«Κόκκινη Ρόζα»: Η Κέιτ Έβανς εικονογραφεί τη ζωή της Ρόζας Λούξεμπουργκ

«Κόκκινη Ρόζα» της Κέιτ Έβανς Facebook Twitter
Η επαναστατική τάση της Ρόζας, όπως πολύ σωστά φαίνεται να την αντιλαμβάνεται η Έβανς, πήγαζε από αυτήν ακριβώς τη δύναμη των ανθρώπινων σχέσεων, την ελευθερία των ιδεών και την αυτοδιάθεση του σώματος.
0

Σε μια εποχή που η ευκολία της εικόνας θα μπορούσε να αποτρέψει τους πιο απαιτητικούς αναγνώστες από τα εικονογραφημένα μυθιστορήματα, όπως συνηθίζουν να λέγονται τα graphic novels, συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο.

Ειδικά στην Ελλάδα, το είδος την τελευταία δεκαετία δείχνει να έχει πραγματοποιήσει τεράστια άλματα, αποκαλύπτοντας μια σειρά από εξαίσιους δημιουργούς, συγγραφείς με ευφάνταστες ιδέες και καλλιτέχνες με μεράκι, φαντασία και γνώση. Αν στο εξωτερικό η μετάβαση από το κόμικ, που στόχο είχε την ανάδειξη των σούπερ ηρώων και των περιπετειών τους, στο graphic novel έγινε με τα άκρως πολιτικοποιημένα και σκοτεινά Maus, V for Vendetta, Palestine και Περσέπολις, στην Ελλάδα η καταξίωσή τους στη συνείδηση των πιο απαιτητικών αναγνωστών σημειώθηκε σχεδόν από την πρώτη στιγμή της εμφάνισής τους κάπου στα τέλη της πρώτης δεκαετίας του 2000, με τον πλέον ευφάνταστο τρόπο.

Η αρχή έγινε με το πολυσυζητημένο Logicomix (Ίκαρος) του Απόστολου Δοξιάδη και του Χρίστου Παπαδημητρίου, το οποίο απέσπασε πολλά βραβεία, και ακολούθησαν οι εικονογραφημένοι Δραπέτες της Σκακιέρας (Καλέντη), του Ευγένιου Τριβιζά, το πρώτο βιβλίο που χαρακτηρίστηκε ως graphic novel.

Πολύ σύντομα η φωνή της αυτονομήθηκε, καθώς η εβραϊκή της οικογένεια της έδωσε πρόσβαση στη μόρφωση, ενώ η ίδια φρόντισε να απαρνηθεί τα γυναικεία της όπλα, π.χ. τα όμορφα μαλλιά της, κόβοντάς τα σε νεαρή ηλικία αγορίστικα, πετώντας μακριά τους κορσέδες και δηλώνοντας, για μία ακόμα φορά, την απόφασή της να κινηθεί έξω και πέρα από τις κοινωνικές νόρμες.

Ήδη, όμως, το έδαφος ήταν ιδιαίτερα πρόσφορο λόγω των μεταφράσεων των πιο αναγνωρισμένων ξένων graphic novels από τις εκδόσεις ΚΨΜ, τις οποίες ακολούθησαν οι εξαιρετικές μεταφορές των κλασικών Ελλήνων συγγραφέων από το δίδυμο Θανάση Πέτρου - Δημήτρη Βανέλλη, από το Παραρλάμα και άλλες ιστορίες του Δημοσθένη Βουτυρά (Τόπος) έως τον πρόσφατο αριστουργηματικό τους Χαλεπά (Πατάκη) ‒ ο Θανάσης Πέτρου έχει μεταφράσει και μια σειρά από εξαιρετικά graphic novels, όπως το Ρεμπέτικο, που κυκλοφόρησαν από τις εκδόσεις της Ελευθεροτυπίας.

