Ιστορίες ορθοπεδικής αριστείας της expert team Osteon από τον Όμιλο Ιατρικού Αθηνών

Η Osteon δημιουργήθηκε από έμπειρους ορθοπεδικούς χειρουργούς για την αντιμετώπιση ορθοπεδικών και νευροχειρουργικών παθήσεων από επιστήμονες με μεγάλη εξειδίκευση, που χρησιμοποιούν τεχνολογίες αιχμής.

Οι γιατροί της Osteon του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών έχουν στη διάθεσή τους τις κορυφαίες τεχνολογίες αιχμής για τις νέες, ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές και μπορούν να αντιμετωπίσουν μια μεγάλη γκάμα παθήσεων που λόγω του δημογραφικού, της καθιστικής ζωής και άλλων παραγόντων παρουσιάζουν ανησυχητική έξαρση στον πληθυσμό μας.

Ιδρύθηκε από έναν πυρήνα ορθοπεδικών χειρουργών που τους συνδέει ένα κοινό όραμα από τότε που ήταν ακόμα ειδικευόμενοι γιατροί, η παροχή καινοτόμων υπηρεσιών Ιατρικής στην Ελλάδα, καθώς και η κοινή δέσμευση να κάνουν αυτό το όραμα πραγματικότητα στην πατρίδα τους, έχοντας προηγουμένως έκαστος μετεκπαιδευτεί και διακριθεί για το έργο του στο εξωτερικό.

Μεταξύ των ιδρυτικών μελών της Osteon είναι οι γιατροί δρ. Κωνσταντίνος Σταραντζής, δρ. Βασίλειος Ι. Σακελλαρίου και δρ. Παναγιώτης Γ. Πάντος που διακρίνονται για την αγάπη και αφοσίωσή τους στο γνωστικό τους αντικείμενο, τη μακρά και στοχευμένη τους μετεκπαίδευση σε κορυφαία, εξειδικευμένα κέντρα του εξωτερικού και το πλούσιο κλινικό τους έργο.

Οι παθήσεις του ώμου αποτελούν ένα συχνό βάσανο στη ζωή μας, καθώς προκαλούνται από κακώσεις αλλά και από την υπέρχρηση και τις επαναλαμβανόμενες κινήσεις. Πλέον η ελάχιστα επεμβατική χειρουργική έχει αλλάξει το πεδίο στην αντιμετώπισή τους, προσφέροντας εξαιρετικά αποτελέσματα και γρήγορη ανάρρωση.

— Ποιες παθήσεις του ώμου αντιμετωπίζονται χειρουργικά, με ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές;

Ο ώμος αποτελεί την πιο ευκίνητη άρθρωση του ανθρώπινου σώματος και είναι επιρρεπής σε παθήσεις που προκαλούν πόνο, δυσκαμψία και περιορισμό της κινητικότητας της άρθρωσης. Οι παθήσεις του ώμου μπορούν να προκύψουν εξαιτίας διαφόρων παραγόντων όπως η φυσική φθορά, οι τραυματισμοί, οι φλεγμονές ή η αρθρίτιδα. Οι συχνότερες παθήσεις που απαιτούν ανοιχτή χειρουργική επέμβαση είναι η προχωρημένη αρθρίτιδα στον ώμο και τα κατάγματα του ώμου. Η αρθρίτιδα είναι η φθορά των αρθρικών επιφανειών, προκαλεί έντονο πόνο και περιορισμό της κίνησης και αντιμετωπίζεται με ολική αρθροπλαστική.

To σύνδρομο πρόσκρουσης του ώμου, η ρήξη των τενόντων του στροφικού πετάλου και το εξάρθρημα της κεφαλής του βραχιονίου αντιμετωπίζονται με αρθροσκόπηση του ώμου, η οποία είναι μια ελάχιστα επεμβατική τεχνική με άριστα αποτελέσματα. To σύνδρομο πρόσκρουσης είναι η απόρροια της συνεχόμενης τριβής των τενόντων στο διάστημα μεταξύ της κεφαλής του βραχιονίου και του ακρωμίου. Η ρήξη των τενόντων του στροφικού πετάλου είναι η διακοπή της συνέχειας του τένοντα κοντά στην πρόσφυσή του στο οστό. Το εξάρθρημα της κεφαλής του βραχιονίου προκαλεί έντονο πόνο στον ώμο και χρήζει άμεσης αντιμετώπισης, διότι μπορεί να προκαλέσει αστάθεια στην περιοχή και υποτροπιάζοντα εξαρθρήματα. 

