ΑΝΟΙΧΤΗ ΕΙΝΑΙ, σύμφωνα με τον δήμο Αθηναίων, η προοπτική συνεργασίας του Δημοτικού Μουσικού Θεάτρου Ολύμπια «Μαρία Κάλλας» με τα Αθηναϊκά Θέατρα, τον όμιλο επιχειρήσεων που ανήκει στον Διονύση Παναγιωτάκη και διαχειρίζεται εννέα θέατρα στην Αθήνα.
Από τον δήμο ισχυρίζονται ότι το άνοιγμα αφορά και άλλες συνέργειες, αναφέροντας το Θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν και το Εθνικό Θέατρο, κάτι που ο δήμος γνωστοποίησε μετά τον θόρυβο που προκάλεσε η είδηση της δρομολογούμενης σύμπραξης με τον επιχειρηματία, μιας σύμπραξης η οποία, όπως ανέφεραν και οι δύο πλευρές στη LiFO, δεν έχει πάρει ακόμη συγκεκριμένη μορφή. Με λίγα λόγια, δεν έχουν πέσει υπογραφές, ούτε έχει γίνει κάποια σύμβαση μεταξύ των μερών.
Η σχεδιαζόμενη συνεργασία με τον θεατρικό όμιλο Αθηναϊκά Θέατρα έγινε γνωστή μέσω δημοσιεύματος της «Εφημερίδας των Συντακτών». Το ρεπορτάζ της εφημερίδας έγραφε για «προχωρημένες διαπραγματεύσεις» που αφορούσαν «την εκχώρηση ενός μεγάλου μέρους του προγράμματος του Ολύμπια-Δημοτικό Θέατρο “Μαρία Κάλλας” σε παραγωγές των Αθηναϊκών Θεάτρων».
Πηγές από τον χώρο του πολιτισμού αναφέρουν στη LiFO ότι, αν αυτή η συνεργασία προχωρήσει, θα σημάνει «τη μετάλλαξη της αποστολής και της καλλιτεχνικής κατεύθυνσης του θεάτρου». Λένε ότι σε ένα δημοτικό θέατρο γίνεται καταρχάς πολιτιστική και όχι εμπορική διαχείριση.
Τα «fake news», η κόντρα και οι εξηγήσεις
Η δημοσιοποίηση της είδησης, βάσει της οποίας ένας επιχειρηματίας βρίσκεται πολύ κοντά στο να πάρει τη μερίδα του λέοντος στις παραγωγές του δημοτικού θεάτρου, πυροδότησε αντιδράσεις.
Ο Κώστας Μπακογιάννης δήλωσε ότι «η δημοτική αρχή ετοιμάζεται να μετατρέψει ένα αμιγώς λυρικό θέατρο σε μια ακόμη σκηνή που θα φιλοξενεί ιδιωτικές παραγωγές». Δρομολογώντας μια τέτοια συνεργασία «εν κρυπτώ, χωρίς διαγωνισμό, χωρίς διαφάνεια, χωρίς καμία διαβούλευση», όπως ανέφερε, σε μια πολιτική κόντρα στην οποία αντιστράφηκαν οι όροι της αντιπαράθεσης, καθώς μέχρι σήμερα ο Χάρης Δούκας ήταν αυτός που εγκαλούσε τον Κ. Μπακογιάννη για πολιτικές και διοίκηση «εργολαβίας» στον κεντρικό δήμο.
Ο δήμος Αθηναίων κατηγόρησε τον K. Μπακογιάννη για «fake news», ωστόσο επιβεβαίωσε το ενδιαφέρον του ομίλου για την εκτέλεση παραγωγών στο δημοτικό θέατρο. Ο Χάρης Δούκας, δήμαρχος Αθηναίων, ενημέρωσε μετά την έκταση που πήρε το ζήτημα το δημοτικό συμβούλιο∙ παραδέχτηκε το ενδιαφέρον που υπάρχει, αλλά το έθεσε διαφορετικά.
