Στις μέρες μας ο Λέμι Πονιφάζιο θεωρείται ως ένας από τους πιο ισχυρούς ανθρώπους του χορού και του θεάτρου. Πρωτοπόρος στην ανάπτυξη του σύγχρονου θεάτρου του Ειρηνικού, είναι αυτός που μας έφερε σε επαφή με μια σχεδόν άγνωστη κουλτούρα και με νοήματα τα οποία μέσα από τους μετασχηματισμούς τους, αφορούν άμεσα το δυτικό κόσμο. Η καλλιτεχνική πλατφόρμα του λέγεται Μάου και έχει έδρα στο Όκλαντ της Νέας Ζηλανδίας. Εκεί συνεργάζονται καλλιτέχνες, επιστήμονες, ακτιβιστές, διανοούμενοι. Στόχος τους; Η ανάπτυξη της δημιουργικής σκέψης και της δημιουργικότητας.
Η προσέγγιση του Πονιφάζιο στα θέματα του μόνο ριζοσπαστική μπορεί να χαρακτηρισθεί. Η τελετουργική οπτική των παραστάσεων που δημιουργεί τέμνεται με τις συμβατικές ιδέες του θεάτρου και συνδέονται με τον ακτιβισμό του πολίτη. Η σχέση του ανθρώπου με τη φύση αντανακλά την ιδέα του για την εξουσία, τους περιορισμούς των ελευθεριών, την οικολογική ευαισθησία.
Ο κόσμος του Πονιφάζιο είναι φτιαγμένος από γη και αέρα, τη φωτιά και το νερό, που κατοικείται από θεούς και ανθρώπους. Ο ίδιος αντλεί από τους γηγενείς πολιτισμούς του Ειρηνικού για να δημιουργήσει ένα σύγχρονο μείγμα θεάτρου και χορού και να μιλήσει πρωτίστως πολιτικά.Τα έργα του χαρακτηρίζονται ως "υπνωτικά, έντονα σκηνογραφικά, που χαρακτηρίζονται από τη δύναμη των εικόνων, με μια ισχυρή σχέση μεταξύ του σκότους, του φωτός και της κίνησης". Μέσα από μια ενστικτώδη, πρωτόγονη ενέργεια, τα όντα του δύσκολα χαρακτηρίζονται με τις παραμέτρους του χορού της Δύσης. Η πρωτοτυπία της γλώσσας του, η οποία παραπέμπει στην προγονική αξία του χορού, μπορούν να συνδεθούν στα μάτια κάθε θεατή με τα κλισέ του φολκλόρ, την μόδα και την ποπ κουλτούρα σε μια μοναδική μίξη.
Τον απασχολούν διαρκώς ως δημιουργό, τα προβλήματα της ανθρωπότητας. Στο The Crimson House θέτει ερωτήματα για την όλο και περισσότερο επιτηρούμενη ζωή μας, που έχει φτάσει να γίνει σαν μια περίοπτη φυλακή, σαν το Panopticon του Φουκώ: μια κοινωνία που δεν της έχει μείνει ίχνος ιδιωτικής ζωής, καθώς όλα ελέγχονται και παρακολουθούνται, όπου όμως η ίδια ξεχνά να στρέψει το βλέμμα στον εαυτό της και στη συνείδησή της. Ο Πονιφάζιο συνδέει αυτό το φαινόμενο με την πανταχού παρουσία του θείου στις παραδόσεις των θρησκειών και θίγει την ύβρη των ανθρώπων, που νομίζουν ότι μέσω της παρακολούθησης μπορούν να κατακτήσουν την απόλυτη γνώση.
