Μια νέα έκθεση στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο για τον τόπο που έζησαν οι πρώτοι Ευρωπαίοι

Μια νέα έκθεση στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο για τον τόπο που έζησαν οι πρώτοι Ευρωπαίοι Facebook Twitter
Ο τύμβος Μεσιάς από νότια.
0

Το παρελθόν της Ευρώπης είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την αρχαία Ελλάδα. Στην καρδιά της Μακεδονίας, ανάμεσα στον Αξιό ποταμό και στη γραφική κωμόπολη της Γουμένισσας, στους πρόποδες του όρους Πάικο, βρίσκεται η αρχαία πόλη της Ευρωπού. Ένας τόπος ξεχασμένος, άγνωστος και σχεδόν αόρατος, αλλά που ταυτόχρονα ξεχωρίζει για την πολύτιμη και μακρόχρονη ιστορία που τον ακολουθεί.

Ειδικότερα, στα δυτικά του Κιλκίς εντοπίζεται μια από τις παλαιότερες αναφορές του επιθέτου «Ευρωπαίος», ενώ ίχνη κατοίκησης ανιχνεύονται από την 5η χιλιετία. Στη διάρκεια των κλασικών χρόνων περιλαμβάνεται στη διοικητική περιφέρεια της Βοττιαίας και υπάρχει αναφορά για την πόλη από τον Θουκυδίδη, κατά την εξιστόρηση των γεγονότων του Πελοποννησιακού Πολέμου. Η ζωή της συνεχίστηκε στα ελληνιστικά και ρωμαϊκά χρόνια, με την πόλη και την ύπαιθρο χώρα της να δοκιμάζεται από αλλεπάλληλες εχθρικές επιδρομές.

Αδιάψευστη μάρτυρας των άγνωστων πολεμικών και ιστορικών γεγονότων είναι η τιμητική αναγνώριση Ρωμαίων αξιωματούχων που συνέβαλαν στην επιτυχή απώθηση των εισβολέων με το στήσιμο ανδριάντων εκ μέρους της Ευρωπαίων πόλεως για τη σωτηρία της. Μάλιστα, υπήρξε πατρίδα του ιδρυτή της δυναστείας των Σελευκιδών Σελεύκου Α' Νικάτορος, στρατηγού του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Στην έκθεση ξεδιπλώνεται όλη η ιστορία του σημαντικού αστικού κέντρου της περιοχής της αρχαίας Βοττιαίας.

Την άγνωστη ιστορία της Ευρωπού έρχεται να φωτίσει μια ξεχωριστή έκθεση. Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο και η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κιλκίς, στο πλαίσιο της δράσης «Συναντήσεις Μουσείων στο Εθνικό», εγκαινιάζουν τον εκθεσιακό σταθμό «Ευρωπαίων η πόλις». Στην έκθεση, που θα διαρκέσει έως την Κυριακή 16 Μαρτίου 2025 και θα πλαισιωθεί από ομιλίες, ξεναγήσεις και άλλες δραστηριότητες για το κοινό, ξεδιπλώνεται όλη η ιστορία του σημαντικού αστικού κέντρου της περιοχής της αρχαίας Βοττιαίας.

Μια νέα έκθεση στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο για τον τόπο που έζησαν οι πρώτοι Ευρωπαίοι Facebook Twitter
Πανοραμική άποψη του υπόκαυστου κεραμικού κλιβάνου από την περιοχή των εργαστηρίων της αρχαίας πόλης.

