Στα δίχτυα της αράχνης

Στα δίχτυα της αράχνης Facebook Twitter
Επεξεργασία: Ατελιέ/ LIFO
0

1.

Διαλεκτική. Τα πάντα διευθετούνται με τη διαλεκτική, έγραφε ένας Γάλλος παίκτης/ρέκτης τη δεκαετία του 1960. Λησμονημένη τέχνη η διαλεκτική, ευτυχώς όχι απ' όλους. Πολύτιμη τέχνη, τέχνη ακριβείας και τέχνη ακριβή. Όπως και η μεγάλη μουσική. Όπως η μεγάλη ποίηση. Όπως η μεγάλη πεζογραφία. Ίσως να μην υπάρχει άλλος τρόπος να ελιχθείς στα αδυσώπητα γεγονότα, στην άτεγκτη πραγματικότητα που έχει βαλθεί να εξοντώσει το μυαλό, το κορμί και την ψυχή σου, από την προσφυγή στη διαλεκτική, στη μεγάλη μουσική, στη μεγάλη ποίηση, στη μεγάλη πεζογραφία. Ιδίως αν είσαι και σάρκινος, χθόνιος, χωμάτινος και πλασμένος από των ονείρων το υλικό, αέρας μπεχλιβάνης, αιθέριος. Ο Ντμίτρι Σοστακόβιτς (1906-1975) τέτοια ιστορία ήταν. Και μπόρεσε να ζήσει και να δημιουργήσει κάτω από τις πιο αντίξοες συνθήκες, και μονίμως υπό την απειλή της εξόντωσης. Μιας εξόντωσης που, όπως και το ον κατά τον Αριστοτέλη, λέγεται πολλαχώς. Μιας εξόντωσης όχι μονάχα του σώματος, της υλικής κάπας πνεύματος και ψυχής, αλλά και κάθε μικρομορίου ύπαρξης, κάθε έκφρασής του, κάθε ιχνοστοιχείου του παρόντος, αλλά και του παρελθόντος και του μέλλοντος της οντότητάς του. Ο Σοστακόβιτς είναι, όπως και ο Μπέρτολτ Μπρεχτ ή ο Γκέοργκ Λούκατς, ένας μέγας επιζών διαλεκτικός. Και ο Julian Barnes (Λέστερ, 1946) αποφάσισε να γίνει ο χρονικογράφος της απόφασης του Σοστακόβιτς να είναι ένας μέγας επιζών.


2.

Τέχνη. Διάβασα, με προσήλωση και ένταση, το μυθιστόρημα του Julian Barnes Ο αχός της εποχής. Το έχει μεταφράσει ανεπίληπτα ο έμπειρος Θωμάς Σκάσσης. Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο. Ο Barnes, ιδιοφυώς, μιλάει για την πολιτεία, τον βίο και το έργο του μεγάλου Ρώσου συνθέτη ακριβώς για να μιλήσει για όσα σήμερα μας ταλανίζουν αλλά και μας κάνουν να ελπίζουμε. Έχει συνάξει και επεξεργαστεί ένα πλούσιο υλικό, ο συγγραφέας από το Ηνωμένο Βασίλειο, για την αλήστου μνήμης Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών –τέσσερις λέξεις, τέσσερα ψέματα, διατεινόταν ο Κορνήλιος Καστοριάδης– και για τον Σοστακόβιτς, και εν συνεχεία με ένα δημιουργικό μοντάζ σπαραγμάτων από το υλικό αυτό συνέθεσε το μυθιστόρημά του, μπολιάζοντάς το με μηρυκασμούς και αναμηρυκασμούς, όχι με τον ιλιγγιώδη τρόπο του Thomas Bernhard αλλά με τη μεταλλική στιλπνότητα του Don DeLillo στο Point Omega και στους Χρόνους του σώματος. Ο Barnes χωρίζει το μυθιστόρημα, διαλεκτικά, σε τρία μέρη, τρεις τόπους, τρεις χρόνους: 1) Στο Πλατύσκαλο, όπου τα πάντα περιστρέφονται γύρω από το έτος 1936 και το πρώτο άγριο πνιγηρό αγκάλιασμα του Σοστακόβιτς από τη σταλινική τρομοκρατία, που ήταν τότε στο πιο φρικαλέο της απόγειο. 2) Στο Αεροπλάνο, όπου τα πάντα περιστρέφονται γύρω από το έτος 1949 και την επιβεβλημένη από τον Στάλιν παρουσία του Σοστακόβιτς στις Ηνωμένες Πολιτείες, και, τέλος, 3) στο Αυτοκίνητο, όπου τα πάντα περιστρέφονται γύρω από το έτος 1972 και την τάχατες αποκατάσταση και δόξα του Σοστακόβιτς στην εποχή μετά την προσωπολατρία. Κάθε μέρος αρχίζει με τη φράση «ΕΝΑ ΠΡΑΓΜΑ ΗΞΕΡΕ ΜΟΝΟ: Τούτη ήταν η χειρότερη εποχή». Και τα τρία μέρη ένα κεντρικό θέμα έχουν: την τρομερή προσπάθεια του καλλιτέχνη να τα βγάλει πέρα με τους ιστούς της αράχνης που υφαίνει η πανούργα εξουσία για να τον απειλήσει, να τον παγιδεύσει, να τον προσεταιριστεί».


