Πλάσμα Εκτάκτων Συνθηκών

Πλάσμα Εκτάκτων Συνθηκών Facebook Twitter
0
Πλάσμα Εκτάκτων Συνθηκών Facebook Twitter
Γιώργος Βέλτσος

1.

Η Καταγωγή του Κόσμου. «Γυναίκα πείσμα της Ασίας» έγραφε, όχι και τόσο αινιγματικά, και μάλλον ακαριαία, ο Νίκος Καρούζος. «Frailty, thy name is woman» ξεσπάει ο Άμλετ και ο Διονύσης Καψάλης μεταφράζει, «Αδυναμία, λέγεσαι γυναίκα». Ο James Douglas Morrison επέμενε ότι ο κινηματογράφος επινοήθηκε από τους άντρες για να παρηγορεί τους άντρες που χάνονται στον έρωτα και στην απώλεια των γυναικών. Η ποίηση, το ίδιο. Και, αφιερώνοντας το ποίημα στη Ζέφη Δαράκη, αντιφωνεί ο Γιώργος Βέλτσος (Αθήνα, 1944): «Φόνισσα του χρόνου, στο κλουβί του χρόνου». Η γυναίκα, ναι, είναι αυτή που σκοτώνει τον χρόνο, αυτή που μας ανοίγει το σοκάκι προς την αιωνιότητα μέσα από μικρούς, αλλεπάλληλους θανάτους, μέσα από μικρές, αλλεπάλληλες αναστάσεις. Η γυναίκα, εκτός από φόνισσα του χρόνου, είναι η καταγωγή του χρόνου, είναι η καταγωγή του κόσμου, είναι ο πίνακας, μεγαλειώδης και σκανδαλώδης του Κουρμπέ. Η γυναίκα είναι μάνα, ερωμένη, θυγατέρα, αδελφή, σύντροφος, είναι αυτή που θα σταθεί στο πλάι σου όταν ξέρεις να την τραγουδήσεις, να την υμνήσεις, να της προσφέρεις ένα σχέδιο, ένα πρόγραμμα, ένα πρόταγμα, ένα εγχείρημα, ένα πεπρωμένο. Η γυναίκα κι εσύ, μαζί, είστε η Άγρια Συμμορία που τα βάζει με όλη τη μεραρχία των ξεπουλημένων φασιστομεξικάνων σ' εκείνη την ταινία του Πέκινπα, είστε η Γλυκιά Συμμορία που οδεύει, μέσα από το γλέντι, σ' έναν θάνατο που είναι ανάσταση. Η γυναίκα είναι η Μέριλιν που μαζί μ' αυτήν θυμάσαι, όπως ο Γκόρπας, και τον Μπελογιάννη. Η γυναίκα είναι αυτή που γι' αυτήν πίνεις στο καταγώγιο της καταγωγής, γράφοντας το ποίημα, από το Α έως το Ω, το ποίημα που την εννοεί, την κατανοεί, την εκθειάζει. «Αυτή κρύβεται στο καθρεφτάκι της μάγισσας» γράφει ο Βέλτσος στο βιβλίο Γυναίκες (εκδ. Διάττων). «Στρώνει το κρεβατάκι της / και τον περιμένει στην επικράτειά τους / Δεν ξέρει αν είναι σάβανο ή σεντόνι/ Ο Κουρμπέ δεν της είπε αν είναι η νύφη ή η νεκρή».


2.

