Να ξεκινήσουμε με την τελευταία παρέμβασή σας για την εταιρεία Pegasus και την Aegean;
Δεν θα το χαρακτήριζα παρέμβαση, θα έλεγα ότι κάποια στιγμή, με αφορμή την ανακοίνωση της Aegean για πτήσεις προς την Κωνσταντινούπολη, προσπαθήσαμε να μάθουμε από το υπουργείο Μεταφορών τι έχει γίνει. Σημειωτέον ότι υπήρχε μια διακρατική συμφωνία μεταξύ Ελλάδος-Τουρκίας από το 1948 που έδιδε αυτήν τη δυνατότητα μόνο στην Ολυμπιακή και στην Turkish Airlines. Στο υπουργείο, στην αρχή μας είπαν ότι είχαν άγνοια -κάτι το οποίο ήταν πολύ περίεργο- και εν συνεχεία μας είπαν ότι, χωρίς να το γνωρίζουν, η Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας μαζί με το υπουργείο Εξωτερικών είχαν κάνει κάποιες διαπραγματεύσεις με τις αντίστοιχες υπηρεσίες της Τουρκίας και τελικώς υπεγράφη ένα μνημόνιο κατανόησης κατ' εφαρμογή του οποίου ξεκίνησε να πετάει η Aegean στην Τουρκία και τούρκικες εταιρείες μεταξύ Αθήνας-Σμύρνης.
Για να μην το πηγαίνουμε γύρω-γύρω, πιστεύετε ότι όλο αυτό είναι σχεδόν μια συναλλαγή ανάμεσα στην κυρία Μπακογιάννη και τον ιδιοκτήτη της Aegean κύριο Βασιλάκη;
Όχι, εγώ δεν μπορώ να ισχυριστώ κάτι τέτοιο...
Το εννοήσατε ποτέ;
Όταν λες κάτι τέτοιο, πρέπει να μπορείς να το αποδείξεις. Εγώ μπορώ αυτό το πράγμα να το θέσω υπό μορφή ερωτήσεων. Να αναζητήσω λίγο τα κίνητρα τού γιατί συνέβησαν όλα αυτά. Από εκεί και πέρα θα πρέπει να ψάξουμε να βρούμε ποιος είναι ο ωφελημένος. Ο ωφελημένος, είτε με συμμετοχή είτε χωρίς συμμετοχή στην όλη διαδικασία, είναι προφανώς η Aegean.
Επωφελείται κανείς μόνο κατόπιν δολιότητος;
Όχι.
Δεν μπορεί να βρεθεί σε μια υπέροχη καραμπόλα;
Μπορεί να ωφεληθεί, λόγω συγκυρίας.
Εσείς, τι από τα δυο πιστεύετε ότι συμβαίνει;
Εγώ δεν θέλω να εκφράζω γνώμες χωρίς να έχω αποδείξεις. Απλώς, αυτό το οποίο μου έκανε τεράστια εντύπωση είναι ότι ενώ εγώ έθεσα απλά ερωτήματα, η αντίδραση της κυρίας Μπακογιάννη (η οποία ως πολιτικό πρόσωπο πρέπει και να δέχεται ερωτήματα και να δίνει απαντήσεις) ήταν να με απειλήσει με αγωγή και μάλιστα να χρησιμοποιήσει εγγράφως εκφράσεις του τύπου: «Δεν έχω δεχθεί εκβιασμούς από κανέναν»...
Τι εννοούσε;
Δεν ξέρω ακριβώς τι. Υπενόησε ότι υπάρχει κάποιος εκβιασμός. Δηλαδή, της είχα ζητήσει κάτι που δεν μου έκανε; Αν υπάρχει τέτοιο θέμα, προφανώς θα έπρεπε να το αποκαλύψει!
Γιατί τονίσατε τη λέξη «απειλήσει»; Τελικά δεν την υπέβαλε την αγωγή;
Τελικώς, υποβάλαμε εμείς αγωγή μια Παρασκευή, την κοινοποιήσαμε - και αμέσως μετά, από το γραφείο της, έλεγαν ότι «υποβάλαμε και εμείς αγωγή» για να το ισοφαρίσουν επικοινωνιακά. Τελικώς, η αγωγή η δική της υπεβλήθη τρεις μέρες μετά. Μάλιστα, καταγγείλαμε και δημόσια το καταπληκτικό, ότι παρόλο που η δική της αγωγή κατετέθη μία εργάσιμη μέρα αργότερα, κατάφερε και πήρε δικάσιμο έναν χρόνο νωρίτερα από τη δική μας αγωγή!
Kύριε Βγενόπουλε, υπάρχει κάποια μικρή ηδονή όταν κάνετε αγωγή σε ισχυρά πρόσωπα;
Η ερώτησή σας συνάδει με μια εντύπωση, η οποία έχει δημιουργηθεί -ότι εμένα μου αρέσει να τσακώνομαι και να αντιδικώ. Αυτό που δεν είναι εύκολο να καταλάβει κανείς είναι ότι σε πάρα πολλές περιπτώσεις βλέπω πράγματα γύρω μου πολύ άσχημα και υφίσταμαι ως επιχειρηματίας πολλές αδικίες. Όταν δεν ξεπερνούν τα όρια, συνεχίζω και πορεύομαι, χωρίς να δημιουργώ θέμα. Υπάρχουν όμως και ορισμένες περιπτώσεις όπου ξεπερνιούνται τα όρια. Τότε, για λόγους αρχών, δεν μπορώ πλέον να υπολογίσω το οποιοδήποτε επιχειρηματικό κόστος προκειμένου να υπερασπίσω την τιμή και την υπόληψη της εταιρείας.
Στις δύο συγκεκριμένες περιπτώσεις, της κυρίας Μπακογιάννη και του Παπανδρέου, υπό ποίους όρους θα αποσύρατε την αγωγή που τους κάνατε;
Αυτήν τη στιγμή εκκρεμούν δικαστικές διαμάχες με τον κύριο Τσίπρα, με τον κύριο Παπανδρέου και με την κυρία Μπακογιάννη...
Απομένει η κυρία Παπαρήγα!
Η κυρία Παπαρήγα έχει μια γενική τοποθέτηση εναντίον του κεφαλαίου και νομίζω ότι για την ιδεολογία την οποία έχει, χειρίζεται τα θέματα με μεγάλη προσοχή και μεγάλη αξιοπρέπεια. Τώρα, στην περίπτωση του κυρίου Παπανδρέου, με τον οποίο συναντήθηκα δυο φορές, φανερά ασφαλώς, από τον διάλογο τον οποίον κάναμε, έμεινα με την εντύπωση ότι δεν εννοούσε ορισμένα πράγματα τα οποία είχε πει στη Βουλή για εμάς και ότι, λίγο-πολύ, τα είχε πει εν τη ρύμη του πολιτικού λόγου.
Αυτό μου φαίνεται λίγο επιπόλαιο για έναν πολιτικό ηγέτη.