Όπως και στην ανακοίνωση που έβγαλε στη συνέχεια, αλλά και στην απάντηση που έδωσαν από τον δήμο στη LiFO για το ζήτημα, ο δήμος Αθηναίων κάνει λόγο για εκδήλωση ενδιαφέροντος, η οποία δεν περιορίζεται μόνο στον συγκεκριμένο όμιλο, καθώς, όπως μας είπαν, υπάρχει ενδιαφέρον και από το Θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν, ενώ μας ανέφεραν και ότι «μας ενδιαφέρει και η συνεργασία με την Παιδική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου».
Ο δήμος υποστηρίζει ότι οι προτάσεις συνεργασίας θα υποβληθούν και θα αξιολογηθούν από τον Οργανισμό Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας του Δήμου Αθηναίων (ΟΠΑΝΔΑ) και τον καλλιτεχνικό διευθυντή του, Τάση Χριστογιαννόπουλο, κορυφαίο βαρύτονο που ανέλαβε τα καθήκοντα της καλλιτεχνικής διεύθυνσης μετά την αλλαγή διοίκησης στον κεντρικό δήμο.
Η διεύρυνση συνεργασιών και ο εξορθολογισμός των οικονομικών
Από τον δήμο ισχυρίζονται ότι προχωρούν «στη διεύρυνση των συνεργασιών με εξωτερικούς παραγωγούς» για λόγους οικονομικούς, οι οποίοι μάλιστα προήλθαν, όπως αναφέρουν, «από την αναβάθμιση του θεάτρου και την άνοδο της ποιότητας και της ποσότητας των παραγωγών». Για να φύγει από τις πλάτες των πολιτών ο εξορθολογισμός αυτής της οικονομικής επιβάρυνσης, ο δήμος Αθηναίων προκρίνει τις outsourcing συνεργασίες, που θα ενισχύσουν, όπως λέει, περαιτέρω τη δυναμική του θεάτρου.
Σύμφωνα με τα νούμερα που έδωσε στη LiFO, την περίοδο 2023-2024 έγιναν 35 παραγωγές και 59 παραστάσεις, με σύνολο κόστους λειτουργίας 2,57 εκατ. ευρώ, ενώ για την περίοδο 2024-2025, που το δημοτικό θέατρο λειτούργησε έναν μήνα παραπάνω, πραγματοποιήθηκαν 42 παραγωγές, 98 παραστάσεις και 37 καλλιτεχνικές δράσεις στο φουαγέ, μια αύξηση της τάξεως του 66%, με κόστος λειτουργίας 2,95 εκατ. ευρώ.
Ο δήμος υποστηρίζει ακόμη ότι το άνοιγμα που θα κάνει δεν θα φέρει εκπτώσεις ποιότητας, καθώς θα είναι «απαραίτητη προϋπόθεση η υψηλή ποιότητα των παραστάσεων και η διατήρηση του μουσικού χαρακτήρα του Ολύμπια-“Μαρία Κάλλας”» και πως οι νέες παραγωγές που θα φέρουν οι εξωτερικοί συνεργάτες δεν θα εκτοπίσουν το καλλιτεχνικό πρόγραμμα και τις παραγωγές του ΟΠΑΝΔΑ με τη συμμετοχή των μουσικών του συνόλων, της συμφωνικής ορχήστρας, του εργαστηρίου ελληνικής μουσικής και της χορωδίας του δήμου Αθηναίων. Ο στόχος τους, όπως ανέφεραν στη LiFO από τον δήμο, είναι «οι ενέργειες αυτές να ξεκινήσουν από τη νέα περίοδο λειτουργίας του θεάτρου».
Όσον αφορά στην εγκριτική διαδικασία των παραγωγών που θα υλοποιηθούν, η αρμοδιότητα ανήκει στον ΟΠΑΝΔΑ: «Ο καλλιτεχνικός διευθυντής εισηγείται, σε συνεργασία με τη διεύθυνση Μουσικής του ΟΠΑΝΔΑ, το καλλιτεχνικό και προϋπολογιστικό κόστος και το διοικητικό συμβούλιο του οργανισμού αποφασίζει», λένε.