Αίσθηση είχε προκαλέσει επίσης ο Ερωτόκριτος των Γιώργου Γούση, Δημοσθένη Παπαμάρκου και Γιάννη Ράγκου από τον εκδοτικό οίκο Polaris που ειδικεύεται στα κόμικς, με τον Δημοσθένη Παπαμάρκο να έχει κυκλοφορήσει πρόσφατα και τα Γυμνά Οστά σε συνεργασία με τον Kanellos Cob. Αξιοσημείωτο είναι και το Γρα-Γρου των Τάσου Ζαφειριάδη, Γιάννη Παλαβού και Θανάση Πέτρου (Ίκαρος), ενώ αξεπέραστη είναι η ματιά του Soloúp στο εξαίσια εικονογραφημένο Αϊβαλί του Ηλία Βενέζη (Κέδρος).

Και επειδή η λίστα είναι μεγάλη, να συμπληρώσουμε απλώς πως ελάχιστα graphic novels έχουν καταθέσει τόσο εμβριθή φιλοσοφική αλλά και γοητευτικά λοξή ματιά όσο το φαντασιο-υπαρξιακό A=-A, ένα αριστουργηματικό εικονιστόρημα του Δημήτρη Αναστασίου που ανεβάζει πολύ ψηλά τον πήχη όσον αφορά το είδος και κυκλοφορεί από τον εκδοτικό οίκο Καλειδοσκόπιο.

ΚΟΚΚΙΝΗ ΡΟΖΑ
ΚΑΝΤΕ ΚΛΙΚ ΕΔΩ ΓΙΑ ΝΑ ΤΟ ΑΓΟΡΑΣΕΤΕ: Κέιτ Έβανς, Κόκκινη Ρόζα, Μτφρ.: Σώτη Τριανταφύλλου, Εκδόσεις Πατάκη, Σελ.: 234

Πολύ σημαντική είναι επίσης η συμβολή των graphic novels στην αναθεώρηση της βιογραφίας ως είδους, καθώς καταφέρνουν να καθιστούν ακόμα πιο παραστατική τη μυθιστορία του εκάστοτε προσώπου, προσθέτοντας ειδικές, παραστατικές πινελιές. Ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα είναι ο Πρώτος Άνθρωπος, μια εικονογραφημένη βιογραφία του Αλμπέρ Καμί από τον Ζακ Φεραντέζ (Πατάκη), ο οποίος συλλαμβάνει αλλιώς τη σχέση βίου και προσώπου, ή η πρόσφατη ελληνική έκδοση για τη ζωή του Ελευθερίου Βενιζέλου από τη Μάρω Βασιλειάδου (Διόπτρα).

Αντιπροσωπευτικό δείγμα της αναβάπτισης των ιστορικών προσωπικοτήτων μέσα από την εικονογραφημένη βιογραφία είναι και η περίπτωση της Κόκκινης Ρόζας της Κέιτ Έβανς, που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Πατάκη σε μετάφραση Σώτης Τριανταφύλλου. Μια επαναστατημένη Ρόζα με φλόγες στα μαλλιά, σαν θείο φωτοστέφανο, στο εξώφυλλο, μια αισθαντική γυναίκα με επαναστατικές βλέψεις και μια ζωή εξίσου έντονα προσανατολισμένη στον έρωτα, στις σελίδες του βιβλίου.

Αυτό είναι το προφίλ που στήνει με φροντίδα και τρυφερότητα η Καναδή καλλιτέχνις και ακτιβίστρια Κέιτ Έβανς, η οποία αναλαμβάνει να μεταφέρει τη ζωή της Ρόζας Λούξεμπουργκ σε εικόνες.

Ξεκινώντας από την ατίθαση Εβραία που γεννήθηκε στο ρωσοκρατούμενο πολωνικό Ζάμος και έμαθε από νωρίς να μετατρέπει τα μειονεκτήματα του βίου σε ορμή και δημιουργία, η Έβανς απεικονίζει με τρόπο παραστατικό τα κεντρικά γνωρίσματα ενός χαρακτήρα που ήξερε να ξεπερνά όλα τα εμπόδια. Το ασθενικό πόδι, η μικροσκοπική διάπλαση και η σχετικά άκομψη εμφάνιση της μικρής Ρόζας τη βοήθησαν να αποποιηθεί από νωρίς μια γυναικεία ταυτότητά που την ήθελε αποκλεισμένη από τον δημόσιο χώρο και φυλακισμένη στο σπίτι.

