Επέλεξα για πολλούς λόγους η λίστα μου να περιλαμβάνει μόνο βιβλία Ελλήνων συγγραφέων, στην προσπάθεια να περιορίσω κάπως τον αριθμό των πιθανών επιλογών.
1.
Μαλβίνα Κάραλη: Έρωτας και άλλες πολεμικές τέχνες (1996, εκδ. Κάκτος)
Από εκεί ξεκίνησαν όλα. Τα κείμενα της Μαλβίνας, που περιλαμβάνονται σ' αυτό το βιβλίο και πρωτοδημοσιεύθηκαν στο περιοδικό «Γυναίκα», έπεσαν στα χέρια μου την εποχή που τα χρειαζόμουν όσο τίποτε άλλο, κι ας μην το ήξερα τότε. Ένας κόσμος γλαφυρός και συναρπαστικός εμφανίστηκε μπροστά μου, με τον τρόπο που μόνο η Μαλβίνα μπορούσε να τον παρουσιάσει. Δημοσιογραφικά κείμενα υψηλής αισθητικής, με λόγο προσωπικό και παθιασμένο. Μέσα στα κείμενα αυτά βρίσκονται συγκεντρωμένες όλες οι αγάπες της (και μετέπειτα πολλές από τις δικές μου): ο Κούντερα, ο Μπρυκνέρ, ο Παπαγιώργης, ο Τσέχοφ, ο Στρίντμπεργκ, ο Γκομπρόβιτς, ο Χειμωνάς και ο Τουρνιέ. Η Μαλβίνα αποτέλεσε αστείρευτη πηγή πληροφοριών και με έβαλε σε έναν δρόμο στον οποίο θα περπατάω για χρόνια, επιστρέφοντας ξανά και ξανά σε αυτό το βιβλίο.
2.
Κωστής Παπαγιώργης: Η κόκκινη αλεπού. Οι ξυλοδαρμοί (1992, εκδ. Καστανιώτη)
Αν ήταν να επιλέξω έναν και μοναδικό αγαπημένο μου συγγραφέα, αυτός θα ήταν ο Κωστής Παπαγιώργης. Με λοξή ματιά και έκκεντρη προσέγγιση, ο Παπαγιώργης αντλούσε τις λέξεις του από μια βαθιά και αστείρευτη πληγή. Στην «Κόκκινη Αλεπού» «κεντάει» επάνω στα ζητήματα των ανθρωπίνων σχέσεων και εν τέλει της μισανθρωπίας, καθώς και γύρω από το θέμα του άγραφου κώδικα των ξυλοδαρμών. Χρησιμοποιώντας τα διαβάσματά του των κλασικών και μπολιάζοντάς τα με προσωπικές εμπειρίες, γράφει ίσως ορισμένα από τα πιο απολαυστικά βιβλία της σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας. Κάθε φορά που τον διαβάζω, ένα χαμόγελο είναι καρφωμένο στο πρόσωπό μου.
3.
Μένης Κουμανταρέας: Βιοτεχνία Υαλικών (1975, εκδ. Κέδρος)
Κάθε φορά που περνάω από τη διασταύρωση της Πειραιώς με την Ιερά Οδό, μου έρχεται στον νου η Μπέμπα από τη «Βιοτεχνία» του Κουμανταρέα. Βιβλίο ποτισμένο από τη νοσταλγία για μια εποχή που πέρασε ανεπιστρεπτί. Βιβλίο για τη φιλοδοξία του ανθρώπου να συγχρονιστεί με την εποχή του και τη σιωπηρή αποδοχή της αποτυχίας του.
4.
Δημήτρης Χατζής: «Το διπλό βιβλίο» (1976, εκδ. Το Ροδακιό)
Αυτό που πρόσεξα από την πρώτη στιγμή στα κείμενα του Δημήτρη Χατζή ήταν τα λαμπρά του ελληνικά. Ιστορίες για τους Έλληνες μετανάστες, για τη μοναξιά, τον έρωτα, τη διάψευση των ιδεών και την επιστροφή στην πατρίδα, δοσμένες μέσα από ήρωες που δύσκολα θα ξεχάσω. Από το «Διπλό Βιβλίο» θα θυμάμαι για πάντα τον ήρωα, ο οποίος, λίγο πριν πάει στη Γερμανία, έπιασε δουλειά σε ένα ξυλάδικο στον Βόλο.
5.
Γιώργος Ιωάννου: Επιτάφιος Θρήνος (1980, εκδ. Κέδρος)
«Μεγάλη πόλη, δυστυχίες απέραντες» και ο Γιώργος Ιωάννου, με τρόπο ήσυχο και αινιγματικό, αφηγείται ιστορίες από την κάθοδό του στην Αθήνα, στα πέριξ της Ομόνοιας, στα φτηνά ξενοδοχεία. Ερωτικά σκιρτήματα, βλέμματα κατεβασμένα, σώματα σε ετοιμότητα. «Και τα σκληρότερα χέρια, όταν φλογίζονται ερωτικά, ωθούν με απαλοσύνη».
