Τα Ροκ Ημερολόγια – η επάνοδος

Τα Ροκ Ημερολόγια – η επάνοδος Facebook Twitter
5

Τον θυμάμαι σαν να 'ταν χτες– μια ψηλόσωμη, λεπτή, μαυροντυμένη φιγούρα με χίπικη κοψιά να κυκλοφορεί «λαθραία» αρχές-μέσα 80's στα διάφορα νεολαιίστικα underground στέκια, μπαρ και συναυλιάδικα απαθανατίζοντας την ιστορία μιας Αθήνας αλλιώτικης, πέραν της επίσημης μεταπολιτευτικής αφήγησης - τόσο της συντηρητικής όσο και, σε μεγάλο βαθμό, της κατά τεκμήριο προοδευτικής - για την οποία η «επαναστατημένη νεολαία», τα ακούσματα, τα ερεθίσματα, τα ήθη και τα έθιμά της αποτελούσαν από άγνωστη χώρα μέχρι «κόκκινο πανί»: Oι ανήσυχοι πιτσιρικάδες αφενός ανακάλυπταν μαζικά με διαφορά δύο και κάτι δεκαετιών την αντικουλτούρα και τη ροκ αμφισβήτηση του '60, αφετέρου βίωναν σχετικά πιο άμεσα την πανκ έκρηξη των ύστερων 70's σε μια Ελλάδα καθυστερημένη, ομφαλοσκοπούσα, πολιτικά και πολιτιστικά βαλτωμένη στα απόνερα του εμφυλίου και της «ελληνοχριστιανοπρεπούς» χούντας των συνταγματαρχών. Όπου τα κυρίαρχα ακούσματα ήταν Μπιθικώτσης, Μίκης και Νταλάρας για τους πιο πολιτικοποιημένους, Abba, Rafaella Carra, Bee Gees, Donna Summer για τους πιο «κυριλέ», η «μελαγχολική δικτατορία» του έντεχνου και τα νεορεμπέτικα για τους πιο καλλιεργημένους, τα ντισκολαϊκά και τα σκυλοτράγουδα για την «πλέμπα». Μιλάμε για σωστό χάσμα γενεών, μέρα vs. νύχτα! Δεν είμαι βέβαιος αν ήταν ο μόνος που είχε την έμπνευση να αποτυπώσει την ιστορία καθώς συνέβαινε ή απλά κάποιος που είχε επαξίως κερδίσει το «ελεύθερο» να το πράττει απρόσκοπτα, γεγονός όμως είναι ότι χάρη στον Τουρκοβασίλη και τα ασπρόμαυρα Ροκ Ημερολόγιά του που πρωτοκυκλοφόρησαν την άνοιξη του '84 διασώθηκαν σε μορφή αυθεντικού, εικονογραφημένου ντοκουμέντου η ανάσα, τα «θέλω» και ο παλμός μιας ολόκληρης εποχής.

Τα Ροκ Ημερολόγια – η επάνοδος Facebook Twitter
Η νεολαία του λεγόμενου περιθωρίου είχε αγκαλιάσει και οικειοποιηθεί με τρόπους παραδοσιακούς ή ριζοσπαστικούς το μεγάλο ιδεολογικό κίνημα του ροκ... Φωτ. Γ. Τουρκοβασίλης 1982

 