Πολύ σύντομα η φωνή της αυτονομήθηκε, καθώς η εβραϊκή της οικογένεια της έδωσε πρόσβαση στη μόρφωση, ενώ η ίδια φρόντισε να απαρνηθεί τα γυναικεία της όπλα, π.χ. τα όμορφα μαλλιά της, κόβοντάς τα σε νεαρή ηλικία αγορίστικα, πετώντας μακριά τους κορσέδες και δηλώνοντας, για μία ακόμα φορά, την απόφασή της να κινηθεί έξω και πέρα από τις κοινωνικές νόρμες.

Για να σπουδάσει μετέβη στην Ελβετία, το μόνο μέρος που επέτρεπε στις γυναίκες να αποκτήσουν πανεπιστημιακή εκπαίδευση. Διεκδικούσε με πάθος μέχρι τέλους την ανάγκη της να λειτουργεί μόνη και ανεξάρτητη, ακόμα και όταν υποχρεώθηκε να κάνει ένα τυπικό γάμο με τον Γκούσταβ Λίμπεκ για να αποκτήσει γερμανική υπηκοότητα και να εγκατασταθεί στο Βερολίνο, ώστε να εργαστεί στο Γερμανικό Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SPD).

«Κόκκινη Ρόζα» της Κέιτ Έβανς Facebook Twitter
«Κόκκινη Ρόζα» της Κέιτ Έβανς Facebook Twitter

Αντιτάχθηκε από νωρίς στις εθνικιστικές ιδέες και στις αποσχιστικές τάσεις που επικρατούσαν τότε στην Ευρώπη, αμφισβητώντας ακόμα και τους Πολωνούς ή Ρώσους σοσιαλιστές που προασπίζονταν την πολωνική ανεξαρτησία. Ως υπέρμαχος του διεθνισμού, η Λούξεμπουργκ εκ των πραγμάτων δεν μπορούσε να ασπαστεί τις λενινιστικές ιδέες περί εθνικής αυτοδιάθεσης ή τις κομματικές νόρμες.

Ίδρυσε μάλιστα μαζί με τον εραστή της Λέο Γιόγκιχες ‒το σεξ διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στην εικονογραφημένη βιογραφία της Έβανς, όσο παράδοξη και αν φαίνεται σε κάποιους η παραστατική απεικόνισή του‒ το Πολωνικό Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα, επιμένοντας στην ανάγκη για ριζική αναδιάρθρωση και όχι εύκολες ρεφορμιστικές λύσεις.

Δεν είδε ποτέ με καλό μάτι τις απόλυτες ιδέες του Λένιν και την ανάγκη του για προσκόλληση σε ένα κόμμα και στις ντιρεκτίβες του: για εκείνη, άλλωστε, τα μέσα παραγωγής για τα οποία μιλούσε ο Μαρξ δεν προέρχονταν από μια μονοσήμαντη ανάγνωση της άμεσης επίδρασης που ασκούν οι δυνάμεις παραγωγής αλλά ήταν αντιπροσωπευτικά του τρόπου που οι άνθρωποι δρούσαν, έφτιαχναν κοινωνίες και κοινότητες και ερωτεύονταν. Η επαναστατική τάση της Ρόζας, όπως πολύ σωστά φαίνεται να την αντιλαμβάνεται η Έβανς, πήγαζε από αυτήν ακριβώς τη δύναμη των ανθρώπινων σχέσεων, την ελευθερία των ιδεών και την αυτοδιάθεση του σώματος.