Πρόκειται για μια ακμάζουσα πόλη στον πυρήνα του μακεδονικού βασιλείου, με επώνυμους πολίτες στα Πανελλήνια Ιερά, εξέχοντα μέλη της μακεδονικής αριστοκρατίας και ισχυρά αναγνωρίσιμη ταυτότητα για τη σύγχρονη κοινωνία, καθώς η ετυμολογική συγγένεια της Ευρωπού με την Ευρώπη, το όνομα της ηπείρου μας, είναι προφανής.

cover
Άννα Βασιλική Καραπαναγιώτου,
γενική διευθύντρια του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου

Ειδικότερα, μέσα από τις ενότητες και τα ευρήματα της έκθεσης που φυλάσσονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Κιλκίς, το οποίο αυτή την περίοδο αναβαθμίζεται, ο επισκέπτης θα έχει τη δυνατότητα να γνωρίσει όψεις της αρχαίας πόλης, της οποίας μικρό τμήμα είναι ακόμη ανασκαμμένο. Ελληνιστικοί τάφοι των αριστοκρατών γαιοκτημόνων της περιοχής, εκατέρωθεν της οδικής αρτηρίας που συνέδεε την Ευρωπό με την Πέλλα, μνημειακοί καμαροσκεπείς τάφοι, αλλά και απλούστεροι, των υστερορωμαϊκών και παλαιοχριστιανικών χρόνων, καθώς και οικιστικά και εργαστηριακά σύνολα, φωτίζουν πολλές από τις άγνωστες πτυχές της αρχαίας πόλης.

«Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, ακριβώς έναν χρόνο πριν, τον Δεκέμβριο του 2023, εγκαινίασε μια δράση με τίτλο "Συναντήσεις Μουσείων στο Εθνικό", υλοποιώντας με τον τρόπο αυτό την επιθυμία του να έρθει πιο κοντά με τα μουσεία της περιφέρειας. Το μουσείο, μέσα από τη δράση αυτή και με την παρουσίαση αρχαίων έργων που φυλάσσονται σε περιφερειακά μουσεία, στοχεύει να προκαλέσει το ενδιαφέρον των πολυπληθών επισκεπτών του και παράλληλα να τους παροτρύνει να επισκεφθούν τα μουσεία και τους τόπους προέλευσης των εκθεμάτων.

Μια νέα έκθεση στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο για τον τόπο που έζησαν οι πρώτοι Ευρωπαίοι Facebook Twitter
Άποψη της αρχαίας Ευρωπού. Σε πρώτο πλάνο ο επισκέψιμος αρχαιολογικός χώρος με υστερορωμαϊκό-παλαιοχριστιανικό νεκροταφείο. Στο βάθος ο σύγχρονος οικισμός στην κοιλάδα του Αξιού.
Μια νέα έκθεση στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο για τον τόπο που έζησαν οι πρώτοι Ευρωπαίοι Facebook Twitter
Οικιστικά κατάλοιπα από τον λόφο της αρχαίας πόλης.
Μια νέα έκθεση στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο για τον τόπο που έζησαν οι πρώτοι Ευρωπαίοι Facebook Twitter
Χρυσό στεφάνι με φύλλα και άνθη ελιάς. Δ' τέταρτο 4ου π.Χ. Έκθεμα του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης.
Μια νέα έκθεση στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο για τον τόπο που έζησαν οι πρώτοι Ευρωπαίοι Facebook Twitter
Οικιστικά κατάλοιπα από τον λόφο της αρχαίας πόλης.
Μια νέα έκθεση στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο για τον τόπο που έζησαν οι πρώτοι Ευρωπαίοι Facebook Twitter
Άποψη υστερορωμαϊκού και παλαιοχριστιανικού νεκροταφείου της αρχαίας Ευρωπού.