O Παναγιώτης Πάντος είναι Χειρουργός Ορθοπεδικός, Διευθυντής Τμήματος Άνω Άκρου στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών.

— Ποιες είναι αυτές οι τεχνικές και ποια είναι τα πλεονεκτήματά τους;

Η αρθροσκόπηση ώμου είναι μια ελάχιστα επεμβατική τεχνική, κατά την οποία, μέσω πολύ μικρών τομών, εισέρχεται μια μικροσκοπική κάμερα στην άρθρωση του ώμου, επιτρέποντας την άμεση αξιολόγηση των μυών, των συνδέσμων, των τενόντων και του αρθρικού χόνδρου της άρθρωσης του ώμου. Αποτελεί την πλέον σύγχρονη και αποτελεσματική τεχνική για την αντιμετώπιση των συχνότερων επώδυνων αντίστοιχων συνδρόμων.

Ενδείκνυται για την αντιμετώπιση παθήσεων όπως φλεγμονές, ρήξεις τενόντων, τραυματικές κακώσεις συνδέσμων και εξάρθημα του ώμου. Τα οφέλη της αρθροσκοπικής χειρουργικής στην περιοχή του ώμου σε σύγκριση με παλαιότερες ανοιχτές χειρουργικές τεχνικές είναι η ταχύτερη επάνοδος στις καθημερινές δραστηριότητες, ο μειωμένος πόνος και το οίδημα μετεγχειρητικά και η γρηγορότερη λειτουργική αποκατάσταση. 

— Ποια είναι τα πλεονεκτήματα της επέμβασης;

H αρθροσκόπηση ώμου προσφέρει σημαντικά πλεονεκτήματα στους ασθενείς, όπως ο μειωμένος τραυματισμός των μαλακών ιστών, η συντομότερη αποκατάσταση, ο μειωμένος μετεγχειρητικός πόνος, η ταχύτερη επαναφορά της λειτουργικότητας της άρθρωσης και τα βελτιωμένα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα.

— Ποια είναι τα βασικά αίτια εμφάνισης τέτοιων παθήσεων;

Δύο είναι οι βασικές αιτίες εμφάνισης προβλημάτων στον ώμο. Στην πρώτη κατηγορία ανήκουν τα λεγόμενα σύνδρομα υπέρχρησης και στη δεύτερη οι οξείες κακώσεις στον ώμο. Τα σύνδρομα υπέρχρησης, όπως το σύνδρομο πρόσκρουσης του ώμου και οι εκφυλιστικές ρήξεις των τενόντων, προκαλούνται από την επαναλαμβανόμενη επιβάρυνση του άνω άκρου και τους συνεχείς μικροτραυματισμούς. Οι οξείες κακώσεις αφορούν τα κατάγματα και τα εξαρθρήματα του ώμου, τα οποία είναι συνέπεια κάποιας πτώσης ή ενός ατυχήματος, και απαιτούν άμεση αντιμετώπιση.  

Ορισμένες δραστηριότητες μπορούν να καταπονήσουν ή να τραυματίσουν τον ώμο, όπως οι χειρωνακτικές εργασίες, η ζωγραφική, η κηπουρική, η άρση βαρών και οι σκληρές προπονήσεις με βάρη, και αθλήματα όπως το τένις, το padel, το μπάσκετ και η κολύμβηση, τα οποία απαιτούν επαναλαμβανόμενες κινήσεις του άνω άκρου. 

— Τι επίπτωση έχουν στην ποιότητα ζωής;

Η τενοντίτιδα ώμου, η ρήξη τενόντων στον ώμο και η αρθρίτιδα του ώμου μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά την καθημερινότητα και την ποιότητα ζωής των ασθενών, ειδικά εάν δεν αντιμετωπιστούν άμεσα και σωστά. Οι συνηθέστερες επιπλοκές είναι οι εξής: ο χρόνιος πόνος, ο πόνος κατά τη διάρκεια της νύχτας, η απώλεια λειτουργικότητας και η απώλεια μυϊκής δύναμης. 

