— Πες μας λίγα πράγματα για σένα.
Είναι δύσκολο να μιλάς για τον εαυτό σου. Ό,τι και να πεις, χωρίς να το θέλεις, κρύβεις τα πιο σημαντικά. Οι φωτογραφίες μου ίσως να μιλάνε πιο εύστοχα για μένα. Στους μαθητές μου λέω συχνά το εξής: «Όταν σε γνώρισα, έφτιαξα μια εικόνα για σένα μέσα από τη γνωριμία μας. Όταν μου έφερες φωτογραφίες, άρχισα να καταλαβαίνω ποιος είσαι».
— Τι σημαίνει «In praise of dreams»; Πώς προέκυψε ο τίτλος;
Αρκετά χρόνια πριν, ταξιδεύοντας με το τρένο, άκουσα από έναν άγνωστο μια φράση που έγραψε μέσα μου ως χαρακτικό, και ακόμη κουβαλώ μαζί μου: «Πρέπει να αποσπάσεις τον έπαινο των ονείρων αν θέλεις να μην αποξενωθείς από την πραγματικότητα». Πρόσφατα, με τον ίδιο τίτλο, διάβασα ένα ποίημα από την Πολωνή ποιήτρια Wislawa Szymborska και άκουσα μια δουλειά ενός Νορβηγού σαξοφωνίστα που αγαπώ, του Jan Garbarek. Βλέπετε, τα πιο πολύτιμα πράγματα, αν χρειαστεί, τα κλέβεις για να ζήσεις, να κρατηθείς στη ζωή, αλλά ποτέ από απληστία.
Αλλά δεν μπορείς να ξαναζωντανέψεις ένα όνειρο, γίνεται σικέ με αυτό τον τρόπο. Μπαίνει η εκλογίκευση, η πόζα, το στυλιζάρισμα, δεν μπορείς να τα αποφύγεις όλα αυτά, συμβαίνουν μόνα τους.
— Τι αποτέλεσε έμπνευση για την συγκεκριμένη έκθεση;
Η φωτογραφική διαδικασία είναι αυτή που σε οδηγεί να παίρνεις τέτοιες αποφάσεις. Κάποια στιγμή νοιώθεις ότι κλείνεις έναν κύκλο και έχεις την ανάγκη να ξεκινήσεις κάτι καινούργιο. Αυτή η δουλειά είναι αποτέλεσμα των τελευταίων τριών ετών και ουσιαστικά ενισχύει ένα κομμάτι της δουλειάς μου που εστιάζει στις ονειρικές λεπτομέρειες των αναμνήσεων.
— Εσύ πόση σημασία δίνεις στα όνειρα;
Όση σημασία μου δίνουν κι αυτά. Αν καταλάβω ότι ένα όνειρο μου μιλάει, και να θέλω, δεν μπορώ να το αποφύγω. Προσπαθώ να το τινάξω από πάνω μου και να συνεχίσω, αλλά αυτό εκεί, επιμένει. Έτσι, το παίρνω απόφαση και το ξοδεύω μέσα στη μέρα μου. Για όσο καιρό χρειαστεί με οδηγεί αυτό στις εικόνες που θα συναντήσω. Όταν ενεργήσει μέσα μου αρκετά, εξαφανίζεται.
— Τα θυμάσαι; Προσπαθήσεις να τα ερμηνεύσεις; Έχεις δοκιμάσει να τα «ξαναζωντανέψεις» με τις φωτογραφίες σου;
Συνήθως δεν θυμάμαι τα όνειρα και όταν μου χτυπάνε την πόρτα, δεν προσπαθώ να τα ερμηνεύσω. Όταν ήμουν 20 ετών, διάβαζα μανιωδώς Καρλ Γιουνγκ, το αγαπημένο μου βιβλίο ήταν το Αναμνήσεις, Όνειρα, Σκέψεις. Εκείνη την εποχή έγραφα τα όνειρα όταν ξυπνούσα για να τα θυμάμαι, προσπαθώντας να βγάλω ένα νόημα. Μετά κατάλαβα ότι αυτό δεν μου ταιριάζει. Για μένα τα όνειρα είναι υλικό για δημιουργία. Τα παίρνει το συνειδητό και τα μεταποιεί, τα τρέφει με τις πεποιθήσεις του και, αν είσαι τυχερός, γίνονται πιο αληθινά και από την πραγματικότητα. Αλλά δεν μπορείς να ξαναζωντανέψεις ένα όνειρο, γίνεται σικέ με αυτό τον τρόπο. Μπαίνει η εκλογίκευση, η πόζα, το στυλιζάρισμα, δεν μπορείς να τα αποφύγεις όλα αυτά, συμβαίνουν μόνα τους. Τα όνειρα τα κουβαλάς, είναι χειρονομίες «του άλλου εαυτού», συμπληρώνεις με αυτά το αλφάβητο του κόσμου.
— Πες μας ένα όνειρο σου που δεν θα ξεχάσεις ποτέ.
Χωρίς να θέλω να αποφύγω την ερώτηση, θέλω να πω ότι η δημιουργική πράξη, εκτός από τη λύτρωση που ενδεχομένως προσφέρει, είναι και μια πράξη που ενισχύει τη συλλογική μνήμη. Θυμόμαστε τον Ηνίοχο, την «Έναστρη Νύχτα» του Βαν Γκογκ, τον Καθρέφτη του Tαρκόφσκι, έχουν γίνει και δικά μας όνειρα πια και είναι αλήθεια ότι θέλω να θυμάμαι αυτά τα όνειρα που από προσωπικές περιπτώσεις έχουν περάσει μέσα στη ζωή, έχουν αποκτήσει σώμα και στέκουν αυτόνομα. Ζουν μέσα σε έναν ύπνο ξυπνητό, αφυπνίζουν όλους εμάς και μας ανοίγουν έναν ατέρμονο ορίζοντα.
— Τι θα δούμε στην αίθουσα Kaplanon 5;
Στιγμές καθημερινές, πραγματικές και ίσως γι᾽ αυτόν το λόγο ονειρικές. Μένει να το διαπιστώσετε, σας περιμένω.
Φωτογραφική έκθεση Βασίλη Γεροντάκου «In praise of dreams», 3/3-2/4, Τρ., Πέμ., Παρ. 13:00-20:00, Τετ., Σάβ. 12:00-15:00, αίθουσα τέχνης kaplanon5, Καπλανών 5 & Μασσαλίας.
σχόλια