Oι Έλληνες έχουν μια ιδιαίτερη σχέση με τον ήλιο. Σημαδεμένος από ξηρά και ζεστά καλοκαίρια και άφθονη λιακάδα, ήδη από την αρχαιότητα ο λαός αυτός λάτρεψε τον ήλιο και το Μεσογειακό φως ως θεούς. Χιλιετίες αργότερα εξακολουθούμε να λατρεύουμε τον ήλιο για τα δώρα του, ωστόσο λίγο φαίνεται να παίρνουμε στα σοβαρά τους κινδύνους που επιφυλάσσει η καθημερινή έκθεσή μας σε αυτόν. Άλλωστε, με περισσότερες από 300 ημέρες ηλιοφάνειας τον χρόνο, είναι λίγο δύσκολο να κρυφτείς από τον ήλιο. Αν μάλιστα αναλογιστούμε πόσο έχει ενισχυθεί τις τελευταίες δεκαετίες η ηλιακή ακτινοβολία καθώς και η μέση ετήσια θερμοκρασία στις χώρες της Μεσογείου, αντιλαμβανόμαστε ότι ως λαός έχουμε ανάγκη να χτίσουμε φυσικές άμυνες στις βλαβερές συνέπειες της ηλιακής ακτινοβολίας στην υγεία μας.
Για την προστασία μας από τον ήλιο μπορούμε να διαλέξουμε μεταξύ χημικών ουσιών και ορυκτών φίλτρων. Τα αντιηλιακά που θα βρούμε σε φαρμακεία και σουπερμάρκετ συγκαταλέγονται στην πρώτη κατηγορία. Το πρόβλημα που προκύπτει με αυτά τα σκευάσματα, ωστόσο, είναι ότι πολλές φορές περιέχουν βλαβερές χημικές ουσίες που απορροφώνται από το δέρμα. Στον αντίποδα, θα βρούμε αντιηλιακά με ορυκτά φίλτρα. Πρόκειται για σκευάσματα που μπορούμε να φτιάξουμε και μόνοι μας, με πρώτες ύλες το ελαιόλαδο, το κερί μέλισσας και διάφορες ορυκτές ουσίες, μετατρέποντας την κουζίνα μας σε προσωρινό εργαστήριο.
Όσο καλό και αποτελεσματικό και αν είναι το αντιηλιακό που χρησιμοποιούμε, δεν μπορούμε να βασιστούμε εξ' ολοκλήρου σε αυτό. Καμία ουσία και σκεύασμα δεν μπορεί να υποκαταστήσει την ουσιαστική και απαραίτητη φυσική προστασία που προσφέρει η σκίαση και η κάλυψη του σώματος με ρούχα, καπέλο και γυαλιά.
Προκειμένου να μάθουμε περισσότερα για τα παραπάνω, μιλήσαμε με την Φωτεινή Γεωργούση, βιολόγο, βοτανοθεραπεύτρια και ιδρυτικό μέλος της "Νέας Γουινέας", μιας ομάδας με στόχο την μετάδοση των βασικών γνώσεων για την επαναξιολόγηση και την αυτοδιαχείριση των καθημερινών αναγκών του ανθρώπου. Η Φωτεινή μας έφτιαξε ένα φυσικό αντιηλιακό από λάδι αβοκάντου και μας εξήγησε τι πρέπει να προσέχουμε αν τελικά προτιμήσουμε να αγοράσουμε κάποιο χημικό αντιηλιακό του εμπορίου.
Όπως μας εξήγησε τα προϊόντα που κυκλοφορούν στο εμπόριο περιέχουν ένα ή περισσότερα αντηλιακά φίλτρα χημικής προέλευσης. Πολλές από αυτές τις ουσίες μπορούν να διαπεράσουν την επιδερμίδα, να διεισδύσουν σε ζωντανούς ιστούς και να επηρεάσουν αρνητικά διάφορες φυσιολογικές λειτουργίες. Υπάρχουν έρευνες που συνδέουν ορισμένες από αυτές τις ουσίες με αλλεργικές αντιδράσεις στο δέρμα αλλά και με ορμονικές ανισορροπίες, όπως για παράδειγμα συμβαίνει με το φίλτρο Oxybenzone.
