Το θέμα του χρόνου που πάντα απασχολούσε την ανθρωπότητα απέκτησε ιδιαίτερη σημασία στη ρωμαϊκή εποχή, ιδίως μετά τη βασιλεία του Αυγούστου, όταν χρησιμοποιήθηκε κατά κόρον στην αυτοκρατορική προπαγάνδα. Η αυτοκρατορία παρομοιάζεται με το σύμπαν και ο αυτοκράτορας έχει το ρόλο εκείνου που ρυθμίζει την ορθή ροή του χρόνου, την ομαλή διαδοχή των εποχών και των μηνών.
Το ενδιαφέρον για το χρόνο ειναι φανερό σε πλήθος απεικονίσεων της εποχής. Σήμερα διαλέγω να σας δείξω ένα ψηφιδωτό από τον αρχαίο Θύσδρο, το σημερινό el Djem της Τυνησίας. Το ψηφιδωτό, που χρονολογείται τον 3ο αι. μ.Χ., διακρίνεται σε τετράγωνα διάχωρα που γεμίζουν το πεδίο μαζί με φυτικά διακοσμητικά μοτίβα. Σε τέσσερις σειρές και τρεις στήλες διατάσσονται οι δώδεκα μήνες του χρόνου. Στην αρχή κάθε σειράς εικονίζεται το σύμβολο κάθε εποχής.
Η απεικόνιση των μηνών ξεκινά με την άνοιξη και τον Μάρτιο: τρεις άνδρες χτυπούν ένα δέρμα ζώου, εικόνα που παραπέμπει στα Mamuralia, μια γιορτή που εορταζόταν στα μέσα Μαρτίου.
Τον Απρίλιο δύο άνδρες παίζουν κρουστά όργανα μπροστά σε μια κόγχη που φιλοξενεί ένα άγαλμα της Αφροδίτης: αναφορά στα Veneralia, γιορτή που λάμβανε χώρα την πρώτη του Απρίλη προς τιμή της θεάς.
Στον Μάϊο εικονίζεται ένας άνδρας που θυσιάζει ζώο σε έναν βωμό - αναφορά στον Ερμή που γιόρταζε το Μάϊο και ήταν ο προστάτης του Θύσδρου.
Τον Ιούνιο αποδίδονται τρεις άνδρες να πίνουν μέσα σ'ένα καλυβάκι.
Τον Ιούλιο ένας νέος προχωρά κρατώντας το δισάκι του, μάλλον για να φροντίσει αγροτικές εργασίες.
Ο Αύγουστος αντιπροσωπεύεται από τη θεά του κυνηγιού τη ρωμαϊκή Diana με το ελάφι και το σκύλο της -τα γενέθλια της θεάς γιορτάζονταν στις 13 Αυγούστου.
Τον Σεπτέμβριο δυό νέοι πατούν με ενθουσιασμό τα σταφύλια μέσα στο πατητήρι.
Τον Οκτώβριο δυό άνδρες στέκουν αντιμέτωποι και κοιτάζουν ψηλά ένα άστρο: ίσως πρόκειται για αναφορά σε ένα πολιτικό γεγονός της εποχής.
Το Νοέμβριο αντιπροσωπεύουν τρεις μορφές: η μία φορά τη μάσκα του Άνουβι και παραπέμπει στην εορτή προς τιμήν της Ίσιδας, στις αρχές του μήνα.
Το Δεκέμβριο, στα μέσα του μήνα, γιορτάζονταν τα Saturnalia.
Τον Ιανουάριο ξεκινούσε το νέο έτος κι ο μήνας εικονιζόταν συνήθως ως άνδρας που φορούσε κάπα.
Το Φεβρουάριο εορτάζονταν τα Terminalia, μια γιορτή προς τιμήν του θεού Terminus, που ήταν ο φύλακας των συνόρων, αλλά και τα Parentalia και τα Feralia, ημέρες αφιερωμένες στους προγόνους και τους νεκρούς.
_______
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο LIFO.gr στις 3.9.2013
σχόλια