1. Άγγελος Ελεφάντης, ΜinimaMemorialia. H ιστορία του παππού μου, Πόλις, 2001
Ελάχιστα ενθυμήματα: Από τον ψυχωμένο παππού, την παλικαρού γιαγιά και τη φύτρα τους από τα ψηλά βουνά του Βελουχιού, χειμώνες και καλοκαίρια σε χρόνια δίσεκτα που έχτιζαν γερές αντοχές στους ανθρώπους (άνδρες και γυναίκες), τους δεμένους με τη γη τους. Ενθυμήσεις άγριες και ήμερες, αφηγημένες λιτά, δίχως αισθηματολογίες και εξιδανικεύσεις. Μάθημα ανθρωπογεωγραφίας και ιστορίας, έτσι όπως θα έπρεπε να διδάσκεται στο σχολείο. Ο αναγνώστης κατανοεί πού οφείλεται η αγωνιστική βούληση, το δημόσιο και το ιδιωτικό ήθος του συγγραφέα, από τους τελευταίους που δικαιούνται σήμερα τον τίτλο του διανοούμενου
2. Γιάννης Ρίτσος, Ποιήματα, ΙΔ΄ τόμος, Κέδρος, 2007
Η εν θερμώ, με επικαιρικούς όρους, πρόσληψη του έργου του αδίκησε τη μέγιστη προσφορά του στη σύγχρονη ποίηση. Καιρό τώρα, ευτυχώς, παρατηρείται μια επανεκτίμηση των στίχων του. Ο Ρίτσος είναι βαθύτατα εξομολογητικός και, εν πολλοίς, αυτοβιογραφικός, με πλήρη επίγνωση του τι λέει και τι κρύβει. Οι ανέκδοτες συλλογές του που έρχονται ακόμη στο φως το επιβεβαιώνουν, ξετυλίγοντας το ίδιο πάντα βιογραφικό κουβάρι με γενναίες δόσεις (αυτο)σαρκασμού: «Πώς άφησες να σου φορέσουν / ετούτα τα στενά χρυσά υποδήματα / στον κλειστό δρόμο»;
3. Μαρίνα Καραγάτση, Το ευχαριστημένο ή οι δικοί μου άνθρωποι, Άγρα, 2008
Πολυφωνικό (αυτο)βιογράφημα με σκηνοθετική μαεστρία και έντονα απομυθευτική διάθεση από μια κληρονόμο με διπλά βαρύ όνομα. Καταλύονται ισχυρά πρότυπα και φετιχοποιημένοι θεσμοί (η αειθαλής αστική οικογένεια, το φωτοστέφανο που περιβάλλει τον επιφανή συγγραφέα, ο φαλλογοκεντρισμός). Πίσω από τον Μίτια Καραγάτση προβάλλει ο καθημερινός και ανθρώπινος «Δημητράκης», δίπλα στη δική του αλήθεια κινούνται άλλοι μικρόκοσμοι, άλλες νοοτροπίες, συγκρούονται παραδόσεις και επιθυμίες. Σκιαγραφία μιας ολόκληρης εποχής από την καλή και την ανάποδη μεριά της, μοναδικές περιγραφές από την καθημερινότητα μιας αλλοτινής Αθήνας, μαρτυρίες για τα αρχοντολόγια και την αγροτιά της Άνδρου. Ένα ευρηματικό «οικογενειακό μυθιστόρημα» - και με την ψυχαναλυτική έννοια του όρου.
4. Art Spiegelman, Maus (1986), Zoobus, 2007
Καλός επαγγελματίας κομίστας, ο Spiegelman ξορκίζει το πένθος μετά την αυτοκτονία της μητέρας του και το θάνατο του πατέρα του, επιζώντων των ναζιστικών στρατοπέδων εξόντωσης, επιχειρώντας να διηγηθεί ξανά την περιπέτεια των Εβραίων γονιών μέσα από τις πατρικές αφηγήσεις. Προκύπτει ένα εξαίρετο σκιτσογραφικό μυθιστόρημα μεταξύ ρεαλισμού και συμβολισμού, σε ένα ασπρόμαυρο ζωόμορφο σύμπαν όπου οι Εβραίοι απεικονίζονται σαν ποντίκια, οι Γερμανοί σαν γάτες και οι Πολωνοί σαν γουρούνια: Ο αγώνας της εξουσίας και της επιβίωσης παίζεται μέχρις εσχάτων, οι ρόλοι του θύτη και του θύματος συχνά εναλλάσσονται, όπως ακριβώς γειτονεύει το δάκρυ με το γέλιο στη ζωή. Τρυφερό, σαρκαστικό και εξόχως κριτικό, αυτό το κωμικόδραμα θεωρείται ήδη κλασικό στον κόσμο των comics.
5. Marjane Satrapi, Περσέπολις (2000), Ηλίβατον, 2006
Πολυεπίπεδο στοίχημα για την Ιρανή συγγραφέα: να καταγγείλει τον ακραίο αυταρχισμό που διέπει το δημόσιο και τον ιδιωτικό βίο στη χώρα της (καθεστώς Σάχη, ανατροπή του από το μισαλλόδοξο φανατισμό των μουλάδων), να αποδώσει την ιδιαίτερη καταπίεση της γυναίκας σε αυτόν το δεσποτικό κόσμο, να σκιαγραφήσει την πολιτισμική αντίθεση μεταξύ Δύσης και Ανατολής, να διασώσει τη μαγεία του διαφορετικού όταν το πλανητικό σύμπαν τείνει να εξομοιωθεί. Το ασπρόμαυρο περίτεχνο σκίτσο τονίζει διαρκώς τις αντιθέσεις, τις δυσκολίες της ενηλικίωσης, της χειραφέτησης. Εικόνες τρυφερές, σκληρές, σουρεαλιστικής απογείωσης και οξυμένης πολιτικής συνείδησης. Αγαπήθηκε ως αυτοβιογραφική σειρά comics, ενθουσίασε με τη μεταφορά της στη μεγάλη οθόνη ως ταινία κινουμένων σχεδίων. Οι νέες τεχνικές στην υπηρεσία της μεγάλης τέχνης.
σχόλια