«Σιωπηλή Άνοιξη»: Ένα δοκίμιο που εμπνέει τους οικολόγους για δεκαετίες

rachel carson Facebook Twitter
H Ρακέλ Κάρσον στο εξοχικό της σπίτι στο Μέιν το 1962. Φωτ.: CBS via Getty Images/Ιdeal Image
0



ΜΕΡΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΑΝΟΙΓΟΥΝ δρόμους στη σκέψη και στην ανθρώπινη ευαισθησία, χωρίς να είναι πολιτικά μανιφέστα με την κλασική έννοια του όρου. Η Σιωπηλή Άνοιξη (Silent Spring) της Ρέιτσελ Κάρσον στάθηκε μια τέτοια περίπτωση ενός βιβλίου από αυτά που προαναγγέλλουν τα καινούργια πεδία γνώσης και δράσης, απευθυνόμενα στο μεγάλο κοινό.

Η Κάρσον γεννήθηκε το 1907 στο Σπρίνγκντεϊλ, μια αγροτική πόλη έξω από το Πίτσμπουργκ. Από μικρή τη γοήτευσε το πνεύμα της επιστήμης, όχι μόνο ως άσκηση γνωστική αλλά και ως εργαλείο για τη χειραφέτηση του νου και του πρακτικού πειραματισμού με καινούργιες δυνατότητες.

Στη Σιωπηλή Άνοιξη, η βιολόγος Κάρσον συγκέντρωσε πληροφορίες για τα χημικά που χρησιμοποιούνται σε αεροψεκασμούς, σε βιομηχανικούς χώρους και στα τρόφιμα για να δει τις οικολογικές τους επιπτώσεις. Πραγματοποίησε εκτενείς έρευνες, διυλίζοντας δεκάδες επιστημονικές εκθέσεις, διεξάγοντας συνεντεύξεις με κορυφαίους ειδικούς και εξετάζοντας υλικό από διάφορους κλάδους.

Το βιβλίο δέχτηκε κριτική ως συναισθηματικό και όχι επαρκώς επιστημονικό. Κατηγορήθηκε για προπαγάνδα και η συγγραφέας του ως υπονομεύτρια της επιτυχημένης και ακμαίας τεχνολογικά Αμερικής.

siopili anoixi
ΚΑΝΤΕ ΚΛΙΚ ΕΔΩ ΓΙΑ ΝΑ ΤΟ ΑΓΟΡΑΣΕΤΕ: Ράκελ Κάρσον, Σιωπηλή Άνοιξη,
Μεταφραση: Λ. Κανδηλίδη,
Εκδόσεις: Κάκτος, Σελ.: 336,
Τιμή: €12,72

Στο βιβλίο της παρουσιάστηκαν κάποια από τα δεδομένα που θα συζητηθούν πολύ αργότερα, τις δυο τελευταίες δεκαετίες. Για παράδειγμα, ότι ο ψεκασμός για τον έλεγχο των πληθυσμών εντόμων μπορεί επίσης να σκοτώσει πτηνά που τρέφονται με νεκρά ή ετοιμοθάνατα έντομα ή ότι οι χημικές ουσίες δεν ταξιδεύουν μόνο μέσω του περιβάλλοντος αλλά και μέσω της τροφικής αλυσίδας. Επίσης, ότι χημικές ουσίες που δεν σκοτώνουν εντελώς μπορούν να συσσωρευτούν στους λιπώδεις ιστούς μας, προκαλώντας σοβαρά προβλήματα υγείας αργότερα.

Οι ιδέες ήταν νέες για τη συνείδηση του κοινού, κυρίως η ιδέα της ζωής ως ολότητας, της οποίας οι επιμέρους διαδικασίες συσχετίζονται και διασταυρώνονται. Μπορεί ως ιδέα να ανατρέχει στην εποχή των ρομαντικών του δέκατου ένατου αιώνα, όμως στη βιομηχανική και αισιόδοξα υλιστική Αμερική των χρόνων της ευημερίας όλο αυτό ήταν ανατρεπτικό.

Γι’ αυτό και το βιβλίο δέχτηκε κριτική ως συναισθηματικό και όχι επαρκώς επιστημονικό. Κατηγορήθηκε για προπαγάνδα και η συγγραφέας του ως υπονομεύτρια της επιτυχημένης και ακμαίας τεχνολογικά Αμερικής.