Στη δεύτερη "Συνάντηση" καλωσορίζουμε την Εφορεία Αρχαιοτήτων Κιλκίς και προσκαλούμε τους επισκέπτες μας να γνωρίσουν μια σπουδαία αρχαία πόλη της Βόρειας Ελλάδας κοντά στον ποταμό Αξιό, την αρχαία Ευρωπό. Η Ευρωπαίων πόλις υπήρξε ένα ακμάζον αστικό κέντρο της περιοχής κοντά στη σημερινή Πέλλα, στον πυρήνα του μακεδονικού βασιλείου, και γενέτειρα του Σέλευκου Α', ενός από τους διαδόχους του Μεγάλου Αλεξάνδρου και ιδρυτή της δυναστείας των Σελευκιδών. Ο εκθεσιακός αυτός σταθμός εγκαταστάθηκε σε αίθουσα του μουσείου που διαμορφώθηκε κατάλληλα για τον σκοπό αυτό και θα παραμείνει ανοικτός ως τον Μάρτιο του 2025.

cover
Γεωργία Στρατούλη,
προϊσταμένη Εφορείας Αρχαιοτήτων Κιλκίς

Μέσα από ένα πλούσιο εποπτικό υλικό, ενδεικτικά αρχαία έργα και βιντεοπροβολές, αναδεικνύεται το φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον της αρχαίας Ευρωπού σε μια ιστορική διαδρομή από την απώτατη αρχαιότητα έως και τους ύστερους ρωμαϊκούς χρόνους. Η δράση πραγματοποιήθηκε χάρη στη στενή και αγαστή συνεργασία μας με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Κιλκίς. Ευχαριστώ τη φίλη προϊσταμένη της Εφορείας δρα Γεωργία Στρατούλη, που αποδέχτηκε την πρότασή μου, και το προσωπικό του μουσείου, που όπως πάντα εργάστηκε με ζήλο και για αυτό το έργο», επισημαίνει στη LiFO η γενική διευθύντρια του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, κυρία Άννα Βασιλική Καραπαναγιώτου.

Από την πλευρά της, η Γεωργία Στρατούλη, προϊσταμένη Εφορείας Αρχαιοτήτων Κιλκίς, σημειώνει: «Η Ευρωπός, η Ευρωπαίων πόλις, συστήνεται με δύο ισχυρά brand names. Το πρώτο είναι το όνομά της, του οποίου το α' συνθετικό σημαίνει "ευρύς" και είναι ομόρριζο με το όνομα της ηπείρου μας, της Ευρώπης, και το δεύτερο, το πιο διάσημο τέκνο της, ο Σέλευκος Α' Νικάτωρ, ένας από τους σημαντικότερους διαδόχους του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ιδρυτής της δυναστείας των Σελευκιδών και πρωταγωνιστής της ελληνιστικής οικουμένης.

Οι πρώτοι Ευρωπαίοι πολίτες έζησαν, έδρασαν και τάφηκαν στη μεθόριο του σύγχρονου ελληνικού κράτους, σχεδόν αόρατοι από τους ταξιδιώτες που διέρχονται σήμερα δίπλα τους, από τους Ευζώνους, τη δεύτερη μεγαλύτερη πύλη εισόδου της χώρας. Με την έκθεση που φιλοξενείται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο προσδοκούμε να κάνουμε το αόρατο ορατό, παρουσιάζοντας όψεις της σημαντικής αυτής πόλης, ευελπιστώντας σε μελλοντικές έρευνες, έτσι ώστε η Ευρωπός να αποτελέσει έναν ακόμη πόλο ανάπτυξης της Κεντρικής Μακεδονίας και της χώρας».

Μια νέα έκθεση στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο για τον τόπο που έζησαν οι πρώτοι Ευρωπαίοι Facebook Twitter
Ταφικά κτερίσματα από την παλιοχριστιανική νεκρόπολη της αρχαίας Ευρωπού, 4ος-6ος αι. μ.Χ.
Μια νέα έκθεση στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο για τον τόπο που έζησαν οι πρώτοι Ευρωπαίοι Facebook Twitter
Αργυρή δραχμή Αλεξάνδρου Γ'. Ταφικό εύρημα. Τέλος 4ου αι. π.Χ.
Μια νέα έκθεση στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο για τον τόπο που έζησαν οι πρώτοι Ευρωπαίοι Facebook Twitter
Αργυρό τετράδραχμο Σελεύκου, Σούσα, περ. 301 π.Χ.
Μια νέα έκθεση στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο για τον τόπο που έζησαν οι πρώτοι Ευρωπαίοι Facebook Twitter
Ταφικά κτερίσματα από την παλιοχριστιανική νεκρόπολη της αρχαίας Ευρωπού, 4ος-6ος αι. μ.Χ.