Δεν θέλω να πάρω θέση σε αυτό. Πάντως, φάνηκε ότι δεν εννοούσε ορισμένα από τα πράγματα τα οποία είχαν ειπωθεί και νομίζω πως ένας πολιτικός ο οποίος προσπαθεί να κάνει τη δουλειά του και έχει να αντιμετωπίσει έναν τεράστιο αριθμό θεμάτων ενδεχομένως να...
Σκεφτείτε να του ξεφύγουν λόγια σε ένα μεγάλο εθνικό θέμα.
Δεν νομίζω ότι ήταν τέτοια σοβαρότητας θέμα όπου να μπορούμε να του κάνουμε έναν καταλογισμό
Και ο κύριος Τσίπρας;
Στην περίπτωση του κυρίου Τσίπρα τα πράγματα είναι διαφορετικά. Έχει χρησιμοποιήσει κάποιες πολύ βαριές εκφράσεις και από την εν γένει συμπεριφορά του στη συνέχεια δεν επέδειξε την παραμικρή μεταμέλεια. Δεν έδειξε ότι δεν τα εννοούσε, αντίθετα, σε οποιαδήποτε φάση ανακύπτει κάποιο θέμα που αφορά τον όμιλό μας, το αντιμετωπίζει πάλι με έναν λαϊκισμό και τοποθετείται χωρίς να έχει κανένα στοιχείο για αυτά που λέει.
Στις περιπτώσεις που υπάρχει βουλευτική ασυλία, τι νόημα έχει η αντιδικία σας με τους πολιτικούς;
Έχει νόημα η αγωγή, δεν έχει νόημα η ποινική προέκταση του θέματος. Αλλά εμένα δεν με ενδιαφέρει αν η αντιδικία μου είναι ποινική ή αστική και αν θα καταλήξει σε μια αποζημίωση εκατομμυρίων ευρώ ή ενός ευρώ. Εγώ θεωρώ ότι το θέμα είναι ηθικό - είναι ο έλεγχος όλων αυτών των πολιτικών, οι οποίοι προκειμένου να κάνουν τη δουλειά τους δεν έχουν τον παραμικρό ενδοιασμό να χρησιμοποιούν εκφράσεις και επιχειρήματα τα οποία μπορεί να θίγουν άλλους ανθρώπους και επιχειρήσεις.
Στον κύριο Καρατζαφέρη που έχει πει ότι «είστε ο νέος Κοσκωτάς» γιατί δεν κάνατε αγωγή;
Δεν του είχα κάνει αγωγή, τότε, διότι είχε την ασυλία στη Βουλή και εν πάση περιπτώσει δεν είχε επιμείνει με μια σειρά περαιτέρω επιθέσεων, ώστε να θεωρώ ότι μου δημιουργεί μόνιμη ηθική βλάβη. Εάν έπαιρνα τοις μετρητοίς τα όσα είχαν λεχθεί τότε στη Βουλή, κανονικά θα έπρεπε να κάνω αγωγές σε γύρω στους 110 βουλευτές και πολιτικούς.
Έχετε ένα τεράστιο δικηγορικό γραφείο, θα μπορούσατε ανέτως!
Έχουν να ασχοληθούν και με άλλα πράγματα. Εγώ απλώς προσπάθησα τότε, όπως και τώρα με την κυρία Μπακογιάννη, να περάσω ένα μήνυμα, ότι ακόμα και αν είσαι ένας απλός πολίτης έχεις δικαιώματα και αρχές που όταν καταπατούνται πρέπει να αντιδράς. Όπως μπορούν να αντιδρούν και οι πολιτικοί, όταν τους συκοφαντεί ένας πολίτης.
Αυτό φάνηκε και στον τρόπο που τους αντιμετωπίσατε στη Βουλή, όταν τους είπατε «είστε υπηρέτες του λαού, συνεπώς και δικοί μου υπηρέτες», αλλά το ερώτημα είναι...
Να σας διακόψω: προσέθεσα όμως και κάτι άλλο, ότι και εγώ αυτήν τη στιγμή ηγούμαι μιας εταιρείας που ανήκει σε πολλούς μετόχους και με αυτή την έννοια είμαι και εγώ υπηρέτης των μετόχων. Το διευκρινίζω για να μη φανεί αλαζονική η τοποθέτηση.
Αυτό που βγάζει όμως κανείς ως συμπέρασμα είναι ότι θέλετε να δώσετε ένα πολιτικό σήμα στην κοινωνία, παράπλευρο με την επιχειρηματική σας δραστηριότητα.
Δεν παρουσιάστηκα αυτοβούλως στη Βουλή για να δίνω σήματα στην κοινωνία. Παρουσιάστηκα κατόπιν αιτήσεως ορισμένων πολιτικών κομμάτων για να δώσω επεξηγήσεις για την υπόθεση του ΟΤΕ. Τώρα, βέβαια, αν η συγκυρία με ανάγκασε να έχω κάποια τοποθέτηση, η οποία παραδέχομαι ότι έχει κάποιες πολιτικές προεκτάσεις, δεν σημαίνει ότι βάσει σχεδίου στέλνω πολιτικά σήματα στην κοινωνία.
Μάλλον θα γνωρίζετε όσα λένε: «Έλα τώρα, αφού κάνει τέτοιου είδους τοποθετήσεις, είναι δυνατόν να μην έχει πολιτικές φιλοδοξίες;».
Ουδέν ψευδέστερον αυτού. Εγώ θεωρώ ότι πολιτική κάνουμε όλοι μας. Πολιτική κάνει και ο δημόσιος υπάλληλος, ο οποίος δουλεύει κάθετα, απλώς ό,τι κάνω εγώ, με το επιχειρηματικό μέγεθος του ομίλου που διοικώ, μοιραία συγκεντρώνει πολλή δημοσιότητα.
Απλώς προσπαθώ να καταλάβω την ισορροπία ανάμεσα στη φράση «Δεν σας ξέρω, δεν με ξέρετε» που τους είπατε, και την απαραίτητη επαφή που πρέπει να έχει ένας επιχειρηματίας με τους πολιτικούς προκειμένου να κάνει τις δουλειές του.
Δηλαδή;
Λέτε «Δεν σας ξέρω, δεν με ξέρετε», αλλά και με τον Καραμανλή έχετε συναντηθεί και με τον Παπανδρέου και με υπουργούς όταν πρέπει να γίνει μια δουλειά.
Το «Δεν σας ξέρω, δεν με ξέρετε» είχε και έχει την έννοια ότι δεν επιθυμώ να έχω καμία σχέση με ανθρώπους του πολιτικού κόσμου πέραν από αυτές, οι οποίες είναι εντελώς απαραίτητες για να υπάρχει μια συνεργασία του ομίλου μου με τα αρμόδια υπουργεία. Τώρα, είναι γεγονός ότι έχω συναντηθεί με αρκετούς υπουργούς. Αλλά έχω συναντηθεί με όλους στα υπουργεία τους, όπου με κάλεσαν να τους δω και να τους ενημερώσω για κάποιο θέμα. Εγώ δεν θεωρώ ότι ένας υπουργός ο οποίος κάθεται σε ένα υπουργείο είναι τίποτε άλλο παρά ένας υπηρέτης των συμφερόντων της κοινωνίας και συζητά μαζί μου έχοντας να κάνει αυτός τη δουλειά του και εγώ τη δική μου.
