Η UrbanAct είναι μια νέα ομάδα καλλιτεχνών που στόχο της έχει να προωθήσει την τέχνη της δημόσιας τοιχογραφίας, το graffiti, το street art και την ποδηλατική κουλτούρα μέσα από προγράμματα μικρού και μεγάλου βεληνεκούς, εκδηλώσεις, φεστιβάλ, εκθέσεις και εκδόσεις. Ξεκίνησε το 2012 από μέλη ενός από τα παλιότερα graffiti crew της Ελλάδας, των Carpe Diem και δρα στην Αθήνα και στην Θεσσαλονίκη. Η συγκεκριμένη ομάδα βρίσκεται πίσω από την ιδέα και την υλοποίηση ενός από τα πιο πρωτοποριακά προγράμματα σε ευρωπαϊκό επίπεδο, το «Ζωγραφίζοντας σε σχολικά κτίρια». Δεν είναι όμως η πρώτη φορά που περνούν τα σύνορα της Ελλάδας. Η δράση τους «Χρωμόπολις» αποτέλεσε επιρροή για ανάλογα προγράμματα σε πολλές χώρες της Ευρώπης.
Τι είναι η UrbanAct;
Είναι μια ομάδα καλλιτεχνών και φίλων οι οποίοι αγαπούν το graffiti και γενικότερα την τέχνη και τις δράσεις στο δημόσιο χώρο. Τα μέλη της ομάδας μας έχουν ενεργή παρουσία στην Ελλάδα από το 1997 ως graffiti καλλιτέχνες, από το 2002 έως το 2011 μέλη μας ίδρυσαν και συμμετείχαν στην ομάδα Carpe Diem και από το 2012 συνεχίζουμε με νέες συνεργασίες και προγράμματα με την επωνυμία “UrbanAct”.
Ποιά είναι η βασική σας φιλοσοφία;
Οι δράσεις μας εκφράζουν τις ιδέες, την ενέργεια των καλλιτεχνών για δημιουργία, την ανάγκη για την οικειοποίηση του δημόσιου χώρου. Δίνουν επίσης μια αφορμή να “σπρώξουν” τους πολίτες έξω από τα “κλουβιά”, να βγουν στους δρόμους, να συνδιαλλαγούν, να μιλήσουν, να “κοιτάξουν”, βάζοντας χρώμα και φαντασία στις ιδέες. Να “ελευθερωθούν”.
Πόσο νόμιμο είναι να κάνεις τοιχογραφίες σε δημόσιους χώρους; Τι νομοθεσία υπάρχει;
Τυπικά ισχύει ό,τι ισχύει με κάθε έργο τέχνης που τοποθετείται και εκτίθεται σε δημόσιο χώρο είτε αυτό γίνεται μέσα απο προγράμματα Υπουργείων, Δήμων κ..α είτε μέσω ιδιωτικής της πρωτοβουλίας. Οι δημόσιες τοιχογραφίες σε σχέση με άλλες παρεμβάσεις όπως για παράδειγμα τα γλυπτά προσθέτουν και άλλα θέματα. Ένα απο αυτά είναι η ποικιλία μεγέθους επιφανειών υλικών τεχνικών κλπ. Υπάρχουν δεκάδες εναλλακτικές παρέμβασης και αυτό είναι που προσδίδει στη τέχνη της urban art το χαρακτήρα του πρωτοποριακού. Κατά καιρούς ακούμε βέβαια και για επιτροπές καλλιτεχνικής κρίσης, ειδικές πολιτιστικές επιτροπές των δήμων και υποδιευθύνσεις δήμων τις εκλαμβάνουν ως διαφημιστική παρέμβαση κ.α. Οι τοιχογραφίες όμως συνεχίζουν και καλύπτουν όλο το φάσμα απο το πιο παράνομο μέχρι και το πιο νόμιμο και με ενδιάμεσες δεκάδες άλλες εφαρμογές! Έχουμε τοιχογραφίες όπου οι καλλιτέχνες παρεμβαίνουν ελεύθερα χωρίς καμία άδεια, χωρίς καμία προέγκριση σχεδίου, καλλιτέχνες που έχουν την συναίνεση του ιδιοκτήτη του κτιρίου, καλλιτέχνες που υλοποιούν τα έργα τους υπό την σκέπη φορέα και την αιγίδα της εκάστοτε δημοτικής αρχής κλπ κλπ. Αυτό το ευρύ φάσμα εφαρμογής πιστεύουμε ότι πρέπει να διατηρηθεί.
