Στις Κρατικές Συλλογές Καλλιτεχνικών Μουσείων της Δρέσδης ανήκει πια ένα σπάνιο έργο του εξπρεσιονιστή Ερνστ Λούντβιχ Κίρχνερ, περίπου 80 χρόνια μετά την κατάσχεση του από τους Ναζί, όταν κοσμούσε τη Δημοτική Πινακοθήκη της γερμανικής πόλης.
«Σκηνή δρόμου μπροστά στο κομμωτήριο», είναι ο τίτλος του πίνακα που, μέχρι πρότινος κατείχε η ελβετική γκαλερί “Henze & Ketterer” και είχε αποκτήσει το 2008 μέσω δημοπρασίας του οίκου Christie’s καταβάλλοντας το ποσό των 916.500 λιρών.
Στη Δρέσδη, ο πίνακας επέστρεψε μετά την κινητοποίηση όλης της επίσημης και μη πολιτείας, και ύστερα από γενναιόδωρες χορηγίες ιδρυμάτων, χρηματοπιστωτικών οργανισμών, καλλιτεχνικών ενώσεων και εύπορων ιδιωτών. Παρ' όλα αυτά, παραμένει άγνωστο το ποσό που τελικώς καταβλήθηκε στη γκαλερί της Βέρνης, για την απόκτηση του.
«Η απόκτηση αυτού του έργου του Κίρχνερ είχε ιδιαίτερη σημασία για τη Δρέσδη», λέει η Hilke Wagner, Διευθύντρια του μουσείου Albertinum, όπου και θα εκτίθεται πλέον το έργο τέχνης.
Κι αυτό γιατί η Wagner θεωρεί τη Δρέσδη ως τη γενέτειρα του γερμανικού εξπρεσιονισμού, ενός καλλιτεχνικού κινήματος που διώχθηκε συστηματικά από τον ναζιστικό καθεστώς.
Το περιπετειώδες ταξίδι του συγκεκριμένου πίνακα στον χρόνο, ξεκινά το 1926, όταν ο Hans Posse, Διευθυντής του Μουσείου Τέχνης της Δρέσδης εκείνη την εποχή, αγοράζει απευθείας από τον Κίρχνερ το έργο και μάλιστα ύστερα από σκληρές διαπραγματεύσεις με τον καλλιτέχνη, ο οποίος ισχυριζόταν ότι συνομιλούσε και με άλλους ενδιαφερόμενους αγοραστές.
Τελικώς, ο Posse πλήρωσε 4.000 μάρκα του Ράιχ για να αποκτήσει την «Σκηνή». Λίγο αργότερα θα γινόταν ο άνθρωπος που για λογαριασμό του Αδόλφου Χίτλερ θα αποκτούσε έργα τέχνης για τη συλλογή του προσωπικού μουσείου του «Φύρερ».
Ωστόσο, όπως η ιστορία έδειξε, το Γ’ Ράιχ δεν εκτίμησε ποτέ την πρωτοπορία και δη τον εξπρεσιονισμό, βασικός εκπρόσωπος του οποίου υπήρξε ο Κίρχνερ.
Η «εκφυλισμένη τέχνη» του ίδιου και των ομότεχνων του καταστράφηκε, πετάχτηκε στην πυρά, κατηγορήθηκε για προώθηση «άρρωστων» αντιλήψεων που καμία σχέση δεν είχαν με την κουλτούρα της «Αρίας Φυλής».
Την περίοδο εκείνη χιλιάδες έργα κατασχέθηκαν από δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές – ακριβώς όπως ο συγκεκριμένος πίνακας – ή στην καλύτερη περίπτωση βρέθηκαν στα χέρια εύπορων εραστών της Τέχνης (κυρίως Αμερικανών), ύστερα από πλειστηριασμούς.
Ο ίδιος ο καλλιτέχνης, βαθιά επηρεασμένος από τις ναζιστικές πρακτικές – και ήδη ψυχικά κλονισμένος από την εμπειρία του στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο- έβαλε τέλος στη ζωή του, «σημαδεύοντας» με τραγικό τρόπο τις διώξεις εναντίον των εξπρεσιονιστών και εκπροσώπων της αφηρημένης τέχνης.
«Μετά το 1949, τα μουσεία της ανατολικής Γερμανίας μπόρεσαν να επανορθώσουν για κάποιες μόνο από τις ζημιές και τις απώλειες που προκάλεσαν οι Εθνικοσιαλιστές από το 1937 με τις κατασχέσεις έργων της λεγόμενης τότε εκφυλισμένης τέχνης», επισήμανε και ο Hartwig Fischer, γενικός διευθυντής των Κρατικών Μουσείων της Δρέσδης, μετά από τη συγκεκριμένη εξέλιξη – φόρο τιμής σε έναν μεγάλο δημιουργό.
σχόλια