Η Κινηματογραφική Βιβλιοθήκη Θεσσαλονίκης μαζί με τον ισχυρό θεσμό της πόλης, το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, τείνουν να καθιερώσουν την πόλη σε πρωτεύουσα κινηματογραφικών πραγμάτων. Η Αργυρώ Μεσημέρη, μια δυναμική γυναίκα με πάθος, όραμα και τεράστια εμπειρία στο χώρο του Κινηματογράφου καταφθάνει από την Αθήνα πριν λίγα χρόνια και αναλαμβάνει Υπεύθυνη της Ταινιοθήκης και της Κινηματογραφικής Βιβλιοθήκης της Θεσσαλονίκης. Η Ταινιοθήκη μετράει συνεχώς καινούργια μέλη και η κ. Μεσημέρη υπόσχεται να εξαντλήσει κάθε μέσο για να διατηρήσει τη μεγαλύτερη Κινηματογραφική Βιβλιοθήκη της Ελλάδας ζωντανή και συνεχώς ανανεωμένη στο πέρασμα των χρόνων.
Υπάρχουν περιπτώσεις διανοούμενων ανθρώπων που επιθυμούν να αφήσουν τη βιβλιοθήκη του σε καλά χέρια. Κι εμείς είμαστε εδώ γι' αυτό.
Η Κινηματογραφική Βιβλιοθήκη Θεσσαλονίκης εγκαινιάστηκε κατά τη διάρκεια του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ 2013. «Άρα σε λίγο κλείνουμε 2 χρόνια λειτουργίας», μας λέει περήφανα. Προήλθε από την συγχώνευση της βιβλιοθήκης του studio ‘’Παράλληλο κύκλωμα’’, μιας μη κερδοσκοπικής εταιρίας που συγκέντρωνε βιβλία κινηματογράφου και μάλιστα ξεκίνησε από τη βιβλιοθήκη του Παύλου Ζάννα, με το Φεστιβάλ Κινηματογράφου. «Ήταν 6000 βιβλία στα οποία προστέθηκαν άλλα 2000 από το Μουσείο Κινηματογράφου που ήδη είχε συγχωνευτεί με το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Η ανακαίνιση του χώρου πραγματοποιήθηκε με δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος καθώς και την αξιόλογη συμβολή των αρχιτεκτόνων που ανέλαβαν και την παραλία της Θεσσαλονίκης.»
Το ωράριο της Κινηματογραφικής Βιβλιοθήκης είναι πρωινές ώρες 10:00- 15:00, Δευτέρα με Παρασκευή. ‘’Πρόκειται για μια βιβλιοθήκη που δεν είναι δανειστική, ωστόσο είναι ανοικτή στο κοινό και σε σχολεία που επισκέπτονται το χώρο του Μουσείου Θεσσαλονίκης. Για το Μουσείο υπάρχει σχετικό αντίτιμο για τον χώρο της βιβλιοθήκης όχι.’’ Ο χώρος της βιβλιοθήκης διαθέτει σπάνια βιβλία και εκδόσεις, πραγματικούς θησαυρούς για αυτούς που επιθυμούν να την επισκεφτούν. ''Δεν είναι λίγες οι φορές που συνεργαζόμαστε με σχολεία, καθώς υπάρχουν παραδείγματα πεφωτισμένων δασκάλων που καταπιάνονται με θέματα ιστορίας κινηματογράφου και εμείς αναλαμβάνουμε να τους βοηθήσουμε με το αρχειακό υλικό.’’
Φαίνεται ξεκάθαρα από τη συζήτηση με την υπεύθυνη ότι έχουν τεθεί μεγάλοι στόχοι για τη Βιβλιοθήκη. «Είναι η μεγαλύτερη Κινηματογραφική Βιβλιοθήκη στην Ελλάδα. Έχει ήδη στην κατοχή της 13000 βιβλία και αυτό μέσα σε δύο χρόνια λειτουργίας. Ο απώτερος σκοπός μου είναι να μαζέψω όλα τα κινηματογραφικά βιβλία που βρίσκονται στην Ελλάδα. Υπάρχουν περιπτώσεις διανοούμενων ανθρώπων που επιθυμούν να αφήσουν τη βιβλιοθήκη του σε καλά χέρια. Κι εμείς είμαστε εδώ γι’ αυτό.»
Μια σύγχρονη βιβλιοθήκη οφείλει να ακολουθεί διεθνείς κανόνες οργάνωσης και να συμμετέχει σε άρτια προγράμματα ψηφιοποίησης και αναβάθμισης. Αυτό άλλωστε πράττει και η Κινηματογραφική Βιβλιοθήκη Θεσσαλονίκης.
