ΣΕ ΜΙΑ ΦΙΛΙΚΗ συζήτηση πριν λίγο καιρό, άκουσα από το στόμα φίλου πως όταν ήταν στην εφηβεία έκανε sexting με πολλούς άντρες μέσα από τα social media, από εφαρμογές σαν το kik ή το Snapchat, συχνά με άντρες πολύ μεγαλύτερούς του. Αντάλλασσε φωτογραφίες με Γερμανούς, Άγγλους, Γάλλους 20, 30, ή και 40 χρόνια μεγαλύτερούς του. Τότε δεν ένιωθε ότι κάνει κάτι τόσο περίεργο.
Θα ήταν ψέμα να πούμε ότι το να διαβάζει κανείς αυτά τα λόγια είναι σοκαριστικό, όταν ανά τακτά χρονικά διαστήματα κυκλοφορούν –κυρίως στο Instagram– φρικιαστικές δημοσιεύσεις με το τι συμβαίνει σε ομάδες στο discord ή το reddit όπου άντρες κάθε ηλικίας ανταλλάζουν nudes συντρόφων, φίλων ή και συγγενών τους, όταν μεγαλώσαμε διαβάζοντας ατελείωτες ιστορίες για όλους τους τρόπους με τους οποίους το sexting μπορεί να πάει στραβά και να καταστρέψει ακόμη και τη ζωή μας.
Για πολλά παιδιά το sexting ήταν –και είναι– ένα πεδίο εξερεύνησης και πειραματισμού γύρω από το σεξ και την επιθυμία. Ειδικά για άτομα που μεγαλώνουν σε χώρους όπου δεν είναι δυνατόν να εξερευνήσουν μια σεξουαλικότητα έξω από κανονιστικά πρότυπα, το sexting είναι μια μαγική ντουλάπα μέσα στην οποία μπορούν να ανακαλύψουν με λίγη παραπάνω ασφάλεια τι είναι τελικά αυτό που τους αρέσει.
Για αυτούς και πολλούς ακόμη λόγους η δημόσια συζήτηση γύρω από το θέμα του sexting είναι σχεδόν εμμονικά κολλημένη σε σκάνδαλα, σε περιπτώσεις revenge porn και στη σχέση που έχουν πρωτίστως οι ανήλικοι με τέτοιες πρακτικές. Η συζήτηση –έτσι όπως γίνεται, συνήθως διά στόματος ειδικών ή και αγανακτισμένων γονιών–, τροφοδοτεί έναν ηθικό πανικό και καλλιεργεί την αίσθηση πως ζούμε μια γενικευμένη τεχνολογική, σεξουαλική αλλά και ηθική κρίση.
Όμως ό,τι και να κάνουν ή να πουν οι διάφοροι ειδικοί, όσο κι αν φωνάζουν απαυδισμένοι γονείς, δίκαια ή μη, ένα είναι δεδομένο: σχεδόν όλα τα παιδιά της GenZ ξεκινήσαμε να κάνουμε sexting πολύ πριν φτάσουμε τα 18 και πολύ συχνά η δική μας φωνή και οι δικές μας ιστορίες είναι οι τελευταίες που ακούγονται. Οι εμπειρίες μας είναι σίγουρα πολύ διαφορετικές μεταξύ τους, όμως μεγαλώσαμε κάνοντας sexting με έναν τρόπο πολύ κοινό, και είναι ελάχιστες οι φορές που μπορούμε να μιλήσουμε εμείς οι ίδιοι για αυτό, χωρίς να πατά πάνω στη φωνή μας κάποια προσέγγιση ψυχαναλυτική, τεχνοφοβική, ή κάποιος «ειδικός» που να εξηγεί πώς και τι νιώθουμε.
Η ύπαρξη της εφηβικής μας σεξουαλικότητας αποσιωπούνταν ολοκληρωτικά και ο φόβος και η ντροπή με τα οποία ταυτίζεται το sexting το έκανε ακόμη πιο ελκυστικό και συναρπαστικό στα μάτια μας. Τελικά όμως τι είναι αυτό που μας μένει από όλες αυτές τις εμπειρίες;
Για τους περισσότερους, η σχέση μαζί του ξεκινά κάπου στο γυμνάσιο. Η Μαρία είναι 22 χρονών και η πρώτη φορά που έκανε sexting ήταν στα 15 με το πρώτο της αγόρι. «Γνωριστήκαμε το καλοκαίρι, κολλήσαμε, αλλά μετά ο καθένας πήρε τον δρόμο του και γύρισε στην πόλη του, οπότε για να κρατήσει κάπως η σχέση το sexting ήταν πολύ σημαντικό». Εκείνη, όπως θυμάται, δεν έπαιρνε ποτέ καμία ιδιαίτερη απόλαυση από αυτή την επικοινωνία, περισσότερο το έκανε για την επιβεβαίωση, για να ακούσει από το αγόρι της πόσο ωραίο είναι το σώμα της.