Bad Timing. Από το Α έως το Ω, ο Βέλτσος γράφει για τη γυναίκα. Όχι για τις γυναίκες αλλά για τη γυναίκα. Το ον λέγεται πολλαχώς, η γυναίκα λέγεται πολλαχώς, οι πολλές γυναίκες, οι είκοσι τέσσερις εν προκειμένω, όσα τα γράμματα του αλφαβήτου, είναι η γυναίκα, όπως τη συναντάμε και την ερωτευόμαστε μέσα στο ορυχείο του χρόνου, όπως έλεγε ο Μπαλτάσαρ Γκαθιάν, για να την κάνουμε δική μας με το να γίνουμε δικοί της. Η γυναίκα δεν είναι μονάχα το αίνιγμα του έρωτος, είναι το άνοιγμα στον χρόνο, και αλίμονο αν είναι κακός ο συγχρονισμός, το bad timing, μας θυμίζει οδυνηρά, αλλά λυτρωτικά το αριστούργημα του Nicolas Roeg (που ηλιθιωδώς είχε μεταφραστεί στα ελληνικά Η δύναμη της σάρκας), είναι ολέθριο, το bad timing σε διαλύει, σε εξουθενώνει, σε καθιστά θύτη και θύμα του ίδιου σου του εαυτού, ενώ, όταν η συγκυρία είναι ευνοϊκή, κολυμπάς αμέριμνα στον ωκεανό του χρόνου, γίνεσαι το δευτερόλεπτο που ανοίγεται στην αιωνιότητα, είσαι ο ευνοούμενος της φόνισσας του χρόνου. «Γυναίκα έλασμα και σπείρα» γράφει/ψαλμωδεί/εγκωμιάζει ο Βέλτσος, «πλάσμα εκτάκτων συνθηκών / γυναίκα που αξιώθηκε στην κρίσιμη στιγμή / το Πράγμα ολόκληρο / ανελέητο, καθεαυτό / το Πράγμα απερίγραπτο –/ περνά στο μέλλον// Αυτή αξιώθηκε το Ρήμα / χωρίς καμία αναφορά σε ιδιότητες / χρόνους, φωνές, σχήματα μαύρων φτερών / εγκλίσεις// Ξέχασε δηλαδή οριστικά όλους και όλα / Το σκάνδαλο αξιώθηκε / Τη φύση της, το μπόι, τα βυζιά της / το οργανικό και όχι τη λέξη / το ρυθμικό / στου νευρικού σφυγμού της τον καρπό / το επιληπτικό / της ιερής της νόσου / Συνέλαβε τον εαυτό της / σωσμένη από κίνδυνο εσωτερικό / σχήματος σκελετού προϊστορικού// Η κιβωτός στην πιο ψηλή κορφή / Η δέλτος χωρίς γράμματα επάνω// Σωσμένη / Βάτος η καιόμενη».


3.

Γυναίκα/Γλώσσα. Μπορείς να πεις ότι συνθέτουμε φράσεις, ποιήματα, μυθιστορήματα για να απευθυνθούμε στη γυναίκα. Το μυθιστόρημα είναι μια γυναίκα μεταμφιεσμένη σε πέλαγος λέξεων. Κάθε ποιητική σύνθεση, κάθε μυθιστόρημα, κάθε όπερα, κάθε κινηματογραφικό επίτευγμα είναι ένα κατεπείγον, και ποικίλων διαστάσεων, τηλεγράφημα σε μια γυναίκα, στη γυναίκα που είναι όλες οι γυναίκες. Είναι ψευδής αθλιότητα ότι σε προδίδει η γυναίκα. Η γυναίκα απλώς εγκαταλείπει το κομμάτι του εαυτού σου που εσύ ο ίδιος έχεις προδώσει. «Γυναίκα είναι ο Φλωμπέρ κι η γλώσσα» γράφει ο Βέλτσος. Γυναίκα είναι αυτή που «εισέρχεται ακροποδητί / σε μια από τις τελευταίες σονάτες / του Αράμ Χατσατουριάν». Γυναίκα είναι αυτή που «Ζητά τσιγάρο / Έχει τον τρόπο της να νοσταλγεί». Γυναίκα είναι αυτή που «Ανεβοκατεβαίνει / με τα πάνινα πόδια// και τις παρειές / από διάφανη πορσελάνη», αυτή που «Είναι η προτιμώμενη κούκλα». Ω, ναι, γυναίκα είναι αυτή που ξέρει να μας θυμίζει ότι είδαμε εκείνη την ταινία του Ερίκ Ρομέρ, το Γόνατο της Κλαίρης, διότι είναι «αντεπιστέλλον μέλος μιας ανεκδιήγητης ανυπαρξίας» που ζει «ανάμεσα στα έπιπλα και τους ανάπαιστους» και μ' ένα σκίρτημα της στιγμής δρασκελίζει το περβάζι.

http://radiobookspotting.blogspot.gr/



Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην έντυπη LIFO.