Σχεδόν έξι δεκαετίες μετά, όμως, στην εποχή της κλιματικής αλλαγής και των προγραμμάτων μετάβασης σε πιο καθαρές μορφές ενέργειας, η Σιωπηλή Άνοιξη δεν έχει χάσει τίποτα από την αξία της ως λογικής και ευαίσθητης προειδοποίησης. Σαν όλα τα βιβλία με διορατικότητα, μπόρεσε να δημιουργήσει μια δική της παράδοση κριτικού λόγου για τα περιβαλλοντικά ρίσκα του κόσμου μας.

ΑΓΟΡΑΣΤΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΕΔΩ

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

Το νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Πολ Όστερ (1947-2024): Ο Mr. Vertigo των ονειρικών μας κόσμων

Σαν σήμερα  / Πολ Όστερ: «Οι χαμένες ευκαιρίες αποτελούν μέρος της ζωής στον ίδιο βαθμό με τις κερδισμένες»

Σαν σήμερα 30 Απριλίου, το 2024 πεθαίνει ο σπουδαίος Αμερικανός συγγραφέας και μετρ της σύμπτωσης, που κατάφερε να συνδυάσει την προοπτική των άπειρων φανταστικών κόσμων με το ατελείωτο κυνήγι των ευκαιριών και τη νουάρ ατμόσφαιρα με τα πιο ανήκουστα αυτοβιογραφικά περιστατικά.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Ηλίας Μαγκλίνης: «Η ανάκριση»

Το Πίσω Ράφι / «Γιατί δεν μου μιλάς ποτέ για τον εφιάλτη σου, μπαμπά;»

Η «Ανάκριση» του Ηλία Μαγκλίνη, ένα από τα πιο ενδιαφέροντα πεζά των τελευταίων χρόνων, φέρνει σε αντιπαράθεση έναν πατέρα που βασανίστηκε στη Χούντα με την κόρη του που «βασανίζεται» ως περφόρμερ στα χνάρια της Μαρίνα Αμπράμοβιτς.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Πέντε κλασικά έργα που πρέπει κανείς να διαβάσει

Βιβλίο / 5 κλασικά βιβλία που κυκλοφόρησαν ξανά σε νέες μεταφράσεις

Η κλασική λογοτεχνία παραμένει εξαιρετικά επίκαιρη, κι αυτό το αντιλαμβάνεται κανείς ανατρέχοντας στους τίτλους της πρόσφατης βιβλιοπαραγωγής και σε έργα των Τζόις, Κουτσί, Κάφκα, Αντρέγεφ και Τσβάιχ.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Τάσος Θεοφίλου: «Η φυλακή είναι το LinkedΙn των παρανόμων» ή «Το πορνό και το Κανάλι της Βουλής είναι από τα πιο δημοφιλή θεάματα στη φυλακή»

Βιβλίο / Τάσος Θεοφίλου: «Όταν μυρίζω μακαρόνια με κιμά θυμάμαι τη φυλακή»

Με αφορμή το βιβλίο-ντοκουμέντο «Η φυλακή», ο Τάσος Θεοφίλου μιλά για την εμπειρία του εγκλεισμού, για τον αθέατο μικρόκοσμο των σωφρονιστικών ιδρυμάτων –μακριά απ’ τις εικόνες που αναπαράγουν σειρές και ταινίες– και για το πώς η φυλακή λειτουργεί σαν το LinkedIn των παρανόμων.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Michel Gaubert: Ο dj που βάζει μουσικές στα σημαντικότερα catwalks

Βιβλίο / Michel Gaubert: Ο dj που βάζει μουσικές στα σημαντικότερα catwalks

Chanel, Dior και πολλοί ακόμα οίκοι υψηλής ραπτικής «ντύνουν» τα shows τους με τη μουσική του. Στο «Remixed», την αυτοβιογραφία-παλίμψηστο των επιρροών και των εμμονών του, ο ενορχηστρωτής της σύγχρονης catwalk κουλτούρας μας ξεναγεί σε έναν κόσμο όπου μουσική και εικόνα γίνονται ένα.
ΣΤΕΛΛΑ ΛΙΖΑΡΔΗ
Ρωμανός ο Μελωδός: Ο ουρανόθρεφτος ποιητής του Θείου Δράματος

