Αυτοί που είναι ευτυχισμένοι
Χωρίς να ξέρω γιατί, ψηφιοποιώ μια παμπάλαιη στήλη μου από την Ελευθεροτυπία, του σωτηρίου έτους 1989, νομίζω. Δεν ξέρω ποιόν εξυπονοώ, είχα τότε εμμονές διάφορες, οπότε όλα παίζουν. Tο Spartacus πάντως ήταν ένα βραχύβιο κλαμπ στο κτίριο του Μετοχικού Ταμείου Στρατού, εκεί που αργότερα θα γινόταν το City Link. Ήμουν γύρω στα 26 τότε, οπότε το ύφος δικαιολογείται να είναι λίγο απόλυτο. Σήμερα θα το έγραφα αλλιώς, αλλά θα έλεγα τα ίδια. Τώρα την βεβιασμένη, επιδερμική ευτυχία δεν την προάγει τόσο ο ξέπνοος lifestyle τύπος· τον εξακόντισαν σε νέα σχιζοφρενικά ύψη, τα social media.
ΤΙΣ ΠΡΟΑΛΛΕΣ, στο Spartacus κατέβηκε ένας εκκωφαντικός αστέρας του lifestyle τύπου, μιας κάποιας ηλικίας. Έκανε δυο τρεις απλωτές θριάμβου και κοντοστάθηκε στο πλέον επιφανές σημείο του υπογείου: δίπλα στο καντηλέρι. Εκεί άρχισε να δείχνει πόσο ευδαιμονεί. Τσιμπιόταν και χαχάνιζε με ένα διογκωμένο σεκιούριτι και κάθε τόσο τίναζε (με σχολαστικότητα γυμνασιάρχη) τη σκόνη από το πέτο του.
Κατά τα κοσμικά ράκη που τον περικύκλωναν, εκπροσωπούσε την «ευτυχία» των media. Το πρότυπο του ευδαίμονα. Αν όμως πρόσεχες λιγάκι την όψη του, θα ’βλεπες ότι η φτήνια είναι ο αποκλειστικός της γλύπτης. Τα μάτια του είχαν κάτι σβησμένο — απόλυτα μπουχτισμένο. Κάποια κρυφή αγωνία είχε σκάψει τις άκρες στο στόμα του κι ένα χαμόγελο διηνεκές κι αψυχολόγητο είχε κολλήσει σαν τσίχλα στο υψιπετές σαγόνι του.
Η επίδειξη στράβωνε αφύσικα το ήδη αγκυλωμένο σώμα του και η επίγνωση της παράστασης έκανε το γέλιο του σαν κρωγμό. Το πρότυπο του Κλικ ήταν λοιπόν στο πηλίκον του μηδέν: Ένας τσαλακωμένος κι άσεμνος ενήλιξ, που πάσχιζε να ορίσει την ευτυχία σε περιοδικά και τηλεοράσεις για να τη φέρει στα μέτρα της μειονεξίας του και να θολώσει τα νερά.
Όχι ότι ξέρω κάποιο Ελληνικό πρότυπο ευδαίμονος και πνευματώδους κοσμικού. Για να βγαίνεις συστηματικά, από μια ηλικία και μετά — κάποια παλιά αμαρτία θες να πνίξεις. Τα γεροντοπαλίκαρα της νύχτας είναι τα περισσότερα ρεμάλια κι ας κυκλοφορούν είτε με παπί είτε με Μαζεράτι. Η διαφορά τους βρίσκεται στο πώς το παίζουν — κι αυτή η διαφορά ορίζει τα πάντα. Γιατί τα πάντα εξαρτώνται από το αν ο άνθρωπος αντιμετωπίζει τη ζωή ή παίζει μαζί της την κολοκυθιά. Το στιλάτο υπεκφεύγειν.
Προσωπικά, όταν με καλούν στα πάρτι, νιώθω ασφάλεια μόνο στην κουζίνα. Εκεί συνωστίζονται τα φαγωμένα νύχια, τα νευρωτικά γέλια- κι η αίσθηση της γιορτής ακούγεται σαν απόηχος. Μπορεί στην κύρια σάλα να εκτυλίσσεται το κεντρικό δράμα, αλλά η πιο μύχια ή τρυφερή δράση, συνήθως συντελείται δίπλα στο νεροχύτη, π.χ. μια εξομολόγηση ή ένα κλεφτό φιλί.
Ίσως γιατί η γενιά μου είναι πια καχύποπτη ως προς την ευδαιμονία και το προβληματικό, επιδεικτικό ξεσάλωμα των eighties την έκανε να βλέπει πίσω από κάθε ηδονή το πρόβλημα.
Ίσως γιατί όντως στο κέντρο της πίστας πάνε πάντα οι ψυχικοί κάγκουρες κι αυτοί που έχουν κάτι να πουν αποσύρονται στα έκκεντρα.
Ίσως γιατί μάθαμε πια ότι η επιδεικτική ευτυχία των media stars είναι μια θλιβερή γυμναστική των μυώνων, ένας πανικός ψαλιδιών, η άρνηση να κοιτάξεις τα σκοτάδια σου — κι ότι αν όχι ευτυχισμένοι, τουλάχιστον εντάξει με τον εαυτό τους είναι εκείνοι που δεν αρνούνται να δουν πόσο δυστυχισμένοι κατά καιρούς υπήρξαν. Εκείνοι που ξέρουν ότι τα ωραία ποιήματα θάλλουν πάνω σε πληγές και ότι (συμφώνως προς το 2ο θερμοϋπαρξιακό αξίωμα) το σκοτάδι που βαραίνει την ψυχή εκτοπίζει ίσο όγκο φωτός.
Δεν ευαγγελίζομαι ένα νέο μιζεραμπιλισμό. Δεν μ’ αρέσει να κλαίγομαι, αλλά ούτε προσποιούμαι ότι τα δάκρυα δεν υπάρχουν. Τα δάκρυα υπάρχουν, κυρία μου, και πνίγουνε τον κόσμο όλο. Αυτά ανεβάζουν τη στάθμη των υδάτων και πλημμυρίζουν πόλεις. Σε αυτά κολυμπάνε οι ήρωές μας, και μας μαθαίνουν πώς να ζούμε. Δίχως δάκρυα τίποτα δεν κερδίζεται — ούτε ένα τσιφτετέλι στο Marakes.
Δεν λέω λοιπόν αυτό. Λέω ότι τσιφτετέλι δίχως την αίσθηση του «νυν απολύεις» είναι σκέτο αερόμπικ. Ότι ξενύχτι δίχως τη μνήμη του σκοταδιού είναι γερμανικό νούμερο. Ότι η ευδαιμονία δίχως το ίχνος της ματαιότητας είναι ένα ρέψιμο.
Λέω ότι την ευτυχία δεν την ορίζουν τα παρηκμασμένα media-star του Kλικ (αυτά τα έξαλλα εκμαγεία θλίψης) — αλλά τα παιδιά με τα μαύρα ρούχα και τις μπύρες από την έβγα, που φιλιέσαι στα σκαλιά και χάνεσαι στα υγρά μάτια τους.
Σαρκάστε ελεύθερα!
