— Η προηγούμενη φορά που συναντηθήκαμε ήταν πριν από τρία χρόνια, το δύσκολο καλοκαίρι του 2020, στην άδεια Πειραιώς 260.
Ήμασταν σαν χαμένοι. Εγώ ήμουν ακόμα πιο άσχημα τότε, είχα και οικογενειακά βάρη με τον πατέρα μου, θυμάμαι ότι φορούσα ένα μπλουζάκι που έγραφε «Patti», για να παίρνω δύναμη από την Πάτι Σμιθ. Πιστεύω ότι ξαναγυρίσαμε στα δεδομένα μας, όμως με προβληματίζει το ότι όλο αυτό που περάσαμε δεν μας πήγε μπροστά. Το 80% των ανθρώπων γύρισε στην ίδια μανία.
— Και ακόμα πιο πίσω σε κάποια πράγματα, θα έλεγα.
Αντί να ανοίξουν, έγιναν ξανά αυτό που ήταν: μίζεροι, πουριτανοί, συντηρητικοί, ρατσιστές, σεξιστές. Και πολλή βία. Οι γυναικοκτονίες έχουν αυξηθεί. Σαν να τους κάναμε «διαφήμιση» μιλώντας γι’ αυτές. Σαν να τις ονοματίσαμε και πήραν θάρρος. Τώρα, όσοι σκέφτηκαν σοβαρά και τα έβαλαν κάτω, αντιμετωπίζουν το εξής πρόβλημα, ότι έχουν απέναντί τους αυτό το 80%. Ακόμα χειρότερα δηλαδή.
Το θέατρο όμως πιστεύω ότι ζωντάνεψε. Ο κόσμος πηγαίνει στο θέατρο. Είμαστε μια χώρα που το ζητάει το θέατρο, δεν ξέρω για ποιον λόγο ο καθένας, δεν με ενδιαφέρει. Μικρά ή μεγάλα θέατρα, μέτριες παραστάσεις, καλύτερες παραστάσεις, όλα δουλεύουν, όλοι θέλουν να δουν ένα ζωντανό θέαμα, και αυτό είναι υπέροχο.
— Ξεκινά για σένα μια τρομερή σεζόν, καθώς κάνεις διάφορα πράγματα παράλληλα: θέατρο με το «The Humans», τηλεόραση με τη «Μάγισσα», ενώ θα σε δούμε και σε μια μίνι σειρά εντελώς κινηματογραφική, το «Milky Way».
Ναι, στο «Milky Way» είναι σαν να έκανα οκτώ ταινίες. Την ξέρετε τη μεγάλη αγάπη μου για το σινεμά και πόσο πραγματικά δυστυχώ που δεν κάνω ταινίες, και δεν καταλαβαίνω γιατί δεν μου προτείνουν. Δεν πιστεύω ότι είναι μόνο η ηλικία.
Δεν το πίστεψα έτσι όπως έγινε με τον Κεκάτο. Τον πέτυχα σε ένα σινεμά που έπαιζε μια ταινία του Γουόνγκ Καρ Γουάι, δεν ήξερα πώς μοιάζει. Με πλησιάζει ένα ψηλό παιδί, «γεια σας, είμαι ο Βασίλης Κεκάτος, χαίρομαι πολύ που σας γνωρίζω, γράφω μια σειρά και θέλω να κάνετε έναν ρόλο, είστε διαθέσιμη;». «Ναι, φυσικά!» Μαζί μου ήταν η Μαρία Καλλιμάνη. «Κι εσάς σας θέλω!». Κοιταζόμαστε με τη Μαρία. Περνά ένας μήνας, περνάνε δύο, κανένα σημείο ζωής, σκέφτηκα ότι δεν θα έβγαλε άκρη. Τελικά, μου έστειλε το σενάριο και διάβασα αυτό το ποίημα. Ο λόγος του, η ευαισθησία απέναντι στη σκληρότητα, το μεταφυσικό και ο ρομαντισμός, οι χαρακτήρες... Του χρωστάω ευγνωμοσύνη γι' αυτό που μου έδωσε να κάνω, με ξαναξύπνησε!
