ΟΠΩΣ ΗΤΑΝ ίσως αναμενόμενο, η έντονη τάση αναθεώρησης και αποκαθήλωσης μνημείων μίσους και αδικίας πάσης φύσεως που σαρώνει τον τελευταίο καιρό τις Ηνωμένες Πολιτείες (και όχι μόνο), κάποια στιγμή θα έπαιρνε σβάρνα και ένα από τα τοτέμ της τηλεοπτικής παραγωγής αλλά και της κουλτούρας της μυθοπλασίας εν γένει: τις σειρές με ήρωες αστυνομικούς, κατά συντριπτική πλειοψηφία λευκούς.
Έχει επανέλθει δριμύτατη η συζήτησε σχετικά με αυτό που αποκαλείται στην Αμερική 'copaganda' («μπατσική προπαγάνδα») μέσω της μυθοπλασίας, ενώ δεν έχουν λείψει και οι (έγκυρες) φωνές που ζητάνε να σταματήσουν οριστικά οι αστυνομικές σειρές, όσο δημοφιλείς κι αν παραμένουν, από τη στιγμή που σε ελάχιστες από αυτές υπάρχουν ενδείξεις ότι αμφισβητείται το κλασικό υπόδειγμα του ήρωα αστυνομικού που, παρά τα όποια θέματά του, στο τέλος κάνει πάντα το σωστό.
Αυτό ισχύει ακόμα και σε περιπτώσεις εξαιρετικών και υπερβατικών περιπτώσεων όπως το The Wire, ασχέτως αν το εύρος του οπτικού του πεδίου δεν μπορεί να συγκριθεί με την περιορισμένη και απαράλλαχτη φόρμουλα που χαρακτηρίζει ακόμα τις mainstream (και απείρως πιο δημοφιλείς από το Wire στο ευρύ κοινό) αστυνομικές σειρές.
Πριν από λίγες μέρες, η τηλεκριτικός της εφημερίδας USA Today, Kelly Lawler, έγραψε ένα σχετικό κείμενο που έχει αποτελέσει ήδη έντονο σημείο αναφοράς στην κουβέντα που έχει ανοίξει για το ρόλο, τον λόγο ύπαρξης και το μέλλον των αστυνομικών σειρών, μετά τον φόνο του Τζορτζ Φλόιντ:
«Είναι μακρά η ιστορία της διαπλοκής του Χόλιγουντ με την αστυνομία κατά τον προηγούμενο αιώνα. Ο εκθειασμός των αστυνομικών και της εξουσίας τους δεν αποτελεί απλά ένα παράπλευρο στοιχείο της αφήγησης των αστυνομικών ταινιών και τηλεοπτικό σειρών – συχνά αποτελεί αυτοσκοπό. Οι αστυνομικές σειρές δημιουργούνται για να προσδώσουν κύρος και αξία στην αστυνομία».
«Όπως εσχάτως σημειώνεται από διάφορους κριτικούς, η λογοκρισία εκ μέρους της αστυνομίας διαμόρφωσε σε σημαντικό βαθμό την λειτουργία του σινεμά και της τηλεόρασης ως μοχλών προπαγάνδας κατά τον 20ο αιώνα. Το πρώιμο Χόλιγουντ χρειαζόταν την βοήθεια της αστυνομίας για να καλύψει τα παραστρατήματα των αστέρων του και για να εξασφαλίζει εύκολα και χωρίς χρονοβόρα γραφειοκρατία άδειες γυρισμάτων σε δημόσιους χώρους. Ως αντάλλαγμα, η αστυνομία, πέρα από πηγή έμπνευσης, είχε αποκτήσει το δικαίωμα να διαμορφώνει το μήνυμα που περνούσαν οι ταινίες. Η θεσμική ανάμιξή της στην τηλεόραση συνεχίζεται μέχρι σήμερα, είτε με τη μορφή σειρών που λειτουργούν ως αστυνομική προπαγάνδα είτε με την συμμετοχή στελεχών της σε τηλεοπτικές παραγωγές, υπό την ιδιότητα του 'τεχνικού συμβούλου' ο οποίος παρέχει μια εγγύηση 'αυθεντικότητας'».
«Όταν συζητάμε περί εκπροσώπησης σε ταινίες και τηλεοπτικές σειρές, συνήθως κάνουμε λόγο για τα πρόσωπα και τις φωνές που απουσιάζουν. Είναι σημαντικό όμως να μιλήσουμε και για τα πρόσωπα και τις φωνές που κυριαρχούν σε υπερβολικό βαθμό. Πολύ συχνά οι εκπρόσωποι της αστυνομίας εμφανίζονται ως πυλώνες ηθικής ακεραιότητας που δεν σφάλλουν ποτέ. Πολύ συχνά οι εγκληματίες είναι 'έγχρωμοι', συνήθως μαύροι άντρες. Πολύ συχνά τα θύματα είναι αναλώσιμα και οι νόμοι εφαρμόζονται προαιρετικά αν κουβαλάς σήμα και όπλο».
«Δεν είμαι τόσο αφελής ώστε να πιστεύω ότι οι σειρές με ήρωες αστυνομικούς κινδυνεύουν να εξαφανιστούν, ακόμα και υπό τις συνθήκες που ζούμε τον τελευταίο καιρό. Είναι βαθιά κατοχυρωμένες στη συνείδηση των θεατών και βαθιά συνυφασμένες με την μηχανή κερδοφορίας του Χόλιγουντ. Θα πρέπει όμως να σταματήσουμε να υποκρινόμαστε ότι πρόκειται απλώς για άκακη ψυχαγωγία, ή 'για τηλεόραση'...»