— Υπάρχουν αρκετά περιστατικά που αφορούν αθλητές; Πώς επιστρέφουν στον αθλητισμό;

Η συχνότητα των παθήσεων του ώμου στους αθλητές είναι εξαιρετικά υψηλή. Συγκεκριμένες αθλητικές δραστηριότητες, όπως η κολύμβηση, το τένις, το padel, το polo, το crossfit και η προπόνηση με βάρη, καθώς και όλα τα αθλήματα επαφής, θέτουν την άρθρωση του ώμου σε κίνδυνο είτε για χρόνιους (τενοντίτιδες, ρήξεις τενόντων) είτε για οξείς τραυματισμούς (κατάγματα, εξαρθρήματα).

Οι επαγγελματίες και οι ερασιτέχνες αθλούμενοι είναι άνθρωποι υψηλών απαιτήσεων. Η έγκαιρη διάγνωση και η δυνατότητα να αντιμετωπίζεται το σύνολο των παθήσεων του ώμου με ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές τούς εξασφαλίζει τη δυνατότητα να επιστρέφουν πιο γρήγορα και με ασφάλεια στο σπορ το οποίο ασκούν και στο ίδιο επίπεδο δραστηριότητας το οποίο είχαν πριν από τον τραυματισμό.

Νέες τεχνικές αιχμής ελαχιστοποιούν τους τραυματισμούς ιστών στις παθήσεις γόνατος και ισχίου

Ο Βασίλειος Σακελλαρίου είναι ορθοπεδικός, Διευθυντής Ελάχιστα Επεμβατικής Χειρουργικής (MIS) Ισχίου-Γόνατος & Μυοσκελετικής Ογκολογίας στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών.

— Πόσο επιδρά η γήρανση του πληθυσμού στην εμφάνιση παθήσεων ισχίου - γόνατος; 

Την επηρεάζει σημαντικά. Καθώς το ποσοστό των ηλικιωμένων αυξάνεται, αυξάνεται και η συχνότητα εμφάνισης παθήσεων όπως η οστεοαρθρίτιδα, η οποία είναι η πιο κοινή αιτία πόνου έως και μερικής αναπηρίας στις προσβεβλημένες αρθρώσεις. Η διαχείρισή της αποτελεί μεγάλη πρόκληση για τη σύγχρονη ορθοπεδική, ειδικά σε προχωρημένες ηλικιακά ομάδες. Επιπλέον, η δημογραφική αλλαγή επηρεάζει τη ζήτηση για εξειδικευμένες ιατρικές υπηρεσίες και την ανάγκη για προσαρμογή των υποδομών υγείας, καθώς οι ηλικιωμένοι απαιτούν περισσότερη φροντίδα και εξειδικευμένες θεραπείες αποκατάστασης. 

— Ποιες είναι οι ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές για το ισχίο και το γόνατο;

Είναι μέθοδοι που ελαχιστοποιούν τον τραυματισμό των ιστών κατά τη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης, ενώ παράλληλα στοχεύουν στη μείωση του μετεγχειρητικού πόνου, των επιπλοκών, της ενδονοσοκομειακής νοσηλείας και γενικότερα στην ταχύτερη αποκατάσταση του ασθενούς. Μερικές από τις ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές για το ισχίο είναι το AMIS (Anterior Minimal Invasive Surgery) που δεν απαιτεί το κόψιμο ή την αποκόλληση μυών κατά την προσπέλαση, το SuperPATH, που δεν εξαρθρώνει το ισχίο κατά τη διάρκεια της επέμβασης, διατηρώντας ανέπαφο τον αρθρικό θύλακο, και το NaviSwiss, ένα φορητό σύστημα ψηφιακής πλοήγησης που βοηθά στην ακριβή τοποθέτηση των ορθοπεδικών υλικών.