Η έκθεση «Ευρωπαίων η πόλις» θα διαρκέσει από τις 13 Δεκεμβρίου 2024 έως τις 16 Μαρτίου 2025.

Αρχαιολογία & Ιστορία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Από τι πέθαναν δεκάδες χιλιάδες Αθηναίοι το 430 π.Χ.;

Ιστορία μιας πόλης / Από τι πέθαναν δεκάδες χιλιάδες Αθηναίοι το 430 π.Χ.;

Ο Θουκυδίδης ισχυρίζεται ότι ήταν μια ασθένεια εισαγόμενη, η οποία ξεκίνησε από την Αιθιοπία και προτού φθάσει στην Αθήνα, εξαπλώθηκε στην Αίγυπτο και την Περσική αυτοκρατορία. H Αγιάτη Μπενάρδου μιλά με τον Στέφανο Παρασκευαΐδη για τον λοιμό των Αθηνών με την πρωτοφανή θνησιμότητα, καθώς υπολογίζεται ότι χάθηκε το 1/3 του πληθυσμού της πόλης.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Επίσκεψη στον αρχέγονο κόσμο της Σαμοθράκης με σύμμαχο την τεχνολογία

Αρχαιολογία & Ιστορία / Σαμοθράκη: Βλέπουμε την ιστορία του νησιού ξανά με σύμμαχο την τεχνολογία

Η Σαμοθράκη του Νίκης, του Ομήρου, των Καβείρων, των φιλοσόφων, των χαρτογράφων της Αναγέννησης, των αρχαιολόγων, των αρχιτεκτόνων και των φωτογράφων του 20ού αιώνα αλλά και των σύγχρονων μοντελιστών σε μια εμπεριστατωμένη έκθεση της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
ΑΣΚΤ: Η σχολή που «γέννησε» τους μεγαλύτερους Έλληνες καλλιτέχνες

Ιστορία μιας πόλης / ΑΣΚΤ: Εδώ γεννήθηκαν οι μεγαλύτεροι Έλληνες καλλιτέχνες

H Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών υπήρξε θεμέλιος λίθος για την ελληνική τέχνη, με σημαντικούς δασκάλους όπως ο Παρθένης και ο Μόραλης να συμβάλλουν στην ανάπτυξή της. Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με την ιστορικό τέχνης Χριστίνα Δημακοπούλου για την καθοριστική τους επιρροή.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Πώς βρέθηκαν οι πρόσφυγες από τη Μ. Ασία στη Νέα Μάκρη;

Ιστορία μιας πόλης / Νέα Μάκρη: Ο προσφυγικός συνοικισμός που εξελίχθηκε σε λουτρόπολη

Από τις ιωνικές κωμοπόλεις Μάκρη και Λιβίσι, στα παράλια της Λυκίας στη νοτιοδυτική Μικρά Ασία, οι πρόσφυγες από αυτές τις περιοχές εγκαταστάθηκαν στη βορειοανατολική Αττική, ιδρύοντας τη Νέα Μάκρη, το 1924. Η Ευαγγελία Αχλάδη μιλά στην Αγιάτη Μπενάρδου για τη νεότερη και τη σύγχρονη ιστορία της περιοχής.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Στο φθισιατρείο «Σωτηρία» το 1927: Μια κάθοδος στην αληθινή κόλαση των μελλοθάνατων

Αρχαιολογία & Ιστορία / Φθισιατρείο «Σωτηρία», 1927: Μια κάθοδος στην αληθινή κόλαση των μελλοθανάτων

