Αντιμετώπιση των παθήσεων της καρδιάς με την Ενδοσκοπική Καρδιοχειρουργική του μέλλοντος, στο παρόν
Ο καρδιοχειρουργός Αθανάσιος Αντωνίου από την Ευρωκλινική Αθηνών καταγράφει τα πλεονεκτήματα της νέας προσέγγισης που αποτελεί το μέλλον της καρδιοχειρουργικής.
Οι καρδιοπάθειες αποτελούν την πρώτη αιτία νοσηρότητας και θνητότητας στον κόσμο –και στην πατρίδα μας– και συγκαταλέγονται στις παθήσεις εκείνες για τις οποίες επιβάλλεται χειρουργική επέμβαση. Η Ενδοσκοπική Καρδιοχειρουργική, χάρη στις μικροσκοπικές τομές της, βοηθά στον περιορισμό των επιπλοκών και την ταχύτερη ανάρρωση των ασθενών.
— Σε τι διαφέρει η Ενδοσκοπική Καρδιοχειρουργική από την κλασική χειρουργική προσέγγιση;
Η Ενδοσκοπική Καρδιοχειρουργική συνιστά την Καρδιοχειρουργική του εικοστού πρώτου αιώνα. Συνδυάζοντας την πρόοδο στον τομέα της βιοτεχνολογίας, την επιτυχή εφαρμογή της ενδοσκόπησης σε άλλες ειδικότητες αλλά και τον διακαή πόθο να μη γίνονται οι καρδιοχειρουργικές επεμβάσεις με μέση στερνοτομή, εγγυάται τη διενέργεια των επεμβάσεων καρδιάς μέσα από μικρές τομές. Ονομάζεται «keyhole surgery», δηλαδή «χειρουργική της κλειδαρότρυπας», και πραγματοποιείται μέσω μιας τομής 2-3 εκ. στο πλάγιο θωρακικό τοίχωμα, διά της οποίας εισάγονται όλα μας τα εργαλεία, και μέσω μιας δεύτερης τομής 1 εκατοστού, διά της οποίας εισάγεται το ενδοσκόπιο, μια βιντεοκάμερα υψηλής ανάλυσης που απεικονίζει τις καρδιαγγειακές δομές σε μια οθόνη 3D-4K. Έτσι, το σύνολο της καρδιοχειρουργικής επέμβασης, σε αντίθεση με την κλασική καρδιοχειρουργική, επιτυγχάνεται μέσα από μικρές τομές και κοιτάζοντας την οθόνη, η αποφυγή των εκτεταμένων τραυμάτων, δε, οδηγεί σε μια ανεπίπλεκτη ανάρρωση του ασθενούς, ταχεία έξοδό του από το νοσοκομείο και άμεση επιστροφή του στην κανονικότητα.
Οι καρδιοχειρουργικές επεμβάσεις θα γίνονται ολοένα και με πιο minimal τρόπο, ενώ ταυτόχρονα η ποιότητα και η διάρκεια ζωής των υλικών (π.χ. οι προσθετικές βαλβίδες) θα βελτιώνονται όλο και πιο πολύ, ώστε να αποφεύγονται μελλοντικές επανεπεμβάσεις.
— Σε ποιες παθήσεις εφαρμόζεται, ποια είναι η πιο συχνή εφαρμογή της και ποιας ηλικίας είναι κατά κανόνα οι ασθενείς;
Οι παθήσεις που δύνανται να αντιμετωπιστούν ενδοσκοπικά είναι όλες οι βαλβιδικές παθήσεις των ενηλίκων (αορτική, μιτροειδής, τριγλώχινα), είτε αυτές αφορούν επιδιόρθωση είτε αντικατάσταση των βαλβίδων, οι όγκοι της καρδιάς (π.χ. μυξώματα), οι επικοινωνίες (π.χ. μεσοκολπικές), δηλαδή τρύπες στο διάφραγμα που χωρίζει τη δεξιά από την αριστερή καρδιά, οι παχύνσεις του διαφράγματος, π.χ. στην περίπτωση της υπερτροφικής μυοκαρδιοπάθειας, και οι καρδιακές αρρυθμίες (π.χ. κολπική μαρμαρυγή). Το ηλικιακό φάσμα των παθήσεων είναι ευρύ, αλλά κάποιες εξ αυτών εμφανίζονται σε εξαιρετικά νεαρή ηλικία, στα 20, και κυμαίνονται μέχρι τα 50.
— Ποια είναι τα οφέλη για τον ασθενή;
Τα οφέλη είναι ποικίλα: άριστο κοσμητικό αποτέλεσμα (αντί μιας τομής 30 εκατοστά, με την τεχνική αυτή έχουμε μια τομή 2-3 εκ. και μια δεύτερη 1 εκ.) και καλύτερο χειρουργικό αποτέλεσμα. Οι στοχευμένες κινήσεις που πραγματοποιούνται μέσω της 3D-4K απεικόνισης σχεδόν αυξάνουν στο απόλυτο τις πιθανότητες επιτυχίας της επέμβασης. Υπάρχει μηδενική αναγκαιότητα για μετάγγιση αίματος, ελάχιστος κίνδυνος λοιμώξεων, ελάχιστη παραμονή στη μονάδα εντατικής θεραπείας (6 ώρες αντί 2 ημερών που χρειάζονται με την κλασική καρδιοχειρουργική), ταχεία έξοδος του ασθενούς από το νοσοκομείο (3-4 ημέρες αντί 8 με την κλασική καρδιοχειρουργική), ταχεία επιστροφή του ασθενούς σε πλήρη φυσική δραστηριότητα (10-14 ημέρες αντί 2-3 μηνών με την κλασική καρδιοχειρουργική) και ελάχιστος κίνδυνος δημιουργίας συμφύσεων.
