Η Προφητεία (TheOmen) είχε κάνει την επίσημη πρεμιέρα της στην Βρετανία στις 06.06.1976, μια πονηρή επιλογή του τμήματος μάρκετινγκ, καθώς, πέρα από τα τρία εξάρια που εντοπίζονται στην ημερομηνία, ήταν και Κυριακή, μέρα δηλαδή που σύμφωνα με την χριστιανική παράδοση είναι αφιερωμένη στον Κύριο. Ωστόσο η ταινία κυκλοφόρησε στις αμερικανικές αίθουσες σαν σήμερα, 25 Ιουνίου του 1976. Και σαράντα ένα χρόνια μετά παραμένει εξίσου ανατριχιαστική.
Γεννημένη από την επιθυμία του στούντιο της Fox να παράγει ένα φιλμ θρησκευτικού τρόμου σαν τον Εξορκιστή, η Προφητεία όχι μόνο δεν μένει στην σκιά του προκατόχου της, αλλά βρίσκεται σε ευθεία συζήτηση μαζί του.
Γεννημένη από την επιθυμία του στούντιο της Fox να παράγει ένα φιλμ θρησκευτικού τρόμου σαν τον Εξορκιστή, η Προφητεία όχι μόνο δεν μένει στην σκιά του προκατόχου της, αλλά βρίσκεται σε ευθεία συζήτηση μαζί του. Και οι δύο ταινίες ξεκινούν από την παραδοχή πως το Κακό, στην αγνή, πανίσχυρη, χριστιανικά προσδιορισμένη μορφή του, έχει σκαρφαλώσει από τον κάτω όροφο και κυκλοφορεί ανάμεσα μας, φέρει παιδική μορφή και γεννά ανησυχία για το τί θα γίνει (και τί θα συμβεί) όταν μεγαλώσει. Στην σκηνή του πάρτι γενεθλίων, όπου η γκουβερνάντα του μικρού Ντέμιαν απαγχονίζεται σε κοινή θέα, δεν θα δεις τόσο φρίκη στις αντιδράσεις των παρευρισκόμενων παιδιών, όσο περιέργεια, καθώς και μια ανησυχητική απάθεια που μαρτυρά, ίσως, μια ακόμα πιο ανησυχητική εξοικείωση με την φύση του θεάματος.
Kαι οι δύο ταινίες συμφωνούν πως το Κακό πρέπει να κατονομαστεί προτού παταχθεί, αλλά η διαδρομή που ακολουθούν προς αυτή την κατεύθυνση τις διαφοροποιεί. Αν στον Εξορκιστή ο δρόμος είναι της Πίστης, στην Προφητεία είναι εκείνος της Έρευνας. Ο αμερικανός πρέσβης του Γκρέγκορι Πεκ θα ενεργήσει ως ντετέκτιβ, ώστε να βρει αποδείξεις για την παρουσία του Κακού, φέρνοντας την ταινία πιο κοντά στον σκεπτικιστή θεατή και καλύπτοντας και το σκέλος του «ερεύνα», που συνιστά τον έτερο άξονα προσέγγισης του μεταφυσικού. Η κατάληξη βέβαια είναι παρεμφερής και στις δύο ταινίες. Στον Εξορκιστή ο Φρίντκιν επιφυλάσσει πύρρειο νίκη για τον πρωταγωνιστή του, στην Προφητεία ο ήρωας ηττάται κατά κράτος και, εντελώς συμβολικά, από το χέρι των Αρχών. Το Κακό έχει διεισδύσει στην Διοίκηση, μια περίεργη δολοφονία προέδρου, ένα Βιετνάμ κι ένα Γουώτεργκεϊτ μετά δεν αφήνουν καμία αμφιβολία, όπως καμία αμφιβολία δεν αφήνει και το τελικό πλάνο του φιλμ. Στην ταινία γίνεται και μια νύξη στην φρέσκια τότε Κοινή Ευρωπαϊκή Αγορά προς επίρρωση των Γραφών για τον ερχομό του Αντίχριστου. Οι ευρωσκεπτικιστές θα τρίψουν τα χέρια τους με ευχαρίστηση, οι ευρωπαϊστές θα το δουν ως έκφραση αμερικανικής ανησυχίας μπρος στον ενδεχόμενο σχηματισμό ενός εξίσου ισχυρού πόλου.
Την σκηνοθεσία υπογράφει ο Ρίτσαρντ Ντόνερ, υπεύθυνος για πολυαγαπημένες στιγμές ψυχαγωγικού σινεμά, όπως ο πρώτος Σούπερμαν, τα Φονικά Όπλα, το Μάβερικκαι τα Γκούνις. Ο Ντόνερ αναγνωρίζει την λειτουργία και την σημασία του set-piece σ’αυτό το είδος σινεμά και διανθίζει το φιλμ με ουκ ολίγα αξιομνημόνευτα από αυτά – ο σχεδιασμός Βλέπω τον Θάνατό σου-, στήνει κάδρα μεγαλοπρεπή, σα να σου λέει πως συμβαίνει κάτι που υπερβαίνει τα εγκόσμια εδώ, βγάζει μέσα από το μοντάζ «σατανική» ερμηνεία από ένα παιδί ηθοποιό που ελάχιστη σχέση έχει με την ιδιότητα του ηθοποιού και στηρίζει το έργο πάνω σε έναν περίεργα αποστασιοποιημένο Γκρέγκορι Πεκ. Η αποστασιοποίησή του είτε είναι επιλογή ηθοποιού και σκηνοθέτη για να τονιστεί ο αυταρχισμός του χαρακτήρα που, σε συνδυασμό με τις επιλογές του σε καίρια σημεία της πλοκής, αρχής γενομένης από την εισαγωγή, άνετα δίνει βήμα (και) για μια φεμινιστική ανάγνωση του φιλμ, είτε προκύπτει από μια ενδεχόμενη υπεροπτική στάση του ηθοποιού απέναντι στο camp υλικό. Διαλέγεις και παίρνεις.
Για το τέλος άφησα τον Τζέρι Γκολντσμιθ που έγραψε το βραβευμένο με Όσκαρ μουσικό score, το οποίο έχει πρωταγωνιστικό ρόλο στο φιλμ, είναι πανταχού παρόν, τονίζει διαρκώς το μέγεθος των στοιχημάτων και την παρουσία του Κακού, αντικαθιστά και τον ήχο ενίοτε. Σε μια αξέχαστη σκηνή το λαχάνιασμα ενός σκύλου ακούγεται σαν ψαλμωδία βγαλμένη από τα έγκατα της γης που καλεί τους «κολασμένους» να προσέλθουν εκεί, όπου ανήκουν. Αν οι εφιάλτες σου δεν έχουν εικονογραφία δανεική από την Προφητεία, σίγουρα θα μπορούσαν να έχουν την μουσική της επένδυση.
σχόλια