3.

Αχός. Ευφυώς μεταφρασμένος και ο τίτλος The noise of time στα ελληνικά: Ο αχός της εποχής, με τα δύο χι και με την επιστράτευση της παλαιάς ωραίας σημαίνουσας λέξης «αχός». Ο Barnes αναφέρει τη φράση σε τέσσερις περιπτώσεις, στις σελίδες 113, 120, 160 και 227. Και στις τέσσερις δείχνει ότι η ελπίδα της τέχνης νικάει τη λεπίδα της εξουσίας: 1) «Με την ειρωνεία μπορούσες να διατηρήσεις ό,τι είχε αξία για σένα –αυτή την ελπίδα έτρεφε κάποιες φορές–, ακόμα κι όταν ο αχός της εποχής γινόταν τόσο δυνατός, ώστε να σπάνε τα τζάμια των παραθύρων. Τι είχε, λοιπόν, αξία γι' αυτόν; Η μουσική, η οικογένειά του, η αγάπη». 2) «Η τέχνη είναι ο ψίθυρος της ιστορίας που ακούγεται πάνω από τον αχό της εποχής». 3) «Τι θα μπορούσε να αντιπαρατεθεί στον αχό της εποχής; Μόνο αυτή η μουσική που βρίσκεται μέσα μας». 4. «Μια τριπλή συνήχηση που έκαναν τρία όχι ιδιαίτερα καθαρά ποτήρια βότκας και το περιεχόμενό τους ήταν ένας ήχος που ξεχώρισε μέσα στον αχό της εποχής και θα παρέμενε ζωντανός περισσότερο απ' όλους και απ' όλα».

Το άρθρο από την έντυπη έκδοση της LIFO

Βιβλίο
0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Διαβάζοντας για την Αμερική του Τραμπ

Βιβλίο / Διαβάζοντας για την Αμερική του Τραμπ

Μόλις μία εβδομάδα μετά τις αμερικανικές εκλογές, βιβλία δυστοπικού περιεχομένου και πολιτικής θεωρίας εκτοξεύτηκαν στις πρώτες θέσεις των παγκόσμιων πωλήσεων, αποδεικνύοντας ότι η ανάγνωση παραμένει το ένα και μοναδικό όπλο.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Η βίβλος του cult ελληνικού σινεμά

Οθόνες / Η βίβλος του cult ελληνικού σινεμά μόλις κυκλοφόρησε

Τα κείμενα του Φώντα Τρούσα για τις «βαθιά υποτιμημένες ταινίες που απελευθέρωσαν τη ματιά του θεατή από την οικογενειακή τηλεοπτική εικόνα, απενοχοποιώντας περαιτέρω το γυμνό» και για τον underground και τον πειραματικό ελληνικό κινηματογράφο κυκλοφορούν σε ένα μοναδικό, κυριολεκτικά, βιβλίο, από τα LiFO Books.
M. HULOT
Κανείς δεν ήξερε ότι ήταν μαύρη: Η εξωπραγματική ιστορία της επιμελήτριας του JP Morgan

Βιβλίο / Κανείς δεν ήξερε ότι ήταν μαύρη: Η εξωπραγματική ιστορία της επιμελήτριας του JP Morgan

Υπεύθυνη για τα πιο πολύτιμα αποκτήματα της ιδιωτικής συλλογής του διάσημου τραπεζίτη, η απέριττα κομψή βιβλιοθηκάριος Μπελ ντα Κόστα Γκριν ήταν μαύρη αλλά εμφανιζόταν ως λευκή στον αφρό της υψηλής κοινωνίας μέχρι και τον θάνατό της το 1950.
THE LIFO TEAM
Leslie Absher: «Κόρη κατασκόπου, queer κορίτσι» 

