσούι αναφέρθηκε στους λόγους για τους οποίους έγινε θεραπεύτρια αλλά η απάντησή της ενέχει και μέρος των λόγων που την ώθησαν να ασχοληθεί με τα κοινά: «Όταν ξεκίνησα υπήρχε έλλειψη γιατρών και φαρμάκων ενώ το υπουργείο Υγείας δεν είχε λύσεις. Όμως διαθέτουμε τόσα φυτά και τόση γνώση από τους γέροντες. Η γιαγιά μου μας έδινε ειδικά αφεψήματα για να θεραπεύσει το στρες, τον βήχα ή τη διάρροια, και λειτουργούσαν. Έτσι σκέφτηκα: γιατί να μην προσφέρω θεραπευτικά σκευάσματα από βότανα σε εκείνους που δεν έχουν χρήματα για φάρμακα;»
Ο αγώνας της γυναίκας αυτής για μια πιο δίκαιη κατανομή του πλούτου και κοινωνική δικαιοσύνη είναι ο λόγος για τον οποίο στηρίζουν την πρόθεση της να διεκδικήσει την προεδρία της χώρας το Εθνικό Συμβούλιο Αυτοχθόνων και ο Εθνικός Απελευθερωτικός Στρατός των Ζαπατίστα.
Αν προσπεράσουμε την πρώτη μας αντίδραση ότι η παραδοσιακή ιατρική και τα βοτάνια δεν είναι δυνατόν να υποκαταστήσουν τη σύγχρονη ιατρική, οφείλουμε να αναλογιστούμε ποιο είναι το επίπεδο των συνθηκών διαβίωσης ώστε η υγεία των ανθρώπων να εξαρτάται από ματζούνια. Παρότι το Μεξικό είναι η 14η μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο, περίπου ο μισός πληθυσμός ζει σε συνθήκες φτώχειας ενώ το ποσοστό αυτό αυξάνεται αισθητά όταν μιλάμε για τους αυτόχθονες.
Προερχόμενη από μια τέτοια κοινότητα και γνωρίζοντας καλά τις δυσκολίες των μελών της, η Μαρία ντε Χεσούς Πατρίσιο έχει δηλώσει πως η προεκλογική της εκστρατεία στοχεύει ακριβώς στο να τραβήξει την προσοχή τόσο της εγχώριας όσο και της διεθνούς κοινής γνώμης στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν όσοι βρίσκονται στο περιθώριο, οι φτωχοί και οι γυναίκες.
Ο αγώνας της γυναίκας αυτής για μια πιο δίκαιη κατανομή του πλούτου και κοινωνική δικαιοσύνη είναι ο λόγος για τον οποίο στηρίζουν την πρόθεση της να διεκδικήσει την προεδρία της χώρας το Εθνικό Συμβούλιο Αυτοχθόνων (πρόκειται για έναν ευρύ συνασπισμό αυτόχθονων εθνοτικών ομάδων) και ο Εθνικός Απελευθερωτικός Στρατός των Ζαπατίστα. Τα δύο αυτά όργανα, που μεταξύ άλλων μάχονται κατά των καρτέλ που έχουν καταπατήσει την γη των αυτοχθόνων προκειμένου να καλλιεργήσουν όπιο και κάνναβη και πραγματοποιούν παράνομες δραστηριότητες υλοτομείας και εξόρυξης, επέλεξαν την Πατρίσιο ώστε να τους εκπροσωπήσει στις προεδρικές εκλογές το επόμενο έτος.
Ειδικά σε ό,τι αφορά τους Ζαπατίστας, η κίνηση να συνδεθούν με υποψήφιο σε επίσημες εκλογές αποτελεί μεγάλη στροφή στη διαχρονική τους θέση να απέχουν του πολιτικού συστήματος και να δραστηριοποιούνται εκτός των πλαισίων του, κάτι που μεταξύ άλλων μαρτυρά την εμπιστοσύνη που έχουν στην Πατρίσιο.
Ωστόσο ακόμα και το να συμμετάσχει στις εκλογές ως υποψήφια δεν είναι κάτι τόσο απλό ή εύκολο. Το 2018 θα είναι η πρώτη φορά όπου θα επιτραπεί σε ανεξάρτητους υποψηφίους να διεκδικήσουν τον προεδρικό θώκο. Η δυνατότητα αυτή οφείλεται στην δεσμευτική για το Μεξικό απόφαση του Διαμερικανικού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων το 2013, που ετυμηγόρησε πως η απαγόρευση υποψηφιότητας σε ανεξάρτητους υποψηφίους παραβιάζει το δικαίωμα συμμετοχής στην διακυβέρνηση.
