Εβδομήντα χρόνια βρετανικής τέχνης παρελαύνουν στην έκθεση του οίκου δημοπρασιών Bonhams, στο Λονδίνο, σε μια αληθινή γιορτή, έναν ύμνο στην καινοτομία, τη βρετανική δημιουργικότητα, τις τάσεις και τα καλλιτεχνικά ρεύματα που δημιούργησε και επηρεάζουν ολόκληρο τον κόσμο ακόμα και σήμερα.
Κάθε ευφάνταστη πλευρά στις καλές τέχνες, τη φωτογραφία, την ψυχαγωγία, σε αντικείμενα, ρούχα, αλλά και προσωπικότητες όπως οι Μπιτλς και οι Χου, η Κέιτ Μος και ο Αλεξάντερ Μακουίν, ο Μπάνκσι, εμφανίζονται ως υπενθύμιση μιας «μηχανής» που δεν σταματά να γεννά και να αναγνωρίζει νέα ταλέντα, αλλά και ανανεώνεται διαρκώς μέσα από νέες γλώσσες και νέα μέσα.
Η δημοπρασία με τίτλο «British. Cool.», που θα διεξαχθεί στις 25 Φεβρουαρίου, ξεκινά με εκθέματα από τη δεκαετία του '50, όταν μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο οι κοινωνικές και πολιτικές αλλαγές τροφοδότησαν καταλυτικά τη δημιουργικότητα και την καινοτομία για να φτάσουν στην «πολιτιστική επανάσταση» της δεκαετίας του '60, με μια κουλτούρα που πέρασε τα σύνορα και διαμόρφωσε με την επιρροή της τη «μόδα» σε πολλά και διαφορετικά πεδία και σε όλο τον κόσμο.
Η έκθεση των Μπόναμς πριν από τη δημοπρασία μοιάζει με μια γιορτή ανάλογη με εκείνη που οργάνωσε ο Ντάνι Μπόιλ στους Ολυμπιακούς αγώνες του Λονδίνου το 2012.
Τα πρώτα αντικείμενα της δημοπρασίας είναι αυτά των swinging '60s, όταν η χώρα βγήκε από τη μεταπολεμική της κατάθλιψη. Ήταν η δεκαετία της φαντασίας και των ευκαιριών, γεννημένη από μια εφηβική γενιά, που ανεξάρτητα από την κοινωνική της τάξη άρχισε να εξερευνά τη νέα της ελευθερία. Είναι η δεκαετία που γέννησε συγκροτήματα, από τους Μπιτλς μέχρι τους Ρόλινγκ Στόουνς, με τον ήχο της να κατακτά όχι μόνο την Ευρώπη αλλά και την άλλη πλευρά του Ατλαντικού.
Είναι η δεκαετία που άλλαξε το μήκος της φούστας, με το Λονδίνο να γίνεται το επίκεντρο μιας μόδας εκρηκτικής, με τα ρούχα της θρυλικής σχεδιάστριας Μέρι Κουαντ να γίνονται αντικείμενα λατρείας στο εφηβικό σώμα της Τουίγκι και τη διάσημη μπουτίκ της τόπο προσκυνήματος του χρώματος, σε ένα Λονδίνο ακόμα συντηρητικό και γκρίζο, που προσπαθούσε να συνέλθει από την έκπληξή του για τον καινούργιο κόσμο που γεννιόταν, χωρίς κανένας να μπορεί να διεκδικήσει την πατρότητά του.
Η δεκαετία του '60 μάς χάρισε το δημοφιλές Μίνι Κούπερ, την τάση της βρετανικής ποπ αρτ με το εξώφυλλο του Πίτερ Μπλέικ για το Sgt Pepper των Μπιτλς, που μαζί με τον Ρίτσαρντ Χάμιλτον άνοιξαν τον δρόμο για καλλιτέχνες όπως ο Ντέιβιντ Χόκνεϊ και η Μπρίτζετ Ράιλι, κυρίως, σπάζοντας τις παραδοσιακές διακρίσεις μεταξύ τέχνης και ντιζάιν, δημιουργώντας ένα τολμηρό και άμεσα αναγνωρίσιμο στυλ, γεμάτο ενέργεια.
Και αν στη δεκαετία του '60 η Βρετανία ονειρεύτηκε, στη δεκαετία του '70 ήρθε αντιμέτωπη με μια δύσκολη και καθόλου κουλ πραγματικότητα. Πολιτικά και οικονομικά ταραγμένη περίοδος, εποχή απεργιών, αβεβαιότητας και ανεργίας, κάνει μια ανέμελη γενιά να ωριμάζει απότομα, με το αίτημα μιας προοδευτικής νομοθεσίας για την ισότητα των δυο φύλων, την ισότητα των αμοιβών, και να οργανώνει ένα ορόσημο, το πρώτο Gay Pride στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Η βρετανική κουλτούρα γίνεται πιο περίπλοκη και πιο σοφιστικέ. Ο Ντέιβιντ Μπόουι υιοθετεί το ανδρόγυνο στιλ του Ziggy Stardust και η μπουτίκ της Βίβιαν Γουέστγουντ και του Μάλκολμ ΜακΛάρεν γίνεται το κέντρο που αποθεώνει το φετίχ, καταργεί τους κανόνες και ανοίγει το δρόμο στις αντικουλτούρες που θα οδηγήσουν στο πανκ, μια έκφραση που θέλει όχι να ξεχωρίσει αλλά να σοκάρει σε μια χώρα που θα είναι οριστικά αλλαγμένη στο τέλος της δεκαετίας μέσα από τις αντιφάσεις της.