Για τον αριθμό των εξωτερικών παραγωγών και τον διαμοιρασμό του προγράμματος δεν έχουν να πουν κάτι, γιατί «δεν είναι δυνατόν να υπολογιστεί σε τόσο πρώιμο στάδιο», όπως επίσης και για τους οικονομικούς όρους με τους οποίους θα προχωρήσουν αυτές οι συνεργασίες και για το πώς θα κατανέμονται τα έσοδα. Όλα αυτά «θα προκύψουν από τις διαπραγματεύσεις που θα διεξαγάγει ο ΟΠΑΝΔΑ», μας είπαν.
«Ερωτηματικό παραμένει, πάντως, το γιατί ο δήμος, αφού πιστεύει ότι μέσω εξωτερικών συνεργατών θα εξορθολογίσει τα οικονομικά κόστη του δημοτικού θεάτρου, δεν απηύθυνε μια ανοιχτή πρόσκληση προς όλους τους θεατρικούς επιχειρηματίες, για να δει τις διαθεσιμότητες και να αποφασίσει τι είναι καλύτερο», λένε άνθρωποι από τον χώρο του πολιτισμού.
Διονύσης Παναγιωτάκης: «Πρόθεσή μου είναι να κάνω αρκετές παραστάσεις, αναλαμβάνοντας το ρίσκο»
Αναζητήσαμε τον επιχειρηματία Διονύση Παναγιωτάκη για να μας πει τη δική του άποψη για το ζήτημα, αλλά και ποια ήταν η επιδίωξή του όταν συνάντησε τον Χάρη Δούκα: «Έκανα μια πρώτη συνάντηση με τον Χ. Δούκα, στον οποίο εξέφρασα την επιθυμία μου για συνεργασία με το θέατρο Ολύμπια. Στη συνέχεια έγινε μια δεύτερη συνάντηση στην οποία συμμετείχαν 15 άτομα. Στη σύσκεψη εκείνη ήταν υπεύθυνοι του ΟΠΑΝΔΑ, της Τεχνόπολης, αντιδήμαρχοι. Τους εξήγησα ότι θέλω να συνεργαστώ μαζί τους και να ανεβάζω στο Ολύμπια παραστάσεις».
Τον ρωτάμε αν η πρότασή του προς τους ανθρώπους του δήμου αφορούσε την επιδίωξη μιας συμφωνίας για την κάλυψη ενός μεγάλου μέρους ή του μεγαλύτερου μέρος του προγράμματος: «Εμένα ο σκοπός μου είναι, αν υπάρχει χρόνος και διάθεση, να κάνω αρκετές παραστάσεις. Τώρα, αν θα μπορέσω να κάνω μία, δύο ή πέντε, δεν το ξέρω, θα εξαρτηθεί από τον χρόνο που μπορώ να αξιοποιήσω στο πρόγραμμα του θεάτρου. Στη συνάντηση μού είπαν ότι τα Μουσικά Σύνολα του δήμου έχουν ήδη προγραμματισμένες κάποιες παραστάσεις και πως συζητάνε συνεργασίες με το Τέχνης και το Εθνικό».
επιχειρηματίας
Ο Δ. Παναγιωτάκης ισχυρίζεται ότι μέσω της συνεργασίας με τον δήμο «δεν πρόκειται να ανακαλύψουμε κάτι καινούργιο. Έχουν ξαναγίνει παραγωγές στο Ολύμπια με παραγωγούς εκτός του δήμου. Απλώς, ως επί το πλείστον, μέχρι τώρα ο δήμος βγάζει ένα πρόγραμμα, χρηματοδοτεί τις παραγωγές και φωνάζει κάποιους ιδιώτες παραγωγούς να το εκτελέσουν, χωρίς να αναλαμβάνουν αυτοί το ρίσκο. Εγώ τους είπα: “Προτείνετέ μου εσείς, ή να σας προτείνω εγώ, και αναλαμβάνω εγώ το οικονομικό ρίσκο”».
Η διαφορά είναι, όπως λέει, πως «αντί να γεμίζει όλο το πρόγραμμα ο ΟΠΑΝΔΑ, χρηματοδοτούμενο από τον ΟΠΑΝΔΑ, θα μπορούσα να χρηματοδοτώ εγώ αν μ’ ενδιαφέρει κάτι, ή να τους προτείνω κάτι το οποίο θέλουν να βάλουν μέσα στο πρόγραμμά τους και πιστεύουν ότι ταιριάζει με το ύφος του θεάτρου». Στην κουβέντα για τα οικονομικά ο Δ. Παναγιωτάκης μάς λέει ότι την ημέρα της συνάντησης με την ομάδα των αρμοδίων του δήμου έμαθε ότι «το θέατρο μπήκε μέσα πέρσι 1,7 εκατ.». Του φάνηκε υπερβολικό το ποσό, όπως μας λέει, «για ένα θέατρο μέσα στην Αθήνα, σε κεντρικό σημείο».
Ο επιχειρηματίας ισχυρίζεται ότι δεν διεκδικεί και δεν μπορεί να διεκδικήσει την αποκλειστικότητα του δημοτικού θεάτρου: «Το 2025 δεν γίνονται συμφωνίες με δημόσιους οργανισμούς πίσω από κλειστές πόρτες. Υπάρχουν νόμοι, όλα μπορούν να φανούν», ενώ δεν υπάρχει, όπως υποστηρίζει, και νομική φόρμουλα για να γίνει κάτι τέτοιο. «Χτύπησα την πόρτα και έκανα την πρότασή μου, όπως το έκανα στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά. Για το θέατρο Ολύμπια ειδικά δεν εμφανίστηκα ουρανοκατέβατος. Δοκίμασα να ξεκινήσω συνεργασία και πέρσι και πρόπερσι, αλλά ο προηγούμενος καλλιτεχνικός διευθυντής είχε ένα άλλο πρόγραμμα, δεν το ήθελε», λέει.
Τι λένε οι εκπρόσωποι των εργαζομένων
Διαβεβαιώσεις ότι οι ιδιώτες που θα συνεργαστούν με το δημοτικό θέατρο δεν θα έχουν δεσπόζουσα θέση πήραν από τον δήμαρχο και οι συνδικαλιστές του χώρου. Ο Κωνσταντίνος Κεχαγιόγλου, πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Θεάματος Ακροάματος (ΠΟΘΑ), λέει στη LiFO ότι υπήρξε συνάντηση με τον δήμαρχο και την Ελένη Ζωντήρου, αντιδήμαρχο Πολιτισμού και πρόεδρο του ΟΠΑΝΔΑ, στις αρχές της εβδομάδας.
Η συνάντηση, όπως λέει, ήταν παραγωγική και βρήκαν ανταπόκριση στα ζητήματα που έθεσαν, στην προμετωπίδα των οποίων ήταν και το Ολύμπια: «Θα υπάρχουν συμπράξεις με ιδιώτες, αλλά κανείς δεν θα έχει δεσπόζουσα ή προνομιακή σχέση. Το θέατρο θα παρουσιάσει πρόγραμμα ΟΠΑΝΔΑ», λέει. Μας εξηγεί ότι «είναι πολύ σημαντικό για τους εργαζόμενους στον χώρο του πολιτισμού να μείνει το θέατρο Ολύμπια ως ένας δημόσιος δημοτικός χώρος, ο οποίος είναι για δεκάδες συναδέλφους μας βήμα καλλιτεχνικής έκφρασης αλλά και βιοπορισμού». Πάντα πρέπει να υπάρχει ένας χώρος πολιτισμού, όπως λέει, «στον οποίο θα γίνονται πειραματισμοί, θα δοκιμάζονται νέοι συνθέτες και θα υπάρχει ένας διάλογος, ένας προβληματισμός γύρω από τα νέα μουσικά ρεύματα. Αυτά μόνο ένα δημόσιο μουσικό θέατρο μπορεί να τα υπηρετήσει».