Για το γόνατο, μία από τις τεχνικές που εφαρμόζονται είναι το ρομποτικό σύστημα ROSA, που χρησιμοποιείται για ολική αρθροπλαστική με εξαιρετική ακρίβεια και εγγυάται ότι δεν θα τραυματιστούν οι μαλακοί ιστοί και οι συνδεσμικές κακώσεις αλλά και ότι δεν θα υπάρξει αναίτια απώλεια οστού. Υπάρχει, επίσης, η Επαυξημένη Πραγματικότητα (A.R.), που παρουσιάζει ένα τρισδιάστατο χειρουργικό πλάνο στον ορθοπεδικό κατά τη διάρκεια της επέμβασης. Το σύστημα δεν είναι ογκώδες ή ιδιαίτερα περίπλοκο, συνεπώς η χρήση του δεν επηρεάζει τους χρόνους του χειρουργείου και εξαλείφει τον προεγχειρητικό έλεγχο. Ο γιατρός μπορεί, κατά τη διάρκεια της επέμβασης, να αλλάζει τις ρυθμίσεις και να αναπροσαρμόζει το πλάνο τοποθέτησης των προθέσεων, ανάλογα με τις απαιτήσεις της εκάστοτε άρθρωσης.

«Ου γαρ έρχεται μόνον», λέει ο σοφός λαός. Η γήρανση του πληθυσμού, καθώς και άλλοι παράγοντες, όπως οι τραυματισμοί κατά τη διάρκεια των σπορ, αυξάνουν κατακόρυφα την ανάγκη για αντιμετώπιση των παθήσεων στο γόνατο και στο ισχίο, κάτι που πλέον γίνεται με νέες, ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές.

— Πόσο γρήγορα αναρρώνουν οι ασθενείς μετά από μια ελάχιστα επεμβατική τεχνική;

Ο χρόνος ανάρρωσης μπορεί να διαφέρει ανάλογα με τη συνολικότερη κλινική εικόνα, το ηλικιακό φάσμα αλλά και άλλους παράγοντες που αφορούν την υγεία του ασθενούς. Ωστόσο στατιστικά αναμένεται να επιστρέψουν σε πλήρη δράση και φυσιολογικό τρόπο ζωής, εξασφαλίζοντας ποιότητα σε όλο το εύρος κίνησης της άρθρωσης, μέσα σε 4-6 εβδομάδες. Η επέμβαση μπορεί να προσαρμοστεί στην εξατομικευμένη ανατομία του ασθενούς, η άρθρωση που χειρουργείται ελέγχεται ως προς τη λειτουργική συμπεριφορά της πλήρως κατά τη διάρκειά της, η κινητοποίηση του ασθενούς είναι άμεση (ελάχιστες ώρες μετά το χειρουργείο) και η ενδονοσοκομειακή νοσηλεία έχει σχεδόν εκμηδενιστεί.
 

— Πόσο βοηθούν αυτές οι τεχνικές στη μείωση της μικροβιακής αντοχής, λόγω της σύντομης διάρκειας της νοσηλείας;

Οι ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές προφανώς και συντείνουν στη μείωση της μικροβιακής αντοχής. Μικρότερη παραμονή στο νοσοκομείο σημαίνει λιγότερη έκθεση σε νοσοκομειακά παθογόνα και μειωμένη χρήση αντιβιοτικών, τους δύο κύριους παράγοντες που συμβάλλουν στην ανάπτυξη ανθεκτικότητας στα μικρόβια. Ωστόσο, η μικροβιακή αντοχή είναι ένα πολύπλοκο ζήτημα που απαιτεί ολοκληρωμένη προσέγγιση και δράση σε πολλούς τομείς ταυτόχρονα – η μείωση της διάρκειας νοσηλείας είναι μόνο ένα μέρος της λύσης. Η εφαρμογή μέτρων πρόληψης και ελέγχου των λοιμώξεων και τα πρωτόκολλα υγειονομικής διαχείρισης σε σύγχρονες μονάδες υγείας όπως το Ιατρικό Αθηνών είναι κομβικά σε αυτή την προσπάθεια.
 