6.
Θανάσης Βαλτινός: Συναξάρι Ανδρέα Κορδοπάτη (1972, εκδ. Εστία)
Όνειρα, ελπίδα, υπομονή και ματαίωση. Αυτή είναι πάνω-κάτω η ιστορία του Ανδρέα Κορδοπάτη που ήθελε να ταξιδέψει από το χωριό του στον Πειραιά και από εκεί με πλοίο για την Αμερική. Η Ελλάδα που αλλάζει, οι άνθρωποι που θέλουν να φύγουν, τα όνειρα που μένουν όνειρα. Ο Βαλτινός σκιαγραφεί έναν αφελή χαρακτήρα, εκπρόσωπο μιας Ελλάδας που στην ουσία της δεν έχει αλλάξει ιδιαιτέρως από τότε.
7.
Καίη Τσιτσέλη: Το χαμένο πάτωμα (1984, εκδ. Κέδρος)
Η Καίη Τσιτσέλη έχει γράψει υπέροχα διηγήματα και νουβέλες. Το «Χαμένο Πάτωμα», συλλογή διηγημάτων γραμμένη εξαρχής στα αγγλικά και μεταφρασμένη από τον Νίκο Φωκά, είναι ίσως η πιο ώριμή της στιγμή. Στο πρώτο διήγημα, με τίτλο «Μετάφραση», διαβάζουμε την εκπληκτική ιστορία των αδελφών «που ζούσαν μαζί στο χωριό τους σ' ένα μικρό νησί. Ήταν και οι δύο ανύπαντρες· πολύ πιθανό και άσχημες και οπωσδήποτε φτωχές». Η Παρασκευή και η Ιακωβίνα δεν είχαν φύγει ποτέ από το νησί τους, και τώρα αναγκάστηκαν να ταξιδέψουν στο διπλανό νησί για να παραστούν μάρτυρες σε μια δίκη. Επιβιβάζονται, σε μια καμπίνα, ο καιρός είναι κακός, το πλοίο δοκιμάζει να βγει από το λιμάνι, αλλά έπειτα από τρεις ώρες ο καπετάνιος αποφασίζει να επιστρέψουν. Και σκαρώνει μια φάρσα, λέγοντάς τες ότι έφτασαν και το νησί είναι ολόιδιο με το νησί τους. Αφελείς και ευκολόπιστες, θα γίνουν αντικείμενο χλευασμού και έκτοτε δεν θα ξαναβγούν ποτέ από το σπίτι τους.
8.
Δημήτρης Νόλλας: Ονειρεύομαι τους φίλους μου (1990, εκδ. Καστανιώτη)
Θυμάμαι με κάθε λεπτομέρεια την πρώτη φορά που διάβασα τα συγκεκριμένα διηγήματα του Δημήτρη Νόλλα. Συναρπαστικές ιστορίες με ήρωες που αντιμάχονται όσα τους λείπουν, μονίμως ανικανοποίητοι με όσα έχουν. «Ο δρόμος κατηφόριζε με συνεχείς στροφές. Σε μία απ' αυτές ο οδηγός ένιωσε σαν να γύρισε τη σελίδα να διαβάσει τη συνέχεια και η σελίδα ήταν λευκή».
9.
Μαργαρίτα Καραπάνου: Rien ne va plus (1991, εκδ. Ερμής)
Ένα παιχνίδι για μεγάλα παιδιά είναι τα βιβλία της Μαργαρίτας Καραπάνου. Έξυπνα, κοφτερά, ριψοκίνδυνα. Περιπλανώνται στον λαβύρινθο του νου χωρίς μίτο. Το «Rien ne va plus» μιλάει και ξαναμιλάει για την αγάπη, τους ερωτικούς πειραματισμούς, την αντισυμβατική συνθήκη όπου γεννιέται και πεθαίνει ο έρωτας. Είναι απάτη να χαρίζεις το ίδιο βιβλίο σε διαφορετικούς σου έρωτες κι αυτό εδώ έχει ήδη χρησιμοποιηθεί γι' αυτόν το σκοπό.
10.
Σώτη Τριανταφύλλου: Σάββατο βράδυ στην άκρη της πόλης (1996, εκδ. Πόλις)
Βιβλίο στο οποίο επανέρχομαι συχνά, διαβάζοντας λίγες, τυχαίες σελίδες κατά διαστήματα. Συμπυκνωμένο αίσθημα για την ηρωίδα που θέλει να μοιάζει ατρόμητη και αλώβητη από την αγάπη. Ανεξάρτητη και ταυτοχρόνως περιστοιχισμένη από φίλους. Για τη Νέα Υόρκη που ξενυχτάει, πίνει κουμπιά και ακούει ξέφρενα μουσική. Για την οικογένεια που βρίσκεται στην Αθήνα. Για τα συναισθηματικά βαρίδια που πρέπει να αφήσουμε πίσω. Για μια εποχή που τελείωσε. Γι' ανθρώπους που έφυγαν. Για τότε που ήμασταν «εκστατικά ευτυχισμένοι».
σχόλια