«Από τις καταβολές του το χιπ-χοπ και το ραπ είναι περισσότερο ανδρική υπόθεση. Πάντα ήταν πολύ λίγες οι γυναίκες στο ραπ, και ακόμη λιγότερες στην Ελλάδα. Δεν μου αρέσει να το λέω, αλλά αυτή είναι η αλήθεια, οπότε για να ασχοληθεί μια γυναίκα, ενδεχομένως ήθελε περισσότερα κότσια» λέει η EXPE.
Το EXPE βγαίνει από το «expensive», την αγγλική μετάφραση του ονόματός της, που είναι Ακριβή. Η 27χρονη από τη Θεσσαλονίκη ανήκει σε μια νέα γενιά γυναικών ράπερ που έχει ξεπροβάλει τους τελευταίους μήνες στην εγχώρια σκηνή. Είναι μια ελπιδοφόρα εξέλιξη, επειδή εδώ και χρόνια η γυναικεία ραπ σκηνή στην Ελλάδα ήταν στάσιμη, αν τη συγκρίνεις π.χ. με αυτή της Αλβανίας ή της Ρουμανίας.
Με την Ακριβή συζητάμε για τη συγκεκριμένη κατάσταση ένα απόγευμα μέσω Skype. Μόλις έχει τελειώσει ένα διαδικτυακό μάθημα μουσικής που κάνει σε παιδιά προσχολικής ηλικίας. «Χτυπιέμαι μόνη μου μπροστά σε μια οθόνη» λέει αστειευόμενη. «Είναι δύσκολο να διδάσκεις καλλιτεχνικά με αυτόν τον τρόπο».
Ωστόσο, η επιδημία έχει βοηθήσει πολύ την καριέρα της, γιατί, κατά τη διάρκεια της πρώτης καραντίνας, αποφάσισε να ασχοληθεί πιο σοβαρά με το χιπ-χοπ. «Και να το πάω τρένο» όπως λέει χαρακτηριστικά. Πράγματι, από τότε δεν έχει χάσει λεπτό. Έχει ήδη δύο ανεξάρτητες κυκλοφορίες, ένα mixtape με επτά κομμάτια, το «Laguna», που βγήκε τέλη Δεκέμβρη, και ένα EP με τέσσερα κομμάτια που βγήκε πριν από δύο εβδομάδες.
Τα beef ήταν ένα στοιχείο που υπήρχε πάντοτε στο rap game, αλλά η αλήθεια είναι ότι είναι ακραίο αυτό που συμβαίνει τώρα στα social media και εκθέτει πολλούς ανθρώπους ταυτόχρονα. Βλέπεις ένα τεράστιο προσωπικό μένος που ξεφεύγει από τα όρια της μουσικής. Παλιά, αν είχες ένα τόσο μεγάλο πρόβλημα με κάποιον, έγραφες ένα diss κομμάτι και μετρούσαμε ποιος είναι ο καλύτερος punchliner, χωρίς να μας ενδιαφέρουν τα γεγονότα κατά το τετ α τετ των εμπλεκομένων.
Με το χιπ-χοπ ασχολείται από 16 χρονών. Αυτό που την κάνει να ξεχωρίζει είναι η ιδιαίτερη φωνή της, που εναλλάσσεται με άνεση μεταξύ τραγουδιού και raping. Το ότι ξέρει να τραγουδάει είναι ένα προσόν που δεν συναντάς συχνά σε ράπερ, άνδρες και γυναίκες.
«Αρκετοί με ρωτάνε γιατί ραπάρω, αφού έχω τόσο ωραία φωνή, αλλά θυμάμαι να λέω στους γονείς μου ότι δεν θα δώσω Πανελλήνιες, για να γίνω ράπερ. Έτυχε να είμαι και σε μια οικογένεια με αρκετά ανοιχτόμυαλούς γονείς, οπότε δεν μου έφεραν αντίρρηση, απλώς μου εξήγησαν ότι κάποιες επιλογές έχουν και συνέπειες. Κατάλαβα ότι ήθελα να ασχοληθώ με τη μουσική γενικότερα, αλλά δεν με κάλυπτε η κλασική εκπαίδευση, παρά τα χρόνια που έκανα κλασικό τραγούδι και πιάνο. Στην Ελλάδα δεν υπάρχει μεγάλο φάσμα μουσικών σπουδών, έτσι, το μόνο που μπορούσα να σπουδάσω, ήταν τζαζ τραγούδι. Μου άρεσε και άνοιξε αρκετά τα καλλιτεχνικά μου όρια. Παράλληλα, σπούδασα Μουσική Τεχνολογία».