Έτσι θα έπρεπε να είναι. Είναι;
Σε πολλές περιπτώσεις δεν είναι, σε ορισμένες ίσως είναι. Απλώς όταν εγώ αντιλαμβάνομαι ότι ένας υπουργός δεν λειτουργεί με αυτόν τον τρόπο, ξεκινάει αμέσως η δική μου η αντίδραση, η οποία στο τέλος της ημέρας δεν βγάζει καλά αποτελέσματα. Γι' αυτό, εάν προσέξετε, δεν έχω καταφέρει να έχω καλή συνεργασία παρά σε ελάχιστες περιπτώσεις, όποια κυβέρνηση και όποιοι υπουργοί και να είναι απέναντι. Βάζω ένα ερωτηματικό, αλλά όχι και με πολλές ελπίδες, για τη σημερινή κυβέρνηση, η οποία έχει ξεκινήσει λέγοντας ορισμένα πράγματα, τα οποία απομένει να δούμε κατά πόσο θα ισχύσουν στην πράξη.
Πάντως, δείχνει να πιστεύετε ότι υπάρχει πολύ μεγάλη διαπλοκή ανάμεσα στους πολιτικούς και τους επιχειρηματίες στην Ελλάδα - ναι ή όχι;
Νομίζω δεν κάνω τίποτα άλλο από το να επιβεβαιώνω ό,τι θα σας απαντούσε το 99,99% των Ελλήνων. Ο κανόνας είναι οι επιχειρηματίες να προσπαθούν όχι με δικά τους κεφάλαια, αλλά με επιδοτήσεις από το κράτος, με δανειοδοτήσεις από κρατικές τράπεζες, με χατίρια, με σκανδαλώδεις διαγωνισμούς, με μίζες κ.λπ., να έχουν επιχειρηματικό όφελος. Εγώ δεν είμαι διατεθειμένος να χρησιμοποιήσω αυτές τις μεθόδους και θα ήθελα, ιδανικά, να μην έχω την παραμικρή σχέση με το κράτος.
Δεν έχετε βγει ένα βράδυ σε ένα εστιατόριο με κάποιον πολιτικό, να φάτε και να μιλήσετε για business;
Ποτέ! Ούτε μια φορά!
Ακούγεται ωραίο!
Σας επαναλαμβάνω, δεν έχω συναντηθεί με κανέναν εκπρόσωπο της πολιτικής εξουσίας πουθενά αλλού εκτός από τα γραφεία του κόμματός του, ή το υπουργείο του.
Πείτε μου τότε ειλικρινά...
Το ειλικρινά τώρα, ξέρετε... Όλοι ειλικρινά λέμε και μετά ο αναγνώστης βγάζει τα δικά του τα συμπεράσματα, ανάλογα με το πώς διάκειται απέναντί σου.
Σωστό κι αυτό! Κάνατε ποτέ χρήση του ελληνικού «χύμα» για να ωφεληθείτε από κάτι ή πάντα επιζητούσατε την ισονομία, ακόμα και όταν κανείς δεν την ήθελε, ή παρ' ότι ξέρατε ότι θα περνάγατε απαρατήρητος;
Εσείς τι πιστεύετε; Με την οικονομική δύναμη την οποία έχει ο όμιλός μου, αν ήθελα να έρθω κοντά με την εξουσία, προκειμένου να έχω ένα παράνομο όφελος, δεν θα μπορούσα να το κάνω; Αυτό το πράγμα θα ήτανε εξαιρετικά απλό!
Δεν μιλάω μόνο για την εξουσία, μιλάω για το «χύμα» της Ελλάδας - και μέσα σε αυτό βάζω και το χρηματιστήριο την εποχή που θεωρούσαμε όλοι ότι είναι άρρωστο.
Δεν μπορώ να καταλάβω καλά την ερώτηση. Εγώ θέλω να ανταγωνίζομαι μέσα στο επιχειρηματικό πεδίο, ακολουθώντας πάντοτε τις αρχές μου. Βεβαίως, λέγοντας και πράγματα τα οποία είναι εξαιρετικά δύσκολο να γίνουν πιστευτά, έχω μιλήσει πάρα πολλές φορές για την αρχή της ηθικής επιχειρηματικότητος.
Τι σημαίνει αυτό;
Ηθική επιχειρηματικότητα σημαίνει ότι βάζεις κάποια κεφάλαια μέσα εις το επιχειρείν, προσπαθείς με έναν ηθικό και νόμιμο τρόπο να έχεις μια απόδοση και παράλληλα έχεις μια ευαισθησία για την κοινωνία μέσα στην οποία δραστηριοποιείσαι. Τώρα βέβαια, επειδή είμαστε εισηγμένες εταιρείες και μπορεί αύριο το πρωί να αλλάξει η μετοχική σύνθεση, αν έρθουν μέτοχοι χωρίς σεβασμό σε αυτές τις αρχές, τότε απλώς θα με αλλάξουν.
Στον αρχικό πυρήνα της Marfin υπήρχε κάποιο είδος ηθικής πόρτας;
Στην πραγματικότητα, η προσπάθεια αυτή ξεκίνησε με δύο άτομα που ήμασταν τότε. Σιγά-σιγά αρχίσαμε και φέρναμε κοντά μας μετόχους στους οποίους είχαμε εξηγήσει πλήρως τη φιλοσοφία και τις αρχές που διέπουν αυτό τον όμιλο, οπότε ερχόντουσαν με σεβασμό σε αυτές τις αρχές.
Η σύλληψη αυτού του πακέτου ηθικής και επιχειρείν, ας πούμε, ήταν αρχικά δική σας;
Δεν ήταν θέμα κάποιας σύλληψης, ήταν στάση ζωής. Το πρόβλημα είναι ότι αυτό γίνεται μέσα σε ένα απόλυτο περιβάλλον μοναξιάς. Ενδεχομένως, να μπορείς να το μοιραστείς με ένα-δύο ανθρώπους που σε ξέρουν πολύ καιρό και ξέρουν ότι αυτό που λες το εννοείς, αλλά βεβαίως αντιμετωπίζεται με μια τεράστια καχυποψία από τον οποιονδήποτε τρίτο, ο οποίος έχει γαλουχηθεί και ζει μέσα στη συγκεκριμένη κοινωνία...
Ή έχει «πάθει»...
