«Εχει αρχίσει να μου γεννιέται μια περίεργη συμπάθεια για τη μικρή εφημερίδα μας»
Το γράμμα του νεαρού Χιρστ στον πατέρα του, πριν μεταμορφώσει μια εφημεριδούλα της σειράς στον μεγαλύτερο δημοσιογραφικό οργανισμό του κόσμου
ΛΙΓΟ πριν αποβληθεί από το πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ για τον ατίθασο χαρακτήρα του και τις χοντρές πλάκες που σκάρωνε, ο Γουίλιαμ Ράντολφ Χιρστ ένοιωσε «μια περίεργη στοργή» για την πρώτη εφημερίδα του, την Sun Francisco Examiner.
H εφημεριδούλα αυτή, που είχε περιέλθει στο χέρια του πολυεκατομμυριούχου πατέρα του έναντι ενός παλιού χρέους, φάνηκε στο νεαρό φοιτητή σαν το καλύτερο πεδίο για να εφαρμοσθούν οι ανορθόδοξες δημοσιόγραφικές ιδέες του. Ο πατέρας του περίφρονούσε το νέο απόκτημα, λέγοντας ότι δεν αξίζει ούτε όσο ένα πουλαράκι απ' τα περίφημα ιπποφορβεία του ούτε όσο το ελαχιστότερα προσοδοφόρο από τα ράντσα και τα χρυσωρυχεία του, που εκτείνονταν απ' την Αλάσκα έως το Μεξικό. Ομως ο φιλόδοξος γιός είχε έγκαιρα καταλάβει πως ο Τύπος μπορεί εξίσου ν' αποδώσει τιμές, δόξα και πλούτο― και φρόντισε από νωρίς να μεταπείσει τον ξεροκέφαλο πατέρα του, με αυτό το γράμμα που του έστειλε απ' την Ουάσινγκτον, το 1885.
Μετάφραση δική μου, πρόχειρη.
1885, Ουάσιγκτον
«Αγαπητέ πατέρα,
Μόλις τέλειωσα κι έστειλα ένα γράμμα στο διευθυντή της Examiner, με το οποίο επαινώ τον Γιουτζίν Λεντ για τη ξεχωριστή του στήλη και σχολιάζω τις εικονογραφήσεις - αν μπορείς να τις ονομάσεις έτσι - που τώρα τελευταία έχουν ασκημήνει την εφημερίδα. Πραγματικό πιστεύω ότι η Examiner εγκαινίασε αυτό που σε μεγάλο βαθμό ονομάζω αποκορύφωμα της γελοιότητας στην εικονογραφημένη δημοσιογραφία με το να εικονογραφεί ένα άρθρο για μια επίδειξη κοτόπουλων, με τους γνωστούς πετεινούς που χρησιμοποιήθηκαν (ως σήμα κατατεθέν) στην πρόσφατη εξόρμηση των Δημοκρατικών. Στο γράμμα μου προς το διευθυντή, ωστόσο, δεν αναφέρομαι στο γεγονός, από φόβο μη τον θίξω, παρ' άλα αυτά του λέω ότι κατά τη γνώμη μου οι εικόνες που πρόσφατα εμφανίστηκαν στην εφημερίδα έχουν απόλυτη ομοιότητα με τις διαφημίσεις του σαπουνιού Cuticura.
Και πραγματικά τείνω να πιστέψω ότι ο διευθυντής μας έχει εικονογραφήσει πολλά απ' τα άρθρα του με το διαθέσιμο στοκ από εικόνες που αναπαριστούν κυρίους πριν και μετά τη χρήση αυτού του αποτελεσματικού καλλυντικού.
Σε περίπτωση που οι παρατηρήσεις μου δεν φέρουν αποτέλεσμα και συνεχίσει την καταστροφική πορεία του, θα σας παρακαλούσα να τον επιπλήξετε και να τον αποτρέψετε, για να μη δώσει το τελειωτικό χτύπημα στο φτωχό, μικρό φύλλο μας.
'Εχει αρχίσει να μου γεννιέται μια περίεργη συμπάθεια για τη μικρή εφημερίδα μας - μια στοργή σαν αυτή που μια μάνα νιώθει για το ασθενικό ή σακάτικο σπλάχνο της, και θα με πείραζε πολύ να τη δω να πεθαίνει τώρα που έχει αγωνιστεί τόσο καιρό και τόσο γενναιόψυχα για να επιβιώσει. Στην πραγματικότητα -για να πω την αλήθεια- είμαι θυμωμένος απ' την αδράνεια που τη μια στιγμή ή την άλλη κυριεύει τους περισσότερους ανθρώπους! Είμαι πεπεισμένος ότι εγώ θα μπορούσα να διευθύνω μ' επιτυχία μιαν εφημερίδα. Αν τώρα μ΄αφήνατε ν' αναλάβω την Examiner, με αρκετά χρήματα για να πραγματοποιήσω τα σχέδιά μου, θα σας πω τι θάκανα.