Έπειτα από επιστολές και καταγγελίες, τον Ιούλιο του 1927, ένας ρεπόρτερ της εφημερίδας «Εσπερινή» επισκέπτεται το φθισιατρείο για να καταγράψει τις συνθήκες ζωής των ασθενών. Η ομάδα των dirty ’30s & late ’20s «αναπαλαιώνει» και διασώζει τη μαρτυρία του για λογαριασμό της LiFO.
DIRTY ‘30S & LATE ‘20S
Γιατί ήταν γαλάζιοι οι πίθηκοι στις τοιχογραφίες της Σαντορίνης;

Ιστορία μιας πόλης / Γιατί ήταν γαλάζιοι οι πίθηκοι στις τοιχογραφίες της Σαντορίνης;

Ποια τα νοήματα πίσω από τις ζωγραφισμένες μορφές και τα ζωντανά χρώματα των θηραϊκών τοιχογραφιών; Πώς συνδέονται με τον μινωικό πολιτισμό και τι μας αποκαλύπτουν για τον αρχαίο κόσμο; Η Αγιάτη Μπενάρδου συνομιλεί με τον Ανδρέα Βλαχόπουλο.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Τάσος Σακελλαρόπουλος: «Ο στρατός και ο θρόνος ήταν οι ρίζες του κακού της Δικτατορίας»

Άκου την επιστήμη / Τάσος Σακελλαρόπουλος: «Ο στρατός και ο θρόνος ήταν οι ρίζες του κακού της Δικτατορίας»

Η εποχή μας και τα «φαντάσματα» του Μεσοπολέμου. Ο ιστορικός και υπεύθυνος των Ιστορικών Αρχείων του Μουσείου Μπενάκη, Τάσος Σακελλαρόπουλος μιλά στον Γιάννη Πανταζόπουλο.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μια έκρηξη στο ηφαίστειο της Σαντορίνης πριν από έναν αιώνα

Αρχαιολογία & Ιστορία / «Εγώ κουνιέμαι από τη θέση μου, η Σαντορίνη μόνον να μην κουνηθεί!»

Τον Αύγουστο του 1925 στα γραφεία των αθηναϊκών εφημερίδων καταφθάνουν τηλεγραφήματα που ανακοινώνουν έκρηξη στο ηφαίστειο της Σαντορίνης και περιγράφουν την αναστάτωση των κατοίκων του νησιού. Η ομάδα των dirty ’30s & late ’20s φέρνει στο σήμερα κάποια από τα ρεπορτάζ της εποχής.
DIRTY ‘30S & LATE ‘20S
Κωστής Τσικλητήρας

Σαν σήμερα / Κωστής Τσικλητήρας: Αυτή είναι η ζωή του κορυφαίου Ολυμπιονίκη

Σαν σήμερα, στις 10 Φεβρουαρίου 1913, πεθαίνει στην Αθήνα από «κεραυνοβόλο μηνιγγίτιδα» ο κορυφαίος, μαζί με τον Πύρρο Δήμα, Έλληνας Ολυμπιονίκης Κωστής Τσικλητήρας, κάτοχος τεσσάρων ολυμπιακών μεταλλίων.
ΚΟΡΙΝΑ ΦΑΡΜΑΚΟΡΗ
Ακρωτήρι: Μια κοσμοπολίτικη, προϊστορική πόλη στην Σαντορίνη

Ιστορία μιας πόλης / Ακρωτήρι: Η πόλη που θάφτηκε κάτω από τις στάχτες του ηφαιστείου

Οι θηραϊκές τοιχογραφίες που ανακαλύφθηκαν στον προϊστορικό οικισμό του Ακρωτηρίου στη Σαντορίνη αποτελούν έναν από τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς θησαυρούς του Αιγαίου. Τι μαρτυρούν για την κοινωνία, τον πολιτισμό, την καθημερινή ζωή στην περιοχή; Η Αγιάτη Μπενάρδου συνομιλεί με τον Ανδρέα Βλαχόπουλο.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Το «φαρμακείο» της οικογένειας Χωματιανού και η ιατρική στην Αθήνα του 19ου αι

Ιστορία μιας πόλης / Το «φαρμακείο» της οικογένειας Χωματιανού και η ιατρική στην Αθήνα του 19ου αιώνα

Μια αθηναϊκή οικογένεια με ρίζες στο Βυζάντιο, η οποία άφησε το αποτύπωμά της στην υλική και άυλη κληρονομιά της πόλης μας κι ένα αντικείμενο του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου, το οποίο μας «μιλά» για την οικογένεια αλλά και την ιατρική κατά το 19ο αιώνα. Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον Γιώργο Νικολάου για το φαρμακείο της οικογένειας Χωματιανού.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
10 άγνωστες αθηναϊκές ιστορίες

Αρχαιολογία & Ιστορία / 10 άγνωστες αθηναϊκές ιστορίες

Tι γινόταν τον Μεσαίωνα στην Αθήνα; Υπήρχε ζωή στα χρόνια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας; Ποια είναι η σκληρή αλήθεια για αυτό που αποκαλούμε «Αθηναϊκή Δημοκρατία» και τι ήταν τελικά οι Δεσμώτες του Φαλήρου; Ακούμε σήμερα 10 άγνωστες ή παραγνωρισμένες πτυχές από το μακροχρόνιο παρελθόν της πόλης μας που συνέλεξε η Αγιάτη Μπενάρδου για τη σειρά podcast της LiFO «Ιστορία μιας πόλης».
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
«Αισθάνομαι όπως την πρώτη φορά που θα έβγαινα ραντεβού»: Η Τασούλα Βερβενιώτη για την 4η Γιορτή Προφορικής Ιστορίας 

Αρχαιολογία & Ιστορία / «Οι κοινωνικές ομάδες παίζουν καθοριστικό ρόλο στη γραφή της Ιστορίας»

Η ιστορικός και συγγραφέας Τασούλα Βερβενιώτη μοιράζεται τη γνώση της με ανθρώπους που θέλουν να συλλέξουν τις άγραφες ή αποσιωπημένες πτυχές της ιστορίας και για τρεις ημέρες θα κατευθύνει τη μεγάλη συνάντηση των Ομάδων Προφορικής Ιστορίας στην Τεχνόπολη.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Η πρώτη δοκιμαστική πτήση Αθήνα – Θεσσαλονίκη έγινε τον Μάιο του 1931 και δυο αστυνομικοί ρεπόρτερ μοιράστηκαν τις εντυπώσεις τους

Αρχαιολογία & Ιστορία / «Η ατμόσφαιρα έχει λιγότερες λακκούβες από τας Αθήνας»

Η πρώτη δοκιμαστική πτήση Αθήνα–Θεσσαλονίκη έγινε το 1931 και δύο αστυνομικοί ρεπόρτερ της εποχής μοιράστηκαν τις εντυπώσεις τους. Η ομάδα των dirty '30s «αναπαλαιώνει» και διασώζει τις μαρτυρίες τους για λογαριασμό της LiFO.
DIRTY ‘30S & LATE ‘20S
Μια μοναδική φωνή από το Βυζάντιο στον ναό των Αγίων Θεοδώρων

Ιστορία μιας πόλης / Μια μοναδική φωνή από το Βυζάντιο στον ναό των Αγίων Θεοδώρων

Ένας βυζαντινός ναός στο κέντρο της πόλης και μια φωνή που έρχεται από 1000 χρόνια πριν. Τι μάς διηγείται το σύντομο βυζαντινό ποίημα που βρίσκεται στη μαρμάρινη επιγραφή, πάνω από την είσοδο του ναού της πλατείας Κλαυθμώνος; Ο Γιώργος Πάλλης εξηγεί στην Αγιάτη Μπενάρδου.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