Ή έχει πάθει. Παραδείγματος χάριν, πώς είναι δυνατόν στην Ελλάδα να έχεις ξεκινήσει φτωχός και να κατορθώσεις να αποκτήσεις χρήματα και κάποιος να πιστέψει ότι αυτά τα χρήματα τα απέκτησες έχοντας κάνει το σωστό και το νόμιμο και το ηθικό; Συνήθως θα πούνε «Έλα μωρέ τώρα, τη στιγμή που έχει αποκτήσει τόσα χρήματα, ποιος ξέρει τι έχει κάνει!». «Μα ξέρεις κάτι συγκεκριμένο;». «Δεν ξέρω, αλλά κάτι θα έχει κάνει, δεν μπορεί». Εντάξει, αυτό είναι κάτι μέσα στο οποίο έχουν μάθει να ζουν.
Δεν τους δικαιολογείτε;
Απόλυτα.
Πιθανόν ξέρετε και το γνωμικό του Αρίστιππου: «Εν αμίλλαις πονηραίς, αθλιότερος ο νικήσας».
Τώρα, τι να σας πω; Θα βγάλει ίσως αλαζονεία να σας πω ότι η εξαίρεση επιβεβαιώνει τον κανόνα και ότι εγώ είμαι εξαίρεση. Αλλά τώρα, το αν οι αναγνώστες σας θα το πιστέψουν είναι εξαιρετικά αμφίβολο.
Γι' αυτό σας είπα όταν ζήτησα τη συνέντευξη ότι θα έχει θέμα της το «Τοο goodtobetrue».
Ναι, αλλά εμένα αυτό δεν με ενοχλεί.
Θέλετε να επιστρέψουμε στο χρηματιστήριο, γιατί είναι λεπτό ζήτημα και δεν πρέπει να το αφήνουμε έτσι;
Ναι.
Το 1999, τον καιρό που γινότανε αυτό το χυδαίο πράγμα στη Σοφοκλέους, εσείς ήσασταν εκεί;
Εγώ ήμουν στο χρηματιστήριο.
Βγάζατε κέρδη;
Βγάλαμε κέρδη.
Δεν αισθανόσασταν ότι γίνεται κάτι ανήθικο, ότι κλέβουμε λίγο και το παγκάρι του φτωχού;
Τον Οκτώβριο του 1999 είχα κάνει μια συνέντευξη στον κύριο Πάνο Παναγιωτόπουλο, η οποία ξεκίνησε για να κρατήσει μισή ώρα και κράτησε τεσσεράμισι, από την αγανάκτηση των τηλεθεατών, εις την οποία επεξήγησα ότι το χρηματιστήριο ήταν φούσκα, ότι δεν έχει καμία λογική η αποτίμηση των μετοχών και ότι ο κόσμος θα χάσει τα λεφτά του. Τους είχα φέρει πολύ συγκεκριμένα παραδείγματα, μου είχαν επιτεθεί μέσω της τηλεόρασης όλοι οι κερδοσκόποι εκείνης της εποχής που τους χαλούσα το παιχνίδι, αλλά εγώ το έλεγα και επέμενα και τελικώς δικαιώθηκα. Είχαμε κάνει και δημόσιες ανακοινώσεις ότι σταματάμε να έχουμε πλέον έκθεση στις ελληνικές μετοχές διότι είναι υπερτιμημένες. Το είχα πει δημόσια αυτό το πράγμα. Δεν έκλεισα το στόμα μου προκειμένου να μεγιστοποιήσω τα κέρδη. Προφανώς κέρδισα και προφανώς είχαμε τοποθετήσεις στο χρηματιστήριο οι οποίες πήγαν εξαιρετικά καλά.
Νιώθατε καλά τότε με τα κέρδη αυτά;
Όχι, δεν ένιωθα καθόλου καλά και γι' αυτό τον λόγο κάναμε αυτού του είδους τις δημόσιες παρεμβάσεις.
Παρεμβάσεις ναι, αλλά τα λεφτά ερχόντουσαν.
Και τι να κάνω; Να μην πάρω τα χρήματα για τους μετόχους μου όταν εκείνη την περίοδο...
Ήταν τα χρήματα που έχανε εκείνη τη στιγμή η μάνα μου από το νησί.
Και τι να κάνω εγώ; Αν η μάνα σας με είχε πάρει ένα τηλέφωνο να με συμβουλευτεί, θα της έλεγα να μη βάλει τα χρήματα της.
Δεν μιλάω για τη μάνα μου όμως τώρα.
Έλεγα σε όλους τους επενδυτές τότε: «Μπαίνετε σε μια δραστηριότητα που δεν τη γνωρίζετε. Είναι σαν εγώ να αποφασίσω ξαφνικά, χωρίς να ξέρω, να παίξω χόκεϊ επί πάγου. Στον ίδιο αυτό τομέα που εσείς προσπαθείτε να βγάλετε χρήματα, δραστηριοποιούνται όλα τα μεγαθήρια του κόσμου, όλοι οι μεγάλοι διεθνείς επενδυτικοί οίκοι, που για να κάνουν αυτήν τη δουλειά έχουν 3.000 άτομα επαγγελματίες με PHD, αναλυτές, traders...» και τους έλεγα ότι «Στο τέλος της ημέρας, ποιος νομίζετε ότι θα κερδίσει και ποιος θα χάσει; Εσείς θα χάσετε. Μην ασχολείστε. Αντιμετωπίστε διαφορετικά αυτό το παιχνίδι».
Δεν μου απαντάτε. Τότε γινότανε ένα είδος κοινωνικής ληστείας - το παραδέχεστε;
Δεν θα έλεγα κοινωνικής ληστείας. Θα έλεγα ήταν μια κοινωνική παράκρουση. Πολλοί άνθρωποι πίστεψαν στον εύκολο πλουτισμό μέσα από το χρηματιστήριο.
Πιστεύω ωστόσο ότι ένας άνθρωπος σαν εσάς, που βάζει τόσο ψηλά τον πήχη της κοινωνικής ηθικής, θα μπορούσε και να μη συμμετέχει σε αυτό.
Να σας πω κάτι, διότι το αντικείμενο είναι αρκετά περίπλοκο και δεν πρέπει να κάνουμε υπεραπλουστεύσεις. Εάν τη στιγμή που ανέβηκαν όλες αυτές οι μετοχές, εσύ τις πούλησες, πήρες τα λεφτά και έφυγες, η ερώτησή σας έχει μια βαρύτητα. Εμείς συμμετείχαμε στην τρέλα του χρηματιστηρίου, συμμετείχαμε και στην κάθοδό του. Υπάρχει εδώ πέρα πάλι μια λανθασμένη εντύπωση για εκείνη την περίοδο. Πολλοί λένε ότι «έγινε μια μετατόπιση χρημάτων, κάποιοι άνθρωποι χάσανε πάρα πολλά λεφτά και κάποιοι κερδίσανε πάρα πολλά λεφτά». Δεν είναι ακριβώς έτσι. Δεν είναι απαραίτητο να χάνεις λεφτά και κάποιος άλλος να τα κερδίζει στο χρηματιστήριο. Όλοι μαζί, συλλήβδην, είδαν τις περιουσίες τους να εξαερώνονται.
