Από τότε που φάνηκε ότι το μέλλον μας εξαρτάται (και) από τις αποφάσεις της γερμανικής κυβέρνησης οι θεωρίες περί γερμανικού λαού στην Ελλάδα δίνουν και παίρνουν. Οι Γερμανοί δηλώνουν ότι θέλουν να βοηθήσουν την Ελλάδα αλλά φαίνεται ότι θέλουν να σωθούν πριν τους πάρουμε στο λαιμό τους, παράλληλα, οι Έλληνες ξαναθυμούνται τις φρικαλεότητες των Ναζί και τους απλήρωτους λογαριασμούς. Όποιος έχει ζήσει στη Γερμανία ή έχει τη διάθεση να είναι αντικειμενικός, ξέρει ότι μεγάλη μερίδα του πληθυσμού βασανίζεται ακόμα από την πρόσφατη ιστορία και τα άπειρα μουσεία και ιδρύματα αποδεικνύουν ότι υπάρχει μία τάση αυτομαστίγωσης εδώ και πολλά χρόνια. Αυτό δεν μεταφράζεται σ’ αυτό που θα θέλαμε (σε λεφτά). Πάντως, πολύ πριν ο Χίτλερ δηλώσει ότι κάθε μηχανικός υπεύθυνος για λακκούβες στις Autobahn θα εκτελείται για προδοσία, η αίσθηση ευθύνης και τιμωρίας υπήρχε και στις καρδιές του απλού λαού.
Οι αδερφοί Γκριμ χάρισαν με τα παραμύθια τους σε όλο τον κόσμο μία πλευρά της γερμανικής ψυχής. Δεν ήταν «τα παραμύθια τους», αλλά η επιμελής συλλογή των ιστοριών του λαού της εποχής. Οι ιστορίες έγιναν αμέσως ανάρπαστες και πολλά βιβλία ακολούθησαν την έκδοση του πρώτου, πολύ γρήγορα ξεκίνησαν οι μεταφράσεις σε άλλες γλώσσες με την φήμη τους να εξαπλώνεται σε όλη την Ευρώπη.
Χρειάστηκε να μεγαλώσω για να συνειδητοποιήσω την αγριότητα που υπάρχει μέσα σ’ αυτές τις ιστορίες. Ούτε μία πονόψυχη μητριά, ούτε ένας σπλαχνικός πατέρας, πολλά ορφανά αλλά ευτυχώς, συνήθως ευτυχισμένο τέλος.
Tελικά, τα παραμύθια ήταν ακόμα πιο άγρια: μετά την επιτυχία του πρώτου βιβλίου, οι επόμενοι εκδότες άρχισαν να λειαίνουν τις αγριότητες των ιστοριών, αφαιρώντας τα ιδιαίτερα σκοτεινά σημεία. Στις πρώτες μορφές οι αδερφές της Σταχτοπούτας δεν ήταν καθόλου άσχημες, μόνο κακές, η Σταχτοπούτα δεν είχε καλή Νονά, και το καλύτερο, περιστέρια έβγαλαν τα μάτια των κακών αδερφών στο γάμο της Σταχτοπούτας με τον Πρίγκιπα. Η μητριά της Χιονάτης διέταξε έναν χωρικό να σκοτώσει το κοριτσάκι μέσα στο δάσος, αυτός το λυπήθηκε κι αντί να φέρει την καρδιά του κοριτσιού στην κακή Βασίλισσα, της έφερε την καρδιά μίας αρκούδας. Η Βασίλισσα της έβαλε αλάτι, την έψησε και την έφαγε. Φυσικά ούτε αυτή έμεινε ατιμώρητη: στο γάμο της φόρεσαν σιδερένια παπούτσια πυρωμένα στη φωτιά, κι εξαναγκάστηκε να χορέψει μέχρι να πέσει κάτω νεκρή. Η αίσθηση της σκληρής τιμωρίας υπήρχε βαθιά στην ψυχή του λαού, ο οποίος ήταν συνηθισμένος στην σκληρή ζωή, γεμάτη καπρίτσια και αδικία.