Κατά πρώτον θ' άλλαζα την γενική εμφάνιση της εφημερίδας και θα 'βαζα επτά πλατιές στήλες εκεί που τώρα έχουμε εννιά στενές. Μετά θ' αραίωνα περισσότερο τα τυπογραφικά στοιχεία · κι αυτές οι δύο αλλαγές θα έδιναν στις σελίδες μια καθαρότερη και πιο σουλουπωμένη εικόνα.
Δεύτερον, θα 'ταν καλό να κάνουμε την εφημερίδα όσο το δυνατόν πιο πρωτότυπη. Να αντιγράφουμε κάτι μόνο όταν είναι απόλυτη ανάγκη, και μόνο από εξέχουσες εφημερίδες σαν την νεούρκέζικη «World», η οποία αναμφίβολα είναι η καλύτερη εφημερίδα της κατηγορίας όπου ανήκει η Examiner― της κατηγορίας που απευθύνεται στο πλατύ κοινό και που στηρίζει την επιτυχία της πάνω στην τόλμη, την ενεργητικότητα και μια απολύτως γνήσια πρωτοτυπία, και όχι πάνω στη σωφροσύνη των πολιτικών της θέσεων είτε στο αγέρωχο ύφος του κύριου άρθρου. Και για να το καταφέρουμε αυτό πρέπει να έχουμε, όπως και η World, δραστήριους, ευφυείς και ενεργητικούς νέους. Πρέπει να έχουμε ανθρώπους που έρχονται στη Δύση με τις φιλόδοξες ελπίδες της νεότητας, σκοπεύοντας να κάνουν τη τύχη τους, και όχι ένα τυχάρπαστο εσμό που ξεβράστηκε εκεί απ' τη δίνη των συνεχών αποτυχιών.
Τρίτον, πρέπει να διαφημίσουμε την εφημερίδα από το Όρεγκον έως το Νέο Μεξικό, και πρέπει επίσης αυξήσουμε τον αριθμό των διαφημιστικών μας κσταχωρήσεων, μειώνοντας τη τιμή τους αν χρειαστεί, ώστε να δημοσιεύσουμε εν
καιρώ στην πρώτη μας σελίδα ότι η κυκλοφορία μας είναι τόση κι οι διαφημίσεις μας τόσες και συνεχώς αυξάνουν.
Και τώρα που μιλήσαμε για τα τρία πολύ ουσιώδη σημεία, ας περάσουμε στις λεπτομέρειες. Οι εικονογραφήσεις είναι μία λεπτομέρεια, αλλά είναι πολύ σημαντική. Οι εικονογραφήσεις ομορφαίνουν την σελίδα. Οι εικονογραφήσεις προσελκύουν το μάτι και διεγείρουν τη φαντασία της μάζας, κάνοντας τον αμάθητο αναγνώστη να καταλάβει καλύτερα τι διαβάζει. Συνεπώς, έχουν ιδιαίτερη σημασία για το κοινό στο οποίο η Examiner θέλει ν' απευθύνεται. Τέτοιες εικονογραφήσεις, όμως, σαν αυτές που μέχρι τώρα έχουν εμφανιστεί στην εφημερίδα, προκαλούν μάλλον ναυτία παρά διέγερση της φαντασίας, και ασφαλώς κάνουν οτιδήποτε άλλο εκτός απ’ το να στολίζουν μια σελίδα.
Μια άλλη λεπτομέρεια προς συζήτηση είναι το ενδεχόμενο να έχουμε κάποια συνεργασία (τακτική ή έκτακτη) με την World της Νέας Υόρκης, και ν' αποκτήσουμε κύρος λόγω της σχέσης μας μ' αυτή την εφημερίδα. Θα μπορούσαμε να κάνουμε μια συμφωνία ή κατι ανάλογο, αλλά καταλαβαίνεις ότι το κύριο προνόμιο που θ' αποκομίσουμε είναι η προσοχή που θα προσελκύσει μια τέτοια συνεργασία και η διαφήμηση που θα μας γίνει. Κατά πόσον η World θα συγκατατεθεί, με κάποιο λογικό ποσό, είναι πολύ αμφίβολο, τη στιγμή που τα καθαρά κέρδη της είναι πάνω από χίλια δολάρια ημερησίως και δίχως αμφιβολία θα θεωρεί την Examiner ως κατωτέρου επιπέδου (Σκέψου μόνο: πάνω από χίλια δολάρια τη μέρα· και πριν τέσσερα χρόνια, όταν άνηκε στον Τζέι Γκουλντ, έμπαινε μέσα αγρίως!)
