Τους βλέπεις να βολτάρουν στους δρόμους ή να λιάζονται με τις ώρες σε πλατείες και λοιπά προσηλιακά μέρη. Οι αδέσποτοι σκύλοι (και οι γάτες φυσικά) αποτελούν, καλώς ή κακώς, αναπόσπαστο στοιχείο του αστικού τοπίου στην Ελλάδα, πρόσφατα μάλιστα απέκτησαν και το δικό τους ντοκιμαντέρ χάρη στην Ελληνοαυστραλή κινηματογραφίστρια Μαίρη Ζουρνάζη με τίτλο Dogs of Democracy. Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα των Ζώων (4 Οκτωβρίου) συνομίλησα με την Έλενα Δέδε από την πλατφόρμα στήριξης φιλοζωικών οργανώσεων «Dogs' Voice» για πολλά και διαφορετικά θέματα.
— Καταρχάς, πόσα αδέσποτα ζώα έχουμε στην Ελλάδα;
Ο αριθμός των αδέσποτων ζώων δεν έχει επίσημα καταμετρηθεί από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, ως εκ τούτου δεν υπάρχουν επικαιροποιημένα επίσημα κρατικά στοιχεία. Υπολογίζεται ότι στην Ελλάδα διαβιώνουν 1,8 εκατομμύρια αδέσποτοι σκύλοι και περίπου 2 εκατομμύρια αδέσποτες γάτες, αν και ο πληθυσμός των γατών είναι αδύνατο να καταμετρηθεί, υπάρχει απόκλιση τουλάχιστον 25% σε αυτό το νούμερο. Από τον προαναφερθέντα πληθυσμό αδέσποτων ζώων μόνο το 23% φέρει ηλεκτρονική σήμανση με ιδιοκτήτη τον κατά περίπτωση δήμο.
— Από πού προκύπτουν τα αδέσποτα ζώα;
Οι αδέσποτοι σκύλοι προέρχονται σε ποσοστό 70% από γέννες δεσποζόμενων ή ημι-δεσποζόμενων σκύλων, σύμφωνα με την έρευνα του Dogs' Voice σε δείγμα 1.200 ιδιοκτητών σκύλων σε όλη την Ελλάδα, ηλικίας 28-48 ετών. Ο πληθυσμός αδέσποτων γατών προέρχεται κατά 72% από τις ήδη αδέσποτες γάτες που αναπαράγονται ανεξέλεγκτα. Να συνυπολογιστεί στην απάντηση ότι το 40% των ελληνικών νοικοκυριών έχει κατοικίδιο ζώο συντροφιάς (σκύλος, γάτα, μικρό θηλαστικό, πτηνά κ.ά.), ενώ ο πληθυσμός των ιδιοκτητών σκύλων στην Ελλάδα σήμερα φθάνει τους 750.000.
Τα ποσοστά καταγγελίας κακοποίησης ζώων αυξήθηκαν κατά 22% το 2016 σε σχέση με το 2015. Υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο στην Ελλάδα κακοποιούνται, είτε ενεργητικά είτε παθητικά, περίπου 870.000 ζώα.
— Πόσες φιλοζωικές οργανώσεις λειτουργούν νόμιμα στην Ελλάδα;
Στην Ελλάδα δραστηριοποιούνται ενεργά περίπου 120 φιλοζωικές οργανώσεις, οι οποίες έχουν νομική προσωπικότητα και τραπεζικό λογαριασμό με δικαιούχο το σωματείο τους και όχι κάποιο φυσικό πρόσωπο. Από αυτές μόνο το 35% έχει ενεργές συμβάσεις με τον δήμο της περιοχής του.
— Πόσα χρήματα δίνονται κάθε χρόνο στους δήμους για προγράμματα εμβολιασμού και στειρώσεων αδέσποτων ζώων;
Οι δήμοι απορροφούν περίπου 1,3 εκατομμύρια κάθε χρόνο από τις περιφέρειες και το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης για προγράμματα εμβολιασμού και στειρώσεων. Ένας μέσος δήμος σε αστικό κέντρο στειρώνει και φροντίζει με το πρόγραμμά του περίπου 90 αδέσποτα ζώα κατά μέσο όρο. Στην Ελλάδα λειτουργούν νόμιμα 40 δημοτικά κυνοκομεία. Οι συνθήκες διαβίωσης των ζώων στο 83% εξ αυτών είναι άθλιες. Στους περισσότερους δήμους λειτουργούν άτυπα καταφύγια ζώων με την ανοχή της εκάστοτε περιφέρειας, καθώς το κόστος κατασκευής νόμιμου καταφυγίου είναι τεράστιο. Πρόσφατη κοινή υπουργική απόφαση προβλέπει την επιδότηση δήμων για την κατασκευή καταφυγίων αδέσποτων ζώων.