«Το Ολύμπια είναι ένας πολιτιστικός οργανισμός και όχι μια εμπορική επιχείρηση»
Πηγές πάντως από τον χώρο του πολιτισμού αναφέρουν στη LiFO ότι, αν αυτή η συνεργασία προχωρήσει, θα σημάνει «τη μετάλλαξη της αποστολής και της καλλιτεχνικής κατεύθυνσης του θεάτρου». Μας λένε ότι σε ένα δημοτικό θέατρο γίνεται καταρχάς πολιτιστική και όχι εμπορική διαχείριση. «Δεν μπορεί να έχει σχέση με την ιδιωτική παραγωγή στον χώρο του πολιτισμού και μάλιστα με εμπορικό πρόσημο, όπως συμβαίνει στις εμπορικές σκηνές. Είναι ένα θέατρο προορισμένο για τους πολίτες, το οποίο πρέπει να δίνει βήμα στην καλλιτεχνική δημιουργία, η οποία θα είναι πρωτογενώς δική του παραγωγή, αλλά και σε νέους καλλιτέχνες. Με λίγα λόγια, η μόνιμη συνεργασία με επιχειρηματία, η οποία προωθείται, αντιβαίνει στην ιδρυτική του συνθήκη».
«Το Ολύμπια να δίνει φωνή στο δημιουργικό δυναμικό της πόλης»
Ο σκηνοθέτης Κυριάκος Αγγελάκος είναι μέλος του διοικητικού συμβουλίου του ΟΠΑΝΔΑ. Μιλώντας μαζί του, καταλαβαίνουμε ότι υπάρχει ένας προβληματισμός για το άνοιγμα που επιχειρεί η διοίκηση Δούκα: «Είναι άλλα τα κριτήρια ενός δημοτικού θεάτρου και άλλα μιας ιδιωτικής επιχείρησης» μας λέει. Και προσθέτει: «Ένας επιχειρηματίας θα κοιτάξει να κάνει μια πετυχημένη παράσταση για να γίνει sold out. Από την άλλη πλευρά, ένα δημοτικό θέατρο, όταν μάλιστα έχει και έναν καλλιτεχνικό διευθυντή εγνωσμένης αξίας, όπως ο Τάσης Χριστογιαννόπουλος, βεβαίως και θέλει να πάνε καλά οι παραγωγές που επιλέγει, αλλά δεν κοιτάει μόνο αυτό».
σκηνοθέτης
Ο Κ. Αγγελάκος υποστηρίζει ότι «το πρωταρχικό κριτήριο για ένα δημοτικό θέατρο δεν είναι μόνο η επιτυχία της σεζόν. Μπαίνουν και άλλες παράμετροι, όπως, για παράδειγμα, να εκμεταλλευτεί και να αναδείξει το δημιουργικό δυναμικό της πόλης, τους νέους δημιουργούς. Ένα δημοτικό θέατρο δεν μπορεί να περιορίσει την εμβέλειά του σε γνωστά ονόματα που εγγυώνται, κατά κάποιον τρόπο, μια εμπορική επιτυχία. Πρωτίστως το ενδιαφέρει να δώσει ευκαιρίες σε νέους ανθρώπους, σε νέα έργα. Το καλλιτεχνικό πρόγραμμα του θεάτρου, δηλαδή, δομείται σε μια άλλη λογική και ο Τάσης Χριστογιαννόπουλος τα πάει πολύ καλά μέχρι τώρα. Έχει κάνει επιτυχίες και καλλιτεχνικές και εισπρακτικές. Θυμίζω τον “Δαιμόνιο Κουρέα της Fleet Street” και το “Φουλάρι”, που ήταν μια έξοχη παράσταση, η οποία ήταν sold out και γέμισε το θέατρο με νέα παιδιά».