«Το έργο της ψηφιοποίησης είναι μακροχρόνιο, απαιτητικό αλλά και άκρως ουσιώδες. Μέρος των βιβλίων έχει ψηφιοποιηθεί από προηγούμενο πρόγραμμα ΕΣΠΑ. Αυτή τη στιγμή υλοποιούμε πρόγραμμα ψηφιοποίησης με διεθνή μέσα οπότε υπάρχει ο δίαυλος επικοινωνίας με Ευρωπαϊκές Κινηματογραφικές Βιβλιοθήκες. Για μας είναι πρωταρχικό μέλημα η οργάνωση της Κινηματογραφικής Βιβλιοθήκης να γίνει σε ηλεκτρονικό επίπεδο. Δεν είναι εύκολο να ολοκληρωθεί ένα έργο ψηφιοποίησης, ωστόσο η Βιβλιοθήκη είναι μεγάλη, το Φεστιβάλ Κινηματογράφου είναι ένας ισχυρός θεσμός οπότε είμαστε αισιόδοξοι ότι διαθέτουμε τις απαραίτητες εκείνες προϋποθέσεις που μας επιτρέπουν να συμμετέχουμε σε ευρωπαϊκά έργα. Σ’ αυτή τη φάση, θα ψηφιοποιηθούν όλα τα ελληνικά κινηματογραφικά περιοδικά λίγο πριν και μετά τη δικτατορία, (Κινηματογραφικά Τετράδια, Τσόντα, Οθόνη) και θα παρουσιαστούν σύγχρονοι τρόποι αναζήτησης, όπως λέξεις κλειδιά και άλλες σύγχρονες μεθόδους πληροφορικής.»
Η αναζήτηση μέσα από ηλεκτρονική βάση είναι σωτήρια, αναζήτηση βιβλίων σε αρχικό στάδιο και μετέπειτα αναζήτηση σελίδων.«Ακόμα κι αν έρθει κάποιος στο χώρο αυτό θα διαπιστώσει ότι μερικά βιβλία είναι τόσο παλιά που το χαρτί τους έχει ήδη αρχίσει να φθείρεται, οπότε η ταλαιπωρία που υφίστανται τα βιβλία με τον παραδοσιακό τρόπο αναζήτησης είναι επιζήμια. Η ηλεκτρονική καταλογογράφηση είναι αυτή που θα λύσει τέτοιου είδους προβλήματα ώστε να υπάρξει συνολική αναζήτηση βιβλίων μέσα από βάσεις δεδομένων. Η συνεργασία με το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος που ιδρύει την Εθνική Βιβλιοθήκη στην Αθήνα, τόσο σε χορηγικό επίπεδο αλλά και σε διάδραση στελεχών, λειτουργιών και πολιτικών θα είναι εξαιρετικά χρήσιμη.»
Η Κινηματογραφική Βιβλιοθήκη δεν διαθέτει το δικό της προσωπικό καθώς εργαζόμενοι στη Βιβλιοθήκη δεν υπάρχουν. "Είμαι εγώ και η βοήθεια από φοιτητές που κάνουν την πρακτική τους ή εθελοντές", τονίζει η κ. Μεσημέρη.
Εδώ μπορεί να βρει κανείς κινηματογραφικά περιοδικά όπως το πιο παλιό κινηματογραφικό περιοδικό ο Κινηματογραφικός Αστέρας ή Κινηματογραφικός Αστήρ, το οποίο μας ταξιδεύει στα χρόνια που ο Κινηματογράφος άνηκε στο Υπουργείο Βιομηχανίας . «Θυμάμαι ένα περιστατικό όπου στα πλαίσια μια δίκης απευθύνθηκαν στη Βιβλιοθήκη μας για να βρουν στα ιστορικά αυτά κινηματογραφικά περιοδικά έναν νόμο της εποχής.» Από ξενόγλωσσα περιοδικά ξεχωριστή θέση στην ιστορία των κινηματογραφικών περιοδικών κατέχει το ‘’Cahiers du Cinéma’’ από τη βιβλιοθήκη του Παύλου Ζάννα, σπάνια και με μεγάλη αξία τώρα πια για να τα αποκτήσει κανείς. «Πέρα από τις κινηματογραφικές πληροφορίες που μπορεί να λάβει κάποιος εδώ, υπάρχουν βιβλία που σου ξυπνούν ιστορικές μνήμες. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση στα βιβλία του Παύλου Ζάννα, ο οποίος φυλακίστηκε κατά την περίοδο της δικτατορίας και για να περάσει τα βιβλία μέσα από τις φυλακές έπρεπε να διασφαλίσει σχετική έγκριση. Πάνω στα βιβλία παραμένει ακόμα η χαρακτηριστική σφραγίδα της λογοκρισίας. Αυτές είναι προσωπικές στιγμές του, που στο πέρασμα των χρόνων έγιναν ιστορικές πληροφορίες γι’ αυτή τη χώρα και τους πολίτες της. Είναι αναμφισβήτητη η ιστορική διάσταση των κινηματογραφικών βιβλίων.»
Ο χώρος χρησιμοποιείται άλλοτε από φοιτητές ή ανθρώπους με συναφές αντικείμενο που επιλέγουν βιβλία και περιοδικά που αφορούν στη μελέτη τους. Ωστόσο, δεν λείπουν και οι περίεργες προσεγγίσεις. «Μια μέρα μας επισκέφτηκε ένας συνταξιούχος δικαστικός, ο οποίος είχε δει μια ταινία στα νιάτα του και δεν μπορούσε να θυμηθεί ούτε τον τίτλο της, ούτε το σκηνοθέτη της ταινίας. Θυμόταν μόνο ότι διαπραγματευόταν την αμφισημία της αλήθειας όταν εκφέρεται από διαφορετικά άτομα, την υποκειμενικότητα της αλήθειας. Επρόκειτο τελικά για το Ρασομόν του Κουροσάβα.»