Το The Crimson House, που θα δούμε στη Στέγη στις 7,8 και 9 Νοεμβρίου πρόκειται για ένα τελετουργικό. Μια πρόκληση να δώσει κανείς μια μάχη με το χρόνο του προκειμένου να μπει στο χρόνο του άλλου και να αφήσει στον εαυτό του περιθώρια να αναστοχαστεί. Ο Πονιφάζιο αναφέρεται στα ιερά πλάσματα που κατάγονταν από το αρχέγονο ζεύγος του Ουρανού (Rangi) και της Γης (Papa), που χωρίστηκαν βίαια από τα φυλακισμένα στην αγκαλιά τους παιδιά τους. Βλέπει σε αυτά τα παιδιά το σημερινό ανθρώπινο γένος, που έχει ξεφύγει από την αγκαλιά των θεών του και νομίζει ότι μπορεί να πάρει τη θέση τους – θεωρώντας, για παράδειγμα, ότι μπορεί να γίνει παντογνώστης και να έχει τον έλεγχο των πάντων μέσω της παρακολούθησής τους. Σχολιάζει την απομάκρυνσή μας από το αρχικό σημείο της δημιουργίας του κόσμου και κρίνει τη βία και την εξουσία που ασκείται, την αλαζονεία της παρακολούθησης του άλλου. Ερμηνεύει για άλλη μια φορά τους στόχους του που είναι η «αποκάλυψη της αλήθειας», η «μαρτυρία», το «ισχυρό όραμα», αλλά και « η επανάσταση, ως μια προσπάθεια για μεταμόρφωση».
Ο ίδιος έχει σπουδάσει φιλοσοφία και πολιτικές επιστήμες. Στον πολιτισμό που εκπροσωπεί, το τραγούδι, ο χορός και οι τελετουργίες αποτελούν μέρος της καθημερινότητας. Ο ίδιος και οι συνεργάτες του είναι αυτοδίδακτοι. Η πολιτική διάσταση του έργου του είναι εμφανέστατη στις πρόσφατες παραστάσεις του: το Birds with Skymirrors, που είδαμε στη Στέγη το 2012, ήταν μια αντίδραση στον κίνδυνο εξαφάνισης των νησιών του Ειρηνικού, της πατρίδας του εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής.
Το Tempest: Without A Body αναφέρεται στη συλλογική παράλυση της κοινωνίας απέναντι στη διαρκώς αυξανόμενη κατάχρηση της εξουσίας μετά τα γεγονότα της 11ης Σεπτεμβρίου. Το Le Savali: Berlin φέρνει αντιμέτωπη την αυτοκρατορική πόλη του Βερολίνου με τις ίδιες της τις κοινότητες, και κυρίως με της οικογένειες μιας νεότερης γενιάς μεταναστών σε αναζήτηση πατρίδας και υπό τη μόνιμη απειλή της απέλασης. Το τέλος, στο Stones In Her Mouth, δέκα γυναίκες Μαορί, μέσα από παραδοσιακά τραγούδια, χορικά και χορούς, μας μεταδίδουν τη δύναμη της ζωής, το θυμό τους απέναντι στην εξουσία και την καταστολή, αλλά και την απροθυμία τους να ακολουθήσουν το δυτικότροπο φεμινισμό.
Το καλοκαίρι που μας πέρασε παρουσίασε στο φεστιβάλ του Εδιμβούργου το τελευταίο του έργο I am. Οι κριτικές του βρετανικού τύπου το χαρακτήρισαν ένα έργο-κόλαση. Το περιεχόμενο του έργου είχε αναφορές στις βιβλικές αφηγήσεις της θείας αποκάλυψης, συνώνυμες των στιγμών μεγάλης αμφιβολίας της ανθρωπότητας. Στρέφοντας το βλέμμα του στις μεγαλουπόλεις του σύγχρονου κόσμου, ο Πονιφάζιο διερευνά την εύθραυστη ισορροπία ανάμεσα στη δημιουργία και την καταστροφή που ορίζει διαχρονικά τον ανθρώπινο πολιτισμό.
Lemi Ponifasio / MAU
The Crimson House (Το κόκκινο σπίτι)
7-9 Νοεμβρίου 2014
20:30
Κεντρική Σκηνή
Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών
www.sgt.gr
σχόλια