Η συνειδητοποίηση πως αυτό είναι μάλλον κάτι «κακό» ήρθε αργότερα, όταν οι γονείς της ανακάλυψαν τα μηνύματα, τα βίντεο και τις φωτογραφίες που αντάλλασσε με εκείνον. «Έπαθαν σοκ που το 15χρονο κοριτσάκι τους είχε ξεκινήσει να κάνει sexting και με πήγαν αμέσως σε ψυχολόγο, του οποίου βέβαια η πρώτη και άμεση απάντηση ήταν πως εκείνος δεν μπορούσε να κάνει τίποτα γι' αυτό, τους είπε πως είναι κάτι εντελώς υγιές. Τα παιδιά έχουν σεξουαλικότητα και επειδή έχουν μια σχέση από απόσταση, είναι ο μόνος τρόπος τους να την εκφράσουν. Στην αρχή κιόλας οι γονείς μου φρίκαραν τόσο που πήραν τηλέφωνο τους γονείς του αγοριού για να τους ενημερώσουν, και εκείνοι ήταν σε φάση, “οκ, εμείς τι να κάνουμε, εμείς έχουμε γιο, εσείς μαζέψτε την κόρη σας. Ο γιος μας γι' αυτό είναι φτιαγμένος”».
Οι φωτογραφίες που στέλνουν τα αγόρια ή οι άντρες θεωρούνται ένα άκακο παιδικό παιχνίδι ή μια φυσική έκφραση των σεξουαλικών ορμών τους, και ένα μεγάλο μέρος του πανικού γύρω από το sexting είναι στην ουσία μια κεκαλυμμένη υστερία γύρω από τη γυναικεία σεξουαλικότητα και την προστασία μιας ανέγγιχτης αθωότητας – η οποία αφορά αποκλειστικά τις θηλυκότητες.
Η μορφή και το περιεχόμενο των μηνυμάτων μπορεί να διαφέρει, μιλάμε κυρίως για τις φωτογραφίες και τα nudes γιατί αυτά είναι πιο επικίνδυνο να διαρρεύσουν, αλλά το sexting δεν είναι μόνο αυτό. Για τη Βασιλική, 21 ετών, οι φωτογραφίες ήταν από την αρχή εκτός συζήτησης: «Δεν έχω στείλει ποτέ μέχρι σήμερα τελείως γυμνή φωτογραφία, ούτε έχω λάβει. Φοβάμαι πάρα πολύ, γιατί πάντα λίκαραν στο σχολείο μας φωτογραφίες κοριτσιών, αλλά και γιατί νιώθω ότι δεν θα ήθελα ένας άνθρωπος, ακόμη και η ίδια η σχέση μου, να έχει πρόσβαση στο γυμνό μου σώμα όποτε θελήσει. Είναι ένα προσωπικό όριο για εμένα αυτό».
Η δική της σχέση με το sexting ξεκινά γύρω στα 14. «Ήταν με ένα αγόρι με το οποίο δεν ήμουν σε σχέση, η φάση με είχε εξιτάρει πάρα πολύ, γιατί ένιωθα τρομερή αυτοπεποίθηση, σαν να μου είχε συμβεί κάτι μοναδικό και ξεχωριστό. Ως τότε δεν είχα και καμία άλλη εμπειρία, οπότε ήταν η πρώτη κάψα, η πρώτη καύλα, στα 14 κιόλας δεν έχεις ιδέα τι ακριβώς σου γίνεται».
Για πολλά παιδιά το sexting ήταν –και είναι– ένα πεδίο εξερεύνησης και πειραματισμού γύρω από το σεξ και την επιθυμία. Ειδικά για άτομα που μεγαλώνουν σε χώρους όπου δεν είναι δυνατόν να εξερευνήσουν μια σεξουαλικότητα έξω από κανονιστικά πρότυπα, το sexting είναι μια μαγική ντουλάπα μέσα απ' την οποία μπορούν να ανακαλύψουν με λίγη παραπάνω ασφάλεια τι είναι τελικά αυτό που τους αρέσει. Η εμπειρία του sexting είναι επομένως ακόμη πιο έντονη για ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα, ειδικά για αυτά που μεγαλώνουν σε μη ανοιχτά περιβάλλοντα, γιατί ελλείψει κάποιας άλλης διεξόδου για να εκφραστούν, αναπτύσσουν μια σχεδόν παράλληλη ζωή μέσα από το ίντερνετ.