«Η νεολαία του λεγόμενου περιθωρίου είχε αγκαλιάσει και οικειοποιηθεί με τρόπους παραδοσιακούς ή ριζοσπαστικούς το μεγάλο ιδεολογικό κίνημα του ροκ... Και δεν ήταν απλώς μία μίμηση αλλά μια δημιουργική αφομοίωση που στην ακραία της έκφραση έφτασε στο πανκ και το νιου γουέιβ... Ήταν μια αυθόρμητη αντίδραση στα κοινωνικά στερεότυπα και τις μικροαστικές αντιλήψεις. Τους έζησα από κοντά αυτούς τους νέους φωτογραφίζοντας μετά μανίας όλες τις τότε συναυλίες και τους ίδιους... Σε τι θα μπορούσαν να αντιδράσουν σήμερα οι νέοι; Πάντως η αντίδραση, αν θα υπάρξει, θα είναι όπως τότε: αυθόρμητη, ανεξάρτητη από την κηδεμονία κομμάτων ή μεγάλων εταιριών. Μπορεί ήδη να υπάρχει και να μην το μαθαίνουμε...», γράφει ο ίδιος στο εισαγωγικό του σημείωμα, συμπληρώνοντας πως η νοσταλγία είναι μεν η λέξη-κλειδί για μια μερίδα αναγνωστών, «όχι όμως ως αναψηλάφηση εφηβικών εμπειριών – σαν να κοιτάμε παλιές φωτογραφίες και να χαμογελάμε μελαγχολικά χαϊδεύοντας το φαλακρό μας κεφάλι – αλλά ως δικαιωτική αφετηρία». Για τους νεότερους πάλι, λέει, η λέξη-κλειδί είναι ο μύθος που βοηθά, με τη σειρά του, να συγκροτηθεί «ένα είδος αυτογνωσίας»: «Παλαιοροκάδες», πάνκηδες, μεταλλάδες, «κιουράκια», ντεθάδες αλλά και καρεκλάδες («τσινάρια» για τους Θεσσαλονικιούς), σκινάδες, μηχανόβιοι, χουλιγκάνοι... Όλες οι φυλές και υποφυλές του πρώιμου ελληνικού underground που προκαλούσαν «σοκ και δέος» στους καθώς πρέπει νοικοκυραίους και που, είτε αντιμετωπίζονταν φολκλορικά, είτε δαιμονοποιούνταν μέσα από φοβικά δημοσιεύματα εφημερίδων της εποχής (από την Απογευματινή μέχρι την Αυριανή), εμπορικές ταινίες και σίριαλ στο ίδιο μήκος κύματος (Τα Τσακάλια, Ρόδα, Τσάντα και Κοπάνα, Η Κάθοδος), βρήκαν στα Ροκ Ημερολόγια τη δική τους φωνή. Είναι, ουσιαστικά, «ένα αντι-αρχείο που διασώζει όσα όχι μόνο η επίσημη δημοσιογραφική και ιστοριογραφική καταγραφή αδυνατούσε να αποτυπώσει αλλά κι όσα είχαν συχνά άτσαλα παρατοποθετηθεί στη μνήμη», σημειώνει χαρακτηριστικά προλογίζοντας το βιβλίο ο Γιάννης Κολοβός.

Τα Ροκ Ημερολόγια – η επάνοδος Facebook Twitter
Δεν είμαι βέβαιος αν ήταν ο μόνος που είχε την έμπνευση να αποτυπώσει την ιστορία καθώς συνέβαινε ή απλά κάποιος που είχε επαξίως κερδίσει το «ελεύθερο» να το πράττει απρόσκοπτα, γεγονός όμως είναι ότι χάρη στον Τουρκοβασίλη και τα ασπρόμαυρα Ροκ Ημερολόγιά του διασώθηκαν σε μορφή αυθεντικού, εικονογραφημένου ντοκουμέντου η ανάσα, τα «θέλω» και ο παλμός μιας ολόκληρης εποχής.... Ροκ "sweet and tender" χούλιγκανς... Φωτ. Γ. Τουρκοβασίλης 1982


Πειραματισμοί με ουσίες, σεξουαλικότητες, ρόλους, μουσικές, τρόπους ζωής και έκφρασης που προκαλούν απανωτούς ηθικούς πανικούς στην καθώς πρέπει κοινωνία της Βαλκάνιας μακαριότητας.