Βιβλίο / Κόρη κατασκόπου, queer κορίτσι, συγγραφέας

Η Αμερικανίδα δημοσιογράφος Leslie Absher μάς ξεναγεί στο «Σπίτι με τα μυστικά», εκθέτοντας ταυτόχρονα την προσωπική της πορεία προς την απελευθέρωση, την «ελληνική» της εμπειρία και τις εντυπώσεις της από τις προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ. 
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
«Πολυτεχνείο - Ένα παραμύθι που δεν λέει παραμύθια»

Βιβλίο / Το Πολυτεχνείο έγινε κόμικ: Μια νέα έκδοση για μια μονίμως επίκαιρη εξέγερση

Παραμονές της φετινής επετείου της εξέγερσης του Πολυτεχνείου, οι εκδόσεις Red ‘n’ Noir κυκλοφόρησαν ένα έξοχο κόμικ αφιερωμένο σε αυτή, που το υπογράφουν ο συγγραφέας Γιώργος Κτενάς και ο σκιτσογράφος John Antono.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί δεν θα ξεχάσουμε ποτέ τον Μάλκολμ Λόουρι και το «Κάτω από το ηφαίστειο»

Βιβλίο / Το μεγαλόπνοο «Κάτω από το ηφαίστειο» του Μάλκολμ Λόουρι, μια προφητεία για την αποσύνθεση του κόσμου

Οι αναλογίες μεταξύ του μυθιστορηματικού βίου του Βρετανού συγγραφέα και του κορυφαίου έργου του είναι παραπάνω από δραματικές, όπως και αυτές μεταξύ της υπαρξιακής πτώσης του και του σημερινού, αδιέξοδου κόσμου.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Ψέμα μέχρι αποδείξεως του εναντίου

Βιβλίο / Ψέμα μέχρι αποδείξεως του εναντίου

Στο νέο του βιβλίο, «Ψέματα που μας έμαθαν για αλήθειες», το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα, ο Νικόλας Σμυρνάκης καταρρίπτει 23 μύθους που μας καταπιέζουν, βοηθώντας μας να ζήσουμε ουσιαστικότερα.
ΜΑΡΙΑ ΔΡΟΥΚΟΠΟΥΛΟΥ
Βασίλης Σωτηρόπουλος: «Έχουν γίνει μεγάλα βήματα στη νομοθεσία για τα ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιώματα, υπάρχουν όμως ακόμα σημαντικά κενά»

Βιβλίο / Βασίλης Σωτηρόπουλος: «Έχουν γίνει μεγάλα βήματα στη νομοθεσία για τα ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιώματα, υπάρχουν όμως ακόμα σημαντικά κενά»

Μια διαφωτιστική συζήτηση με τον γνωστό δικηγόρο παρ’ Αρείω Πάγω και συγγραφέα με αφορμή την έκδοση του βιβλίου του ΛΟΑΤΚΙ + Δικαιώματα & Ελευθερίες (εκδ. Σάκκουλα), ένα μνημειώδες όσο και πολύτιμο βοήθημα για κάθε ενδιαφερόμενο άτομο.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Βασιλική Πέτσα: «Αυτό που μας πάει μπροστά δεν είναι η πρόοδος αλλά η αγάπη»

Βιβλίο / Η Βασιλική Πέτσα έγραψε ένα μεστό μυθιστόρημα με αφορμή μια ποδοσφαιρική τραγωδία

Η ακαδημαϊκός άφησε για λίγο το βλέμμα του κριτή και υιοθέτησε αυτό του συγγραφέα, καταλήγοντας να γράψει μια ιστορία για το συλλογικό τραύμα που έρχεται να προστεθεί στις ατομικές τραγωδίες και για τη σημασία της φιλικής αγάπης.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Μιχάλης Γκανάς: Ο ποιητής της συλλογικής μας μνήμης

Απώλειες / Μιχάλης Γκανάς (1944-2024): Ο ποιητής της συλλογικής μας μνήμης

«Ό,τι με βασανίζει κατά βάθος είναι η οριστική απώλεια ανθρώπων, τόπων και τρόπων και το ανέφικτο της επιστροφής». Ο σημαντικός Έλληνας ποιητής έφυγε σήμερα από τη ζωή σε ηλικία 80 ετών.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Queer»: Το μυθιστόρημα της στέρησης που πόνεσε τον Μπάροουζ

Βιβλίο / «Queer»: Το μυθιστόρημα της στέρησης που πόνεσε τον Μπάροουζ

Μια αναδρομή στην έξοχη, προκλητική όσο και «προφητική» νουβέλα του Ουίλιαμ Μπάροουζ στην οποία βασίστηκε η πολυαναμενόμενη ταινία του Λούκα Γκουαντανίνο που βγαίνει σύντομα στις κινηματογραφικές αίθουσες.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