Στην αρχή ήταν η τηλεκατάρτιση. Ακατάληπτα «ελληνικά». Ερωτήσεις περί αρχειοθέτησης σε ανθρώπους με βαριές σπουδές. Το φάντασμα της νέας οικονομικής κρίσης το ένιωσα ξαφνικά πιο πειστικό με αυτές τις δυσοίωνες καρτέλες που ρωτούσαν πώς βρίσκουμε φακέλους όταν λείπουν. Ευτυχώς, καταργήθηκε. Οι απορίες μένουν. Τι ιδέα είχαν οι άνθρωποι που σχεδίασαν την τηλεκατάρτιση για τις ανώτατες σχολές της χώρας; Γιατί απευθύνθηκαν στους επιστήμονες με τέτοιο καταγέλαστο τρόπο; Τι ιδέα είχαν για την αξία της πρόσβασης στην πληροφορία και την εκπαίδευση όσοι ανέθεσαν την τηλεκατάρτιση σ' αυτούς που την «παρείχαν»;
Μετά, με έπιασε το ξύπνημα της άνοιξης και η λαχτάρα για βόλτες. Η επιθυμία για μια μπίρα κάπου έξω, με μουσική και καπνό και φασαρία και στρίμωγμα. Και μετά, ναι, ομολογώ ότι μου ήρθε η ερώτηση: τι κάνουμε στα 20κάτι και στα 30κάτι μας; Στη φάση που θέλεις να ξεχυθείς και να δουλέψεις φουλ; Στη φάση που 'χεις ιδέες, όρεξη, δυνάμεις; Στη φάση που έχουμε σιχαθεί να βλέπουμε την ψευτοζωάρα του καθενός στο Ιnternet ή τις περίπλοκες αναλύσεις ασπρομάλληδων που μας αποκαλούν «χιονονιφάδες» και «κωλόπαιδα»; Στη φάση που δεν γουστάρουμε άλλο να κάνουμε τον πόνο μας meme και την ανασφάλειά μας story;
Αναλύσεις που θρηνολογούν τη «χαμένη» γενιά γεμίζουν τα διεθνή μέσα ενημέρωσης και μετά από μία μέρα εμφανίζονται και εδώ. Αυτός ο πρόχειρα μεταφρασμένος θρήνος ηχεί κάπως πιο αλλόκοτος σ' εμάς, πιο πικρός. Εμείς δεν κλαίμε για τους χαμένους μεγάλους μισθούς, γιατί δεν έπαιζαν ακόμα τέτοιοι. Δεν είχαμε ξεσυνηθίσει εμείς ‒όπως αλλού‒ την κρίση. Πλέον πιάνει όλη τη μέχρι τώρα ενήλικη ζωή μας. Δεν πάει πολύς καιρός απ' όταν η φράση «θα πληρωθείς σε δύο μήνες» ήταν φριχτά συνηθισμένη.
Τι κάνουμε στα 20κάτι και στα 30κάτι μας; Στη φάση που θέλεις να ξεχυθείς και να δουλέψεις φουλ; Στη φάση που 'χεις ιδέες, όρεξη, δυνάμεις; Στη φάση που έχουμε σιχαθεί να βλέπουμε την ψευτοζωάρα του καθενός στο Ιnternet ή τις περίπλοκες αναλύσεις ασπρομάλληδων που μας αποκαλούν «χιονονιφάδες» και «κωλόπαιδα»; Στη φάση που δεν γουστάρουμε άλλο να κάνουμε τον πόνο μας meme και την ανασφάλειά μας story;
Όσοι μένουμε στον τόπο μας βρισκόμαστε απολογούμενοι. Η μετανάστευση ήταν η ιδέα που είχαν μέχρι τώρα οι περισσότεροι στον νου τους όταν μιλούσαν για προοπτικές, όχι κάτι παραγωγικό εδώ. Εδώ οι νέοι επιχειρηματίες και επιστήμονες έχουν λίγες ευκαιρίες να χρηματοδοτήσουν την ιδέα τους. Ανοιχτή οικονομική ζωή δεν πρόλαβε να αναπτυχθεί. Οι πραγματικά προσοδοφόρες προοπτικές απευθύνονταν σε υπερβολικά λίγους, που συχνά κάπως λέγονται. Οι απλήρωτες internships και οι πολυέξοδες σπουδές θεωρούνται σχεδόν δεδομένες παντού. Όσοι δεν έχουν τα μέσα να μαθητεύσουν περιφερόμενοι ανά την υφήλιο αποκλείονται από διάφορες θέσεις. Ταυτόχρονα, εδώ η ανέλιξη ήταν και είναι απελπιστικά αργή. Δεν είμαστε η χώρα όπου προάγεσαι διαρκώς. Παράλληλα, η πολιτική ζωή της χώρας ήταν και είναι κλειστή. Οι νεολαίες γερνούν στα αποδυτήρια.