Μια από αυτές τις ιστορίες μου μεταφέρει η Μαρία: «Είχα μια φίλη στο σχολείο, η οποία μάλλον δεν τα είχε βρει καθόλου με τη σεξουαλικότητά της, και ενώ είχαμε και οι δυο σχέση, στέλναμε συνέχεια η μια στην άλλη φωτογραφίες μας, και καλά "δες, να στείλω αυτό στον τάδε;", αλλά από ένα σημείο και πέρα είχαμε καταλάβει πως ήταν άλλος ο λόγος που το κάναμε και απλά το συνεχίζαμε. Στην πορεία η κοπέλα αυτή αυτοκτόνησε, γιατί δεν αποδέχτηκε ποτέ τον εαυτό της, και κατάλαβα ότι ο μόνος τρόπος που είχε για να μου δείξει κάτι ήταν αυτός. Για εκείνη αυτή η ανταλλαγή ήταν κάτι που χρειαζόταν παρά πολύ και το οποίο δεν τόλμησε ποτέ να κυνηγήσει στον πραγματικό κόσμο».
Σίγουρα όμως δεν αποτέλεσαν οι εμπειρίες όλων μας αθώα και συναινετικά παιχνίδια εξερεύνησης μεταξύ συνομήλικων, όπως μου εξηγεί η Αλεξάνδρα, 21 ετών. Πολλές φορές οι άντρες με τους οποίους αντάλλασσε φωτογραφίες όταν εκείνη ήταν 15 ήταν πάνω από 20 χρονών.
«Ως έφηβη έμπαινα στο Tumblr και μιλούσα με κόσμο, το έβλεπα σαν ευκαιρία να εξερευνώ το τι μου αρέσει με έναν πιο ασφαλή τρόπο, γιατί η πρώτη μου σεξουαλική εμπειρία, με έναν τύπο πολύ μεγαλύτερό μου, ήταν πολύ άσχημη, οπότε κάπως με τρόμαξε αυτό. Μέσα από το Tumblr ένιωθα ότι δεν είχαν τη δυνατότητα να με βλάψουν ή να παραβιάσουν τα θέλω μου με τρόπο πιο πραγματικό και ουσιαστικό. Τώρα θεωρώ ότι αυτοί οι άνθρωποι θα έπρεπε να είναι στη φυλακή. Υπήρχαν τύποι που μου έλεγαν ότι είναι 25 –αν ήταν καν κιόλας– και μου ζητούσαν φωτογραφίες. Θα έπρεπε να μπουν μέσα όλοι τους. Αλλά τότε δεν σκεφτόμουν πόσο επικίνδυνο ήταν να στέλνω φωτογραφίες, είχα απόλυτη άγνοια κινδύνου, κι έλεγα ότι απλώς δεν πρόκειται να συμβεί σε εμένα».
Πώς αλλάζουν τα πράγματα από την ενηλικίωση κι έπειτα;
Για σχεδόν όλα τα παιδιά, ασχέτως με το αν το sexting συνεχίζει να είναι μέρος της ζωής τους, η σχέση με αυτό αλλά και με την εικόνα του γυμνού τους σώματος αλλάζει όταν αφήσουν πια πίσω τους το σχολείο.
Για τη Βασιλική, οι ανταλλαγές αυτές φάνταζαν πολύ πιο τρομακτικές και σημαντικές στον μικρόκοσμο του λυκείου, όπως μου λέει: «Ειδικά μετά από όλη τη συζήτηση που έχει γίνει γύρω από το revenge porn, δεν βλέπουμε πια τις εικόνες αυτές με τον ίδιο τρόπο, ούτε σκεφτόμαστε τα ίδια πράγματα. Θυμάμαι κάποτε όλος ο κόσμος, ειδικά ο κόσμος των αγοριών, περιστρεφόταν γύρω από αυτό, τις φωτογραφίες, τις κοπέλες και τις αλλαγές στο σώμα τους».
Για την ίδια το sexting παραμένει κάτι πολύ όμορφο, γιατί είναι σαν ένα παιχνίδι του μυαλού και των λέξεων, το οποίο κάποτε λειτούργησε ως ομαλή είσοδός της στον κόσμο του σεξ, και της επέτρεψε να είναι σήμερα πιο ακομπλεξάριστη στο να διεκδικεί αυτά που θέλει. Το ενδιαφέρον όμως για αυτό δείχνει να ατονεί όσο περνά ο καιρός, και ο αρχικός ενθουσιασμός, η κάψα της εξερεύνησης και του απαγορευμένου δίνουν τη θέση τους στη βαρεμάρα.