— Το κόστος των ελάχιστα επεμβατικών τεχνικών πώς συγκρίνεται με αυτό των παραδοσιακών τεχνικών;

Το κόστος μπορεί να διαφέρει ανάλογα με την τεχνική και το μόσχευμα που επιλέγει ο εκάστοτε χειρουργός. Είθισται να λέγεται ότι η τεχνολογία κοστίζει παραπάνω. Ωστόσο, αν θέλουμε να δούμε πώς αντισταθμίζονται τα οικονομικά μεγέθη, θα πρέπει να συγκρίνουμε συνολικά οφέλη, όπως το μειωμένο κόστος στις ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές λόγω ελαχιστοποιημένης ενδονοσοκομειακής νοσηλείας, η μειωμένη ανάγκη για αντιβιοτικά και άλλες θεραπείες, η ταχύτερη επιστροφή του ασθενούς στην εργασία του και στις καθημερινές του συνήθειες και ο εκμηδενισμός της ανάγκης για αναθεωρητική επέμβαση στην ίδια άρθρωση στο μέλλον. 

Νέες τεχνικές για τις κακώσεις της σπονδυλικής στήλης

Ο Κωνσταντίνος Σταραντζής είναι ορθοπεδικός, Χειρουργός Σπονδυλικής Στήλης, Διευθυντής Τμήματος Σπονδυλικής Στήλης & Σκολίωσης στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών.

— Πόσο έχουν αυξηθεί οι παθήσεις της σπονδυλικής στήλης από την καθιστική εργασία και τη χρήση οθονών;

Είναι κοινή διαπίστωση για εμάς τους ειδικούς ότι η συχνότητα και η επίπτωση των εκφυλιστικών, κυρίως, παθήσεων της σπονδυλικής στήλης έχουν αυξηθεί δραματικά τα τελευταία χρόνια. Αυτό τεκμηριώνεται και με μελέτες που βασίζονται στα στοιχεία του Iνστιτούτου Mέτρησης και Aξιολόγησης των Δεικτών Υγείας στο Πανεπιστήμιο της Washington. Στη μελέτη Global Burden of Disease Study 2019 αναφέρεται ότι οι σοβαρές επιπτώσεις της οσφυαλγίας στην ποιότητα της ζωής των ανθρώπων αυξήθηκαν από το 1990 κατά 47% παγκοσμίως, ενώ στις 10 χώρες με τη μεγαλύτερη αύξηση ο μέσος όρος ήταν 200%! Αντίστοιχα είναι τα νούμερα και για τις περιπτώσεις της αυχεναλγίας. Αυτό που έχει αλλάξει αυτές τις δεκαετίες, και εξηγεί την αύξηση, είναι η εκτεταμένη και υπερβολική χρήση των οθονών αλλά και η σαφέστατη ροπή των ανθρώπων στην καθιστική εργασία.  
 

— Έχουμε εμφάνιση των παθήσεων σε πολύ νεαρότερες ηλικίες;

Κατηγορηματικά ναι! Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τις παθήσεις του αυχένα τις οποίες βλέπουμε σε ολοένα νεότερους ανθρώπους. Η χρήση των οθονών και ιδιαίτερα των έξυπνων κινητών και των τάμπλετ έχει συμβάλει σε αυτή τη ραγδαία άνοδο της επίπτωσης της φθοράς του αυχένα στους νέους ανθρώπους. Σε ό,τι αφορά τη μέση, η καθιστική εργασία αδρανοποιεί το μυϊκό σύστημα γύρω από τη σπονδυλική στήλη (κοιλιακούς-ραχιαίους), έτσι αυξάνεται το φορτίο που είναι αναγκασμένοι να σηκώνουν οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι. Αυτό, σε συνδυασμό με την εσφαλμένη στάση στο κάθισμα, προκαλεί τραυματισμούς και αφυδάτωση των δίσκων, οι οποίοι έτσι γίνονται ευάλωτοι σε νέους τραυματισμούς και κακώσεις, ξεκινώντας με αυτόν τον τρόπο τον φαύλο κύκλο της εκφύλισης. 

Η καθιστική ζωή, η παρατεταμένη χρήση της οθόνης, τα σπορ και άλλοι παράγοντες προκαλούν κακώσεις στη σπονδυλική στήλη που πλέον αντιμετωπίζονται με νέες τεχνικές, βοηθώντας τον ασθενή να επιστρέψει άμεσα στην καθημερινότητά του, χωρίς πόνο και επιπλοκές.
 

