Την πιο σημαντική συμβολή του ερασιτέχνη φωτογράφου και διπλωμάτη W. J. Stillman (Γουίλιαμ Τζέιμς Στίλμαν) στην ιστορία της φωτογραφίας αποτελούν οι φωτογραφίες του από τις αθηναϊκές αρχαιότητες. Τραβήχτηκαν το 1869, όταν εγκατέλειψε την Κρήτη και εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Το 1870 δημοσιεύτηκαν υπό τη μορφή λευκώματος με τον τίτλο The Acropolis of Athens Illustrated Picturesquely and Architecturally in Photography. To λεύκωμα, το οποίο εκδόθηκε στο Λονδίνο, ήταν αφιερωμένο στη δεύτερη γυναίκα του, την Ελληνίδα Μαρία Σπάρταλη. Τα έσοδα από την πώληση του άλμπουμ διατέθηκαν για τα θύματα της Κρητικής Επανάστασης.
Το λεύκωμα περιλαμβάνει 26 ανθρακοτυπίες μεγάλου σχήματος που εικονίζουν τα μνημεία της Ακρόπολης. Στις εικόνες αυτές ο Ιερός Βράχος παρουσιάζεται επιβλητικός σε μια πόλη αρμονικά χτισμένη. Τα μνημεία του έχουν φωτογραφηθεί με απόλυτη ακρίβεια και λεπτομέρεια αναδεικνύοντας το μεγαλείο τους και τη μοναδική αρχιτεκτονική τους δομή. Σκοπός τους Stillman ήταν να πλησιάσει τη φωτογραφική εικόνα των θεμάτων του όσο πιο κοντά μπορούσε στην πραγματική τους όψη. Αυτό το πετυχαίνει φωτογραφίζοντας σε απόσταση και ψηλά από το θέμα του, έτσι ώστε να μην παρουσιάζεται παραμόρφωση στη παραλληλότητα των κιόνων των κτισμάτων της Κλασικής Εποχής.
Για την αποφυγή της παραμορφωτικής προοπτικής χρησιμοποίησε μια ειδική μηχανή κατασκευασμένη από τον ίδιο, η οποία είχε τη δυνατότητα να κινεί την πλάτη με τέτοιο τρόπο ώστε να δημιουργείται μια κατάσταση παραλληλότητας μεταξύ του θέματος και του ειδώλου της γυάλινης πλάκας. Στις άψογες τεχνικά λήψεις έρχεται να προστεθεί και μια ατμοσφαιρική, μυστηριώδης αίσθηση. Σε αυτή συμβάλλουν και τα έντονα σύννεφα που αγκαλιάζουν τις αρχαιότητες. Ο Stillman κατάφερε να φτάσει σε αυτό το αποτέλεσμα χάρη στη γνώση του γύρω από τα τεχνικά θέματα της φωτογραφίας. Εκθέτοντας τον ουρανό μερικά δευτερόλεπτα λιγότερο απέφυγε το «κάψιμό» του, που συνήθως συναντάται στις φωτογραφίες των ελληνικών αρχαιοτήτων του 19ου αιώνα. Παράλληλα φωτογράφιζε το ίδιο σημείο σε διάφορες χρονικές στιγμές της ημέρας, επιλέγοντας τελικά τη φωτογραφία στην οποία η σκιά που δημιουργούνταν αναδείκνυε καλύτερα την πλαστικότητα των γλυπτών.
Ο Stillman ήταν ένας από τους λίγους φωτογράφους που τόλμησε να προσεγγίσει την Ακρόπολη με μια μοναδική ματιά, να νιώσει το χώρο της και να ταυτιστεί με αυτόν. Δεν δίστασε ν' ανέβει στην οροφή του Παρθενώνα για να καταγράψει τη μοναδικότητα της μετόπης του. Δεν αρκέστηκε σε ένα απλό φωτογραφικό ταξίδι, αλλά διείσδυσε και φωτογράφισε μέχρι και το εσωτερικό των ναών. Το 1882 φωτογράφισε ξανά τον Ιερό Βράχο και έστησε τη μηχανή του στα ίδια ακριβώς σημεία που την είχε στήσει πριν από δεκατρία χρόνια.
σχόλια