Κατάλαβα. Θα το μεταφέρω στη μητέρα μου.
Όχι να μην της μεταφέρετε αυτό. Να της μεταφέρετε ότι δεν έχει κανένα λόγο να ασχολείται με ένα αντικείμενο που δεν κατέχει.
Τώρα δεν έχει φράγκο ούτως ή άλλως - ό,τι είχε το έχασε!
Μπορεί να ξανάβρει κάτι, αλλά αν ξανάβρει, θα πρέπει να το καταθέσει στην τράπεζα.
Πάντως, μέχρι στιγμής έχω ακούσει να μιλάτε για ισονομία, για ηθική, για ένα νέο mentality στον κοινωνικό βίο, νέες σχέσεις πολιτικών με πολίτες, γενικά και από τις δηλώσεις σας ως τώρα βλέπω ότι σας αρέσει πολύ το fairplay.
Ναι, απόλυτα. Έχω γαλουχηθεί καταρχήν από τα παιδικά μου χρόνια. Ξέρετε, εγώ συμμετείχα σε ένα άθλημα το οποίο ήταν η ξιφασκία.
Ήσασταν και πρωταθλητής νομίζω.
Ναι. Η ξιφασκία έχει μια ιδιαιτερότητα: χαιρετάς τον αντίπαλο προτού ξεκινήσεις να παίζεις. Το fair play είναι απόλυτο. Παλιά δεν υπήρχαν μηχανήματα τα οποία να βγάζουν λαμπάκια πράσινα και κόκκινα για να βλέπεις το χτύπημα. Υπήρχαν κριτές, οι οποίοι δεν ήταν εύκολο να παρακολουθήσουν τη διαδρομή των σπαθιών. Ο διαιτητής περίμενε από εσένα να πεις τη λέξη touché για το αν σε άγγιξε το σπαθί του αντιπάλου. Προτιμούσες να πεις touché, παρά να πεις ότι δεν έχεις δεχθεί το χτύπημα, μήπως και υπάρξει η παραμικρή αμφιβολία ότι έκανες κάτι το οποίο δεν είναι σωστό.
Ωραία.
Και στο τέλος του αγώνα, όσο σκληρός και να ήτανε, χαιρετούσες τον αντίπαλο.
Προς το παρόν, είμαστε στην αρχή του αγώνα σας με την Aegean. Αισθάνεστε ότι χαιρετήσατε τον αντίπαλο, όταν του πήρατε εν μια νυκτί τα τρία κορυφαία στελέχη του;
Σαφώς τους χαιρέτησα από πριν. Και εν συνεχεία ανέβηκα στην πίστα! Από τη στιγμή που είσαι στην πίστα και μάχεσαι, το να πάρεις τα στελέχη του ανταγωνιστή σου είναι 100% θεμιτό - άλλωστε η Aegean από πού πήρε στελέχη; Τα περισσότερα τα έχει πάρει από την παλιά Ολυμπιακή. Προφανώς, λοιπόν, θα τους πάρω στελέχη και αυτό είναι προς το συμφέρον των στελεχών, γιατί όταν παίρνεις στελέχη από έναν ανταγωνιστή σου, βάσει του δικαιώματος της ελεύθερης εργασίας, προσφέρεις καλύτερες συνθήκες και καλύτερους μισθούς...
Όλα μαζί όμως; Παραμάζωμα;
Το όλα μαζί δεν σημαίνει τίποτα - ούτε τους πήρα τόσα στελέχη, που να μην μπορούν να λειτουργήσουν. Απόδειξη ότι λειτούργησαν. Εάν τους έπαιρνα μαζεμένα στελέχη από κάποια συγκεκριμένη δραστηριότητα και τους δημιουργούσα πρόβλημα λειτουργίας, δεν θα ήτανε θεμιτό. Όμως, κάτι τέτοιο δεν συνέβη.
Στη δική μου μικροκλίμακα, το να βγάλεις ένα περιοδικό και να πας να πάρεις τους τέσσερις κορυφαίους του ανταγωνιστές σου δεν θεωρείται ακριβώς fairplay.
Δεν ξέρω τι είδους δεοντολογία έχετε στον δικό σας τον χώρο, αλλά εγώ δεν βρίσκω κανένα πρόβλημα αύριο το πρωί, αν θέλω να μπω σε μια εκδοτική επιχείρηση, να πάω να πάρω όλα τα στελέχη τα οποία έχει κάποιος άλλος. Ας πρόσεχε, ας τους είχε δώσει περισσότερα χρήματα, ας τους είχε μεταχειριστεί καλύτερα, να μη φεύγανε. Είναι αποτυχία ενός εργοδότη όταν του φεύγουν τα στελέχη , χωρίς να έχει γίνει κάτι αθέμιτο από τη μεριά του νέου εργοδότη που τους έκανε πρόταση να τα πάρει.
Ξαφνικά όμως μιλάτε τετράγωνα, αυστηρά, επιχειρηματικά, ενώ λίγο πριν...
Οτιδήποτε σας λέω δεν ξεφεύγει από την τετράγωνη λογική, ακόμα και στο θέμα των αρχών μου, που έχουνε κάποιες συναισθηματικές προεκτάσεις. Μπορείς να έχεις ορισμένες συναισθηματικές εκδηλώσεις, αλλά αλίμονο εάν παρεκκλίνεις από την απόλυτη λογική.
Συναισθηματική εκδήλωση είπατε ότι είναι και η αγορά της Ολυμπιακής...
Σαφώς...
Ταυτόχρονα ήταν και τετράγωνη;
Ήταν όλα μαζί. Αν έκρινα ότι ήταν μία συναισθηματική κίνηση που θα δημιουργούσε μεγάλες ζημιές στον όμιλό μου, προφανώς δεν θα είχα το δικαίωμα να την κάνω. Από την άλλη πλευρά, εάν δεν υπήρχε αυτό το συναίσθημα, σας διαβεβαιώ ότι θα μπορούσα να κάνω άλλου είδους εναλλακτικές επενδύσεις, με τα ίδια ή καλύτερα αποτελέσματα και με λιγότερο κόπο.
Έτσι βάλατε δύσκολα στους μετόχους σας όμως.
Όχι στους μετόχους μου, έβαλα δύσκολα στη διοίκηση, σε εμάς...