Προφανώς, έχουμε κι εμείς ευθύνες. Για την πολιτική μας ανυπαρξία, για παράδειγμα, σίγουρα φταίμε. Ή για το ότι τα όργανα της Ε.Ε. μάς απευθύνονται αποκλειστικά με χιπστεροχάσταγκ και διαφημιστικές καμπάνιες χωρίς περιεχόμενο. Για κάποιον λόγο τους έχουμε πείσει ότι «βοήθεια» στις δοκιμαζόμενες χώρες θεωρούμε την αλλαγή φωτογραφίας προφίλ και «πολιτική» την απουσία πολιτικής. Και σίγουρα φταίμε όταν επιτρέπουμε να μας παρουσιάζουν σαν μια γενιά με μέγιστη πολιτική προτεραιότητα οι κούκλες Βarbie να αντικατασταθούν από ξύλινα-υποαλλεργικά-ανακυκλώσιμα και ουδέτερα περί το φύλο τους παιχνίδια.
Ο Covid-19, όπως όλες οι αρρώστιες, ίσως κάπως μας ξυπνήσει. Σίγουρα μας βγάζει από ονειροπολήσεις. Η καραντίνα μάς κράτησε μέσα και τόνισε άσχημα την τεράστια εισοδηματική ανισότητα που χαρακτηρίζει την εποχή μας. Είχαμε αυτές τις μέρες την ευκαιρία να δούμε καθαρά, χωρίς περισπασμούς, ταξιδάκια, βολτούλες, πού ζει η νεολαία της Ευρώπης και τι δουλειές κάνει. Μένει σε λίγα τετραγωνικά, μακριά απ' το κέντρο, με υψηλό ενοίκιο. Βγάζει μισθούς που καλύπτουν νοίκι, λογαριασμούς και το τρένο που σε πάει στην παλιοδουλειά. Χωρίς αποταμίευση, χωρίς ασφάλιση, με τις δουλειές να μοιάζουν εξωπραγματικά βαρετές.
Στη χώρα μας, κάποιοι υπολογίζουν πάλι η οικογένεια να αντισταθμίσει την απώλεια εισοδήματος. Όμως, ο κολλώδης ιστός της οικογενειακής εστίας όπου παγιδεύεται κανείς τρώγοντας τη σύνταξη της γιαγιάς και το φαγάκι της μαμάς ίσως να μην είναι το όνειρο για όλους, ενώ και κοινωνικά σίγουρα βλάπτει. Κάποιοι θέλουν αυτονομία, ελευθερία, μια πραγματική ενηλικίωση. Τι στεγαστικές επιλογές έχουν; Τι μπορούν να ψωνίζουν με τους μισθούς τους; Η αναμονή για μια ζωή που κάποτε θα 'ρθει και θα 'ναι αληθινή φαντάζει χαζή ιδέα, ειδικά μετά τον Covid-19. Μήπως να αναλάβουμε τις ευθύνες μας απέναντι στη «χαμένη», δήθεν, γενιά; Κι εμείς οι ίδιοι, που την αποτελούμε, και οι άλλοι που πότε κράζουν, πότε θρηνούν, πότε αγορεύουν περί προκοπής;
Κανείς δεν ξέρει στα σοβαρά πώς θα 'ναι τα πράγματα από δω και πέρα. Δεν θέλω να σκέφτομαι ότι άλλη μια κρίση, και η πιθανή μεγάλη ανάκαμψη μετά, θα μας βρει να περιμένουμε νωθρά, μαλώνοντας με τρολ και περσόνες στα σόσιαλ ή κάνοντας memes, βιντεάκια και πικρόχολα σχόλια. «Κανονικά, θα έπρεπε να δουλεύουμε και να διασκεδάζουμε τώρα», αυτό συζητούσαμε τις μέρες μεταξύ αργίας-εργασίας-ανεργίας πριν και μετά το Πάσχα με φίλους. Αντί γι' αυτό, οι περισσότεροι βρέθηκαν να εξασκούνται σε υγειονομικούς όρους και να γίνονται ειδικοί στις λοιμώδεις παθήσεις και στον ανθρώπινο πνεύμονα. Όπως λίγα χρόνια πριν, που μ' αυτό το αίσθημα αδικίας και ατυχίας πάλι, μάθαιναν το οικονομικό λεξιλόγιο τραπεζών και τις απαιτούμενες διαδικασίες για την εκταμίευση δόσεων.