Άλλα στοιχεία που πρέπει να έχουμε υπόψη μας όταν αγοράζουμε ένα αντιηλιακό εμπορίου είναι τα ακόλουθα. Αρχικά, οι μεγάλοι δείκτες προστασίας (SPF 50 και άνω) ενώ προστατεύουν από τις ακτίνες UVB δεν είναι ξεκάθαρο κατά πόσο προστατεύουν και από τις ακτίνες UVA, έναντι των οποίων τα χημικά φίλτρα παρέχουν γενικά μικρή προστασία. Τα αντιηλιακά με υψηλό δείκτη προστασίας, λοιπόν, δίνουν μια ψευδή αίσθηση ασφάλειας μιας και είναι αποτελεσματικά στην προστασία από τα ηλιακά εγκαύματα αλλά δεν μπορούν να προστατέψουν εξίσου το δέρμα από άλλου είδους βλάβες που προκαλούνται από τον ήλιο. Δεύτερη απαραίτητη προφύλαξη είναι αυτή έναντι των αντιηλιακών με Retinyl Palmitate. Πρόκειται για μια μορφή της βιταμίνης Α που προστίθεται σε καλλυντικά προϊόντα για την ενίσχυση της αντιγηραντικής τους δράσης. Ωστόσο, στην περίπτωση που χρησιμοποιείται σε δέρμα που εκτίθεται στον ήλιο, σύμφωνα με έρευνες, υπάρχει πιθανότητα να προκαλέσει αλλοιώσεις στο δέρμα άλλα και να επιταχύνει την ανάπτυξη όγκων. Τέλος, η Φωτεινή συστήνει να μην προτιμάμε αντιηλιακά σε σπρέι. «Μπορεί να απλώνονται πιο εύκολα και να είναι πιο εύχρηστα αλλά ενέχουν τον κίνδυνο εισπνοής ουσιών που δεν θα έπρεπε να εισέρχονται στο σώμα».
Σε απάντηση των κινδύνων που μπορεί να επιφυλάσσουν τα χημικά αντιηλιακά, η Φωτεινή μας έδειξε τον τρόπο παρασκευής ενός DIY αντιηλιακού με οικολογική νοοτροπία και φιλική σύσταση για το ανθρώπινο σώμα. Χρησιμοποιώντας ως βάση του προϊόντος ορυκτές πρώτες ύλες, φυτικά έλαια και εκχυλίσματα βοτάνων, η Φωτεινή έφτιαξε μια δροσερή παχύρρευστη κρέμα με υπέροχο άρωμα, που εύκολα απλώνεται και εξαφανίζεται στο δέρμα. Η παρασκευή του αντιηλιακού κράτησε περίπου μία ώρα και είχε μικρό βαθμό δυσκολίας. Αποκορύφωμα της διαδικασίας ήταν η στιγμή που η Φωτεινή φόρεσε μια μάσκα προκειμένου να προσθέσει την ορυκτή ουσία στο μείγμα της. «Την ίδια μάσκα παίρνουμε παντού», μου είπε με χαμόγελο πίσω από την μάσκα, «και στις παρασκευές και στις διαδηλώσεις». Η κρέμα που φτιάξαμε είχε δείκτη προστασίας SPF 20-25, που σύμφωνα με εκείνη μπορεί να προστατέψει αποτελεσματικά τόσο από την ακτινοβολία UVB όσο και από την ακτινοβολία UVA.
Η ίδια σημείωσε ότι υπάρχουν πολλές αντίστοιχες παρασκευές και οι παραλλαγές που μπορούμε να κάνουμε είναι πολλές, αρκεί να γνωρίζουμε ποιες συνδυάζονται και πώς. Τα φίλτρα μας μπορεί να έχουν για βάση το οξείδιο του ψευδαργύρου (zinc oxide) και το διοξείδιο του τιτανίου (titanium dioxide) τα οποία προέρχονται από ορυκτές πρώτες ύλες. Οι συγκεκριμένες ουσίες είσαι ασφαλείς αρκεί να μην τις χρησιμοποιούμε στην παρασκευή αντιηλιακού σπρέι που θα μπορούσαμε να εισπνεύσουμε. Από φυτικά έλαια η Φωτεινή συστήνει κατά κύριο λόγο το σησαμέλαιο, το ηλιέλαιο, το έλαιο αβοκάντο, το ελαιόλαδο και το έλαιο ρυζιού. Όσο για τα βότανα που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε, η Φωτεινή πρότεινε την ιπποκαστανιά και τον ύσσωπο για την παρασκευή εκχυλισμάτων με προστατευτικές ιδιότητες αλλά και την καλέντουλα, το χαμομήλι και τη λεβάντα, για την παρασκευή εκχυλισμάτων με καταπραϋντικές ιδιότητες.
Σε κάθε περίπτωση η Φωτεινή μου τόνισε ότι όσο καλό και αποτελεσματικό και αν είναι το αντιηλιακό που χρησιμοποιούμε, δεν μπορούμε να βασιστούμε εξ' ολοκλήρου σε αυτό. Καμία ουσία και σκεύασμα δεν μπορεί να υποκαταστήσει την ουσιαστική και απαραίτητη φυσική προστασία που προσφέρει η σκίαση και η κάλυψη του σώματος με ρούχα, καπέλο και γυαλιά.