H Bασιλική καταλήγει λέγοντάς μου: «Πλέον ανταλλάζω κάποια τέτοια μηνύματα σαν μια μορφή teasing, αλλά μετά βαριέμαι, προτιμώ να βρεθώ από κοντά με τον άλλον άνθρωπο. Δεν μπορώ όλες αυτές τις μεγάλες υποσχέσεις, τις οποίες όταν ήμασταν μικρά είχε ένα νόημα να δίνουμε γιατί ξέραμε ότι δεν θα τις υλοποιήσουμε. Αλλά τώρα πια δεν μου λέει κάτι να κάτσω με έναν άνθρωπο που δεν γνωρίζω καλά να φαντασιωθώ πολλά παραπάνω. Αν το θέλουμε τόσο, ας βρεθούμε».
Το ίδιο μου αφηγείται και ο Σταύρος, 25 χρονών. Για εκείνον το sexting έχει πλάκα όταν δεν έχει χρόνο ή όρεξη να βρεθεί με κάποιον από κοντά, αλλά στην πραγματικότητα αυτό που επιθυμεί είναι ένας κόσμος χωρίς sexting, γιατί τον συναρπάζει περισσότερο να καυλαντίσει σε ένα μπαρ, παρά να κάθεται να το κάνει σπίτι, στέλνοντας μηνύματα.
Τα πράγματα έχουν αλλάξει και για τη Μένια, 23, η οποία επίσης ξεκίνησε να κάνει sexting από το γυμνάσιο, περίπου την εποχή που άρχισε να έχει επαφή και με πορνογραφικό υλικό, και συνεχίζει έως και σήμερα. «Σήμερα σκέφτομαι πως ακόμη και αν τις έβγαζε προς τα έξω κάποιος τις φωτογραφίες μου δεν θα με ένοιαζε και τόσο, αν τις έστειλα, σημαίνει ότι είναι ωραίες. Και προφανώς όλοι ξέρουν ότι εγώ δεν θα ήθελα να είχαν κυκλοφορήσει».
Για τη σχέση που έχει τώρα με τις φωτογραφίες του γυμνού της σώματος, η Αλεξάνδρα μού λέει: «Eίμαι σίγουρη ότι αν έβγαινε κάτι στα 15 μου, θα ήταν πολύ δύσκολο, τώρα όμως είμαι περήφανη για το σώμα μου, φάση, ναι, έχω κωλάρα. Έχεις την τιμή να στην έχω στείλει και πήγες και το δημοσίευσες, οκ, συγχαρητήρια! Οι γυναίκες περάσαμε τόσους αιώνες καταπιέζοντας τη σεξουαλικότητά μας, και εγώ δεν πρόκειται να το συνεχίσω αυτό, δεν πρόκειται να συνεχίσω να φοβάμαι και να καταπιέζω άλλο τον δικό μου εαυτό και τις επιθυμίες μου».
Και συνεχίζει: «Γιατί για τις κακές μου εμπειρίες δεν έφταιγε το μέσο, αλλά η πατριαρχία, όπως γενικότερα ισχύει σε κάθε κακή σεξουαλική εμπειρία θηλυκότητας στον κόσμο που ζούμε. Και θεωρώ ότι είναι σημαντικό οι νεαρές κοπέλες να μπορούν να εξερευνήσουν τη σεξουαλικότητά τους ελεύθερες και με τους δικούς τους όρους».
Για πολύ κόσμο η λύση σε όλα αυτά τα διλήμματα και τις αντιφάσεις γύρω από το sexting μοιάζει να είναι ο καθολικός στιγματισμός του, αλλά στην πραγματικότητα βρισκόμαστε μπροστά σε ένα τεράστιο κενό εκπαίδευσης και διαπαιδαγώγησης. Κανένα από τα παιδιά που μοιράστηκαν μαζί μου τις εμπειρίες τους δεν μετάνιωσε που έκανε sexting, αντίθετα τα παράπονά τους σχετίζονται περισσότερο με το πόσο ανέτοιμος έμοιαζε ο κόσμος των «μεγάλων» για να τα προετοιμάσει αλλά και να τα προστατέψει όταν ή αν κάτι πήγαινε στραβά.
Σήμερα αυτό που προσπαθούν να κάνουν είναι να πετάξουν πια από πάνω τους τον φόβο και την ντροπή με την οποία συνδύασαν το sexting και να διεκδικήσουν έναν κόσμο όπου δεν θα φοβούνται, ούτε θα κινδυνεύουν να διαπομπευθούν επειδή είναι σώματα που θέλουν κι επιθυμούν, επειδή εμπιστεύονται και αφήνονται. Ζητούν έναν κόσμο που θα προστατεύει ακριβώς αυτές τους τις πλευρές, αν όχι για τα ίδια, τότε για τις γενιές που ακολουθούν.