Μα εσείς δεν μου λέτε ότι το 1,1 δισ. που επενδύετε αρχικά στην Ολυμπιακή θα μπορούσατε να το επενδύσετε σε κάτι πιο εύκολο και να βγάλετε πιο γρήγορα λεφτά;
Πράγματι, είναι γεγονός αυτό. Αλλά εγώ πιστεύω ότι η κίνηση της Ολυμπιακής θα αποδειχτεί σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα ότι ήταν μία εξαιρετική κίνηση, διότι πέρα από την επένδυση αυτή καθ' αυτή, η Ολυμπιακή, μέσα στον επιχειρηματικό όμιλο που έχουμε δημιουργήσει, δημιουργεί παρά πολλές συνέργειες. Και να σας διευκρινίσω ότι το συναίσθημα ήταν σε παρά πολλά επίπεδα. Ήταν και το συναίσθημα για την Ολυμπιακή της παράδοσής μας και των αναμνήσεών μας, αλλά ήταν και ένα εθνικό συναίσθημα. Διότι ένιωθα ότι μέσα σε μία περίοδο κρίσης, αν ένα τόσο δυνατό brand name που αντιπροσωπεύει την Ελλάδα ήταν στα αζήτητα, αυτό το πράγμα θα μας υποβάθμιζε γενικώς ως χώρα. Και αυτό είναι κάτι το οποίο πέραν από συναισθηματική επίδραση επάνω μου αντίκειται και στα επιχειρηματικά μας συμφέροντα. Διότι εμείς, σήμερα, είμαστε ένα μεγάλο ποσοστό της ελληνικής οικονομικής δραστηριότητας και ό,τι είναι καλό για την Ελλάδα είναι καλό και για εμάς.
Κύριε Βγενόπουλε, κάθε τόσο σας κάνω μερικές ερωτήσεις που θυμίζουν τη βιβλική ρήση ότι «Είναι πιο δύσκολο να περάσει καμήλα από τρύπα βελόνας από το να μπει ένας πλούσιος στη Βασιλεία των Ουρανών», και εν προκειμένω η Βασιλεία των Ουρανών για σας είναι η επιχειρηματική ηθική.
Καταρχήν εγώ δεν θεωρώ ότι είμαι πλούσιος...
Διαχειρίζεστε πολλά χρήματα.
Ναι, αλλά δεν είμαι πλούσιος. Εγώ θεωρώ ότι είμαι φτωχός με λεφτά. Έχει μία τεράστια διαφορά αν το δείτε στην πλήρη του ανάλυση.
Μπορεί να είναι κι έτσι. Θα έχετε ακούσει ασφαλώς την έντονη κριτική για τη συνεργασία σας με τους επενδυτές του Ντουμπάι.
Τι κριτική εννοείτε;
Την κριτική ότι μπήκε το αραβικό χρήμα στην καρδιά της Ελλάδας και σε επιχειρήσεις κομβικές για την ελληνική οικονομία.
Αυτοί που ισχυρίζονται κάτι τέτοιο δεν καταλαβαίνουν πώς λειτουργεί η επιχειρηματική δραστηριότητα στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης. Το Ντουμπάι ως κράτος αυτήν τη στιγμή έχει το 17% της ΜΙG, αλλά υπάρχει και μία εισηγμένη εταιρεία στο Λονδίνο που λέγεται IRF, εις την οποία συμμετέχουν διάφοροι Έλληνες επενδυτές εκ των οποίων και εγώ, η οποία έχει σήμερα το 14% της ΜΙG. Και υπάρχουν πάρα πολλοί Έλληνες επενδυτές, είτε μικροί, είτε μεγάλοι, οι οποίοι έχουν άλλο ένα 40% της ΜΙG. Και το Ντουμπάι, το οποίο είναι επενδυτής, ενδεχομένως μετά από δύο εβδομάδες να μην είναι επενδυτής! Έχουν μία παρουσία δυο ατόμων σε ένα 15μελές Διοικητικό Συμβούλιο, δεν ασχολούνται με τη διοίκηση και μάλιστα είναι μη εκτελεστικοί... Τώρα, εάν έχουν μπει τα κεφάλαια του Ντουμπάι, τα οποία αύριο το πρωί θα βγουν για να μπουν τα κεφάλαια της Κίνας, αυτό, στις εισηγμένες εταιρείες όλου του κόσμου είναι κάτι το οποίο δεν είναι ουσιαστικό. Η ΜΙG είναι καθαρά ελληνική.
Θα μπορούσαν να μπουν στη MIG και Τούρκοι επιχειρηματίες, εάν ήθελαν να πάρουν ποσοστό της;
Εάν οι Τούρκοι επιχειρηματίες είναι σωστοί και μοναδική τους βλέψη είναι να κάνουν μία επένδυση προκειμένου να κερδίσουν, προφανώς θα μπορούσαν. Αυτήν τη στιγμή υπάρχει η πιθανότητα και μη σωστοί Τούρκοι επιχειρηματίες, εάν το επιθυμούν, να αγοράσουν μετοχές από το χρηματιστήριο και να αποκτήσουν ένα ποσοστό. Για να σας το πω λίγο διαφορετικά, μήπως αυτήν τη στιγμή δεν έχουν τη δυνατότητα οι Τούρκοι επιχειρηματίες να αγοράσουν την πλειοψηφία των μετοχών της Εθνικής Τράπεζας;
Βεβαίως.
Έτσι λειτουργούν οι αγορές!
Δεν θα σας έθετα το ζήτημα, αν δεν δείχνατε μία ευαισθησία για τα λεγόμενα εθνικά αισθήματα. Και αναφέρομαι στις Μακεδονικές Αερογραμμές.
Προτού πάμε στις Μακεδονικές αερογραμμές, (διότι αυτές οι ερωτήσεις που μου κάνετε ανεβάζουν θερμοκρασίες!), εάν εγώ διαπίστωνα αύριο το πρωί ότι ερχόντουσαν εδώ πέρα κάποιοι Τούρκοι επενδυτές, οι οποίοι δεν θα συμφωνούσαν να διοικώ τον όμιλο σύμφωνα με τις αρχές μου, εάν ήταν πλειοψηφία, απλώς θα έφευγα από τη διοίκηση της εταιρείας.
Άλλο όμως η διοίκηση για την οποία μου μιλάτε και άλλο η εθνική περηφάνια στην οποία ποντάρατε όταν μιλήσατε για τις Μακεδονικές.
Δεν πόνταρα πουθενά. Εγώ, σας είπα και πριν, διοικώ αυτό τον όμιλο σύμφωνα με τις αρχές μου, άρα σε ό,τι κάνω εκφράζεται ένα κομμάτι από τις αρχές αυτές.
Απλώς προσπαθώ να δω αν αυτή η πίστη σε κάποιες αρχές εμπεριέχει marketing.
Κανένα marketing! Αυτός είναι ο μόνος τρόπος με τον οποίον μπορώ να λειτουργήσω. Δεν μπορώ διαφορετικά. Εάν μου έδιναν απίστευτα χρήματα να πάω να διευθύνω μία βιομηχανία που κατασκευάζει όπλα, απλώς δεν θα πήγαινα. Αν ήταν μία επιχείρηση η οποία εκμεταλλεύεται την παιδική εργασία, απλώς δεν θα πήγαινα. Αν ήταν μία επιχείρηση η οποία νομίμως μεν έχει πάρει κάποιες άδειες, αλλά ρυπαίνει το περιβάλλον και το καταστρέφει και το διαλύει, απλώς δεν θα πήγαινα.
Να κατεβάσω λίγο τη θερμοκρασία;
Βεβαίως.