Η συνταγή για την παρασκευή του αντιηλιακού μας
Υλικά:
30 gr σησαμέλαιο
30 gr ηλιέλαιο
20 gr έλαιο αβοκάντο
15 gr κερί μέλισσας
20 gr τζελ αλόης
100 gr ανθόνερου λεβάντας
35 gr οξείδιο ψευδαργύρου (zinc oxide)
60 σταγόνες εκχύλισμα σπόρων γκρέιπ φρουτ
Στην παραπάνω συνταγή το κερί μέλισσας λειτουργεί σαν φυσικός γαλακτωματοποιητής που βοηθά στην ανάμειξη λιπαρών και υδατικών συστατικών, ενώ το εκχύλισμα σπόρων γκρέιπ φρουτ λειτουργεί αντιμικροβιακά, εμποδίζοντας την ανάπτυξη μικροοργανισμών και παρατείνοντας τη διάρκεια ζωής του παρασκευάσματος.
Εξοπλισμός:
2 γυάλινα σκεύη
1 μεγάλο βαθύ ανοξείδωτο σκεύος σαν βάση για υδατόλουτρο (bain marie).
Μαγειρική εστία
Ανοξείδωτα κουτάλια
ένα μικρό μπλέντερ χειρός
μικρά δοχεία για να τη συσκευάσετε
Διαδικασία:
Ζυγίστε ή μετρήστε τα υλικά με ακρίβεια
Ξεκινώντας καλό θα ήταν να αποστειρώσετε όλα τα σκευή που θα χρησιμοποιήσετε για να αποφύγετε την ανάπτυξη μικροοργανισμών. Η αποστείρωση με βρασμό είναι μια από τις πιο κοινές μεθόδους αποστείρωσης. Είναι πολύ αποτελεσματική αφού καταστρέφει όλων των ειδών τα μικρόβια και τους σπόρους εντός 10-15 λεπτών.
Κόβετε το κερί σε μικρά κομμάτια και το βάζετε σε ένα γυάλινο σκεύος μαζί με τα φυτικά έλαια. Τοποθετείτε το γυάλινο σκεύος σε ένα βαθύ ανοξείδωτο σκεύος, προσθέτετε στο ανοξείδωτο σκεύος μικρή ποσότητα νερού και το βάζετε σε μια μαγειρική εστία ρυθμίζοντας τη θερμοκρασία χαμηλά (το γνωστό και ως μπεν μαρί). Καθώς το μεταλλικό σκεύος θα ζεσταίνεται η θερμότητα μέσω του νερού θα περνά στο γυάλινο σκεύος και σταδιακά το κερί θα αρχίσει να λιώνει. Όταν το κερί λιώσει εντελώς κατεβάζετε το σκεύος από τη φωτιά, προσθέτετε το οξείδιο του ψευδαργύρου, ανακατεύετε καλά και αφήνετε το μείγμα να κρυώσει για κάποια ώρα έως ότου η θερμοκρασία του φτάσει στους 35-40ºC. Για λόγους ασφαλείας το οξείδιο ψευδαργύρου θα πρέπει να προστεθεί στο μείγμα φορώντας προστατευτική μάσκα για να αποφευχθεί η εισπνοή σωματιδίων.
Σε ένα δεύτερο σκεύος αναμειγνύετε το ανθόνερο, το τζελ αλόης και το και το εκχύλισμα σπόρων γκρέιπ φρουτ και τα προσθέτετε στο αρχικό μείγμα ανακατεύοντας συνεχώς με ένα μικρό μπλέντερ για ένα περίπου λεπτό. Καθώς τα υλικά ενώνονται το μείγμα μετατρέπεται σε μια ομοιογενή κρέμα. Συνεχίζετε να ανακατεύετε για 4-5 λεπτά με μια σπάτουλα μέχρι που η κρέμα να αρχίσει να κρυώνει. Στη συνέχεια αδειάζετε την κρέμα σε ένα ή περισσότερα βαζάκια και γράφετε για το καθένα μια ετικέτα με τα συστατικά και την ημερομηνία παρασκευής.
Η κρέμα σας θα έχει μια μέση διάρκεια ζωής 6 μήνες, αν διατηρηθεί σε σκιερό και δροσερό μέρος.
Τα περισσότερα υλικά μπορείτε να τα προμηθευτείτε από βοτανοπωλεία, καταστήματα ειδών υγιεινής διατροφής ή κάποιο κατάστημα βιολογικών προϊόντων. Κάποια πιο εξειδικευμένα συστατικά όπως το οξείδιο ψευδαργύρου ή το ανθόνερο λεβάντας μπορείτε να τα αναζητήσετε σε καταστήματα πώλησης πρώτων υλών για καλλυντικά.
Η Φωτεινή Γεωργούση παρασκευάζει τα δικά της φυτικά καλλυντικά και αντιηλιακά με το όνομα NaturalCollection τα οποία μπορείτε να βρείτε στο κατάστημα της οδού Βεΐκου 6 στο Κουκάκι. https://www.facebook.com/naturalcollection.gr
Eπίσης, η Φωτεινή ανά τακτά διαστήματα παραδίδει σεμινάρια κατασκευής καλλυντικών στην Νέα Γουινέα. Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφτείτε το www.neaguinea.org ή στο facebook: NeaGuinea
σχόλια