Βιβλίο / Ρωμανός ο Μελωδός: Ο ουρανόθρεφτος ποιητής του Θείου Δράματος

Λίγοι είναι οι ποιητικά γραμμένοι εκκλησιαστικοί στίχοι που δεν φέρουν τη σφραγίδα αυτού του ξεχωριστού υμνωδού και εκφραστή της βυζαντινής ποιητικής παράδοσης που τίμησαν οι σύγχρονοί μας ποιητές, από τον Οδυσσέα Ελύτη μέχρι τον Νίκο Καρούζο.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Τα 5 πιο σημαντικά βιβλία του Μάριο Βάργκας Λιόσα

Βιβλίο / Τα 5 πιο σημαντικά βιβλία του Μάριο Βάργκας Λιόσα

Η τελευταία μεγάλη μορφή της λατινοαμερικάνικης λογοτεχνίας που πίστευε πως «η λογοτεχνία μπορεί να αλλάξει την πραγματικότητα» έφυγε την Κυριακή σε ηλικία 89 ετών. Ξεχωρίσαμε πέντε από τα πιο αξιόλογα μυθιστορήματά του.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
bernhard schlink

Πίσω ράφι / «Φανταζόσουν ότι θα έβγαινες στη σύνταξη ως τρομοκράτης;»

Το μυθιστόρημα «Το Σαββατοκύριακο» του Μπέρνχαρντ Σλινκ εξετάζει τις ηθικές και ιδεολογικές συνέπειες της πολιτικής βίας και της τρομοκρατίας, αναδεικνύοντας τις αμφιλεγόμενες αντιπαραθέσεις γύρω από το παρελθόν και το παρόν.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Φοίβος Οικονομίδης

Βιβλίο / Φοίβος Οικονομίδης: «Είμαστε έτοιμοι ανά πάσα στιγμή να σπάσουμε σε χίλια κομμάτια»

Με αφορμή το νέο του βιβλίο «Γιακαράντες», ο Φοίβος Οικονομίδης, ένας από τους πιο χαρακτηριστικούς συγγραφείς της νεότερης γενιάς, μιλά για τη διάσπαση προσοχής, την αυτοβελτίωση, τα κοινωνικά δίκτυα, το βύθισμα στα ναρκωτικά και τα άγχη της γενιάς του.
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
Σερζ Τισερόν «Οικογενειακά μυστικά»

Το Πίσω Ράφι / «Το να κρατάμε ένα μυστικό είναι ό,τι πιο πολύτιμο και επικίνδυνο έχουμε»

Μελετώντας τις σκοτεινές γωνιές των οικογενειακών μυστικών, ο ψυχίατρος και ψυχαναλυτής Σερζ Τισερόν αποκαλύπτει τη δύναμη και τον κίνδυνο που κρύβουν καθώς μεταφέρονται από τη μια γενιά στην άλλη.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Το ηθικό ζήτημα με τις μεταθανάτιες εκδόσεις με αφορμή το ημερολόγιο της Τζόαν Ντίντιον

Βιβλίο / Μεταθανάτιες εκδόσεις και ηθικά διλήμματα: Η Τζόαν Ντίντιον στο επίκεντρο

Σύντομα θα κυκλοφορήσει ένα βιβλίο με τις προσφάτως ανακαλυφθείσες «ψυχιατρικές» σημειώσεις της αείμνηστης συγγραφέως, προκαλώντας ερωτήματα σχετικά με τη δεοντολογία της μεταθανάτιας δημοσίευσης έργων ενός συγγραφέα χωρίς την επίσημη έγκρισή του.
THE LIFO TEAM
Στα «Μαθήματα Ζωγραφικής» του Τσαρούχη αποκαλύπτεται όλος ο ελληνικός κόσμος

Ηχητικά Άρθρα / Γιάννης Τσαρούχης: «Η ζωγραφική μου θρέφεται από τη μοναξιά και τη σιωπή»

Στα εκπληκτικά «Μαθήματα Ζωγραφικής» του Γιάννη Τσαρούχη αποκαλύπτεται όλος ο ελληνικός κόσμος, από τις μινωικές τοιχογραφίες έως τα λαϊκά δημιουργήματα του Θεόφιλου.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