EXPE - Χάρηκα
Στα διάφορα σχήματα στα οποία συμμετείχε, παίζοντας στις ροκ, έντεχνες και τζαζ τοπικές σκηνές, είχε περισσότερο τον ρόλο της ερμηνεύτριας. «Δεν με ενδιέφερε να δημιουργήσω κάτι. Βέβαια, έχει τεράστια διαφορά να είσαι ερμηνεύτρια έντεχνου και τζαζ και μετά να ασχολείσαι καλλιτεχνικά με το ραπ, αλλά στο δικό μου το κεφάλι ταιριάζουν».
Μου σχολιάζει τη σκηνή της Θεσσαλονίκης, όπου τελευταία κυριαρχεί το drill. «Βγαίνουν πολλά νέα παιδιά. Δεν είναι καλύτερα ή χειρότερα τα πράγματα απ’ ό,τι πριν από δέκα χρόνια που ξεκίνησα, είναι απλώς διαφορετικά. Παλιότερα μαζευόμασταν 30 άτομα, βάζαμε από δύο ευρώ ο καθένας και νοικιάζαμε έναν χώρο 1x1 για να κάνουμε battles. Χρειαζόταν τεράστια προσπάθεια και πολύ κόπο για να βγάλεις ένα κομμάτι. Σήμερα, πας σε ένα στούντιο και γράφεις το κομμάτι σου, δίνεις και κάποια λεφτά για να το μιξάρεις και σε μία μέρα γυρνάς και ένα βιντεοκλίπ. Είναι σαν να πας να πιεις καφέ.
Βέβαια, το σινγκλ δεν σου εξασφαλίζει το ότι θα πας και μπροστά. Αυτό προϋποθέτει να έχεις ρίξει σκληρή δουλειά ή να έχεις τρελό ταλέντο. Πιστεύω, όμως, ότι σιγά-σιγά θα γίνει ένα ξεσκαρτάρισμα, επειδή ήδη βρίσκονται στο peak και το drill και το τραπ και έχει αρχίσει να υπάρχει κορεσμός. Η σκηνή θα μεταλλαχθεί και όποιος έχει πραγματικά ταλέντο και όρεξη, θα μαζέψει τις επιρροές και θα εξελιχθεί».
Τη ρωτάω ποια είναι τα βασικά προβλήματα που αντιμετωπίζει αυτήν τη στιγμή η σκηνή και αν παρακολουθεί όσα συμβαίνουν στα social media με τα diss μεταξύ των ράπερ. «Τα beef ήταν ένα στοιχείο που υπήρχε πάντοτε στο rap game, αλλά η αλήθεια είναι ότι είναι ακραίο αυτό που συμβαίνει τώρα στα social media και εκθέτει πολλούς ανθρώπους ταυτόχρονα. Βλέπεις ένα τεράστιο προσωπικό μένος που ξεφεύγει από τα όρια της μουσικής. Παλιά, αν είχες ένα τόσο μεγάλο πρόβλημα με κάποιον, έγραφες ένα diss κομμάτι και μετρούσαμε ποιος είναι ο καλύτερος punchliner, χωρίς να μας ενδιαφέρουν τα γεγονότα κατά το τετ α τετ των εμπλεκομένων.
Πέρα από αυτό, το βασικότερο θέμα που έχει προκύψει τα τελευταία χρόνια, λόγω της μουσικής βιομηχανίας και έτσι όπως έχει εξελιχθεί, είναι ότι δεν βγαίνουν πλέον άλμπουμ από τους πιο μικρούς και ανερχόμενους. Δεν σκέφτονται ότι έτσι θα έχουν ένα σημείο αναφοράς. Στην αρχή, μου έλεγαν όλοι να μην κάνω τη βλακεία να βγάλω άλμπουμ, γιατί δεν είναι η εποχή των άλμπουμ, αλλά δεν το έβλεπα έτσι. Το θεωρούσα challenge να κάτσω να γράψω έναν δίσκο. Το να βγάζω μόνο σινγκλ το θεωρούσα λίγο σαν fast-food. Όσον αφορά τις γυναίκες, πόσα ραπ γυναικεία άλμπουμ έχουν κυκλοφορήσει στην Ελλάδα; Συνολικά, ούτε δέκα».