Αν σας ενδιαφέρουν οι αυθεντικές εκδοχές των πασίγνωστων ιστοριών Γκριμ, μπορείτε να τις βρείτε εδώ, σε ένα απολαυστικό site, δημιούργημα του National Geographic, το οποίο οδηγεί τον αναγνώστη μέσα από μονοπάτια σε απολύτως γκόθικ ιστορίες.
Et in Arcadia ego
Πίστη στην σκληρή τιμωρία, αλλά πίστη και στην αυτοτιμωρία: μία μορφή της εμφανίστηκε στο «τα πάθη του νεαρού Βερθέρου» του Γκαίτε. Πλέον ο Γκαίτε είναι γνωστός κυρίως για τον Φάουστ. Όμως ο νεαρός Βερθέρος ήταν αυτός που τον μετέτρεψε σε σελέμπριτι μέσα σε μία νύχτα, συγκινώντας με το ρομαντισμό του και την ορμή του όλους τους νέους της εποχής.
Το κείμενο αποτελείται από γράμματα που στέλνει ο αρχικά χαρούμενος κι επιφανειακός Βερθέρος σε ένα φίλο του, περιγράφοντας το μεγάλο χτύπημα που έχει δεχτεί: η γυναίκα που έχει ερωτευτεί παράφορα είναι αρραβωνιασμένη με κάποιον άλλον. Ο Βερθέρος δεν διανοείται να κάνει κάτι ανήθικο, όσο κι αν βασανίζεται από τον ανεκπλήρωτο πόθο, ο οποίος έχει ανταπόκριση: και οι δύο ξέρουν όμως ότι η μοίρα της Λόττε είναι με τον μέλλοντα σύζυγό της. Η Λόττε παντρεύεται τραυματίζοντας κι άλλο τον Βερθέρο, ο οποίος βλέπει το όνειρό του να απομακρύνεται για πάντα και η Λόττε τον παρακαλά να σταματήσει να την επισκέπτεται. Ο συντετριμμένος Βερθέρος συνειδητοποιεί ότι ο κόσμος δε χωράει και τους τρεις κι ένας από το τρίγωνο πρέπει να πεθάνει, οπότε αποφασίζει να δώσει τέλος στη ζωή του, ζητώντας με μία αφορμή τα όπλα του συζύγου της Λόττε. Αυτοπυροβολείται στο κεφάλι, αλλά περνούν 12 αγωνιώδεις ώρες πριν πεθάνει: στην κηδεία του δεν πηγαίνει κανείς.
Λίγο ο κακομαθημένος αλλά ηθικός Βερθέρος, λίγο οι δαντέλες του, λίγο η Λόττε που κάνει την ανήξερη βασανίζοντας τον ερωτευμένο άντρα, η αυτοκτονία του Βερθέρου συνεπήρε ρομαντικούς νέους σε όλη την Ευρώπη, οι οποίοι δεν αρκέστηκαν στο να μιμούνται τα ρούχα: οι πιο ρομαντικοί άρχισαν να αυτοκτονούν με τον τρόπο του Βερθέρου, για αληθινές ή φανταστικές Λόττε, δημιουργώντας το πρώτο copycat αυτοκτονικό κύμα στην ιστορία. Το κείμενο δείχνει μία άλλη πτυχή της γερμανικής ψυχής: σιδερένια πίστη στους κανόνες, αυτοθυσία προκειμένου να μην καταπατηθούν. Μία γαλλική ιστορία θα κατέληγε σ' ένα πικάντικο ερωτικό τρίγωνο (στις Επικίνδυνες Σχέσεις οι παντρεμένες γυναίκες όχι μόνο δεν είναι απαγορευμένες αλλά έξτρα ελκυστικές) – στις γερμανικές, ο γάμος είναι πάνω απ’ όλα, και τα πάθη πρέπει να σκοτώνονται. Με κυνηγετική καραμπίνα.
+ διαβάστε ακόμα: η σκοτεινή πλευρά της μόδας
σχόλια