Βιβλίο
0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

bernhard schlink

Πίσω ράφι / «Φανταζόσουν ότι θα έβγαινες στη σύνταξη ως τρομοκράτης;»

Το μυθιστόρημα «Το Σαββατοκύριακο» του Μπέρνχαρντ Σλινκ εξετάζει τις ηθικές και ιδεολογικές συνέπειες της πολιτικής βίας και της τρομοκρατίας, αναδεικνύοντας τις αμφιλεγόμενες αντιπαραθέσεις γύρω από το παρελθόν και το παρόν.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Φοίβος Οικονομίδης

Βιβλίο / Φοίβος Οικονομίδης: «Είμαστε έτοιμοι ανά πάσα στιγμή να σπάσουμε σε χίλια κομμάτια»

Με αφορμή το νέο του βιβλίο «Γιακαράντες», ο Φοίβος Οικονομίδης, ένας από τους πιο χαρακτηριστικούς συγγραφείς της νεότερης γενιάς, μιλά για τη διάσπαση προσοχής, την αυτοβελτίωση, τα κοινωνικά δίκτυα, το βύθισμα στα ναρκωτικά και τα άγχη της γενιάς του.
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
Σερζ Τισερόν «Οικογενειακά μυστικά»

Το Πίσω Ράφι / «Το να κρατάμε ένα μυστικό είναι ό,τι πιο πολύτιμο και επικίνδυνο έχουμε»

Μελετώντας τις σκοτεινές γωνιές των οικογενειακών μυστικών, ο ψυχίατρος και ψυχαναλυτής Σερζ Τισερόν αποκαλύπτει τη δύναμη και τον κίνδυνο που κρύβουν καθώς μεταφέρονται από τη μια γενιά στην άλλη.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Το ηθικό ζήτημα με τις μεταθανάτιες εκδόσεις με αφορμή το ημερολόγιο της Τζόαν Ντίντιον

Βιβλίο / Μεταθανάτιες εκδόσεις και ηθικά διλήμματα: Η Τζόαν Ντίντιον στο επίκεντρο

Σύντομα θα κυκλοφορήσει ένα βιβλίο με τις προσφάτως ανακαλυφθείσες «ψυχιατρικές» σημειώσεις της αείμνηστης συγγραφέως, προκαλώντας ερωτήματα σχετικά με τη δεοντολογία της μεταθανάτιας δημοσίευσης έργων ενός συγγραφέα χωρίς την επίσημη έγκρισή του.
THE LIFO TEAM
Στα «Μαθήματα Ζωγραφικής» του Τσαρούχη αποκαλύπτεται όλος ο ελληνικός κόσμος

Ηχητικά Άρθρα / Γιάννης Τσαρούχης: «Η ζωγραφική μου θρέφεται από τη μοναξιά και τη σιωπή»

Στα εκπληκτικά «Μαθήματα Ζωγραφικής» του Γιάννη Τσαρούχη αποκαλύπτεται όλος ο ελληνικός κόσμος, από τις μινωικές τοιχογραφίες έως τα λαϊκά δημιουργήματα του Θεόφιλου.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
George Le Nonce: «Εκτός από τα φέικ νιουζ, υπάρχει η φέικ λογοτεχνία και η φέικ ποίηση»

Ποίηση / George Le Nonce: «Εκτός από τα fake news, υπάρχει η fake λογοτεχνία και ποίηση»

Με αφορμή την έκδοση του τέταρτου ποιητικού του βιβλίου, με τίτλο «Μαντείο», ο Εξαρχειώτης ποιητής μιλά για την πορεία του, την ποίηση –queer και μη–, και για την εποχή του Web 2.0, αποφεύγοντας την boomer-ίστικη νοοτροπία.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Χατζιδάκις, Ιωάννου, Χιόνης, Βακαλόπουλος, Κοντός: 5 βιβλία τους κυκλοφορούν ξανά

Βιβλίο / Χατζιδάκις, Ιωάννου, Χιόνης, Βακαλόπουλος, Κοντός: 5 βιβλία τους κυκλοφορούν ξανά

Μια σειρά από επανεκδόσεις αλλά και νέες εκδόσεις, που αφορούν ποιητές και λογοτέχνες που έχουν φύγει από τη ζωή μάς θυμίζουν γιατί επιστρέφουμε σε αυτούς, διαπιστώνοντας ότι παραμένουν, εν πολλοίς, αναντικατάστατοι.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Η νέα μετάφραση των «Μεταμορφώσεων» είναι ένας άθλος και εκδοτικό γεγονός.