Παρόλ' αυτά οι δικλείδες ασφαλείας που έχουν οριστεί σαφώς προκρίνουν τις υποψηφιότητες των εδραιωμένων κομμάτων, καθώς ο εκλογικός νόμος απαιτεί οι ανεξάρτητοι υποψήφιοι να συγκεντρώσουν υπογραφές τουλάχιστον του 1% των εγγεγραμμένων στους εκλογικούς καταλόγους και να συγκεντρώσουν το ποσοστό αυτό σε τουλάχιστον 17 από τις 32 πολιτείες του Μεξικού εντός 120 ημερών, προκειμένου να επικυρωθεί η υποψηφιότητα τους. Η Πατρίσιο υπολογίζεται πως χρειάζεται περίπου 900.000 υπογραφές.
Έτσι λοιπόν, ακόμα και η επικύρωση της υποψηφιότητας της Μαριτσούι θεωρείται από τους πολιτικούς αναλυτές ως τιτάνιο έργο αλλά η πολύ ισχυρή βάση της στις αγροτικές περιοχές και οι κάτοικοι των αστικών περιοχών που έχουν απογοητευθεί από τη διαφθορά που μαστίζει την πολιτική σκηνή επαρκούν για να την χαρίσουν αυτή την πρώτη νίκη.
Αν μάλιστα αναλογιστεί κανείς ότι στο Μεξικό καθημερινά λαμβάνουν χώρα 7 γυναικοκτονίες ενώ 63% των γυναικών αντιμετωπίζουν βία εξαιτίας του φύλου τους, η γυναικεία ψήφος (τουλάχιστον στα μη προνομιούχα κοινωνικά στρώματα) φαίνεται εξασφαλισμένη για την υποψήφια που έχει θέσει ως προτεραιότητα την προστασία των γυναικών ενώ έχει επίσης δηλώσει σαφώς πως θεωρεί εαυτόν υπέρμαχο των δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ.
Η σοσιαλιστική ιδεολογική τοποθέτηση και η βαθιά ουμανιστική προσέγγιση είναι, πέρα από το βιογραφικό της, τα στοιχεία που κάνουν την Πατρίσιο να ξεχωρίζει προσφέροντας ελπίδα σε όσους έχουν δει τα δικαιώματα τους να καταπατώνται διαρκώς από τους θεσμούς, όπως οι αυτόχθονες.
«Είναι μέρος του ίδιου προβλήματος. Η κυβέρνηση, ο στρατός, η αστυνομία, οι ναρκέμποροι, όλοι διευκολύνουν την εκμετάλλευση του φυσικού μας πλούτου. Όλοι θέλουν να φοβίσουν τους λαούς μας και να εξαφανίσουν όσους αντιτίθενται στα καπιταλιστικά τους σχέδια» είχε δηλώσει στον Guardian. «Όμως πρέπει να εξαλείψουμε τη ρίζα του κακού που βλάπτει το Μεξικό. Οι πληγές της χώρας μας πρέπει να επουλωθούν».
Σε μία άλλη συνέντευξή της ωστόσο φαίνεται πως έχει πλήρη αντίληψη της απιθανότητας να αναβιβαστεί στο ανώτατο αξίωμα της χώρας: «Ο στόχος μας δεν είναι τόσο το να κατακτήσουμε την εξουσία, αλλά να εκμεταλλευτούμε τα εργαλεία της εξουσίας ώστε οι Αυτόχθονες να παρουσιάσουν τα προβλήματά τους και να διευκολυνθεί η επαφή και επικοινωνία μεταξύ των αυτοχθόνων και της κοινωνίας των πολιτών. Θέλουμε ένα διαφορετικό Μεξικό επειδή έτσι όπως είναι σήμερα δεν βοηθάει τους ανθρώπους των χαμηλών στρωμάτων, την εργατική τάξη, τις κοινότητες».
Αυτό το μήνυμα ειρήνης και αειφορίας συγκινεί πολλούς σε μία χώρα που έχει δοκιμαστεί από την αποικιοκρατία, τον εμφύλιο πόλεμο και τη νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση, απομένει να δούμε αν θα καταφέρει να προσελκύσει στις κάλπες όσους έχουν έχουν πειστεί πως με τις εκλογές δεν αλλάζει ποτέ τίποτα.
σχόλια