Ως εκ τούτου, τα πουλιά που φαίνεται να παρατηρεί διαρκώς η Ρόζα Λούξεμπουργκ στα εικονογραφημένα ενσταντανέ της βιογραφίας, τόσο από το ανοιχτό παράθυρο του σπιτιού της όσο και από το κελί της φυλακής, της δείχνουν τον δρόμο πριν από τους νόμους του κόμματος: «Ήμασταν σαν μια οικογένεια σπουργιτιών, η μαμά δεν έτρωγε καλά, δεν φρόντιζε τον εαυτό της, μας τάιζε όπως η μάνα τα πουλάκια. Ήταν σαν απαραβίαστος νόμος της φύσης. Η μητέρα υπήρχε για να μας ταΐζει.

Κυρίως για να φροντίζει τον αρχηγό της οικογένειας» στοχάζεται μια κρίσιμη στιγμή αυτοσυνειδησίας, την οποία διαδέχονται οι αγώνες της για διεκδίκηση του δικαιώματος ψήφου για τις γυναίκες. Λίγο αργότερα θα διαφωνήσει κάθετα με τις ρεφορμιστικές ιδέες του Έντουαρντ Μπερνστάιν, ο οποίος επέμενε στον κοινοβουλευτικό δρόμο των σταδιακών μεταρρυθμίσεων, ενώ η Λούξεμπουργκ πρέσβευε μέχρι τέλους την αναγκαιότητα των ριζικών, επαναστατικών αλλαγών, αντιλαμβανόμενη ότι η εύθραυστη γερμανική κοινωνία δεν αλλάζει με ρεφορμιστικές λύσεις.

«Κόκκινη Ρόζα» της Κέιτ Έβανς Facebook Twitter
«Κόκκινη Ρόζα» της Κέιτ Έβανς Facebook Twitter

Ακόμα και ο επιστημονικός της τρόπος, όμως, καθώς γνώριζε άψογα τις θετικές επιστήμες, είχε κάτι από την ποίηση του Μαρξ. «Η κοινότητα ήταν ένα σύνολο κατακερματισμένο» έλεγε, αφού οι ανάγκες δεν καλύπτονταν και ο κοινωνικός πλούτος δεν είχε καταφέρει ποτέ να κατανεμηθεί σύμφωνα με τις ανάγκες, κάτι που έκανε «κάθε άτομο να επιπλέει σαν σωματίδιο σκόνης στον αέρα, πασχίζοντας να τα βγάλει πέρα».

Οι θεωρίες της ειδικά όσον αφορά τη χρηματοπιστωτική αγορά και τους πολέμους, όπως τις αποκαλύπτει η Έβανς, έχουν επαληθευθεί πολλαπλά μέχρι σήμερα, αν και η ίδια στη βιογραφία αυτοσυστήνεται ως ένα ανεξάρτητο και εύθραυστο κορίτσι που λάτρευε τα ζώα, συνομιλούσε με τα πουλιά και δεν έπαυε να εφιστά την προσοχή στις μικρές, απτές λεπτομέρειες των πραγμάτων αναφωνώντας: «Προσέξτε πόσο βαρύ είναι το άρωμα της ανθισμένης φλαμουριάς, προσέξτε τη λάμψη και τη δόξα της μέρας... μια μέρα που δεν θα ξαναρθεί ποτέ. Μια μέρα δώρο, σαν τριαντάφυλλο που περιμένει να το μαζέψεις και να το μυρίσεις».

Σαν να προφήτευε τον θάνατό της που δεν της επέτρεψε να ανθήσει όπως ακριβώς θα ήθελε. Tη νύχτα της 15ης Ιανουαρίου του 1919 το χτυπημένο σώμα της 48χρονης Ρόζας Λούξεμπουργκ θα ριχνόταν από ψηλά, από τη γέφυρα του Λιχτενστάιν, στα παγωμένα νερά του ποταμού: μία από τις πιο αποτρόπαιες πολιτικές δολοφονίες και η απώλεια μιας πραγματικής επαναστάτριας.

ΑΓΟΡΑΣΤΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΕΔΩ

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

Το νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

COMICDOM

Design / Comicdom Con Athens: 5 νέοι δημιουργοί κόμικς μάς συστήνονται

H μακροβιότερη γιορτή των κόμικς επιστρέφει και φέτος στην Αθήνα για ένα τριήμερο γεμάτο με εκθέσεις, πάνελ, workshops, προβολές και events αφιερωμένα στην ένατη τέχνη. Δείτε τις φετινές υποψηφιότητες για το καλύτερο ελληνικό κόμικ.
ΜΑΡΙΑ ΠΑΠΠΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Πολ Όστερ (1947-2024): Ο Mr. Vertigo των ονειρικών μας κόσμων

Σαν σήμερα  / Πολ Όστερ: «Οι χαμένες ευκαιρίες αποτελούν μέρος της ζωής στον ίδιο βαθμό με τις κερδισμένες»

Σαν σήμερα 30 Απριλίου, το 2024 πεθαίνει ο σπουδαίος Αμερικανός συγγραφέας και μετρ της σύμπτωσης, που κατάφερε να συνδυάσει την προοπτική των άπειρων φανταστικών κόσμων με το ατελείωτο κυνήγι των ευκαιριών και τη νουάρ ατμόσφαιρα με τα πιο ανήκουστα αυτοβιογραφικά περιστατικά.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Ηλίας Μαγκλίνης: «Η ανάκριση»

Το Πίσω Ράφι / «Γιατί δεν μου μιλάς ποτέ για τον εφιάλτη σου, μπαμπά;»

Η «Ανάκριση» του Ηλία Μαγκλίνη, ένα από τα πιο ενδιαφέροντα πεζά των τελευταίων χρόνων, φέρνει σε αντιπαράθεση έναν πατέρα που βασανίστηκε στη Χούντα με την κόρη του που «βασανίζεται» ως περφόρμερ στα χνάρια της Μαρίνα Αμπράμοβιτς.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Πέντε κλασικά έργα που πρέπει κανείς να διαβάσει

Βιβλίο / 5 κλασικά βιβλία που κυκλοφόρησαν ξανά σε νέες μεταφράσεις

Η κλασική λογοτεχνία παραμένει εξαιρετικά επίκαιρη, κι αυτό το αντιλαμβάνεται κανείς ανατρέχοντας στους τίτλους της πρόσφατης βιβλιοπαραγωγής και σε έργα των Τζόις, Κουτσί, Κάφκα, Αντρέγεφ και Τσβάιχ.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Τάσος Θεοφίλου: «Η φυλακή είναι το LinkedΙn των παρανόμων» ή «Το πορνό και το Κανάλι της Βουλής είναι από τα πιο δημοφιλή θεάματα στη φυλακή»

Βιβλίο / Τάσος Θεοφίλου: «Όταν μυρίζω μακαρόνια με κιμά θυμάμαι τη φυλακή»

Με αφορμή το βιβλίο-ντοκουμέντο «Η φυλακή», ο Τάσος Θεοφίλου μιλά για την εμπειρία του εγκλεισμού, για τον αθέατο μικρόκοσμο των σωφρονιστικών ιδρυμάτων –μακριά απ’ τις εικόνες που αναπαράγουν σειρές και ταινίες– και για το πώς η φυλακή λειτουργεί σαν το LinkedIn των παρανόμων.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Michel Gaubert: Ο dj που βάζει μουσικές στα σημαντικότερα catwalks

Βιβλίο / Michel Gaubert: Ο dj που βάζει μουσικές στα σημαντικότερα catwalks

Chanel, Dior και πολλοί ακόμα οίκοι υψηλής ραπτικής «ντύνουν» τα shows τους με τη μουσική του. Στο «Remixed», την αυτοβιογραφία-παλίμψηστο των επιρροών και των εμμονών του, ο ενορχηστρωτής της σύγχρονης catwalk κουλτούρας μας ξεναγεί σε έναν κόσμο όπου μουσική και εικόνα γίνονται ένα.
ΣΤΕΛΛΑ ΛΙΖΑΡΔΗ
Ρωμανός ο Μελωδός: Ο ουρανόθρεφτος ποιητής του Θείου Δράματος