Την ανάγκη για άμεση αλλαγή αντίληψης και για εμπλουτισμό της αφήγησης με μια ευρύτερη γκάμα ΄φωνών' μπροστά και πίσω από την κάμερα, εξέφρασε ακολούθως με άρθρο του στο Vanity Fair, ο Aaron Rahsaan Thomas, σεναριογράφος και δημιουργός της σειράς S.W.A.T. του CBS, ένας από τους ελάχιστους μαύρους 'showrunner' αστυνομικής σειράς που προβάλλεται από μεγάλο αμερικανικό δίκτυο (και όχι από συνδρομητική πλατφόρμα).
Ξεκινώντας το κείμενο του, αναφέρεται στις παλιές αστυνομικές σειρές που έθεσαν τις βάσεις για την δομή της 'διαδικαστικής' αστυνομικής σειράς [police procedural], η οποία σε μεγάλο βαθμό ισχύει και σήμερα, όπως η σειρά "Dragnet" στις δεκαετίες του '50 και του '60 που παρουσίαζε ιστορίες και υποθέσεις που έπρεπε όχι μόνο να δέχονται συμβουλές εγκυρότητας από την αστυνομία, αλλά και την έγκρισή της για κάθε επεισόδιο πριν αυτό βγει στον αέρα... «και μάλιστα, εν προκειμένω, όχι οποιασδήποτε αστυνομίας, αλλά της Αστυνομίας του Λος Άντζελες, περιβόητης μεταξύ άλλων και για την κατά καιρούς εκρηκτική σχέση της με την μαύρη κοινότητα. Κάποιοι αποκαλούν αυτή τη μορφή αφήγησης 'copaganda'. Όπως και να' χει, το υπόδειγμα του Dragnet επηρέασε σημαντικά την εξέλιξη του είδους της τηλεοπτικής αστυνομικής σειράς και διαμόρφωσε την φιγούρα του ηρωικού αστυνομικού».
«Σειρές όπως το (αυθεντικό) 'Χαβάη 5-0' και το 'Κότζακ' κληρονόμησαν αυτό το DNA, και στη συνέχεια, ακόμα και αστυνομικές σειρές που εξέλιξαν σημαντικά το είδος με τους καλογραμμένους διαλόγους, τους πολυδιάστατους χαρακτήρες και την ρεαλιστική αισθητική τους αντίληψη, όπως το 'Αστυνομικό τμήμα της Χιλ Στριτ' [Hill Street Blues], το 'Cagney & Lacey' [«Οι αστυνομικίνες»] και το 'Miami Vice', υιοθετούσαν σε μεγάλο βαθμό την οπτική του λευκού αστυνομικού που αναγκάζεται να εμπλακεί ή να συνεργαστεί με άτομα διαφορετικού χρώματος, μονοδιάστατα στην καλύτερη περίπτωση, ασχέτως αν επρόκειτο για εγκληματίες ή για συναδέλφους, ακόμα και στις περιπτώσεις που οι δεύτεροι εμφανίζονταν ως κολλητοί φίλοι. Ακόμα κι όταν οι μαύροι χαρακτήρες δεν ταυτίζονταν με την εγκληματικότητα, ήταν σα να απουσιάζουν ως χαρακτήρες και ως προσωπικότητες».
«Παράλληλα με την εξέλιξη των απογόνων του Dragnet σε επιτυχημένα τηλεοπτικά franchise (Law & Order, CSI, NCIS κ.ά.), σημειώθηκε και η άνοδος του εκδικητή [vigilante] αντιήρωα μπάτσου – του μπάτσου-καουμπόι που συχνά έχει τους (κατανοητούς) λόγους του όταν κάνει αμφιλεγόμενες πράξεις, ιδέα που συναντάμε και σε αστυνομικές σειρές υψηλού κύρους όπως το The Shield ή το NYPD Blue. Ακόμα και σ΄ αυτές τις σειρές, η ματιά, όσο διεισδυτική κι αν είναι, προέρχεται από την οπτική γωνία των λευκών αστυνομικών».
«Στην τηλεοπτική βιομηχανία, όταν τίθεται το ζήτημα μιας πιο ισότιμης φυλετικής εκπροσώπησης, συνήθως αφορά στο κάστινγκ μιας παραγωγής, αν όμως η φωνή πίσω από τους χαρακτήρες παραμένει αποκλειστικά σχεδόν λευκή, τότε η όποια αλλαγή παραμένει επιδερμική, κυριολεκτικά εν προκειμένω. Ο στόχος θα έπρεπε να είναι οι περισσότερες οπτικές γωνίες, τόσο μπροστά όσο και πίσω από την κάμερα...».
«Αυτή η επιθυμία αλλαγής που εκφράζω δεν προέρχεται από κάποια ηθική σταυροφορία αλλά από την πεποίθηση μου ότι οι ιστορίες θα γίνουν πιο συναρπαστικές αν αποκτήσουν μια ευρύτερη οπτική αντίληψη, περισσότερα επίπεδα και δεν φοβούνται να ερεθίσουν το ενδιαφέρον του κοινού, το οποίο γίνεται όλο και πιο απαιτητικό. Οι πραγματικές αλλαγές απαιτούν παραπάνω δουλειά, συζητήσεις, αναθεωρήσεις. Αυτή η προσπάθεια όμως δεν θα έχει ως αποτέλεσμα μόνο την δημιουργία καλύτερων αστυνομικών σειρών, αλλά, λόγω και της ισχύος του τηλεοπτικού μέσου, ίσως συμβάλλει επίσης στην βελτίωση των σχέσεων ανάμεσα στην αστυνομία και την κοινότητα, στον πραγματικό κόσμο».
σχόλια