— Ποιες είναι οι πιο οδυνηρές παθήσεις της σπονδυλικής στήλης;

Σίγουρα εκείνες που εμφανίζονται με μόνιμες νευρολογικές επιπλοκές. Εντός της σπονδυλικής στήλης ταξιδεύουν ο νωτιαίος μυελός (που αποτελεί τη συνέχεια του εγκεφάλου) αλλά και όλα τα νεύρα που δίνουν κίνηση και αισθητικότητα στα άνω και στα κάτω άκρα. Οποιαδήποτε σοβαρή πάθηση μπορεί να βλάψει αυτές τις ευαίσθητες δομές προκαλεί, εκτός από πόνο, νευρολογικές βλάβες που μπορεί να είναι από μια απλή παροδική υπαισθησία (μούδιασμα) μιας μικρής περιοχής σε ένα από τα άκρα έως πλήρη και μόνιμη παράλυση στα άνω και κάτω άκρα. Σοβαρές κακώσεις από πτώσεις ή τροχαία με ασταθή κατάγματα αλλά και όγκοι της σπονδυλικής στήλης μπορούν να επιφέρουν αυτές τις νευρολογικές επιπλοκές. Το ίδιο μπορεί να συμβεί λόγω μιας σοβαρής αρθρίτιδας που δημιουργεί μεγάλη στένωση ή λόγω μιας πολύ μεγάλης κήλης μεσοσπονδύλιου δίσκου. 

— Ποιες τεχνικές έχουν αναπτυχθεί για την ελάχιστα επεμβατική αντιμετώπιση των παθήσεων της σπονδυλικής στήλης;

Υπάρχουν πλέον στη φαρέτρα της επιστήμης πολλές και διαφορετικές επιλογές ελάχιστα επεμβατικών τεχνικών από τις οποίες επιλέγουμε την καταλληλότερη για κάθε ασθενή με μια εξατομικευμένη προσέγγιση. Οι τεχνικές αυτές στοχεύουν στην ελαχιστοποίηση του χειρουργικού τραύματος μέσω του οποίου δύναται να επιτευχθεί η χειρουργική αποκατάσταση ενός προβλήματος της σπονδυλικής στήλης. Έτσι, μειώνεται ο χρόνος νοσηλείας και αποκατάστασης, η ανάγκη για μετάγγιση και οι επιπλοκές εν γένει. Αυτές οι τεχνικές στηρίζονται σε ειδικά μικροεργαλεία, στη χρήση του μικροσκοπίου ή του ενδοσκοπίου και της τρισδιάστατης διεγχειρητικής απεικόνισης και ψηφιακής πλοήγησης. Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να τονίσω ότι η προσθήκη σε όλα αυτά ενός συστήματος ρομποτικής υποβοήθησης και καθοδήγησης στην τοποθέτηση εμφυτευμάτων προσφέρει κορυφαία ακρίβεια και διασφαλίζει ένα άριστο αποτέλεσμα. Τέλος, η ελάχιστα επεμβατική χειρουργική της σπονδυλικής στήλης συνδυάζεται άριστα με τα σύγχρονα αναισθησιολογικά πρωτόκολλα ημερήσιας νοσηλείας που καθιστούν αυτές τις επεμβάσεις εφικτές ακόμα και χωρίς γενική αναισθησία. Στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών όλα τα παραπάνω προσφέρονται ως απαραίτητα εργαλεία της καθημερινότητάς μας. 

— Τι μπορούμε να κάνουμε για να προστατέψουμε τη σπονδυλική στήλη; 

Μέσω προληπτικών μέτρων, όπως η τακτική σωματική δραστηριότητα και άσκηση, η διατήρηση ενός υγιούς σωματικού βάρους, η υιοθέτηση σωστής στάσης σώματος και η έγκαιρη αναζήτηση ιατρικής βοήθειας όταν είναι απαραίτητο, ο καθένας από εμάς μπορεί να συμβάλει σημαντικά στη διασφάλιση της υγείας της σπονδυλικής του στήλης, ενισχύοντας έτσι τη συνολική του ευεξία.