— Οι καρδιοχειρουργικές επεμβάσεις στα ιδιωτικά θεραπευτήρια καλύπτονται σχεδόν εξ ολοκλήρου από τον ΕΟΠΥΥ. Οι παθήσεις που αντιμετωπίζονται πόσο συχνές είναι στην πατρίδα μας;
Παγκοσμίως τα καρδιοαγγειακά συμβάντα αποτελούν την πρώτη αιτία θανάτου. Μάλιστα, η συχνότητα των βαλβιδικών παθήσεων που επί του παρόντος αποτελούν το κύριο πεδίο δράσης της ενδοσκοπικής καρδιοχειρουργικής υπολογίζεται περίπου στο 3% στον γενικό πληθυσμό, και αυξάνεται με την ηλικία. Οι βαλβιδικές παθήσεις που χρήζουν χειρουργικής παρέμβασης, δε, αντιπροσωπεύουν το 35% του συνόλου των καρδιοχειρουργικών επεμβάσεων.
— Πώς οδηγηθήκαμε στην Ενδοσκοπική Καρδιοχειρουργική και πόσο σημαντικό είναι οι επεμβάσεις αυτές να γίνονται σε ένα πολύ οργανωμένο κέντρο με άριστο εξοπλισμό και υψηλή τεχνογνωσία;
Η Καρδιοχειρουργική είναι μια ειδικότητα με σύντομη ιστορία μεν, αλλά με σημαντικά επιτεύγματα στην πορεία της, έχοντας συμβάλει αποφασιστικά στην αύξηση του προσδόκιμου ζωής. Στο πλαίσιο της συνεχούς εξέλιξής της επιδιώκει, πέραν της βελτίωσης του επιπέδου της αποτελεσματικότητας και της ασφάλειας των επεμβάσεων, οι επεμβάσεις αυτές να είναι λιγότερο «επώδυνες» για τους ασθενείς, μειώνοντας σημαντικά την άμεση μετεγχειρητική νοσηρότητα και θνητότητα αλλά και τον χρόνο που απαιτείται για την επιστροφή των ασθενών στη φυσιολογική τους ζωή. Η Ενδοσκοπική Καρδιοχειρουργική υλοποιεί σε απόλυτο βαθμό τις προσδοκίες αυτές. Θα πρέπει, όπως πολύ εύστοχα αναφέρατε, οι επεμβάσεις αυτές να πραγματοποιούνται σε ένα οργανωμένο κέντρο, με εκπαιδευμένο κατάλληλα προσωπικό και με τον απαραίτητο εξοπλισμό. Στην Ευρωκλινική Αθηνών έχουμε επενδύσει στο πρόγραμμα αυτό. Πραγματοποιούμε ενδοσκοπικές επεμβάσεις σε συστηματική βάση, σύμφωνα με τα διεθνή πρωτόκολλα, και είμαστε σε στενή συνεργασία με δύο καταξιωμένα παγκοσμίως καρδιοχειρουργικά κέντρα, το Berlin Heart Institute και το Blackpool University Hospital.
— Ποιο είναι το επόμενο βήμα της καρδιοχειρουργικής;
Κοιτάζοντας κανείς το παρελθόν της καρδιοχειρουργικής μόνο με αισιοδοξία μπορεί να ατενίζει το μέλλον. Πρώτα απ’ όλα, η Καρδιοχειρουργική και η Καρδιολογία πορεύονται συνεργαζόμενες στενά και αυτή η κοινή τους πορεία θα συνεχιστεί πιο έντονα τα προσεχή χρόνια με στόχο την ολιστική θεραπεία των ασθενών. Δεύτερον, οι καρδιοχειρουργικές επεμβάσεις θα γίνονται ολοένα και με πιο minimal τρόπο, ενώ ταυτόχρονα η ποιότητα και η διάρκεια ζωής των υλικών (π.χ. οι προσθετικές βαλβίδες) θα βελτιώνονται όλο και πιο πολύ, ώστε να αποφεύγονται μελλοντικές επανεπεμβάσεις. Σημαντικές όμως αναμένονται και οι εξελίξεις στον τομέα της αντιμετώπισης ασθενών που πάσχουν από τελικού σταδίου καρδιακή ανεπάρκεια, καθώς η πρόσφατη μεταμόσχευση καρδιάς από γενετικά τροποποιημένο χοίρο γεννά πολλές ελπίδες για το μέλλον.
Ο κ. Αθανάσιος Αντωνίου έλαβε πολυετή ειδίκευση σε αναγνωρισμένα καρδιοχειρουργικά κέντρα του εξωτερικού, όπως το St Thomas’ Hospital και το Bart’s Heart Centre στο Λονδίνο και το Mount Sinai Hospital στη Νέα Υόρκη. Επέστρεψε στην Ελλάδα το 2019 και έκτοτε εργάζεται στην Ευρωκλινική Αθηνών, όπου πραγματοποιεί επεμβάσεις που αφορούν την αντιμετώπιση του συνόλου των καρδιακών παθήσεων και πιο συγκεκριμένα τη θεραπεία της στεφανιαίας νόσου, των βαλβιδικών νόσων με έμφαση στην επιδιόρθωση (βαλβιδοπλαστική) αυτών, των ανευρυσμάτων, συγγενών καρδιοπαθειών ενηλίκων κ.ά. Από το 2021, πρωτοπορώντας, εφαρμόζει την ενδοσκοπική προσπέλαση, τεχνική που εφαρμόζεται σε ελάχιστα κέντρα σε όλο τον κόσμο. Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να δείτε στο website: www.cardio-antoniou.gr.