Το άνοιγμα στα μίντια
Πριν από δύο χρόνια περίπου το περιφερειακό τηλεοπτικό κανάλι ONE Channel πέρασε από την Alter Ego του Βαγγέλη Μαρινάκη στα χέρια του Διονύση Παναγιωτάκη. Πηγές από τη Χαριλάου Τρικούπη αποδίδουν «τη σπουδή του Χάρη Δούκα να προχωρήσει η συνεργασία με τον όμιλο του Δ. Παναγιωτάκη στις καλές σχέσεις που θέλει να δημιουργήσει με ιδιοκτήτες μίντια για να προωθήσει τις πολιτικές του φιλοδοξίες».
Κομβικό ρόλο στις επαφές του δημάρχου με τα μίντια και τους εκδότες έχει αναλάβει ο Χρήστος Πρωτόπαπας, που είναι ο βασικός σύμβουλος και μέντορας του δημάρχου. Ο Χάρης Δούκας, παρότι έχασε στις εσωκομματικές εκλογές του ΠΑΣΟΚ, λέγεται ότι αφιερώνει πάρα πολύ χρόνο καθημερινά στις εσωκομματικές διεργασίες. Παρά τα καθήκοντά του ως δημάρχου, τα οποία είναι καθημερινά και εξαιρετικά απαιτητικά, δεν έχει εγκαταλείψει τις φιλοδοξίες του για το κόμμα, κάτι που δεν είναι και πολύ συνηθισμένο για τους δημάρχους, οι οποίοι άφηναν την κομματική τους ταυτότητα πίσω, προκειμένου να είναι δήμαρχοι όλων των Αθηναίων.
Ο Χάρης Δούκας όχι μόνο ασχολείται αλλά παρεμβαίνει κιόλας πολύ συχνά, ακόμη και σε κομματικές διενέξεις, όπως έγινε και την περασμένη εβδομάδα με την υπόθεση της Κατερίνας Μπατζελή. Προεκλογικά η Κ. Μπατζελή είχε στηρίξει τον Χάρη Δούκα, ενώ γύρω από το όνομά της είχε προκληθεί και πάλι θόρυβος τον περασμένο Ιούνιο, όταν βγήκε στη δημοσιότητα σύμβαση ύψους 30.000 ευρώ με την Εταιρεία Ανάπτυξης και Τουριστικής Προβολής Αθηνών του δήμου Αθηναίων. Η ίδια δήλωσε τότε, μετά τη δημοσιότητα που πήρε το θέμα, ότι επέλεξε να μην υπογράψει τη σύμβαση.
Η υπόθεση των εξωτερικών συνεργασιών που θα συνάψει ο δήμος Αθηναίων μέσω του ΟΠΑΝΔΑ για το δημοτικό θέατρο ακόμη δεν έχει αποκρυσταλλωθεί. Πώς ακριβώς θα συνδράμει ο ιδιώτης ή οι ιδιώτες που θα εμπλακούν στον εξορθολογισμό των βαρών; Για τον δήμο, η αποκλειστική επιδότηση του θεάτρου από τα ταμεία του δημιουργεί πολύ μεγάλη επιβάρυνση στους δημότες. Επιμένει ότι «το θέατρο θα έχει αρκετά έσοδα από την παραχώρησή του, κάποιες μέρες, για ποιοτικές παραστάσεις ιδιωτών παραγωγών, όπως έγινε και φέτος με την ιδιωτική παραγωγή του Θεοφάνη Συναδινού “Τρεις ψηλές γυναίκες”».
Μένει να φανεί πώς και με ποιους θα προχωρήσουν οι συνεργασίες για το δημοτικό θέατρο και υπό ποιες προϋποθέσεις θα υλοποιηθούν. Το αποτέλεσμα θα δείξει αν θα επαληθευτούν οι ισχυρισμοί όσων διαφωνούν και αν τελικά η κριτική που ασκήθηκε στη διοίκηση Δούκα είναι δίκαιη ή όχι.