Η σχέση σας με τα media πώς είναι; Πώς αισθάνεστε ότι σας συμπεριφέρονται;
Δεν έχω ιδιαιτέρες σχέσεις με τα media. Είμαστε ένας παρά πολύ μεγάλος διαφημιζόμενος και προφανώς δεν είναι εύκολο για κάποια εφημερίδα να περάσει μία λανθασμένη εικόνα προς το κοινό. Εν ολίγοις, υπάρχει κάποια προσοχή. Δεν έχουμε όμως κι εμείς προσπαθήσει να εκμεταλλευτούμε την ιδιότητά μας ως διαφημιζόμενοι στα media, ούτε να πάρουμε μία τοποθέτηση μέσα στον επιχειρηματικό κόσμο διαφορετική από ό,τι μας ανήκει.
Το θέσατε στην καρδιά του το ζήτημα!
Το έθεσα στην καρδιά, αλλά θέλω να σας πω...
Και έχει και λίγο πλάκα ότι ξέρετε τόσο καλά τις σχέσεις στοργής ανάμεσα στη διαφήμιση και την ελευθερία του λόγου.
Θέλω να σας πω, όμως, για να το βάλουμε στο σωστό context, ότι εγώ για ενάμιση μήνα, με την περίοδο του ΟΤΕ, δέχτηκα την πιο σκληρή επίθεση που έχει δεχτεί ποτέ επιχειρηματίας. Το σύνολο του πολιτικού κόσμου και σχεδόν το σύνολο των media μου επετίθεντο καθημερινά. Οι εκφράσεις ήταν από Κοσκωτάς και εχθρός της δημοκρατίας μέχρι ότι τα χρήματα του Ομίλου μου προέρχονται από την αλβανική μαφία. Ό,τι θέλετε είχε ειπωθεί τότε, επί ενάμιση μήνα, μολονότι εκείνο τον ενάμιση μήνα εξακολουθούσα να είμαι ένας πολύ μεγάλος διαφημιζόμενος.
Ωραία. Να πάμε λίγο σε πιο προσωπικά θέματα;
Ναι, αλλά με κάποια όρια, διότι τα προσωπικά μου δεν...
Έχετε ποτέ επιθυμήσει μία λίγο πιο χαλαρή ζωή, χωρίς αυτούς τους ασθματικούς ρυθμούς;
Ναι, βεβαίως έχω επιθυμήσει μία πιο χαλαρή ζωή. Και σας υπενθυμίζω ότι τον Οκτώβριο του 2007, μετά από μία συμφωνία με μεγάλους επενδυτές, είχαμε κάνει μία συνέντευξη Τύπου, όπου ανήγγειλα ότι θα περάσει η διοίκηση του ομίλου σε τρίτους σταδιακά και ότι εγώ, μετά από μια πενταετία, θα αποχωρήσω. Αλλά, δυστυχώς, ήρθε η κρίση. Προφανώς, θα ήθελα μία καλύτερη ισορροπία εις τη ζωή μου, αλλά πρέπει να αισθάνομαι ότι η διαδοχή μου θα εξασφαλίσει τα συμφέροντα και τα δικαιώματα των 56.000 εργαζομένων και 150.000 μετόχων.
Έρχεται ποτέ μια τέτοια στιγμή στις επιχειρήσεις που αισθάνεσαι ότι μπορείς να φύγεις και τα πράγματα να κυλούν;
Έρχεται, έρχεται. Έχω κάνει πολλά πράγματα εις την καριέρα μου τα οποία εθεωρούντο ότι δεν θα μπορούσαν να συμβούν. Έρχεται... Όπως κάποια στιγμή, όταν είχα ασχοληθεί για μία μικρή περίοδο με τον Παναθηναϊκό, και όλοι μου έλεγαν «Αααα, τώρα έμπλεξες» και εγώ τους έλεγα ότι είναι προσωρινό και θα τελειώσει, όπως και έγινε.
Αυτό που δεν κατάλαβα στην εμπλοκή σας με τον Παναθηναϊκό είναι η δήλωσή σας όταν αποχωρήσατε. Εσείς, ένας άνθρωπος που ήξερε από τα μέσα την ομάδα και κάποτε ήταν υπεύθυνος επικοινωνίας της, τι είδε ξαφνικά που δεν το ήξερε ήδη, ώστε να απογοητευθεί τόσο;
Ήμουν υπεύθυνος επικοινωνίας το 1983 και ξανά ασχολήθηκα μετά από 25 χρόνια. Είδα πολλά που δεν εγνώριζα και που με απογοήτευσαν - βασικά το τεράστιο έλλειμμα σοβαρότητας και το περίσσευμα προσωπικών φιλοδοξιών και συμφερόντων.
Κύριε Βγενόπουλε, γυρίζοντας σε όσα λέγαμε πριν, η στιγμή που θα αποχωρήσετε από τη Μarfin δεν σας τρομάζει; Δεν υπάρχει για έναν επιχειρηματία ο τρόμος του κενού μετά;
Νομίζω πως αυτό αφορά ανθρώπους, οι οποίοι έβρισκαν κάποιο νόημα στη ζωή τους από την αναγνώριση των τρίτων, ή επειδή ασκούσαν κάποια εξουσία. Αυτό δεν ισχύει για εμένα και έχω πολλά ενδιαφέροντα και πολλά πράγματα να κάνω ακόμη και όταν σταματήσω να είμαι επιχειρηματίας. Σας διαβεβαιώ ότι ήδη περνάω εξαιρετικά καλά στις διακοπές μου, ή τα Σαββατοκύριακα, που δεν κάνω κανένα επαγγελματικό τηλεφώνημα, ή ραντεβού.
Κυκλοφορείτε στην Αθήνα, στο κέντρο;
Όχι, δεν κυκλοφορούμε πουθενά. Αν θέλετε, ένα από τα χαρακτηριστικά μου είναι ότι κοινωνικά δεν πηγαίνω ποτέ πουθενά.
Τέχνη συλλέγετε;
Όχι, δεν είμαι συλλέκτης, ούτε έχω ειδικές γνώσεις.
Ως άνθρωπος, αισθάνεστε επιτυχημένος;
Είναι παρά πολύ δύσκολο να απαντήσει κανείς σε αυτό. Το να βγει κανείς και να πει γενικά ότι «είναι ένας επιτυχημένος άνθρωπος» έχει πολύ μεγάλη δόση αυταρέσκειας ή και αλαζονείας. Αν με ρωτήσετε αν «αισθάνομαι επιτυχημένος με ένα project, π.χ. τον τρόπο που μέσα σε πέντε μήνες στήθηκε η νέα Ολυμπιακή», σε αυτό το συγκεκριμένο πράγμα μπορώ να σας απαντήσω «Ναι, αισθάνομαι επιτυχημένος». Και μετά, δεν θα σας το πω, αλλά θα το σκεφτώ - θα πω: «Ω ρε Παναγία μου, τι τραβήξαμε για να μπορέσουμε να κάνουμε αυτή την επιτυχία!».
