Τα ηδονικά μου χρόνια στο Βόσπορο
10 χρόνια λαγνείας και ποίησης του Τζέιμς Μπάλντουιν στην Κωνσταντινούπολη μέσα από άγνωστες φωτογραφίες ενός Τούρκου εραστή του. Από την έκθεση «Η Τουρκία μού έσωσε τη ζωή: Ο Μπάλντουιν στην Κωνσταντινούπολη, 1961-1971»
ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΤΥΠΟΙ που δεν χωράνε πουθενά. Για διάφορους λόγους. Το χρώμα στο δέρμα, τα γούστα, τ' αγύριστο κεφάλι, τις ιδέες τους για μια κοινωνία αλλιώτικη. Συνήθως είναι οι καλύτεροι. Γιατί αυτοί που λένε «καλά είναι εδώ» είναι συνήθως προετοιμασμένοι για συμβιβασμούς ποικίλους, ευεπίφοροι στα χαστουκάκια. Ενώ αυτοί που αίρουν τον κράββατόν τους και καίνε το καλύβι τους σχετικά αμέριμνα, φτάνουν εκεί που φτάνουν οι αετοί.
Έτσι ήταν ο Τζέιμς Μπάλντουιν. Μαύρος και αδελφή τη δεκαετία του '60 στην Αμερική. Όχι χαρμάνι νικηφόρο. Εκπατρισμός στη Γαλλία. Διαπρύσιος κριτικός της «αμερικανικότητας». Και ξαφνικά ένα κενό. Το γράψιμο, μια επώδυνη διαδικασία. Αδιέξοδο.
Συνήθιζαν τότε οι gay δημιουργοί να ψάχνουν στην σκόρπια Ανατολή τη νάρκη και τη λήθη. Ζενέ, Κράξτον, Μπόουλς κ.λπ. Έτσι κι ο Μπόλντουιν. Για μια δεκαετία (1961-1971) πηγαινοερχόταν στην Πόλη, έμενε μεγάλα διαστήματα εκεί, απέκτησε φίλους κι εραστές, συναντούσε εκπατρισμένους Αμερικανούς.«Η Τουρκία μού έσωσε τη ζωή» είπε σε κάποια φάση και μάλλον ισχύει. Δεν είναι μόνο ότι τού έδωσε και κατάλαβε, σεξουαλικά· εδώ ολοκλήρωσε το «Μια άλλη χώρα», το «Φωτιά την επόμενη φορά» και το «No Name in the Street». Ο νεαρός Τούρκος εραστής του, ο φωτογράφος Sedat Pakay (όχι και πολύ σπουδαίος, αλλά...) τον έχει αποτυπώσει σε δεκάδες στιγμές, στο αδειανό, νοικιασμένο του δωμάτιο, στο δρόμο με αμερικανούς ναύτες, σε καφενεία ντουμάνι από καπνούς ― εικόνες παράδοξες, καθώς συμπαραθέτουν δυό αταίριαστα στοιχεία: το μαχητικό, θηλυπρεπές μαύρο παιδί του Μπρούκλυν με τους μιναρέδες του Γενή Τζαμί και τους αξύριστους βαρκάρηδες στο Βόσπορο. Τότε η Πόλη ήταν ακόμη αυστηρά κλεισμένη στον εαυτό της.
Όλες αυτές οι φωτογραφίες παρουσιάζονται τώρα σε μια νέα έκθεση στο Grand Army Plaza της Δημόσιας Βιβλιοθήκης του Μπρούκλιν, με τίτλο «Η Τουρκία μού έσωσε τη ζωή: Baldwin in Istanbul, 1961-1971».
Τα ντοκουμέντα αυτά μέ συγκινούν. Η ευεργετική επίδραση της Πόλης στο ευφυές μαύρο αγρίμι είναι φανερή. Όπως με συγκινούν οι άνθρωποι που δεν χτίζουν ένα σπιτάκι και λένε καλά είναι εδώ. Γιατί πετάνε. Εξού και το ποστ.
James Baldwin: From Another Place
Στο σύντομο ντοκιμαντέρ του Sedat Pakay «James Baldwin: From Another Place», που γυρίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του '70, ο Μπάλντουιν είναι σχεδόν γυμνός, μεταφορικά και κυριολεκτικά. «Ποτέ δεν θεώρησα τον εαυτό του ηγέτη, μάλλον μάρτυρα, θα έλεγα...» λέει...
ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ ΣΕ ΟΛΟΥΣ!
