Υποχωρήσειςέκανε μόνο για όσους είχαν κάποιοπρόβλημα υγείας (αρτηριακή πίεση, αςπούμε), και ζητούσαν «λιγότερο αλάτι».Στις υπόλοιπες ιδιοτροπίες, όπως τιςέλεγε, όπως, π.χ., «τη θέλουμε πιοπηχτή», αντιδρούσε πότε με ψυχραιμία,εξηγώντας ο ίδιος στον πελάτη τον τρόποπου ο ίδιος επέλεξε να φτιάξει τη σούπαή, εάν εκείνος δεν καταλάβαινε, με πλήρηαπαξίωση: «Παραγγείλετε κάτι άλλο».
Η σχεδόνολοκληρωτική υποταγή στη βούληση τουπελάτη (συχνά όπως την καθορίζουμε εμείςκαι όχι ο ίδιος) είναι ένα φαινόμενο τηςεποχής, παγκόσμιο, που έχει επιδράσειπολύ έντονα στον τρόπο με τον οποίοεξελίσσονται οι σύγχρονες κοινωνίεςκαι συμπεριφέρονται μέσα σε αυτές οιάνθρωποι.
Το «φάσμα»αυτής της λογικής, που θέτει υπεράνωπάντων τη λαϊκή βούληση, είναι τόσομεγάλο που ακόμα αποτελεί θέμα έντονωνδιενέξεων σχετικά με το πού αρχίζεικαι, κυρίως, πού σταματά (αν πρέπεικαθόλου να σταματά) ετούτη η... επιρροή.
Απαντήσειςαπόλυτες δεν υπάρχουν. Μεαφορμή την απόρριψη, την περασμένηεβδομάδα, από τους Ιρλανδούς πολίτεςτης μεταρρυθμιστικής συνθήκης τηςΕυρώπης, ακούστηκαν πάλι απόψεις γιατα δημοψηφίσματα, εάν είναι χρήσιμα,εάν είναι αντιπροσωπευτικά, εάν πρέπεινα εφαρμοστούν ως «τα πλέον κατάλληλαμέσα άμεσης δημοκρατίας» κ.λπ. κ.λπ.
Οι σκεπτικιστές(και ίσως ανάμεσα σε αυτούς να ήταν, εάνζούσε, και ο αγαπημένος μου παππούς),αντιτείνουν ότι σε μια ιδανική μορφήδημοκρατίας τα δημοψηφίσματα θα ήτανκαλοδεχούμενα, γιατί τότε οι πολίτεςθα ήξεραν τι και γιατί ψηφίζουν. Θα ήταν,κοντολογίς, ενημερωμένοι. Και η απόφασήτους θα ήταν αποτέλεσμα σκέψης και όχιθυμικού. Επιχείρημα των σκεπτικιστώνείναι ότι εάν γινόταν δημοψήφισμα στηδεκαετία του '70 για την είσοδο της χώραςμας στην τότε ΕΟΚ, κατά πάσα πιθανότητα,αφού το ανερχόμενο εκείνη την εποχήρεύμα του ΠΑΣΟΚ ούρλιαζε ότι είναι «τοίδιο συνδικάτο» με το ΝΑΤΟ, θα είχαμεμείνει απ' έξω.
Οισυνέπειες; Άγνωστες εν πολλοίς. Ανκαι, οι περισσότεροι σήμερα θα συμφωνούσαν,νομίζω, ότι πιθανότατα η Ελλάδα, καιμαζί της και εμείς, θα έμενε πολύ πίσω.Το μόνο σίγουρο, πάντως, είναι ότι ηλεγόμενη «λαϊκή ετυμηγορία» σπάνιατίθεται υπό αμφισβήτηση. Τη θεωρούμειερή. Κι είναι περίπου αμαρτία να τηναμφισβητήσεις.
Ακόμα καιστα τηλεοπτικά ριάλιτι σόου, όπου τοκοινό αποφασίζει με τα τηλεφωνικά τουμηνύματα για το ποιος θα φύγει, ποιοςθα μείνει, ποιος θα πάρει τα λεφτά, ποιοςθα σπουδάσει στην τάδε ακαδημία, ποιοςθα γίνει τραγουδιστής στους οίκους τουεφήμερου άσματος, η αμφισβήτηση αυτήςτης «πραγματικότητας» ισοδυναμείπερίπου με διαγραφή του ίδιου του...ρόλου της τηλεόρασης, που βασίζεταιακριβώς σ' αυτήν τη λογική του «αυτάθέλει ο κόσμος».
Έτσι, λοιπόν,κατά καιρούς έχουμε δει κάτι απίθανους,ατάλαντους τύπους να βγαίνουν νικητέςσε διαγωνισμούς τραγουδιού, όπως καιπρόσφατα το κοινό (ο... αλάνθαστος πελάτης,δηλαδή) να μην υπολογίζει καθόλου τηνετυμηγορία των ειδικών περί χορού, καινα επιλέγει, αντί της κοπελιάς από τηΡωσία, που πράγματι ήταν μακράν ηκαλύτερη, την κοπελιά από την Ελλάδα,προφανώς για λόγους... εθνικούς!
Από την άλλη(κι εδώ βρίσκεται και η μεγάλη αντίφασησε όλα αυτά) είναι σαφές, όχι μόνο απότα δημοψηφίσματα που έχουν γίνει, αλλάκαι από συνεχόμενες μετρήσεις, ότιυπάρχει μεγάλη διάσταση μεταξύ λαϊκήςβούλησης και πολιτικής πρακτικής, τηνοποία όμως αυτή η ίδια «λαϊκή βούληση»,με όποιο δημοκρατικό ή λιγότεροδημοκρατικό σύστημα, έχει επιλέξει.
Πόσο δίκιοέχει, λοιπόν, ο πελάτης όταν πολλές φορέςο ίδιος διαψεύδει τον εαυτό του; Ή, ακόμαχειρότερα, όταν ο ίδιος τι και γιατίψηφίζει, τι και γιατί αγοράζει; Ο παππούς,τουλάχιστον, προσπαθούσε και κατάφερνεπολλές φορές να τους εξηγεί πώς φτιάχνεταιμια καλή σούπα μολωχίας. Και τότε,λιγότεροι ήταν εκείνοι που τη ζητούσανπιο πηχτή ή πιο αραιή...
σχόλια