Βιβλίο / Ρωμανός ο Μελωδός: Ο ουρανόθρεφτος ποιητής του Θείου Δράματος

Λίγοι είναι οι ποιητικά γραμμένοι εκκλησιαστικοί στίχοι που δεν φέρουν τη σφραγίδα αυτού του ξεχωριστού υμνωδού και εκφραστή της βυζαντινής ποιητικής παράδοσης που τίμησαν οι σύγχρονοί μας ποιητές, από τον Οδυσσέα Ελύτη μέχρι τον Νίκο Καρούζο.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Τα 5 πιο σημαντικά βιβλία του Μάριο Βάργκας Λιόσα

Βιβλίο / Τα 5 πιο σημαντικά βιβλία του Μάριο Βάργκας Λιόσα

Η τελευταία μεγάλη μορφή της λατινοαμερικάνικης λογοτεχνίας που πίστευε πως «η λογοτεχνία μπορεί να αλλάξει την πραγματικότητα» έφυγε την Κυριακή σε ηλικία 89 ετών. Ξεχωρίσαμε πέντε από τα πιο αξιόλογα μυθιστορήματά του.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
bernhard schlink

Πίσω ράφι / «Φανταζόσουν ότι θα έβγαινες στη σύνταξη ως τρομοκράτης;»

Το μυθιστόρημα «Το Σαββατοκύριακο» του Μπέρνχαρντ Σλινκ εξετάζει τις ηθικές και ιδεολογικές συνέπειες της πολιτικής βίας και της τρομοκρατίας, αναδεικνύοντας τις αμφιλεγόμενες αντιπαραθέσεις γύρω από το παρελθόν και το παρόν.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Φοίβος Οικονομίδης

Βιβλίο / Φοίβος Οικονομίδης: «Είμαστε έτοιμοι ανά πάσα στιγμή να σπάσουμε σε χίλια κομμάτια»

Με αφορμή το νέο του βιβλίο «Γιακαράντες», ο Φοίβος Οικονομίδης, ένας από τους πιο χαρακτηριστικούς συγγραφείς της νεότερης γενιάς, μιλά για τη διάσπαση προσοχής, την αυτοβελτίωση, τα κοινωνικά δίκτυα, το βύθισμα στα ναρκωτικά και τα άγχη της γενιάς του.
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
Σερζ Τισερόν «Οικογενειακά μυστικά»

Το Πίσω Ράφι / «Το να κρατάμε ένα μυστικό είναι ό,τι πιο πολύτιμο και επικίνδυνο έχουμε»

Μελετώντας τις σκοτεινές γωνιές των οικογενειακών μυστικών, ο ψυχίατρος και ψυχαναλυτής Σερζ Τισερόν αποκαλύπτει τη δύναμη και τον κίνδυνο που κρύβουν καθώς μεταφέρονται από τη μια γενιά στην άλλη.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Το ηθικό ζήτημα με τις μεταθανάτιες εκδόσεις με αφορμή το ημερολόγιο της Τζόαν Ντίντιον

Βιβλίο / Μεταθανάτιες εκδόσεις και ηθικά διλήμματα: Η Τζόαν Ντίντιον στο επίκεντρο

Σύντομα θα κυκλοφορήσει ένα βιβλίο με τις προσφάτως ανακαλυφθείσες «ψυχιατρικές» σημειώσεις της αείμνηστης συγγραφέως, προκαλώντας ερωτήματα σχετικά με τη δεοντολογία της μεταθανάτιας δημοσίευσης έργων ενός συγγραφέα χωρίς την επίσημη έγκρισή του.
THE LIFO TEAM
Στα «Μαθήματα Ζωγραφικής» του Τσαρούχη αποκαλύπτεται όλος ο ελληνικός κόσμος

Ηχητικά Άρθρα / Γιάννης Τσαρούχης: «Η ζωγραφική μου θρέφεται από τη μοναξιά και τη σιωπή»

Στα εκπληκτικά «Μαθήματα Ζωγραφικής» του Γιάννη Τσαρούχη αποκαλύπτεται όλος ο ελληνικός κόσμος, από τις μινωικές τοιχογραφίες έως τα λαϊκά δημιουργήματα του Θεόφιλου.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