Εγώ είμαι περισσότερο φευγάτη παρά ρεαλίστρια. Είμαι ρομαντική, ο κόσμος δεν μπορεί να το δει αυτό γιατί έχω μια εικόνα της πολύ δυνατής και κάπως πιο αυταρχικής –έτσι είναι και οι ρόλοι που μου δίνουν. Καμία σχέση, μέσα μου είμαι βούτυρο. Παραμυθιάζομαι, φαντασιώνομαι, και η πραγματικότητα είναι εκεί να μου θυμίζει ότι κάτι κάνω λάθος.
— Υποδύεσαι τη γιαγιά της Μαρίας, της κεντρικής ηρωίδας. Ενώ θα περιμέναμε μια γιαγιά της επαρχίας να είναι κάπως στερεοτυπική, εσύ είσαι κάτι εντελώς άλλο.
Όλοι οι ήρωες του Βασίλη ξεκινούν από την αγάπη. Η σειρά πραγματεύεται σκληρά θέματα με πολλή αγάπη. Η γιαγιά που υποδύομαι παίρνει μια θέση πολύ ελεύθερη απέναντι στο εγγόνι της που έχει ένα πρόβλημα. Εμένα με μεγάλωσε μια τέτοια γιαγιά. Ήταν αμόρφωτη, θρήσκα, όμως ήταν και πολύ ελεύθερο πνεύμα σε ουσιαστικά πράγματα. Πέθανε πολύ νέα. Εγώ, τότε, στα '70s, ήθελα να πάρω ένα μπλουτζίν, όλοι στο σχολείο φόραγαν. Οι γονείς μου ήταν πολύ συντηρητικοί, «όχι, δεν θα πάρεις τζιν, δεν θα ξυρίσεις τις γάμπες σου, τις μασχάλες σου, δεν θα κάνεις το ένα, το άλλο». Πνιγόμουν. Η γιαγιά μου, πεθαίνοντας, άφησε χρήματα στη μητέρα μου και της είπε «με αυτά θα πάρει η Θέμις μπλουτζίν. Και μην τολμήσεις, επειδή πεθαίνω, να μην της το πάρεις, γιατί θα σε στοιχειώσω». Κι έτσι πήρα το πρώτο μου μπλουτζίν.
Κάπως έτσι είναι κι αυτή η γιαγιά στο «Milky Way».
— Έχει και μεταφυσικές ανησυχίες.
Πιστεύω ότι η μεγάλη της αγάπη και η καλοσύνη τής δίνουν μικρές ενοράσεις.
— Έχεις εσύ τέτοιες ανησυχίες;
Εγώ είμαι περισσότερο φευγάτη παρά ρεαλίστρια. Είμαι ρομαντική, ο κόσμος δεν μπορεί να το δει αυτό γιατί έχω μια εικόνα της πολύ δυνατής και κάπως πιο αυταρχικής – έτσι είναι και οι ρόλοι που μου δίνουν. Καμία σχέση, μέσα μου είμαι βούτυρο. Παραμυθιάζομαι, φαντασιώνομαι, και η πραγματικότητα είναι εκεί να μου θυμίζει ότι κάτι κάνω λάθος. Έχω όμως ένστικτο πολύ ισχυρό και όταν δεν το ακούω το πληρώνω. Αλλά το ακούω τις περισσότερες φορές, με έχει βοηθήσει να προχωρήσω.
— Το «Milky Way» πιστεύω πως θα συζητηθεί πολύ τον Νοέμβριο λόγω της αισθητικής του αλλά και των θεματικών που προσεγγίζει.
Όχι μόνο λόγω των θεματικών αλλά και λόγω του τρόπου με τον οποίο τις αντιμετωπίζει, δηλαδή κανονικά. Σε κάποιους θα προκαλέσει μεγάλους τριγμούς. Εγώ είμαι έτοιμη για τσουνάμι. Αλλά όποιος το δει, δεν υπάρχει περίπτωση να μην το αγαπήσει. Θα ήθελα πολύ να το δουν νέα παιδιά μαζί με τους γονείς τους και να μπορούν να συζητήσουν μετά, όχι να πλακωθούν, για την ελευθερία, τη διαχείριση του σώματός μας και την αυτοδιάθεση σε όλα τα δυνατά φύλα. Και για το πώς οι οικογένειες κάνουν βήματα να συναντηθούν με τα παιδιά τους γιατί τα αγαπάνε πραγματικά. Όχι με την αγάπη που λέει «μου ανήκεις και θα κάνεις ό,τι σου λέω» αλλά μ' εκείνη που θες το παιδί σου να είναι καλά, ελεύθερο, υγιές και να προχωρήσει στη ζωή του με ανοιχτό μυαλό.
Πόσο μακριά βρισκόμαστε όμως από αυτό. Δεν ξέρω, ο κόσμος πάει προς τα πίσω. Εκεί στα '80s και στις αρχές των '90s πίστευα ότι κάπως πήγαινε να ανοίξει το μυαλό μας. Σκέψου ότι εγώ, τότε, το ’80, παντρεύτηκα έναν άνθρωπο άλλης φυλής, από την Ιαπωνία, έκανα έναν από τους πρώτους μεικτούς γάμους, και τον έφερα στην Ελλάδα. Οι γονείς μου έκαναν μεγάλη προσπάθεια να τον συμπεριλάβουν στην οικογένεια, και τον συμπεριέλαβαν, γιατί κάπως ένιωσαν ότι έτσι το παιδί τους είναι καλά. Τότε δεν κυκλοφορούσαν καθόλου ξένοι στην Αθήνα και του έλεγα «βλέπεις που εμείς δεν είμαστε καθόλου ρατσιστές;». Είχαμε ζήσει στη Νέα Υόρκη και τον έβλεπα εκεί τον ρατσισμό. «Μόλις αποκτήσετε ξένους, θα έρθει και ο ρατσισμός», μου απαντούσε.
«Milky Way»
— Τότε δεν είχε έρθει ακόμα το πρώτο μεταναστευτικό κύμα από Αλβανία και Βαλκάνια.
Όχι, θυμάμαι εδώ, στο Παγκράτι, που αγοράσαμε το σπίτι το ’88, μόνο κάποιους Αφρικανούς σε transit για τον Καναδά. Φόραγαν τις τοπικές τους ενδυμασίες, μύριζε κάρι η περιοχή, αλλά τους αντιμετώπιζαν ως φολκλόρ, δεν ένιωθε κανείς κίνδυνο. Μετά δεν ξέρω τι είναι αυτό που ένιωσε η κοινωνία. Φόβο για τις δουλειές τους; Για τις κόρες τους, μην κάνουν γάμο με ξένους; Δεν ξέρω πώς άρχισε τότε και πώς ξανάρχισε τώρα αυτό το πράγμα.
Δεν πιστεύω ότι είναι μόνο το μεταναστευτικό που προκάλεσε αυτό το αναποδογύρισμα. Πιστεύω ότι οι άνθρωποι ποτέ δεν άλλαξαν, ότι έκρυβαν μέσα τους αυτά τα ένστικτα. Γιατί; Γιατί η παιδεία δεν άλλαξε ποτέ. Έχω απέναντί μου το σχολείο και κάθε μέρα «άγιος ο Θεός, άγιος ισχυρός…», με μεγάφωνο! Ξυπνάω κάθε πρωί στις 8 σαν τρελή και λέω πώς είναι δυνατό! Τόσες κυβερνήσεις πέρασαν και δεν μπόρεσαν να το αλλάξουν. Τι δουλειά έχει η πρωινή προσευχή με το σχολείο; Αντί να μάθεις στα παιδιά να είναι ελεύθερο το πνεύμα τους και να πιστέψουν σε ό,τι θέλουν, όπως θέλουν. Δεν καταλαβαίνουν ότι κάνουν την αντίθετη δουλειά;
— Μου είπες στο τηλέφωνο ότι όταν σου έστειλε ο Χαρίτος το σενάριο της «Μάγισσας» δεν μπόρεσες να πεις όχι.
Δεν μπορούσα να αντισταθώ. Ο Λευτέρης μου μίλησε στο Φεστιβάλ της Δράμας τον προηγούμενο Σεπτέμβριο. «Έχω κάτι για σένα, όταν είναι έτοιμο θα σου πω». Εγώ πήγα στο Μεξικό, στη Γαλλία, ταξίδεψα, και τον Μάρτιο τον βλέπω ξανά στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης. «Θέμις, δεν έχεις φύγει από το μυαλό μου, αλλά δεν έχω ακόμα κείμενα επειδή μπαίνεις αργά. Σε μία βδομάδα θα σου απαντήσω». Πέρασε μία εβδομάδα, δύο, ένας μήνας, με παίρνει ο Μαρκουλάκης για να κάνω το «The Humans» και λέω «ναι». Τρεις μέρες μετά με παίρνει ξανά ο Λευτέρης. «Μα, έχω κλείσει θέατρο, δεν μπορώ να κάνω μαζί θέατρο και γύρισμα, είμαι μεγάλη πια, δεν μπορώ να πιεστώ τόσο πολύ». «Θέμις, εγώ θα σου στείλω το σενάριο και αν μπορέσεις να πεις όχι σε αυτόν τον ρόλο, πες το». Τόσο καλογραμμένο σενάριο για τη συνθήκη του, για 72 επεισόδια! Πολύ ωραία πλοκή και ένας χαρακτήρας, τι να πω! Φτύνω τον εαυτό μου για την τύχη που έχω φέτος.
— Υποδύεσαι την Κυπριανή, τη γιαγιά πειρατίνα στην προεπαναστατική Μάνη. Σε έχουμε δει στις πρώτες φωτογραφίες με αυτά τα εντυπωσιακά μακριά μαλλιά.
Ήταν δική μου ιδέα: μακριά μαλλιά, που δεν τα αλλάζει, σαν να είναι η δύναμή της. Οι πειρατικές οικογένειες ήταν οι πιο άγριες τότε. Υποδύομαι τη μάνα του Τάσου Νούσια που δεν μιλάει με τον γιο της γιατί, όταν πέθανε ο πατέρας του, παντρεύτηκε έναν αξιοσέβαστο άρχοντα της Μάνης και έφυγε από τον πύργο. Με αφορμή ένα γεγονός, αναγκάζεται να επιστρέψει. Η Κυπριανή είναι τρομερά ευφυής, πολύ χειριστική, χαίρει σεβασμού στην κοινότητα και σκοπός της είναι να σπρώξει τον γιο της να γίνει καπετάνιος, να φύγει από το πειρατιλίκι. Σκαρώνει ακραίες ίντριγκες και έχει εκρηκτική σχέση με τη νύφη της. Κάπως, λοιπόν, ήρθε και μου κάθισε αυτός ο ρόλος. Έχω πολύ διάβασμα, ο λόγος είναι πυκνός, θέλει μελέτη.
— Άλλη προσέγγιση από την ευαίσθητη γιαγιά του «Milky Way».
Εντελώς! Κάποιοι θα πουν ότι είναι η πιο κακιά γυναίκα στο σύμπαν. Όμως εγώ εκεί πάνω δουλεύω, δεν θέλω να φαίνεται μονοδιάστατα, κακή, αλλά μια γυναίκα που τους χειρίζεται για τους σκοπούς τους δικούς της και της οικογένειάς της. Φυσικά, κάνει και κάποια ακραία πράγματα που δεν θα της συγχωρεθούν. Είναι υπέροχο αυτό που κάνω φέτος – και στο θέατρο κάνω κάτι εντελώς διαφορετικό.
— Προτού πάμε στο «The Humans», πες μου για την παραγωγή της «Μάγισσας». Οι πρώτες εικόνες δείχνουν εντυπωσιακές.
Εγώ είμαι ένα πρόσωπο που κινείται στα υπόγεια, δεν έχω πολλά εξωτερικά γυρίσματα. Προσεχώς θα έχω κάποια, αλλά δεν ξέρω ακόμα πού θα με πάνε. Βοηθάνε και μέρη στην ευρύτερη περιοχή της Αττικής, στον Μαραθώνα, αλλά βέβαια ένα μεγάλο μέρος των γυρισμάτων έγινε στη Μάνη, στα Τρίκαλα, θα πάνε νομίζω και στη Μονεμβασιά. Πήραν το μουσείο του Νάσιουτζικ και το μετέτραψαν σε πύργο. Έχουν φέρει ακόμα και ειδικές πέτρες εκείνης της εποχής από τη Γερμανία. Μέσα ο χώρος ούτως ή άλλως είχε την απαιτούμενη ατμόσφαιρα. Έψαξαν παλαιοπωλεία σε όλη την Ελλλάδα, έφεραν έπιπλα, φωτισμούς, κεριά, τζάκια. Μια αυλή γεμάτη γουρούνια, κότες, άλογα… Με τον καύσωνα, με μάλλινο φόρεμα και με αυτά τα μαλλιά μπροστά στο αναμμένο τζάκι, νόμιζα ότι θα πεθάνω!
Μεγάλη παραγωγή για τα ελληνικά δεδομένα. Και όλα αυτά χάρη στο ΕΚΟΜΕ. Παιδιά, αν χάσουμε το ΕΚΟΜΕ, πάλι η μυθοπλασία θα κάνει βουτιά. Αν δεν έχεις χρήματα, τι θα κάνεις; Καθημερινά μέσα σε ένα δωμάτιο. Ήταν ένας από τους λόγους που σταμάτησα να κάνω τηλεόραση. Πριν από τη «Σκοτεινή Θάλασσα», που έκανα πρόπερσι, είχα δεκατέσσερα χρόνια αποχής, γιατί η τηλεόραση την προηγούμενη δεκαετία δεν βλεπόταν. Οπότε έκανα μόνο θέατρο – φαλίρισα οικονομικά, αλλά έκανα καταπληκτικούς ρόλους και πιστεύω πως με έκαναν καλύτερη ηθοποιό.
— Στο «The Humans» ο Μαρκουλάκης αναλαμβάνει να συστήσει στο ελληνικό κοινό ένα πρόσφατο, πολυβραβευμένο, αλλά άγνωστο έργο που έχει πάρει Τόνι, ήταν υποψήφιο για Πούλιτζερ, έγινε και ταινία.
Και έναν συγγραφέα που δεν ξέρουμε, τον Στίβεν Κάραμ.
— Απ’ ό,τι καταλαβαίνω, είναι μια οικογένεια που τρώει τις σάρκες της γύρω από ένα τραπέζι.
Δεν τις τρώει ακριβώς. Δεν έχουν μίσος μέσα τους, έχουν αγάπη. Πώς μπορούν όμως να διαχειριστούν αυτά που τους συμβαίνουν; Το έργο γράφτηκε το 2017, σε μια πολύ κρίσιμη πολιτικά περίοδο για την Αμερική. Πιστεύω ότι και για μας είναι πολύ επίκαιρο.
— Έχετε κρατήσει όλη την αμερικανικότητα του έργου; Διαδραματίζεται στο Thanksgiving.
Ναι, καπελάκια, γαλοπούλες, όλα τα έχουμε. Και στον «Αύγουστο» ο Κωνσταντίνος είχε διατηρήσει την ατμόσφαιρα, δεν τα ελληνοποιεί. Είμαι με τον Λάζαρο Γεωργακόπουλο, που τον αγαπώ πολύ και για χρόνια θέλαμε να δουλέψουμε μαζί, και με τρία νέα παιδιά, τη Μαρία Πετεβή, την Ειρήνη Μακρή και τον Κωνσταντίνο Ασπιώτη. Και βέβαια με την Ξένια Καλογεροπούλου!
— Που παίζει τη γιαγιά η οποία έχει άνοια.
Είναι ένας συγκλονιστικός ρόλος. Η Ξένια είναι παράδειγμα για εμάς, το πείσμα της και η αγάπη της για τη σκηνή. Είναι πολύ δύσκολο γι’ αυτήν. Είναι 88 χρονών, δεν βλέπει πια καθόλου, έχει πολύ δύσκολο ρόλο, είναι σε αμαξίδιο. Έρχεται κάθε μέρα στην πρόβα και είναι τόσο σημαντική η παρουσία της για όλους μας.
Εγώ υποδύομαι μια γυναίκα από την επαρχία, από το Σκράντον της Πενσιλβάνια, μια no man’s land, που έρχεται στη Νέα Υόρκη με τον άντρα της να επισκεφτούν την κόρη τους σε ένα σπίτι άσ’ τα βράσ’ τα, χωρίς έπιπλα, όπου μόλις έχει μπει με το καινούργιο της αγόρι. Έρχεται και η άλλη κόρη από τη Φιλαδέλφεια. Μέσα σε αυτήν τη χαρούμενη ατμόσφαιρα καθένας έχει τη δική του σκοτεινή ιστορία να διαχειριστεί, το χτύπημα της μοίρας που έχει δεχτεί. Αλλά είναι άνθρωποι, και έτσι είναι οι άνθρωποι.
Ο κόσμος πάει προς τα πίσω. Εκεί στα ’80s και στις αρχές των ’90s πίστευα ότι κάπως πάει να ανοίξει το μυαλό μας. Σκέψου ότι εγώ τότε, το ’80, παντρεύτηκα έναν άνθρωπο άλλης φυλής, από την Ιαπωνία, έκανα έναν από τους πρώτους μεικτούς γάμους, και τον έφερα στην Ελλάδα. Οι γονείς μου έκαναν μεγάλη προσπάθεια να τον συμπεριλάβουν στην οικογένεια, και τον συμπεριέλαβαν, γιατί κάπως ένιωσαν ότι έτσι το παιδί τους είναι καλά.
— Σκεφτόμουν ότι η πρώτη φορά που σε είχα δει στο θέατρο ήταν στο «Festen» το 2006, όπου έπαιζες μαζί με τον Μαρκουλάκη.
Εκεί γνωριστήκαμε. Ωραία παράσταση! Με παίρνουν για τέτοια έργα, πιο ρεαλιστικά, αλλά έχω μεγάλη επιθυμία και για το κλασικό θέατρο. Έκανα αρκετά κλασικά έργα, είναι άλλο πράγμα η ενασχόληση με αυτά τα κείμενα. Όμως και ο καθαρός ρεαλισμός είναι δύσκολο πράγμα. Να βρεις τον λόγο τον άμεσο, της ερώτησης και της απάντησης. Η παράσταση θα παίζεται μέχρι το Πάσχα. Αν δεν τη χαίρεσαι, δεν περνάει ο χρόνος. Έχω τρία χρόνια να κάνω θέατρο, σχεδόν έχω τρακ!
— Ένας φίλος μου σε αποκάλεσε πρόσφατα «Τίλντα Σουίντον της Ελλάδας». Το σκεφτόμουν και έχει βάση: έχεις παίξει από τα πιο «λαϊκά» θεάματα μέχρι τα πιο αβανγκάρντ, έχεις συνεργαστεί με κορυφαίους σκηνοθέτες, και όταν ακούμε ότι συμμετέχεις κάπου –όπως τώρα, στη «Μάγισσα»–, η συμμετοχή σου είναι σαν σφραγίδα ποιότητας.
Όταν ξεκίνησα με έλεγαν Σούζαν Σαράντον. Μετά έγινα η Μέριλ Στριπ της Ελλάδας. Τώρα μου λες Τίλντα Σουίντον. Ελπίζω να μη με πουν και Ρόμπερτ ντε Νίρο! Η αλήθεια είναι ότι δεν έχω τις ευκαιρίες που έχουν όλοι αυτοί οι καταπληκτικοί «συνάδελφοι». Η Τίλντα είναι λατρεμένη περσόνα και αυτά που παίζει ούτε που τα ονειρευόμαστε. Όμως κι εγώ έχω κάνει πολλά, έχω κάνει και περφόρμανς, μου αρέσουν οι παραστατικές τέχνες σε όλα τα επίπεδα, αλλά ζω στην Ελλάδα.
— Υπάρχουν διακριτές περίοδοι και highlights στην πορεία σου;
Όχι, δεν το έχω σκεφτεί ποτέ έτσι. Ηighlights έχω πιο πολύ στην προσωπική μου ζωή. Στην καριέρα μου υπήρξα τυχερή. Έκανα πράγματα που όταν ξεκίναγα δεν τα φανταζόμουν, δεν φανταζόμουν ότι θα φτάσω εκεί, ότι θα δουλέψω με αυτούς που δούλεψα, εγώ, ένα επαρχιωτόπουλο που κατέβηκε από τη Θεσσαλονίκη, δεν ήξερε κανέναν και έψαχνε να πάει σε οντισιόν. Μέχρι να κάνω το «Ρεμπέτικο» δούλευα σε μπαρ κάθε βράδυ, όπως και πριν, στη Θεσσαλονίκη.
— Όπως και πάρα πολλοί ηθοποιοί…
Εκατοντάδες. Όνειρα είχα, αλλά δεν φανταζόμουν ποτέ ότι θα πάω στην Αμερική, ότι θα παίξω εκεί, ότι θα γράψουν πεντάστερα οι «New York Times» και η «Village Voice», ότι θα πάρω βραβεία στη Βενετία, στη Βαλένθια…
— Και ότι θα σε αγαπάει τόσο πολύ το κοινό.
Κυρίως αυτό: δεν φανταζόμουν την αγάπη και την ευγένεια με την οποία με πλησιάζουν. Καμιά φορά αναρωτιέμαι: «Το αξίζω; Πόσο μεγάλη ευθύνη!». Ε, η προσωπική μου ζωή καμία σχέση! Όμως πιστεύω ότι κι εκεί, επειδή δόθηκα πολύ, θέρισα καρπούς.
— Είσαι σταθερή Παγκρατιώτισσα εδώ και πολλά χρόνια.
Φανατική, ψωνίζω λόκαλ, απ' όλα τα μαγαζιά.
— Πώς βιώνεις το εκτεταμένο gentrification που υφίσταται τελευταία το Παγκράτι;
Δεν βρίσκω να παρκάρω ποτέ. Πολύς θόρυβος. Το σπίτι μου ήταν ένα ήσυχο σπίτι πάνω από το άλσος και πλέον βουίζει όλη την ημέρα. Από την άλλη, ξένοι, διαφορετικός κόσμος, νιώθεις σαν σε μια μικρή φούσκα. Δεν θέλω να βγαίνω πιο κάτω, έχω γνωρίσει ωραίους ανθρώπους εδώ, Γάλλους, Αμερικάνους, πιάνω κουβέντα – και οι Έλληνες που μένουν εδώ έχουν μεγάλο ενδιαφέρον.
— Αυτή η πολυπολιτισμικότητα φαίνεται σημαντική για σένα.
Πολύ! Αλλά θεωρώ απαράδεκτα τα ενοίκια που δίνουν οι άνθρωποι για να έχουν ένα σπίτι σε μια πόλη που δεν προσφέρει τίποτα, σε διαμερίσματα που δεν προσφέρουν τίποτα. Κάτσε καλά! Εδώ τα περισσότερα σπίτια είναι του ’70, καλά-καλά δεν έχουν θέρμανση, πώς ζητάς 800, 900 και 1.000 ευρώ για 60 τετραγωνικά; Φεύγουν οι οικογένειες. Το ίδιο μου λέει και η κόρη μου, που μένει εδώ και 12 χρόνια στο Prenzlauer Berg στο Βερολίνο. Η γειτονιά αλλάζει με το gentrification. Μου λέει πόσο στενοχωριέται που εξαφανίζονται οι ηλικιωμένοι, αναγκάζονται να φύγουν μακριά, και ότι όλα έχουν ακριβύνει πολύ.
— Εσύ όμως είσαι παιδί της Αθήνας. Είσαι από τους λίγους καλλιτέχνες που βλέπουμε σταθερά στις πρεμιέρες, στα φεστιβάλ, στα πάρτι, σε ό,τι ωραίο γίνεται στην πόλη. Σε νιώθουμε κοντά μας έτσι.
Αφού είσαι στην πόλη, να μη χαρείς αυτά που σου προσφέρει; Κοίτα, η Αθήνα έχει γίνει δύσκολη. Εγώ όταν είχα έρθει από τη Θεσσαλονίκη την είχα ερωτευτεί. Θυμάμαι μοσχοβόλαγε νυχτολούλουδα, γιασεμιά, είχα φτάσει Μάιο, έμενα ψηλά στα Εξάρχεια και ήταν τόσο ωραία. Είχαμε ένα ισόγειο σπίτι για χρόνια στον Λυκαβηττό, εκεί γέννησα την κόρη μου, και το παράθυρο στον δρόμο ήταν ανοιχτό και το βράδυ. Σιγά-σιγά ακολούθησε αυτή η τερατογένεση. Είναι λογικό, όταν οι άνθρωποι ζουν σε πνιγηρό περιβάλλον και δυσκολεύονται να φτάσουν στη δουλειά τους, με την κίνηση, τα λίγα μετρό, τα άθλια λεωφορεία, να δυσθυμούν.
Ευτυχώς, εγώ έχω κάνει ένα δίκτυο εδώ και παίρνουμε τηλέφωνο για να πιούμε μια μπίρα πριν ξεραθούμε ή έναν καφέ το πρωί. Έχω μια φίλη, συναντιόμαστε στις 8 το πρωί και πίνουμε έναν γρήγορο καφέ στο πρώτο μαγαζί που ανοίγει, προτού πάει η καθεμιά στη δουλειά της. Τι έκανες χθες, πώς είναι τα πράγματα, τι θα κάνεις σήμερα... Εγώ δεν θα έχω καθόλου ελεύθερο χρόνο τους επόμενους μήνες, ούτε μία μέρα αργία, οπότε, αν κάτι σας λείψει στην πόλη, αυτό θα είναι η Θέμις!
— Αυτά που ζήσαμε πρόσφατα με τις πυρκαγιές και τις πλημμύρες πώς σε επηρεάζουν ψυχολογικά;
Δεν νομίζω ότι υπάρχει άνθρωπος που δεν επηρεάζεται – ελπίζω να μην υπάρχουν πολλοί αναίσθητοι, τι να πω. Είναι τρομακτικό. Προσπαθώ να αποφεύγω, να μη διαβάζω τις ιστορίες των θυμάτων γιατί πραγματικά με ταράζουν. Είναι σαν τις πληγές του Φαραώ, δεν ξέρω τι θα ακολουθήσει. Σεισμός; Χιονιάς; Και κυρίως, πρόκειται μόνο για ένα μέρος από αυτό που έρχεται σε παγκόσμιο επίπεδο. Πέρσι, που δεν δούλευα, έκανα αναγνώσεις για το JukeBooks. Διάβασα τέσσερα δυστοπικά βιβλία σε σχέση με το περιβάλλον. Είχα πάθει την πλάκα μου. Ένα από αυτά αναφερόταν στο νερό, στο πώς ο Νότος θα το στερηθεί και ο Βορράς θα πλημμυρίζει, και λες «Παναγία μου, έτσι θα γίνει;». Θα αρχίσει να γίνεται. Και πολλά άλλα.
Φαντάζεσαι η πλημμύρα να γινόταν στην Αθήνα; Εγώ εκείνη τη μέρα πέρασα τη Βασιλίσσης Σοφίας δύο φορές, μέσα από τα νερά. Είκοσι λεπτά μετά από μένα πέρναγε ποτάμι μπροστά στον Ευαγγελισμό. Μυαλό δεν βάζουμε και όσο δεν συμβαίνει σε εμάς δεν αντιδράμε. Συμβαίνει δίπλα μας, και όταν συμβεί σε μας δεν έχουμε κανέναν να βοηθήσει. Ειλικρινά σου μιλάω, αν δεν δούλευα, θα πήγαινα εθελόντρια. Πρώτη φορά ένιωσα τόσο έντονη την ανάγκη. Μου φέρνει δάκρυα στα μάτια, πραγματικά, όχι ψεύτικα. Σκέφτομαι πού να πάω να ζήσω. Δεν γίνεται να ζω τρεις μήνες στην κάψα του καλοκαιριού στην Αθήνα, να μην μπορείς να επικοινωνήσεις με τους ανθρώπους, να είναι καμένα τα μυαλά μας. Και πού να πας; Στην παραλία, να πνιγείς; Στα βουνά, να σε πάρει το ποτάμι; Πού;
«Η Μάγισσα», σενάριο: Μελίνα Τσαμπάνη - Πέτρος Καλκόβαλης, σκηνοθεσία: Λευτέρης Χαρίτος, τα πρώτα επεισόδια καθημερινά, από 25 έως 28/9, στις 21:00 στον ΑΝΤ1
«Milky Way», σενάριο-σκηνοθεσία: Βασίλης Κεκάτος, από 2/11 στις 23:10 στο Mega
«The Humans» του Στίβεν Κάραμ, μετάφραση-σκηνοθεσία: Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης, από αρχές Οκτωβρίου στο θέατρο Μουσούρη