Να το αναποδογυρίσω τότε. Υπάρχει κάποια μεγάλη προσωπική αποτυχία που σας δίδαξε πολλά;
Α, παρά πολλές - κυρίως επιχειρηματικές.
Μια κομβική στιγμή που σας έκανε να αναθεωρήσετε όλα τα πράγματα που ξέρατε και ενδεχομένως να σας οδήγησε και σε αυτό που τώρα ζείτε;
Θα σας πω κάτι παράδοξο. Εγώ θεωρώ ότι δεν ήταν ορθή η απόφασή μου του 1998 (τότε που ήμουν ένας απόλυτα πετυχημένος δικηγόρος, που απέφευγα συστηματικά τη δημοσιότητα, είχα κάνει ορισμένα από τα μεγαλύτερα deal στην Ελλάδα και η ζωή μου ήταν παρά πολύ σωστά οργανωμένη), δεν ήταν ορθή η απόφασή μου, να πείσω ορισμένους κοντινούς φίλους να φέρουμε κεφάλαια στην Ελλάδα, επειδή έβλεπα ότι ερχόταν μία άνοιξη του χρηματιστηρίου και ένα διαφορετικό επιχειρηματικό σκηνικό και να ξεκινήσω την Marfin. Πιστεύω, αν το κοιτάξω από προσωπική πλευρά, ότι αυτό δεν ήταν μία σωστή απόφαση!
Ωραία παραδοξολογία!
Δεν είναι παραδοξολογία. Εν πάση περιπτώσει, εγώ το λέω και ξέρω ότι λίγοι μπορούν να το πιστέψουν. Ναι, φάνηκε τελικώς ότι μέσα σε δώδεκα χρόνια η Marfin έχει γίνει ο μεγαλύτερος επιχειρηματικός όμιλος - με τεράστια κεφαλαιοποίηση, με κεφάλαια, με επιτυχία, με πρωτοκαθεδρία σε διάφορους χώρους κ.λπ. Η απάντησή μου είναι: «Ε, και;». Τι θα συνέβαινε αν το ξαναγυρίζαμε πίσω...
Τι;
Δεν ξέρω... Αν το ξαναγυρίζαμε πίσω, όπως ήμουν τότε, εάν δεν είχα κάνει αυτά τα πράγματα και είχε προχωρήσει η ζωή, το μεγάλο ερωτηματικό είναι: σήμερα θα ήμουν καλύτερα ή χειρότερα;
Οπότε, γιατί μπήκατε στην περιπέτεια, το μακρινό 1998;
Τότε, δεν υπήρχε πρόβλεψη να προχωρήσουμε τόσο. Ξεκίνησε με την έννοια της συγκέντρωσης κεφαλαίων δικών μας για να επενδυθούν στο χρηματιστήριο. Αλλά, επειδή χρειαζόταν μία υποδομή αναλυτική, είπαμε ότι μπορούμε να το κάνουμε πιο επαγγελματικά, συγκεντρώνοντας και άλλα κεφάλαια. Ο πρώτος στόχος ήταν αυτός...
Δεν το πηγαίνατε από την αρχή για κάτι πολύ μεγάλο;
Όχι, υπήρχε μόνο αυτό, τίποτα άλλο. Με το που εμφανιστήκαμε όμως και ο ανταγωνισμός άρχισε να μας πολεμάει με βρόμικο τρόπο, από εκεί και πέρα ενεργοποιήθηκαν τα αντανακλαστικά. Μπορώ μάλιστα να σας πω ότι ίσως και το σύνολο της επιτυχίας μας οφείλεται στους ανταγωνιστές μας. Νομίζω πως αν όταν είχαμε εμφανιστεί, μας είχαν αφήσει ήσυχους, πιθανότατα θα είχαμε περιοριστεί σε κάτι μικρό.
Και τώρα που είστε πια κάτι μεγάλο;
Τώρα πλέον είσαι υποχρεωμένος να κινείσαι προς μία κατεύθυνση: μπροστά. Είναι σαν το ποδήλατο που πρέπει συνεχώς να κινείται...
Γι' αυτό επιμένω να ρωτάω ποια ορμή σας κάνει να είστε συνέχεια σε κίνηση.
Δεν νομίζω ότι έχω μία συγκεκριμένη απάντηση. Η ειλικρινής απάντηση είναι ότι δεν ξέρω το γιατί. Ξέρω ότι καταρχήν κινήθηκα εις τη ζωή μου προκειμένου να έχω ένα επάγγελμα και να μπορέσω να αντιμετωπίσω τις βιοτικές μου ανάγκες και εν συνεχεία να αποκτήσω μία ευημερία. Εν συνεχεία έρχεται το να αποκτήσεις παραπάνω χρήματα προκειμένου να νιώθεις μία ασφάλεια. Μετά λες να νιώσει ασφάλεια και η οικογένειά σου και οι επερχόμενες γενεές. Και εκεί κάπου, αυτό το πράγμα συνεχίζει μόνο του, με την έννοια ότι συμμετέχεις σε κάποια διαδικασία η οποία σου αρέσει, την κάνεις ανταγωνιστικά και την κάνεις για να κερδίσεις... Ξέρετε όμως, ορισμένα πράγματα γίνονται και εκ τύχης...
Εγώ, πάντως, δουλεύω γιατί κάτι θέλω να αποδείξω στους ανθρώπους που με μείωσαν. Άμα είσαι αξεδίψαστος σε κάτι μέσα σου, το μηχανάκι πηγαίνει μόνο του, χωρίς να ξέρεις ποιος του έδωσε τη σπρωξιά. Αυτό ρωτάω, υπάρχει για σας κάτι ανάλογο;
Εγώ δεν έχω να αποδείξω τίποτα. Ό,τι είχα να αποδείξω στον εαυτό μου το απέδειξα προτού περάσω στον επιχειρηματικό στίβο, όταν, ως δικηγόρος αλλά και σύμβουλος επιχειρήσεων, έκανα πράγματα τα οποία για μένα τουλάχιστον, για τα βιώματά μου και για το πώς ξεκίνησα, ήταν μυθικά.
Κύριε Βγενόπουλε, σε ποια στιγμή της ζωής σας νιώσατε πραγματικά ευτυχισμένος;
Σε πολλές. Οι περισσότερες έχουν σχέση με τη γυναίκα μου και με τα παιδιά μου. Αλλά έχω νιώσει και ευτυχισμένος όταν κερδίσαμε τον Ερυθρό Αστέρα και προκριθήκαμε στον τελικό του Γουέμπλεϊ, ας πούμε. Ένιωσα πολύ ευτυχισμένος ως γονιός, ή με κάποιες πολύ σημαντικές επιχειρηματικές ή οικονομικές επιτυχίες, παλιά, όταν ήμουν στο ξεκίνημά μου - τότε που αυτά μετρούσαν πολύ περισσότερο...
σχόλια