«Πιστεύεις ότι ο χώρος είναι σεξιστικός;» «Προσωπικά, δεν έχω αντιμετωπίσει κάτι τέτοιο, ούτε από καλλιτέχνες ούτε από φίλους. Δεν θεωρώ ότι δυσκολεύτηκα, ίσως είμαι από τις τυχερές. Περισσότερο έχω αντιμετωπίσει σεξιστικά σχόλια στα social media. Προχτές, ένας μου έγραψε: “Αν ξαναδώ γυναίκα να ραπάρει, θα της χώσω μπουνίδι”. Τι να πεις σε αυτή την περίπτωση; Θέλει σίγουρα να έχεις γερό στομάχι και σθένος, επειδή αυτό επιδρά περισσότερο αρνητικά στην ψυχολογία της γυναίκας απ’ ό,τι στο ίδιο το περιβάλλον της ραπ.
Κακοποιητικοί στίχοι υπήρχαν πάντοτε στο χιπ-χοπ, ασχέτως του αν τώρα έχει αλλάξει το κοινωνικό πλαίσιο σε σχέση με το τι είναι αποδεκτό. Υπάρχουν ακραίοι στίχοι που τους έχουν πει πάρα πολύ διάσημοι άνθρωποι. Με ρωτάνε συχνά αν προσβάλλομαι που ο άλλος χρησιμοποιεί τη λέξη “πουτάνα” στα κομμάτια. Προσωπικά, δεν προσβάλλομαι, ο καθένας μπορεί να χρησιμοποιήσει τη λέξη όπως θέλει. Σημασία έχει το νόημα, δηλαδή τι λέει. Αν ο άλλος λέει ότι όλες οι γυναίκες είναι πουτάνες, δεν είναι αποδεκτό, είναι φουλ μισογύνικο. Κι αν το πεις, κατά πάσα πιθανότητα θα υπάρξει μεγάλη μερίδα ανθρώπων που θα σε κράξει, και καλά θα σου κάνει.
Είναι άλλο, όμως, ο κακοποιητικός στίχος που με σοκάρει π.χ. “βαράω την πουτάνα μου”, και άλλο η βωμολοχία. Γενικά, στη ραπ δεν θα παίξουμε ξαφνικά τους ηθικολόγους και δεν θα προσπαθήσουμε να εξυγιάνουμε κάποιο περιβάλλον ή να φέρουμε την ευθύνη για την κοινωνία απαραίτητα. Δεν είναι προϋπόθεση αυτό. Όσον αφορά τους δικούς μου στίχους, δεν έχω πρόβλημα να βρίσω, γιατί προς το παρόν έτσι εκφράζομαι. Δεν θα κάτσω να σκεφτώ ότι αυτό δεν είναι καλό να το πεις».
Για να γυρίσουμε όμως και σε όσα συζητάγαμε στην αρχή, για ποιον λόγο δεν υπάρχει στην Ελλάδα άνθηση του γυναικείου χιπ-χοπ, ανάλογη με αυτήν στο εξωτερικό. Η EXPE πιστεύει ότι είναι καθαρά θέμα στερεοτύπων.
«Στο εξωτερικό βλέπεις π.χ. την Cardi B –δεν είμαι φαν την μουσικής της‒ που βγαίνει έγκυος, με την κοιλιά, και σπάει τα στερεότυπα. Στην Ελλάδα, το να εκτεθείς έτσι ως ράπερ δεν είναι το πιο εύκολο πράγμα στον κόσμο. Δεν μπορείς να υποδυθείς κάτι που δεν είσαι. Φαντάσου μια γυναίκα της διπλανής πόρτας να έκανε ραπ σαν την Cardi B. Δεν γίνεται. Από κάποια στιγμή κι έπειτα πρέπει να μπεις σε στερεοτυπικούς ρόλους, για να βγάλεις τα προς το ζην. Κι εμένα με είχε πάρει η μπάλα για δέκα χρόνια. Σκεφτόμουν ότι έπρεπε να σπουδάσω για να μπορέσω να κάνω κάτι στη ζωή μου, αλλά όλη αυτή η πίεση δεν σε βοηθάει να κρατηθείς στο χιπ-χοπ για καιρό, εκτός κι αν το ξέρεις από μικρός και αφοσιωθείς σε αυτό. Πρέπει να είναι και το περιβάλλον κατάλληλο. Στην Ελλάδα δεν υπάρχουν τέτοιες συνθήκες».
EXPE - Γύρω
https://www.instagram.com/expe.nsive
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην έντυπη LiFO.