«Έχουμε δεχτεί θετικά σχόλια για το χώρο. Ενθουσιάζονται όταν έρχονται εδώ. Κάποτε είχε έρθει ένας Γάλλος τουρίστας που υπήρξε σερβιτόρος σ’ ένα μπαρ όπου σύχναζαν οι κινηματογραφικοί αστέρες. Με συγκίνηση και σεβασμό έψαχνε περιοδικά της εποχής. Οι άνθρωποι του κινηματογράφου χαίρονται διότι εκπέμπεται κάτι ουσιαστικό και η διαμόρφωση του και χώρου και ο τρόπος δουλειάς μας επιβεβαιώνουν ότι γίνεται κάτι με σοβαρότητα, σεβασμό και συνέχεια. Αν διατηρούσαμε αρχεία και εκδόσεις σε υπόγεια θα υπήρχε συνέχεια;»
Ο χώρος δεν έχει δεχτεί ακόμα την προβολή που του αξίζει. To έργο της ψηφιοποίησης έχει εγκριθεί εδώ και δύο χρόνια και έχει καθυστερήσει πολύ. «Θα ήθελα ο χώρος να έχει μια πιο ολοκληρωμένη οργάνωση σε ηλεκτρονική μορφή γιατί φοβάμαι για τη διατήρηση των βιβλίων. Φυσικά και επιθυμώ να την επισκέπτεται ο κόσμος, οι φοιτητές, οι άνθρωποι του χώρου, δεν βιάζομαι, όμως για μια ευρεία προβολή, νοιάζομαι για τη σωστή διαχείριση και την επέκτασή της. Είναι σημαντικό να εκπαιδευτούν άνθρωποι και να ενταχτούν στο χώρο της βιβλιοθήκης. Ίσως ενδόμυχα καθυστερούσα μια μεγάλη προβολή γιατί είχα αυτές τις προτεραιότητες. Τα σκέφτομαι όλα μαζί και σκοπεύω να τα υλοποιήσω.»
Η ταινιοθήκη μετράει 2,5 χρόνια προβολών και 3.500 μέλη. Η φήμη της εξαπλώνεται και έχει μεγάλο κοινό.«Κάπως έτσι ευελπιστώ να έρθουν τα πράγματα και για τη Κινηματογραφική Βιβλιοθήκη.»
Η Θεσσαλονίκη, είναι η προνομιούχα πόλη με τη μεγαλύτερη Κινηματογραφική Βιβλιοθήκη. Γιατί όμως εδώ; «Αν δεν υστερούσε στο κομμάτι της παραγωγής, θα ήταν η πρωτεύουσα της Ελλάδας στα κινηματογραφικά. Υπάρχει μια παιδεία στον κόσμο της πόλης, το βλέπεις ξεκάθαρα τόσο στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου όσο και στην Ταινιοθήκη. Η λαχτάρα και η στήριξη στο θεσμό του Φεστιβάλ αποδεικνύει ένα κοινό με ανεβασμένο επίπεδο. Είναι μέρος της ζωής τους. Κι αυτά σας τα λέει μια Αθηναία».
Τώρα στην κρίση, περισσότερο από ποτέ, ο πολιτισμός ανακτά μια καθόλα ισχυρή παρουσία. «Ξέρετε, στην εποχή της τεχνικής ευμάρειας του ελληνικού κράτους δεν διοχετεύαμε πόρους στην Παιδεία, στην Τέχνη, στον Πολιτισμό και φτάσαμε εδώ που φτάσαμε. Τώρα είναι επιτακτική ανάγκη. Ο πολιτισμός βρίσκει διεξόδους και για μένα αποτέλεσε προσωπικό μου στοίχημα ότι καταφέραμε να σώσουμε τα αρχεία αυτά με τόσο δημιουργικό τρόπο και τα διαθέσαμε στο κοινό.»
Για το τέλος, κοίταξα αφηρημένη τη θέα του λιμανιού από το γραφείο της και της ζήτησα να μου πει ποιο είναι το αγαπημένο της βιβλίο από τη συλλογή της Κινηματογραφικής Βιβλιοθήκης. «Είναι δύσκολο να ξεχωρίσω ένα βιβλίο από την Κινηματογραφική Βιβλιοθήκη, θα επιμείνω όμως με καμάρι στις πολύ σημαντικές εκδόσεις του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης που καταφέρνουν να συνεισφέρουν στην κινηματογραφική τέχνη σε βάθος χρόνου. Λατρεύω το αφιέρωμα στον Κισλόφσκι, έχω αδυναμία στο σινεμά του Κισλόφσι, στην προσωπικότητά του, την προσέγγισή του στον κινηματογράφο καθώς και τη φιλοσοφημένη προσέγγιση που ακολουθεί στη ζωή του.»
σχόλια