Μες στις γιορτές ξέσπασε μια συζήτηση για το δικαίωμα στην άμβλωση. Είμαι υπέρ των αμβλώσεων, δεν κρύβομαι. Οι γυναίκες πρέπει να είναι ελεύθερες να καταστρώσουν το σχέδιο της ζωής τους και, αν αυτό δεν περιλαμβάνει μωράκια, πρέπει να μπορούν να μην τα αποκτούν. Κάποιοι δεν τις θέλουν τις αμβλώσεις. Και δεν μου κάνει εντύπωση, έχουν τους λόγους τους. Το σέβομαι πλήρως (δεν γίνεται αλλιώς). Όσοι και όσες, όμως, αγωνιούν για τα δικαιώματα των γυναικών δεν πρέπει να εξαντλούν τις δυνάμεις τους απαντώντας απλώς στους αντιπάλους των αμβλώσεων και λέγοντας το μεγάλο «ναι», για να ξεμπερδέψουν.
Νομίζω, το νοιάξιμο για τις ζωές των γυναικών πρέπει να κινείται σε άλλους άξονες, που ξεπερνούν κατά πολύ την απλή έκφραση «αηδίας» για το «απαράδεκτο», τάχα, της αντίπαλης θέσης. Να μιλήσουμε για την πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας; Να δούμε λίγο αν οι γυναίκες στην Ελλάδα τώρα, όπου ισχύει νομοθετικά το επιτρεπτό της άμβλωσης, μπορούν πράγματι να ασκήσουν το δικαίωμά τους; Ας κοιτάξουμε γύρω μας να δούμε αν οι γυναίκες έχουν όντως πρόσβαση σε γυναικολογικές υπηρεσίες. Αυτά είναι εκτός κουβέντας, γιατί, ποιος να τα θέσει; Η συντριπτικά ανδροκρατούμενη Βουλή; Ή όσοι βλέπουν τα νοσοκομεία ως θεσούλες για το βόλεμα υπέργηρων πολιτευτών που απέτυχαν;
Νοσοκομεία και ιατρεία καταρρέουν και ασθενείς πληρώνουν μόνες τους πανάκριβα φάρμακα συνέχεια. Αυτές τις υπό κατάρρευση παροχές χρειάζονται οι γυναίκες που θέλουν να απαλλαγούν από μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη ή «απλώς» να εξεταστούν. Αυτά είναι τα πραγματικά προβλήματα των γυναικών στην Ελλάδα τώρα, όχι οι θεωρητικές κουβέντες για τα μωρά που δεν γεννιούνται.
Το καλοκαίρι καθόμουν στο Μεταξουργείο με μια παρέα ασκούμενων δικηγόρων. Η ασφάλιση των δικηγόρων είναι λίγο άθλια, όπως όλων των ανθρώπων, και μια κοπέλα, με μισθό πείνας, παραπονιόταν ότι δεν έχει λεφτά να κάνει τεστ ΠΑΠ. Κατέληξε ότι θα ζητήσει απ' τη μαμά της να της «κολλήσει» για έναν πλήρη γυναικολογικό έλεγχο που κοστίζει περίπου 50-70 ευρώ σε ένα αξιοπρεπές ιδιωτικό ιατρείο στην Αθήνα. Διαλέγω επίτηδες το παράδειγμα μιας κοπέλας που κάνει μια δουλειά με ένα σχετικό κύρος. Δεν θέλω ο κόσμος να φαντάζεται ότι αυτές που δεν έχουν για τεστ ΠΑΠ είναι μετανάστριες, άνεργες και γυναίκες που καθαρίζουν σκάλες για να μεγαλώσουν το παιδί τους. Αν και θα έπρεπε αυτές οι γυναίκες να μας απασχολούν περισσότερο, γιατί, ειδικά αυτές, μάλλον δεν θα έχουν κάποιον στον περίγυρο που να μπορεί να τους «κολλήσει» ένα εξηντάευρο.