Και τώρα να ολοκληρώσω με μια πρόταση μεγάλης σπουδαιότητας - ήτοι, το ότι όλες αυτές οι αλλαγές πρέπει να γίνουν όχι σταδιακά, αλλά ταυτοχρόνως, ώστε η βελτίωση να γίνει εμφανέστατη και αισθητή, και να ελκύσει τη γενική προσοχή και τα σχόλια.
Εχω ελάχιστα να σου πω για τις σπουδές μου. Τα πάω αρκετά καλά σε όλα― τόσο, που να μου μένει αρκετός χρόνος για εξωσχολικό διάβασμα και δημοσιογραφική έρευνα.
Αντίο λοιπόν. Εχω παραιτηθεί από κάθε ελπίδα να μου γράψετε, γι' αυτό υποθέτω πως πρέπει ν αποσυρθώ απ' τον αγώνα και να μαθαίνω νέα σας απ' τις εφημερίδες. Μια και τό 'φερε ο λόγος, άκουσα τις προάλλες πως αγοράσατε 2.000 στρέμματα γης κι ελπίζω ένα μέρος να ήταν η γη που συνορεύει με το ράντσο μας και που σας παρακάλεοα να αγοράσετε στο τελευταίο γράμμα μου
Ο αφοσιωμένος σας γιός W. R. Hearst»
ΦAINETAI πως το γράμμα αυτό μετέπεισε το γερουσιαστή Χιρστ, αφού μετά από δύο χρόνια ο νεαρός γιός ανέλαβε εν λευκώ τη San Francisco Examiner. Οι αλλαγές που επέφερε δεν εξαντλήθηκαν σε όσες αναφέρει εδώ― ήταν αληθινές καινοτομίες που επηρέασαν αποφασιστικά και εντέλει διαμόρφωσαν την αμερικανική δημοσιογραφία. Ο νεαρός Χιρστ δεν ασχολήθηκε αποκλειστικά με τον Τύπο (ίδρυσε κινηματογραφικές εταιρείες, βιομηχανίες, άνοιξε νέα χρυσωρυχεία κι εκμεταλλεύτηκε τεράστιες εκτάσεις γης) - ωστόσο έμεινε στην ιστορία ως ο δαιμόνιος επιχειρηματίας που απογείωσε τη δημοσιογραφία με τις κινήσεις του αλλά και το γράψιμό του. Σχεδόν μέχρι να πεθάνει έγραφε «με υπαλληλική πειθαρχία, τηλεγραφική ταχύτητα και ζωντάνια» μια καθημερινή στήλη με τίτλο «Μέσα στις ειδήσεις», την οποία οι περισσότεροι χαρακτηρίζουν σαν το λαμπρότερο και επιδραστικότερο άρθρο από όλα όσα δημοσιεύονταν στα κυριολεκτικά εκατοντάδες έντυπά του.
Ο βιογράφος του Τζον ΟυΙγκλερ τον χαρακτηρίζει «αμερικάνικο φαινόμενο» και συμπληρώνει: «Βασιλείς, πρωθυπουργοί πρόεδροι επιζητούσαν την εύνοιά του. Η Γουόλ Στριτ και οι οικονομικοί μεγιστάνες του κόσμου παρακολουθούσαν στενά τις κινήσεις του. Οι πολιτικοί κάθε πόλης και πολιτείας τον φοβούνταν και τον «έγλειφαν»! Αλλ’ αυτός
ο χαρισματικός τεχνίτης της ικανότητας να προσελκύει την προσοχή και να επηρεάζει τα πλήθη, παρέμενε πάντα σταθερός και τόσο αποτραβηγμένος σαν τον Δαλάι Λάμα. Εξ ου και η γενική πεποίθηση ότι ο Χιρστ είναι ένα μυστηριώδες πρόσωπο.
Το 1937 ο Γουίλιαμ Χιρστ με αφορμή τα 25 χρόνια της εφημερίδας του The Atlanta Georgian, δημοσίευσε ένα είδος μανιφέστου της δημοσιογραφίας (το οποίο συχνά θυμίζει αυτό το νεανικό γράμμα στον πατέρα του), και παρέδωσε τα σκήπτρα της χάρτινης αυτοκρατορίας του στο δικό του γιό. Έκτοτε αρκέστηκε, ως το τέλος, στην επιρροή της καθημερινής του στήλης - η οποία, αν κρίνουμε απ' το κύρος και την αναγνωσιμότητα της, δεν ήταν καθόλου, μα καθόλου μικρή.
Ο Πολίτης Κέην, το αριστούργημα του Όρσον Ουέλες, είναι ένα λοξό πορτρέτο του Χιρστ.