Βιβλίο / Οβίδιος: Η νέα μετάφραση των «Μεταμορφώσεων» είναι ένας άθλος και εκδοτικό γεγονός

Ο κορυφαίος μελετητής του ρωμαϊκού κόσμου Θεόδωρος Δ. Παπαγγελής ολοκλήρωσε την απόδοση στα ελληνικά των 12.000 στίχων του έργου του Οβίδιου, εκφράζοντας ταυτόχρονα τον άκρως μοντέρνο χαρακτήρα του ποιητή.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Τροχιές»: Η Samantha Harvey κέρδισε πανάξια το Booker

Βιβλίο / «Τροχιές»: Η Samantha Harvey κέρδισε πανάξια το Booker

Με θέμα την καθημερινότητα έξι αστροναυτών σε έναν διεθνή διαστημικό σταθμό, το μυθιστόρημα που κέρδισε το Booker 2024 μόλις μεταφράστηκε στα ελληνικά, είναι ένα ποίημα για τον πλανήτη Γη και μας καλεί να τον εκτιμήσουμε ξανά.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
2000 χρόνια μετά την πρώτη κυκλοφορία του, ένα βιβλίο για τους Ρωμαίους αυτοκράτορες γίνεται μπεστ-σέλερ

Βιβλίο / Ο Σουητώνιος του 69 μ.Χ. γίνεται ξανά μπεστ-σέλερ

Οι «Βίοι των Καισάρων», το εξόχως κουτσομπολίστικο βιβλίο που είχε γράψει ο Σουητώνιος για τον βίο και την πολιτεία της πρώτης σειράς των Ρωμαίων αυτοκρατόρων, κυκλοφόρησε σε νέα μετάφραση και μπήκε στη λίστα με τα ευπώλητα των Sunday Times.
THE LIFO TEAM
«Αν δεν μας αρέσουν οι ηγέτες που ψηφίζουμε, ας κατηγορήσουμε τον εαυτό μας»

Βιβλίο / «Αν δεν μας αρέσουν οι ηγέτες που ψηφίζουμε, ας κατηγορήσουμε τον εαυτό μας»

Ο «ροκ σταρ ιστορικός των ημερών», ο καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και βραβευμένος συγγραφέας Peter Frankopan, μιλά στη LIFO για τους κινδύνους που απειλούν την Ευρώπη, τη Γάζα και την άνοδο της ακροδεξιάς.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πένθος και ανάνηψη: Ο δικός μας Σαββόπουλος

Daily / Πένθος και ανάνηψη: Ο δικός μας Σαββόπουλος

Μια εικοσαετία μετά την πρώτη έκδοση του βιβλίου, κυκλοφορεί ξανά σε αναθεωρημένη μορφή, η ενθουσιώδης, στοχαστική, λυρική μελέτη του έργου του σπουδαίου όσο και «πολωτικού» Έλληνα τραγουδοποιού από τον Δημήτρη Καράμπελα.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Ο Γιάννης και η φασολιά

Guest Editors / Ο Γιάννης και η φασολιά

Τέλη ’70, Αθήνα. Ένας νεαρός βουτάει στην ποίηση στη βιβλιοθήκη της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης. Οι στίχοι του Γιάννη Κοντού τον αγγίζουν. Χρόνια μετά, ως συγγραφέας πια, δημιουργεί μια λογοτεχνική σχέση που κρατά δεκαετίες, ανάμεσα σε εκδοτικούς οίκους, ταβέρνες και πρωινά τηλεφωνήματα.
ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΡΑΠΤΟΠΟΥΛΟΣ