Θέλω να δείξω πόσο καθολικό είναι το πρόβλημα, ότι μπορεί να πιάνει και άτομα που δεν φαντάζεσαι καν. Εκπλήσσομαι που δεν μιλάμε για το πόσες γυναίκες δεν έχουν πρόσβαση στις ετήσιες προληπτικές εξετάσεις. Δεν είναι πολυτέλεια, σώζει ζωές. Δεν είναι πολυτέλεια τα νέα κορίτσια να έχουν την «άνεση» να συζητήσουν για το σεξ με έναν/μια γυναικολόγο που εμπιστεύονται, αντί να λύνουν τις απορίες τους απ' το Ίντερνετ. Δεν είναι πολυτέλεια οι μαστογραφίες, αλλά πολλές γυναίκες στα 50 και στα 60 τους δεν έχουν να τις πληρώσουν και δεν τις κάνουν.
Η κατάσταση των δημόσιων νοσοκομείων είναι φρικώδης και κανείς δεν μπορεί να μας πείσει ότι η χώρα άνθησε επειδή άνοιξαν στο κέντρο χίπστερ καφέ και μερικά καλά ξενοδοχεία. Ο καθρέφτης μας είναι τα δημόσια σχολεία και τα δημόσια νοσοκομεία και η κατάσταση εκεί δεν είναι καλή. Δεν τα γράφω αυτά γιατί δεν εκτιμώ τους ανθρώπους που εργάζονται στον δημόσιο τομέα. Ξέρω πολύ καλά το υψηλό τους επίπεδο. Είναι ήρωες και ηρωίδες και όλοι όσοι έχουν βρεθεί στην ανάγκη τους το ξέρουν αυτό. Ο λόγος που τα γράφω αυτά είναι γιατί θεωρώ αναγκαία μια μετατόπιση της συζήτησης. Θέλω ν' αρχίσουμε να μιλάμε για την ουσιαστική πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας, για τα κόστη μιας επέμβασης γυναικολογικού τύπου, για την περίθαλψη όσων κάνουν αμβλώσεις ή προληπτικές εγχειρήσεις, για την κόλαση της έλλειψης φροντίδας ακόμα και σε ζητήματα ζωής ή θανάτου. Νοσοκομεία και ιατρεία καταρρέουν και ασθενείς πληρώνουν μόνες τους πανάκριβα φάρμακα συνέχεια. Αυτές τις υπό κατάρρευση παροχές χρειάζονται οι γυναίκες που θέλουν να απαλλαγούν από μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη ή «απλώς» να εξεταστούν. Αυτά είναι τα πραγματικά προβλήματα των γυναικών στην Ελλάδα τώρα, όχι οι θεωρητικές κουβέντες για τα μωρά που δεν γεννιούνται.
Αλλά χρειάζεται και κάτι άλλο. Το σπάσιμο των ταμπού. Όποτε αναπαράγουμε συλλογικά αυτές τις ιδέες ότι το στήθος και το γυναικολογικό μας σύστημα είναι «ιερά» και «όσια» δήθεν, αναπαράγουμε μια κουλτούρα που κάνει τις γυναίκες να νιώθουν ότι το στήθος δεν είναι σαν το χέρι τους και ότι πρέπει να φυλάγονται, να μην το δείχνουν και να ντρέπονται αν είναι μεγάλο, άρρωστο, κομμένο, φανερό, άνισο, στραβό, υπέροχο, «προκλητικό». Πολλές ντρέπονται ακόμα και στη γιατρό να το δείξουν. Για να μη μιλήσω για τις γυναίκες που νοσούν από γυναικολογικούς καρκίνους, από τις οποίες η κοινωνία μας απαιτεί να κρύβουν τα κεφάλια τους, αν δεν έχουν μαλλιά, και να μη βγαίνουν έξω και μας χαλάνε τη διάθεση, ενώ πίνουμε τον καφέ μας, εμείς οι, προσωρινά μόνο και εντελώς τυχαία, υγιείς.
Υποχρεούμαστε ν' αλλάξουμε τη συζήτηση και να πούμε για τα θέματα που μας καίνε. Για το πώς θα πληρώνονται οι γυναικολογικές επεμβάσεις και οι προληπτικές εξετάσεις των γυναικών. Για το πώς θα νιώθουμε άνετα στο σώμα μας. Για το πώς δεν θα παριστάνουμε τις άτρωτες. Αυτά μας νοιάζουν. Και δεν μιλάμε γι' αυτά.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO
σχόλια