Με τον λαό να γιορτάζει ξέφρενα το αργυρό Ιωβηλαίο της Βασίλισσας Ελισάβετ το 1977, τους Sex Pistols να τραγουδούν το God Save The Queen και τη Μάργκαρετ Θάτσερ, την πρώτη γυναίκα πρωθυπουργό να γίνεται ένα από τα πιο μισητά πρόσωπα της Βρετανίας, η χώρα μπαίνει στην πιο τραυματική και καθοριστική περίοδο αλλαγής της.
Η δεκαετία του '80 βρίσκει τη βρετανική κουλτούρα κάτω από μια συντηρητική κυβέρνηση που προωθεί την ατομική ευημερία, απομακρυσμένη από τα κινήματα και την προσπάθεια να δημιουργήσει κάτι νέο, να υιοθετεί την υπερβολή, τη χλιδή και τους πολύ νέους ποπ σταρς να εξερευνούν τη μουσική με τα συνθεσάιζερ στα εφηβικά τους δωμάτια.
Είναι η δεκαετία που πρώτη είδηση γίνεται το νυφικό της Νταϊάνα, που όλα είναι μεγάλα, αλλά και αυτή που με τη δημιουργία του βραβείου Τέρνερ το 1984, ενός βραβείου αμφιλεγόμενο και πολυσυζητημένου, φέρνει στην επικαιρότητα μια ολόκληρη καλλιτεχνική σκηνή που ανθίζει: Από τον Ανίς Καπούρ και τον Τζούλιαν Όπι, το κίνημα των New British Sculpture και τους περιβόητους Young British Artists που εμφανίζονται στο τέλος της δεκαετίας για να κυριαρχήσουν την επόμενη και να κατανοήσουν αυτό που σήμερα θεωρείται ένας σημαντικός άξονάς της τέχνης: το μάρκετινγκ.
Όλα αλλάζουν χωρίς ίχνος νοσταλγίας σε έναν ακόμα στροβιλισμό πυρετώδους δημιουργίας που δραπετεύει από την τέχνη και περνά στη μόδα, με τον Πολ Σμιθ να παίζει ως True Brit με ρούχα, υφάσματα και σχέδια και να μας δείχνει ότι η μόδα μπορεί να έχει εκτός από ποιότητα και χιούμορ. Είναι η εποχή που η Κέιτ Μος κάθεται στο θρόνο της Τουίγκι και θα τον εγκαταλείψει δεκαετίες αργότερα.
Πόσο αγαπούν οι Βρετανοί τη σημαία τους; Μια ματιά στη δεκαετία του '90 δείχνει την αναβίωση της εθνικής υπερηφάνειας και της αισιοδοξίας. Η περίφημη σημαία με το όνομα Union Jack είναι πανταχού παρούσα, από την κιθάρα του Νόελ Γκάλαχερ μέχρι το φόρεμα της Τζέρι Χάλιγουελ, με τους καλλιτέχνες να ξαπλώνουν σε σεντόνια με το εθνικό σύμβολο που γίνεται το απόλυτο τρεντ της εποχής. «London Swings Again!» διαλαλεί το Vanity Fair, γιορτάζοντας μια νέα δημιουργική έκρηξη με τους απόφοιτους του Σεν Μάρτινς Στέλα Μακάρτνεϊ και Αλεξάντερ Μακουίν να παρουσιάζουν τις ιστορικές, εμβληματικές μέχρι σήμερα συλλογές τους.
Και λίγο πιο πέρα από τις πασαρέλες ο Ντάμιεν Χιρστ ταράζει τα νερά και βάζει ξανά το ερώτημα «τι σημαίνει τέχνη», με έναν καρχαρία που, ακίνητος στη φορμαλδεΰδη, σοκάρει το κοινό, και την Τρέισι Έμιν να παρουσιάζει το κρεβάτι της και τα ονόματα των εραστών της ως έργα τέχνης.
Είναι η εποχή του Τόνι Μπλερ που ανακοινώνει μια «νέα αυγή» για τη Βρετανία που θα την ακολουθήσει η είσοδος στη νέα χιλιετία με πολλά πυροτεχνήματα και μια ρόδα που ακόμα και σήμερα υπενθυμίζει ότι η Βρετανία έκτοτε δοκιμάζεται και πως τα παγκόσμια πολιτικά και οικονομικά γεγονότα θα κλονίζουν συνεχώς την εμπιστοσύνη του έθνους, και βρίσκει τους καλλιτέχνες να εξετάζουν για πρώτη φορά τόσο εμφατικά το τι σημαίνει να είναι Βρετανοί.
Οι καλλιτέχνες δεν είναι πια προβοκάτορες αλλά μέρος ενός παγκόσμιου συστήματος τέχνης και μια άλλη γενιά χρησιμοποιεί το δικό της καμβά, ο Μπάνκσι τους τοίχους και ο Γκρέισον Πέρι τα κεραμικά για να περάσουν τα δικά τους πολιτικά μηνύματα, με μουσικό φόντο τους Radiohead και το καρό των Burberry να γίνεται η νέα σημαία σε κάθε εκδοχή της.
Η έκθεση των Μπόναμς πριν από τη δημοπρασία μοιάζει με μια γιορτή ανάλογη με εκείνη που οργάνωσε ο Ντάνι Μπόιλ στους Ολυμπιακούς αγώνες του Λονδίνου το 2012. Φέρνει σε μια πρωτοφανή και απίθανη και εκρηκτική ένωση, κοινωνικές τάξεις, προσωπικότητες και γεγονότα, διαφορετικά και αλλιώτικα που συγκροτούν ένα θαύμα, την πλούσια και δυναμική πολιτιστική ιστορία της Βρετανίας.