null

Πειραματισμοί με ουσίες, σεξουαλικότητες, ρόλους, μουσικές, τρόπους ζωής και έκφρασης που προκαλούν απανωτούς ηθικούς πανικούς στην καθώς πρέπει κοινωνία της Βαλκάνιας μακαριότητας. Ο Νικόλας Άσιμος, ο Παύλος Σιδηρόπουλος, τα φοβερά πάρτι του Τζώνυ Βαβούρα, ο Γιάννης Πετρίδης και το περιοδικό Ποπ & Ροκ, ροκ εν ρολ «πυρετός» σε σχολεία, πανεπιστήμια και καταλήψεις, πανκ φεστιβάλ στο άλσος της Νέας Σμύρνης και το Πεδίο του Άρεως, «βία / χάος / εγώ δεν είμαι πράος!..», τα συγκλονιστικά live του Λάμπρου Τσάμη-R.R. Hearse (που μαζί με τον Παύλο Αβούρη και τον εκδότη Παναγιώτη Καλαμαρά συνέβαλαν σημαντικά στο παρόν εγχείρημα), οι «βεντέτες» ανάμεσα σε φρικιά και «φλώρους», πανκιά και σκινάδες, χούλιγκαν από αντίπαλες ομάδες (τους οποίους εξυψώνει μάλλον υπερβολικά ο συγγραφέας εστιάζοντας στην πρώιμη, «αυθεντική» τους φάση) και όλων ταυτόχρονα με τον συνήθη «κοινό εχθρό», τα όργανα της τάξεως, οι ιδεολογίες που προσέγγισαν, οι ενδυματολογικές προτιμήσεις, το λαϊφστάιλ, οι κώδικες τιμής, οι αργκό που ανέπτυξαν... Αυτά και πολλά ακόμη, τόσο μέσα από την προσωπική ματιά του «μετρ» όσο κι από τις διηγήσεις άλλων πρωταγωνιστών και «αυτοπτών μαρτύρων» της εποχής ξετυλίγονται στις 192 σελίδες της καινούργιας έκδοσης, «κορωνίδα» της οποίας είναι βέβαια το έξοχο μαυρόασπρο φωτογραφικό υλικό που τη συνοδεύει.

Τα Ροκ Ημερολόγια – η επάνοδος Facebook Twitter
Κορίτσι σε New Wave συναυλία... Φωτ. Γ. Τουρκοβασίλης, 1982
Τα Ροκ Ημερολόγια – η επάνοδος Facebook Twitter
Ο Τζώνυ Βαβούρας επί σκηνής, Φωτ. Γ. Τουρκοβασίλης, 1982

 

Τέσσερις «ροκ» μαρτυρίες:

α) «Γίνεται δικτατορία. Ήταν σαν να' χεις ανάψει με το ζόρι μια καλή φωτιά και να' ρθει ο άλλος να σου ρίξει έναν κουβά νερό. Γιεγιέδες, νεανικά συγκροτήματα και πειρατικοί σταθμοί γίνανε φύλλο και φτερό. Η αστυνομία κουρεύει τους μακρυμάλληδες και ψαλιδίζει τις μίνι φούστες – για να παραλείψουμε τους εξόριστους και να πούμε μόνο τα φαιδρά... Όσα συγκροτήματα θέλουν να βγουν στην τηλεόραση, πρέπει να είναι κουρεμένοι, το ίδιο και οι αθλητές. Στους αγώνες βλέπεις τους ξένους ποδοσφαιριστές με μαλλιά και χαϊμαλιά σα χίπηδες και τους Έλληνες, σα φαντάρους...». (Γιώργος Τ.)


β) «Πολλά παιδιά θέλουν να ντυθούν μοντέρνα αλλά ντύνονται βλάχικα γιατί μπερδεύουν τα διάφορα στιλ... Για παράδειγμα, αυτός εκεί που κάθεται μόνος, πρώτον φοράει χαλασμένα σπορ παπούτσια, δεύτερον φοράει μπλουζάκι με τη στάμπα Sex Pistols, πράγμα που είναι γενικά κακόγουστο γιατί υποβιβάζει το συγκρότημα. Ο άλλος εκεί έχει σωστό ντύσιμο, μαύρο δέρμα. Υπάρχει φυσικά και μουσική μπλιτζ, νεορομαντική και φασιστική. Ο τύπος είναι ομοφυλόφιλος, δεν έχω πάει μαζί του αλλά το ξέρω. Ο κύριος που χορεύει στην πίστα, ο πενηντάρης, ο χοντρός, είναι σαν τη μύγα μες στο γάλα, ντυμένος σαν ένας κοινός Αθηναίος στη Σταδίου, αλλά μπράβο του που φοράει κονκάρδα των Crass... Ο άλλος εκεί φοράει παπούτσια του μποξ που δεν πάνε καθόλου με το ντύσιμό του... αλλά δες αυτή την κοπέλα! Δεν είναι υπέροχη και στο ντύσιμο και σε όλα της; Θα ήθελα να την πλησιάσω... μπορεί να γίνει τίποτα στην τουαλέτα... μια φορά είχαμε πάρει μία, τρεις» (Μάρκος, θαμώνας του Mad club).

 

«Οι κοπέλες είναι η αφορμή που τα περισσότερα αγόρια γίνονται ντισκάδες... Αν πας στο σπίτι ενός ντισκά, θα βρεις πολλούς δίσκους χέβι μέταλ γιατί κατά βάθος αυτό του αρέσει αλλά αναγκάζεται να συχνάζει στις ντίσκο γιατί εκεί πηγαίνουν το 80% των κοριτσιών... Σε ντισκοτέκ χέβι μέταλ, άντε να βρεις γκόμενα αφού είναι λίγες κι όλες πιασμένες. Στις ντίσκο πέφτει άγριο καμάκι. Εδώ πάνε μεγάλοι για να βρουν γκόμενα, αγόρια γίνονται νταβάδες στα κορίτσια τους, είναι μπουρδέλο εκεί μέσα, διακινούνται τα πιο πολλά ναρκωτικά. Και η αστυνομία πάει και κάνει ντου και μπλόκα στα στέκια των φρικιών...» (Κώστας, 17 χρονών)


γ) «... Τα συζητούσα όλα αυτά με ένα παιδί που γνώρισα στην Ίο. Σε μια φάση μού λέει: "Αν μπορούσαμε να καταστρέψουμε τη ροκ μουσική, θα φτιάχναμε έναν καλύτερο κόσμο γιατί δεν θα προβληματιζόμασταν... εγώ, βλέπεις πώς είμαι... αν κάνω παιδιά με τη γυναίκα μου θα τα κάνω φοβερά συντηρητικά, δηλαδή δεν θέλω να νιώθουν αυτά που νιώθω εγώ τώρα. Αρκετά βασανίστηκα...". Απ' ό,τι κατάλαβα, είχε πάει κι αυτός στην Ίο για τον ίδιο λόγο, για να κάτσει να σκεφτεί τι θα κάνει, αν θ' αλλάξει...». (Νίκος, 18 χρονών)

Γιώργος Τουρκοβασίλης
Τα Ροκ Ημερολόγια – η επάνοδος Facebook Twitter
Θαμώνες του Mad club, Πλάκα, αρχές δεκαετίας του '80... Φωτ. Γ. Τουρκοβασίλης
Τα Ροκ Ημερολόγια – η επάνοδος Facebook Twitter
Ένα ακόμη "ατίθασο νιάτο" της εποχής... Φωτ. Γ. Τουρκοβασίλης 1982
5

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ο Γκάρι Ιντιάνα δεν μένει πια εδώ 

Απώλειες / Γκάρι Ιντιάνα (1950-2024): Ένας queer ήρωας του νεοϋορκέζικου underground

Συγγραφέας, ηθοποιός, πολυτάλαντος καλλιτέχνης, κριτικός τέχνης, ονομαστός και συχνά καυστικός ακόμα και με προσωπικούς του φίλους, o Γκάρι Ιντιάνα πέθανε τον περασμένο μήνα από καρκίνο σε ηλικία 74 ετών.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Τζούλια Τσιακίρη

Οι Αθηναίοι / Τζούλια Τσιακίρη: «Οι ταβερνιάρηδες είναι ευεργέτες του γένους»

Με διαλείμματα στο Παρίσι και τη Νέα Υόρκη, έχει περάσει όλη της τη ζωή στο κέντρο της Αθήνας - το ξέρει σαν την παλάμη της. Έχει συνομιλήσει και συνεργαστεί με την αθηναϊκη ιντελεγκέντσια, είναι άλλωστε κομμάτι της. Εδώ και 60 χρόνια, με τη χειροποίητη, λεπτολόγα δουλειά της στον χώρο του βιβλίου και με τις εκδόσεις «Το Ροδακιό» ήξερε ότι δεν πάει για τα πολλά. Αλλά δεν μετανιώνει για τίποτα απ’ όσα της επιφύλαξε η μοίρα «εις τον ρουν της τρικυμιώδους ζωής της».
ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ
«H woke ατζέντα του Μεσοπολέμου», μια έκδοση-ντοκουμέντο

Βιβλίο / Woke ατζέντα είχαμε ήδη από τον Μεσοπόλεμο

Μέσα από τις «12 queer ιστορίες που απασχόλησαν τις αθηναϊκές εφημερίδες πριν από έναν αιώνα», όπως αναφέρει ο υπότιτλος του εν λόγω βιβλίου που έχει τη μορφή ημερολογιακής ατζέντας, αποκαλύπτεται ένας ολόκληρος κόσμος βαμμένος στα χρώματα ενός πρώιμου ουράνιου τόξου.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Αθηναϊκές πολυκατοικίες: Η πιο ζωντανή ιστορία της πρωτεύουσας

Βιβλίο / Αθηναϊκές πολυκατοικίες: Η πιο ζωντανή ιστορία της πρωτεύουσας

Μια νέα ερευνητική έκδοση του Ιδρύματος Ωνάση, ευχάριστη και ζωντανή, αφηγείται την ιστορία της πολυκατοικίας αλλά και της πόλης μας με τις μεγάλες και τις μικρότερες αλλαγές της, μέσα από 37 ιστορίες.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Χυδαιότητα, ένα ελάττωμα της νεωτερικότητας

Βιβλίο / Χυδαιότητα, ένα ελάττωμα της εποχής μας

Το δοκίμιο «Νεωτερικότητα και χυδαιότητα» του Γάλλου συγγραφέα Μπερτράν Μπιφόν εξετάζει το φαινόμενο της εξάπλωσης της χυδαιότητας στην εποχή της νεωτερικότητας και διερευνά τη φύση, τα αίτια και το αντίδοτό της.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
«Μαθαίνεις να υπάρχεις μέσα στο γράψιμο και αυτό είναι επικίνδυνο»

Βιβλίο / «Μαθαίνεις να υπάρχεις μέσα στο γράψιμο και αυτό είναι επικίνδυνο»

Μια κουβέντα με τη Δανάη Σιώζιου, μία από τις πιο σημαντικές ποιήτριες της νέας γενιάς, που την έχουν καθορίσει ιστορίες δυσκολιών και φτώχειας και της οποίας το έργο έχει μεταφραστεί σε πάνω από 20 γλώσσες.
M. HULOT
«Τα περισσότερα περιστατικά αστυνομικής βίας εκδηλώνονται σε βάρος ειρηνικών διαδηλωτών»  

Βιβλίο / «Τα περισσότερα περιστατικά αστυνομικής βίας εκδηλώνονται σε βάρος ειρηνικών διαδηλωτών»  

Μια επίκαιρη συζήτηση με την εγκληματολόγο Αναστασία Τσουκαλά για ένα πρόβλημα που θεωρεί «πρωτίστως αξιακό», με αφορμή την κυκλοφορία του τελευταίου της βιβλίου της το οποίο αφιερώνει «στα θύματα, που μάταια αναζήτησαν δικαιοσύνη».
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