— Ποια θα έλεγες ότι είναι τα κυριότερα ζητήματα σήμερα αναφορικά με την έκταση του προβλήματος;
Η μη εφαρμογή του νόμου. Ο νόμος υπάρχει, αλλά η πολιτεία δεν έχει επαρκείς μηχανισμούς για να ελέγχει ότι εφαρμόζεται. Σπανίως η αστυνομία πραγματοποιεί τυχαία ελέγχους για τοποθέτηση ηλεκτρονικής σήμανσης σε δεσποζόμενα ζώα συντροφιάς. Επίσης, επικρατεί εσφαλμένη νοοτροπία αναφορικά με τη στείρωση. Οι Έλληνες ιδιοκτήτες δεσποζόμενων ζώων πιστεύουν ακόμα σε ποσοστό 67% ότι ο χαρακτήρας του ζώου θα αλλάξει αν στειρωθεί (θα γίνει πιο μαλθακό, δεν θα είναι καλός φύλακας) και ότι κάθε θηλυκός σκύλος πρέπει να γεννήσει τουλάχιστον μία φορά πριν στειρωθεί, σύμφωνα πάλι με την έρευνά μας. Παράλληλα, η έκδοση υπουργικής απόφασης για τις προϋποθέσεις αδειοδότησης για προσωρινή και νόμιμη εκτροφή εκκρεμεί από το 2012. Τέλος, υπολόγισε ότι η παράνομη εμπορία ζώων ράτσας εκτιμάται ότι άγγιξε σε τζίρο, μόνο το 2016, τα 360.000 ευρώ στην Ελλάδα.
— Μπορεί να βελτιωθεί το υπάρχον νομοθετικό πλαίσιο;
Κατά τη γνώμη μας, θα πρέπει να γίνει υποχρεωτική η στείρωση δεσποζόμενων ζώων (πλην των περιπτώσεων νόμιμης, κατ' επάγγελμα εκτροφής ζώων) για τα επόμενα 10 χρόνια. Επίσης, θα πρέπει να αφαιρείται η άδεια λειτουργίας κτηνιατρείου, αν ο κτηνίατρος παρέχει υπηρεσίες σε ιδιοκτήτη ζώου που δεν φέρει ηλεκτρονική σήμανση. Τέλος, η κατάσταση θα βελτιωνόταν με την εισαγωγή ενότητας ζωοφιλικού περιεχομένου στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα δημοτικών και γυμνασίων.
— Γιατί κάθε χρόνο στην Παγκόσμια Ημέρα των Ζώων μιλάμε μόνο για τα ζώα συντροφιάς;
Έχεις δίκιο σε αυτό. Δυστυχώς, το επίπεδο ευαισθητοποίησης για τα ζώα βιομηχανικής εκτροφής προς κατανάλωση βρίσκονται ακόμα σε χαμηλά επίπεδα.
— Τι ισχύει για την κακοποίηση των ζώων;
Τα ποσοστά καταγγελίας κακοποίησης ζώων αυξήθηκαν κατά 22% το 2016 σε σχέση με το 2015. Υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο στην Ελλάδα κακοποιούνται, είτε ενεργητικά είτε παθητικά, περίπου 870.000 ζώα. Οι δικαστικές αποφάσεις που αφορούν επιβολή κυρώσεων και προστίμων για παράβαση του νόμου περί κακοποίησης ζώων αυξήθηκαν κατά 34% το 2016 σε σχέση με το 2015.
— Τι γίνεται με τις υιοθεσίες;
Το ποσοστό των επιτυχών υιοθεσιών, σύμφωνα με έρευνα του Dogs' Voice σε 50 φιλοζωικές της πλατφόρμας μας σε όλη την επικράτεια, άγγιξε το 58% το 2016. Τα υπόλοιπα ζώα είτε επεστράφησαν είτε εγκαταλείφθηκαν εκ νέου στον δρόμο. Από το 2015 έως σήμερα η πλατφόρμα του Dogs' Voice υποστήριξε 4.000 αγγελίες και σημείωσε 860 επιτυχείς υιοθεσίες.
To άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO
