Ήταν άνθρωποι οι αρχαίοι;

Ήταν άνθρωποι οι αρχαίοι; Facebook Twitter
22

Προσωπογραφία γυναίκας, η λεγόμενη "Σαπφώ", Πομπηία 1ος αι. μ.Χ. 

 

Ένας από τους λόγους που ξεκίνησα πριν λίγο καιρό τη στήλη αυτή στη Lifo είναι γιατί ήθελα να δοκιμάσω να μεταδώσω τον ενθουσιασμό μου για τον κόσμο της αρχαιότητας προσπαθώντας να πολεμήσω κάπως την ευρεία αντίληψη ότι είναι ένας κόσμος αδιάφορος, βαρετός μέχρι χασμουρητού ή πολύ απλά νεκρός.

Αντιθέτως νομίζω ότι ο κόσμος των αρχαίων είναι γεμάτος θαυμάσια περιστατικά, αξιοπερίεργες ιστορίες ή απλώς ιστορίες γι'ανθρώπους σαν όλους εμάς. Οι αρχαίοι δεν είναι εξωγήινοι. Έχουν πλάκα, ενδιαφέρον, ερωτεύονται σαν κι εμάς, μισούν με πάθος, ειρωνεύονται, ζηλεύουν, θίγονται, υποσκάπτουν τους αντιπάλους τους, πέφτουν στη φωτιά για τους φίλους τους, κάνουν φόνους εκ προμελέτης, εξ αμελείας ή εν βρασμώ, λατρεύουν τα παιδιά τους, φροντίζουν τους γονείς τους, είναι πονηροί, κουτοπόνηροι ή αγαθοί μέχρι ηλιθιότητας, ταξιδεύουν κι ενθουσιάζονται με όσα βλέπουν, γράφουν γράμματα, παίζουν θέατρο, κάνουν φάρσες, κάνουν συναισθηματικούς εκβιασμούς, κλαίνε, προσεύχονται, θυμώνουν, συγχωρούν, απελπίζονται, ελπίζουν.

 

Μορφή από τη μεγάλη παράσταση της Βίλλας των Μυστηρίων, Πομπηία 1ος αι. μ.Χ.


Μέσα στα κείμενα της αρχαίας γραμματείας αλλά και στα αντικείμενα που έπλασαν οι άνθρωποι του παρελθόντος καταγράφονται τα αισθήματά τους κι αυτή η ανάγνωση των αισθημάτων, η Συναισθηματική Αρχαιολογία όπως τη λέω, είναι μιά περιοχή που μ'ενδιαφέρει πάρα πολύ και θέλω να εξερευνήσουμε μαζί για όσο καιρό κρατήσει αυτή η στήλη.

Για να είμαι εντελώς ειλικρινής όταν ξεκίνησα να γράφω δεν πίστευα ότι θα ενδιέφεραν κανέναν αυτά τα κείμενα, γιατί συζητώντας όλα αυτά τα χρόνια με φίλους και γνωστούς διαπίστωνα και διαπιστώνω ακόμη ότι η εμπειρία του σχολείου υπήρξε επί το πλείστον τόσο οδυνηρή όσον αφορά την επαφή με την αρχαιολογία και ιδίως με την αρχαία γραμματεία, ώστε ο περισσότερος κόσμος απεχθάνεται τις αρχαιότητες, βαριέται τα μουσεία, σε καμιά περίπτωση δεν θα διάβαζε οικειοθελώς κανέναν αρχαίο συγγραφέα και γενικώς αισθάνεται ότι όλα αυτά δεν τον αφορούν καθόλου.

Αν κρίνω κι από τον εαυτό μου, η εικόνα που είχα σχηματίσει στο σχολείο ήταν ότι οι αρχαίοι Έλληνες ήταν διαρκώς σοβαροί και τους συνέβαιναν και σοβαρά πράγματα: ο Οιδίποδας παντρευόταν τη μάνα του και σκότωνε τον πατέρα του (έλεος δηλαδή, πώς να ταυτιστείς;;;), ο Οδυσσέας ναυαγούσε διαρκώς (ουσιαστικά στη θάλασσα των ατέλειωτων στίχων του Ομήρου), ο Θουκυδίδης έγραφε κατεβατά επί κατεβατών για τον πιό βαρετό πόλεμο του κόσμου, ο Πλάτωνας έγραφε ακαταλαβίστικη φιλοσοφία και πλάκα έκανε μόνο ο Αριστοφάνης με αστεία που δεν μου προκαλούσαν γέλιο. Παρθενώνας, λίγοι Κούροι (που μου φαίνονταν όλοι ίδιοι, μήπως ήταν ένας τελικά σε όλα τα βιβλία;) και κανένα μελανόμορφο αγγείο για να προσθέτουμε λίγες εικόνες στο βιβλίο.
Για άλλους λαούς δεν το συζητώ, μιά γενική εικόνα ότι απλώς υπήρχαν, μάλλον για να λειτουργούν ως ντεκόρ του δικού μας περιούσιου.

Υπεραπλουστεύω βέβαια και έτσι μάλλον αδικώ και το εκπαιδευτικό μας σύστημα και κυρίως τους λειτουργούς του που ασφαλώς δεν ήταν όλοι άχρηστοι. Άλλωστε τα πράγματα μπορεί να έχουν αλλάξει από τότε που τελείωσα εγώ το σχολείο -δεν θα σας πω την ηλικία μου, μόνον ότι έχω πάνω από δύο δεκαετίες που τέλειωσα το Λύκειο ;)

Γράψτε μου λοιπόν κι εσείς τη γνώμη σας στα σχόλια, μ'ενδιαφέρει να την διαβάσω κι ίσως έχω άδικο. Βρίσκετε βαρετή την αρχαιολογία; Διαβάζετε αρχαίους συγγραφείς; Πηγαίνετε σε αρχαιολογικά μουσεία;

 

Ο Paquius Proculus και η σύζυγός του, Πομπηία 1ος αι. μ.Χ.

 

 

*****

Εν τω μεταξύ, κάπου πολύ μακριά από εδώ, στην μακρινή Χονολουλού υπάρχουν δύο δάσκαλοι ιστορίας, η Amy Burvall και ο Herb Mahelona, που έχουν βρει έναν καταπληκτικό τρόπο να διδάσκουν ιστορία στους μαθητές τους: κάνουν μουσικές παρωδίες γνωστών τραγουδιών αλλάζοντας τους στίχους ώστε να έχουν διδακτικό αλλά και διασκεδαστικό περιεχόμενο. Επιπλέον γυρνάνε μόνοι τους και βίντεο κλιπ με πενιχρά οφθαλμοφανώς μέσα και αποτέλεσμα χιουμοριστικό. Δεν είναι πάντα πετυχημένες οι επιλογές τους, αλλά εν προκειμένω ισχύει απολύτως  ότι ο σκοπός αγιάζει τα μέσα. 

Διάλεξα και σας δείχνω τα βίντεο που έχουν σχέση με την ελληνική ιστορία και μυθολογία και σας προκαλώ ειλικρινά να τα ακούσετε και να δοκιμάσετε να ΜΗΝ σας κολλήσουν οι στίχοι, π.χ. στη διασκευή του Creep (I'm from Crete) ή στο Sharona (Macedonia).

 

Για τον Μινωικό πολιτισμό

 

 

Για την Οδύσσεια

 

 

Για τη Μακεδονία 

 

 

Για τους Έλληνες φιλόσοφους

 

 

Για τον Τρωικό πόλεμο 

 

 

Για τη βυζαντινή αυτοκράτειρα Θεοδώρα 

 

 

 

 

Αρχαιολογία & Ιστορία
22

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Πώς η τεχνολογία αποκαθιστά το σημαντικότερο έργο της κλασικής ζωγραφικής 23 αιώνες μετά;

Αρχαιολογία & Ιστορία / Πώς η τεχνολογία αποκαθιστά το σημαντικότερο έργο της κλασικής ζωγραφικής 23 αιώνες μετά;

Η αρχαιομετρία, η τεχνητή νοημοσύνη και η καλλιτεχνική δημιουργία συνεργάστηκαν σε μια καινοτόμο μελέτη αποκατάστασης της τοιχογραφίας με το κυνήγι από τον τάφο του Φιλίππου στις Αιγές, ανοίγοντας νέους ορίζοντες στην αναβίωση της αρχαίας τέχνης.
M. HULOT
Δωσίλογοι: Ποιοι και γιατί συνεργάστηκαν με τους κατακτητές;

Ιστορία μιας πόλης / Δωσίλογοι: Ποιοι και γιατί συνεργάστηκαν με τους κατακτητές;

Πώς επιχειρήθηκε η αναθεώρηση της εικόνας των δωσιλόγων τις δεκαετίες που ακολούθησαν μετά την Κατοχή και τα Δεκεμβριανά, και ποια ήταν η επίδραση αυτής της αναθεώρησης στη δημόσια ιστορική μνήμη; Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον Μενέλαο Χαραλαμπίδη για ένα θέμα ταμπού που ακόμα απασχολεί τους ιστορικούς αλλά και την κοινωνία.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Από τι πέθαναν δεκάδες χιλιάδες Αθηναίοι το 430 π.Χ.;

Ιστορία μιας πόλης / Από τι πέθαναν δεκάδες χιλιάδες Αθηναίοι το 430 π.Χ.;

Ο Θουκυδίδης ισχυρίζεται ότι ήταν μια ασθένεια εισαγόμενη, η οποία ξεκίνησε από την Αιθιοπία και προτού φθάσει στην Αθήνα, εξαπλώθηκε στην Αίγυπτο και την Περσική αυτοκρατορία. H Αγιάτη Μπενάρδου μιλά με τον Στέφανο Παρασκευαΐδη για τον λοιμό των Αθηνών με την πρωτοφανή θνησιμότητα, καθώς υπολογίζεται ότι χάθηκε το 1/3 του πληθυσμού της πόλης.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Επίσκεψη στον αρχέγονο κόσμο της Σαμοθράκης με σύμμαχο την τεχνολογία

Αρχαιολογία & Ιστορία / Σαμοθράκη: Βλέπουμε την ιστορία του νησιού ξανά με σύμμαχο την τεχνολογία

Η Σαμοθράκη του Νίκης, του Ομήρου, των Καβείρων, των φιλοσόφων, των χαρτογράφων της Αναγέννησης, των αρχαιολόγων, των αρχιτεκτόνων και των φωτογράφων του 20ού αιώνα αλλά και των σύγχρονων μοντελιστών σε μια εμπεριστατωμένη έκθεση της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
ΑΣΚΤ: Η σχολή που «γέννησε» τους μεγαλύτερους Έλληνες καλλιτέχνες

Ιστορία μιας πόλης / ΑΣΚΤ: Εδώ γεννήθηκαν οι μεγαλύτεροι Έλληνες καλλιτέχνες

H Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών υπήρξε θεμέλιος λίθος για την ελληνική τέχνη, με σημαντικούς δασκάλους όπως ο Παρθένης και ο Μόραλης να συμβάλλουν στην ανάπτυξή της. Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με την ιστορικό τέχνης Χριστίνα Δημακοπούλου για την καθοριστική τους επιρροή.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Πώς βρέθηκαν οι πρόσφυγες από τη Μ. Ασία στη Νέα Μάκρη;

Ιστορία μιας πόλης / Νέα Μάκρη: Ο προσφυγικός συνοικισμός που εξελίχθηκε σε λουτρόπολη

Από τις ιωνικές κωμοπόλεις Μάκρη και Λιβίσι, στα παράλια της Λυκίας στη νοτιοδυτική Μικρά Ασία, οι πρόσφυγες από αυτές τις περιοχές εγκαταστάθηκαν στη βορειοανατολική Αττική, ιδρύοντας τη Νέα Μάκρη, το 1924. Η Ευαγγελία Αχλάδη μιλά στην Αγιάτη Μπενάρδου για τη νεότερη και τη σύγχρονη ιστορία της περιοχής.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Στο φθισιατρείο «Σωτηρία» το 1927: Μια κάθοδος στην αληθινή κόλαση των μελλοθάνατων

Αρχαιολογία & Ιστορία / Φθισιατρείο «Σωτηρία», 1927: Μια κάθοδος στην αληθινή κόλαση των μελλοθανάτων

Έπειτα από επιστολές και καταγγελίες, τον Ιούλιο του 1927, ένας ρεπόρτερ της εφημερίδας «Εσπερινή» επισκέπτεται το φθισιατρείο για να καταγράψει τις συνθήκες ζωής των ασθενών. Η ομάδα των dirty ’30s & late ’20s «αναπαλαιώνει» και διασώζει τη μαρτυρία του για λογαριασμό της LiFO.
DIRTY ‘30S & LATE ‘20S
Γιατί ήταν γαλάζιοι οι πίθηκοι στις τοιχογραφίες της Σαντορίνης;

Ιστορία μιας πόλης / Γιατί ήταν γαλάζιοι οι πίθηκοι στις τοιχογραφίες της Σαντορίνης;

Ποια τα νοήματα πίσω από τις ζωγραφισμένες μορφές και τα ζωντανά χρώματα των θηραϊκών τοιχογραφιών; Πώς συνδέονται με τον μινωικό πολιτισμό και τι μας αποκαλύπτουν για τον αρχαίο κόσμο; Η Αγιάτη Μπενάρδου συνομιλεί με τον Ανδρέα Βλαχόπουλο.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Τάσος Σακελλαρόπουλος: «Ο στρατός και ο θρόνος ήταν οι ρίζες του κακού της Δικτατορίας»

Άκου την επιστήμη / Τάσος Σακελλαρόπουλος: «Ο στρατός και ο θρόνος ήταν οι ρίζες του κακού της Δικτατορίας»

Η εποχή μας και τα «φαντάσματα» του Μεσοπολέμου. Ο ιστορικός και υπεύθυνος των Ιστορικών Αρχείων του Μουσείου Μπενάκη, Τάσος Σακελλαρόπουλος μιλά στον Γιάννη Πανταζόπουλο.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μια έκρηξη στο ηφαίστειο της Σαντορίνης πριν από έναν αιώνα

Αρχαιολογία & Ιστορία / «Εγώ κουνιέμαι από τη θέση μου, η Σαντορίνη μόνον να μην κουνηθεί!»

Τον Αύγουστο του 1925 στα γραφεία των αθηναϊκών εφημερίδων καταφθάνουν τηλεγραφήματα που ανακοινώνουν έκρηξη στο ηφαίστειο της Σαντορίνης και περιγράφουν την αναστάτωση των κατοίκων του νησιού. Η ομάδα των dirty ’30s & late ’20s φέρνει στο σήμερα κάποια από τα ρεπορτάζ της εποχής.
DIRTY ‘30S & LATE ‘20S
Κωστής Τσικλητήρας

Σαν σήμερα / Κωστής Τσικλητήρας: Αυτή είναι η ζωή του κορυφαίου Ολυμπιονίκη

Σαν σήμερα, στις 10 Φεβρουαρίου 1913, πεθαίνει στην Αθήνα από «κεραυνοβόλο μηνιγγίτιδα» ο κορυφαίος, μαζί με τον Πύρρο Δήμα, Έλληνας Ολυμπιονίκης Κωστής Τσικλητήρας, κάτοχος τεσσάρων ολυμπιακών μεταλλίων.
ΚΟΡΙΝΑ ΦΑΡΜΑΚΟΡΗ
Ακρωτήρι: Μια κοσμοπολίτικη, προϊστορική πόλη στην Σαντορίνη

Ιστορία μιας πόλης / Ακρωτήρι: Η πόλη που θάφτηκε κάτω από τις στάχτες του ηφαιστείου

Οι θηραϊκές τοιχογραφίες που ανακαλύφθηκαν στον προϊστορικό οικισμό του Ακρωτηρίου στη Σαντορίνη αποτελούν έναν από τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς θησαυρούς του Αιγαίου. Τι μαρτυρούν για την κοινωνία, τον πολιτισμό, την καθημερινή ζωή στην περιοχή; Η Αγιάτη Μπενάρδου συνομιλεί με τον Ανδρέα Βλαχόπουλο.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Το «φαρμακείο» της οικογένειας Χωματιανού και η ιατρική στην Αθήνα του 19ου αι

Ιστορία μιας πόλης / Το «φαρμακείο» της οικογένειας Χωματιανού και η ιατρική στην Αθήνα του 19ου αιώνα

Μια αθηναϊκή οικογένεια με ρίζες στο Βυζάντιο, η οποία άφησε το αποτύπωμά της στην υλική και άυλη κληρονομιά της πόλης μας κι ένα αντικείμενο του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου, το οποίο μας «μιλά» για την οικογένεια αλλά και την ιατρική κατά το 19ο αιώνα. Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον Γιώργο Νικολάου για το φαρμακείο της οικογένειας Χωματιανού.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
10 άγνωστες αθηναϊκές ιστορίες

Αρχαιολογία & Ιστορία / 10 άγνωστες αθηναϊκές ιστορίες

Tι γινόταν τον Μεσαίωνα στην Αθήνα; Υπήρχε ζωή στα χρόνια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας; Ποια είναι η σκληρή αλήθεια για αυτό που αποκαλούμε «Αθηναϊκή Δημοκρατία» και τι ήταν τελικά οι Δεσμώτες του Φαλήρου; Ακούμε σήμερα 10 άγνωστες ή παραγνωρισμένες πτυχές από το μακροχρόνιο παρελθόν της πόλης μας που συνέλεξε η Αγιάτη Μπενάρδου για τη σειρά podcast της LiFO «Ιστορία μιας πόλης».
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
«Αισθάνομαι όπως την πρώτη φορά που θα έβγαινα ραντεβού»: Η Τασούλα Βερβενιώτη για την 4η Γιορτή Προφορικής Ιστορίας 

Αρχαιολογία & Ιστορία / «Οι κοινωνικές ομάδες παίζουν καθοριστικό ρόλο στη γραφή της Ιστορίας»

Η ιστορικός και συγγραφέας Τασούλα Βερβενιώτη μοιράζεται τη γνώση της με ανθρώπους που θέλουν να συλλέξουν τις άγραφες ή αποσιωπημένες πτυχές της ιστορίας και για τρεις ημέρες θα κατευθύνει τη μεγάλη συνάντηση των Ομάδων Προφορικής Ιστορίας στην Τεχνόπολη.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Η πρώτη δοκιμαστική πτήση Αθήνα – Θεσσαλονίκη έγινε τον Μάιο του 1931 και δυο αστυνομικοί ρεπόρτερ μοιράστηκαν τις εντυπώσεις τους

Αρχαιολογία & Ιστορία / «Η ατμόσφαιρα έχει λιγότερες λακκούβες από τας Αθήνας»

Η πρώτη δοκιμαστική πτήση Αθήνα–Θεσσαλονίκη έγινε το 1931 και δύο αστυνομικοί ρεπόρτερ της εποχής μοιράστηκαν τις εντυπώσεις τους. Η ομάδα των dirty '30s «αναπαλαιώνει» και διασώζει τις μαρτυρίες τους για λογαριασμό της LiFO.
DIRTY ‘30S & LATE ‘20S