— Ποιες ήταν οι επιπτώσεις της πανδημίας στους νέους;
Σύμφωνα με τις μελέτες της ομάδας έρευνας για την πανδημία Covid-19 του προγράμματος μεταπτυχιακών σπουδών της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ «Στρατηγικές αναπτυξιακής και εφηβικής υγείας», είναι φανερό ότι η απουσία από τη σχολική κοινότητα επηρέασε σημαντικά τους μαθητές και αυτό είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση των ποσοστών του εθισμού στο διαδίκτυο, με ό,τι αυτό σημαίνει για τις περαιτέρω επιπτώσεις.
Αν δούμε αναλυτικά τα ποσοστά, διαπιστώνουμε ότι οι συμπεριφορές διαδικτυακής εξάρτησης ξεπέρασαν το 60% στον εφηβικό πληθυσμό έναντι 40% προ καραντίνας, με το 20% να εκδηλώνει σοβαρή παραίτηση από καθημερινές υποχρεώσεις και δραστηριότητες. Αυτό είχε ως συνέπεια να προκύψουν διατροφικές παρεκτροπές, ελλιπής φυσική άσκηση και επιβάρυνση της σωματικής τους υγείας, καθώς και διαταραχές ύπνου με έντονο το αίσθημα του στρες και της κατάθλιψης.
Επίσης, τα αγόρια στράφηκαν πάρα πολύ προς το gaming και διατήρησαν την επαφή τους με τους φίλους τους μέσω των διαδικτυακών παιχνιδιών. Γι’ αυτό παρατηρήσαμε ότι εκδήλωναν έντονο θυμό, είχαν βίαιες συμπεριφορές και επιθετικότητα.
Από την άλλη, τα κορίτσια είδαμε ότι επικεντρώθηκαν στην υπερβολική χρήση των κοινωνικών δικτύων με αποτέλεσμα να προκύψουν συμπεριφορές εσωτερίκευσης, απόσυρσης και χαμηλής αυτοεκτίμησης. Ο αυτοτραυματισμός (cutting) παρουσίασε επίσης αυξητική τάση στα κορίτσια.
Είναι ξεκάθαρο ότι πολλοί έφηβοι απομακρύνθηκαν και βίωσαν την απώλεια, αφού διέκοψαν με βίαιο τρόπο τις κοινωνικές τους σχέσεις. Η εκδήλωση συναισθημάτων απογοήτευσης, η δυσκολία στη διαχείριση των συναισθημάτων γενικά και η πτώση των ακαδημαϊκών επιδόσεων είναι κάποιες από τις συνέπειες.
— Πόσο έχει επηρεαστεί η σεξουαλικότητά τους;
Είναι ξεκάθαρο ότι πολλοί έφηβοι απομακρύνθηκαν και βίωσαν την απώλεια, αφού διέκοψαν με βίαιο τρόπο τις κοινωνικές τους σχέσεις. Η εκδήλωση συναισθημάτων απογοήτευσης, η δυσκολία στη διαχείριση των συναισθημάτων γενικά και η πτώση των ακαδημαϊκών επιδόσεων είναι κάποιες από τις συνέπειες.
Επιπλέον, φαίνεται ότι δυσκολεύονται να φλερτάρουν, να εκφραστούν και βρίσκουν και πάλι διέξοδο στο διαδίκτυο, γι’ αυτό ενισχύθηκαν τα διαδικτυακά ραντεβού, το sexting και το διαδικτυακό σεξ. Είναι χαρακτηριστικό ότι στα αγόρια παρατηρείται συμπεριφορά εξάρτησης από τη χρήση πορνογραφικού υλικού και χρήση του για αυτοϊκανοποίηση (έως 20%).
— Τα κλειστά σχολεία ποιες επιπτώσεις είχαν στα παιδιά;
Μαθησιακά κενά, πτώση της βαθμολογίας και της γενικότερης επίδοσής τους, άρνηση επιστροφής στο σχολείο, αύξηση ενδοοικογενειακής βίας και κοινωνική απομόνωση.
— Αυξήθηκε η ενδοοικογενειακή βία;
Τις πρώτες εβδομάδες του πρώτου εγκλεισμού και της εφαρμογής μέτρων περιορισμού στις μετακινήσεις παρατηρήθηκε αύξηση της άσκησης σωματικής και σεξουαλικής βίας, με την ενδοοικογενειακή βία να εμφανίζει αύξηση της τάξης του 12%. Το γεγονός αυτό επιβεβαιώνεται και από την αύξηση που καταγράφηκε στις τηλεφωνικές κλήσεις σε γραμμές υποστήριξης.
— Στις μαρτυρίες που έχετε συλλέξει τι σας έλεγαν τα παιδιά για την περίοδο που ζούσαν σε περιορισμούς και δεν μπορούσαν να πάνε στο σχολείο;
Υπήρχαν ιστορίες, όπως αυτή της 17χρονης Ελπίδας: «Ζούμε ξανά και ξανά την ίδια ημέρα. Η καθημερινότητά μας είναι θολή – πότε θα τελειώσει αυτό;»· της 16χρονης Μελίνας: «Ήθελα να τον βλέπω, όμως “αραιώσαμε”… αναρωτιέμαι μήπως φταίω εγώ σε κάτι. Είμαστε μάλλον θύματα του κορωνοϊού. Ήταν η πρώτη μου σχέση, τα είχα δώσει όλα. Μου στοίχισε πολύ. Τον σκέφτομαι ακόμη».
Από πολλά παιδιά που επισκέφθηκαν ή τηλεφώνησαν στις υπηρεσίες μας έλειπε η καθημερινότητα του σχολείου, οι φίλοι τους, οι σχέσεις τους και η καθημερινότητα που είχαν, ενώ άλλα επισήμαιναν ότι τα διαδικτυακά μαθήματα τα δυσκολεύουν και δεν μπορούν να αντικαταστήσουν το μάθημα με φυσική παρουσία μέσα στην τάξη.
Μάλιστα, τα παιδιά της Γ’ Λυκείου χρειάστηκε να προσαρμοστούν σε πολλά επίπεδα και να διαχειριστούν τις προκλήσεις της καραντίνας όπως και το άγχος της εξεταστικής περιόδου.
Περισσότερες πληροφορίες στη Δομή Εφηβικής Υγείας/Ιατρικής (ΔΟΜΕΥΙ) της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ, Μεσογείων 15, 216 0033788.
Γραμμή Υποστήριξης στην οποία μπορούν να απευθυνθούν παιδιά, έφηβοι και οι γονείς τους: 800 4000 009
* Στις προκλήσεις της μετα-Covid 19 περιόδου για τους εφήβους και τους νεαρούς ενήλικες εστιάζει το 22ο Συνέδριο της Διεθνούς Οργάνωσης για την Υγεία των Εφήβων που πραγματοποιείται, σε συνεργασία με την Ελληνική Εταιρεία Εφηβικής Ιατρικής, στο ΕΚΠΑ (Πανεπιστημίου 30), από τις 5 έως τις 7 Οκτωβρίου
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.