Υπάρχει κάτι ανάλογο στο εξωτερικό;
Το πρώτο πρόγραμμα οργανωμένων τοιχογραφιών που είχε γίνει στην Ελλάδα το «Χρωμόπολις» με τη συμμετοχή και ξένων καλλιτεχνών, αποτέλεσε το έναυσμα για την υλοποίηση πολλών πογραμμάτων δημόσιων τοιχογραφιών απο καλλιτέχνες της urban και graffiti σκηνής σε χώρες του εξωτερικού, όπως στη Γαλλία, Βρετανία, Γερμανία, Πολωνία, Ιταλία κ.α. είτε από μεμονωμένους καλλιτέχνες είτε απο ομάδες και φορείς σαν την Urbanact. Με αρκετούς απο αυτούς τους φορείς διατηρούμε συχνή επαφή και αντάλλασουμε ιδέες και προγράμματα.
Πόσα άτομα ασχολούνται;
Ο κύριος κορμός της ομάδας μας αποτελείται από 4 καλλιτέχνες στην Αθήνα και 4 καλλιτέχνες στην Θεσσαλονίκη και σε ένα δεύτερο κύκλο υπάρχει μια ακόμη ομάδα η οποία διευρύνεται ανάλογα με το πρόγραμμα και την δράση που υλοποιούμαι κάθε φορά.
Πόσες τοιχογραφίες έχουν γίνει μέχρι τώρα;
Αν αναφερθούμε σε τοιχογραφίες μεγάλων μόνο διαστάσεων δηλαδή σε αυτές που στήνονται σκαλωσιές και οι οποίες διατηρούνται ακόμη και σήμερα, είναι σε όλη την Ελλάδα πάνω από 30.
Θεωρείται street art ή γκραφίτι ή κάτι άλλο;
Γκραφίτι είναι η αποτύπωση του ονόματος-ψευδώνυμου που έχει επιλέξει ο καλλιτέχνης, σε επιφάνεια που έχει επιλέξει, και συνήθως με τη χρήση σπρέι, και με την τεχνική και το στυλ που έχει εξελίξει, μετά απο χρόνια πειραματισμών. Έτσι ώστε να δώσει μια ιδιαίτερη και προσωπική ταυτότητα σε αυτό που κάνει. Μπορεί να υπάρχουν και characters στα γράμματά του. Παλαιότερα έπρεπε ο writer να εντάσεται και στην ευρύτε κουλτούρα του χιπ χοπ (μουσική χιπχοπ, djing mc και breakdance). Street art είναι ένας πιο ευρύς όρος ο οποίος συμπεριλαμβάνει οτιδήποτε άλλο γινόταν και γίνεται πέρα απο το παραδοσικό αμερικάνικο γκραφιτι που προαναφέραμε όπως τα stencil, posterart, stickers κ.α.
Και ακόμη πιο ευρύς όρος είναι το urban art που πλέον περιλαμβάνει όλες τις δημιουργίες που γίνονται απο τους καλλιτέχνες συνήθως αυτοδίδακτους που παρεμβαίνουν στο δημόσιο χώρο. Εδώ εντάσσονται και οι δημόσιες τοιχογραφίες που πολλες φορές συμπεριλαμβάνουν όλα τα παραπάνω, ή συνδυασμό των παραπάνω ή μεμονωμένα στοιχεία αυτών.
Ποιές επιφάνειες επιλέγονται για να γίνουν; Τι διαδικασία χρειάζεται για να γίνει αυτό;
Οι επιφάνειες οι οποίες επιλέγονται είτε μεμονωμένα είτε αφορούν οργανωμένο πεδίο δράσης, έχουν σχέση με την ιδέα που έχει ο καλλιτέχνης για αυτό που θέλει να αποτυπώσει και με την ενέργεια που του δίνει χώρος και οι κάτοικοί του. Δεν μιλάμε για παραγγελία έργων όπου εκεί αλλάζει τελείως η όλη προσέγγιση. Η διαδικασία αφορά επαφή με ιδιοκτήτες, ενημέρωση γειτόνων, αιγίδα απο δήμους διευθύνσεις, τεχνικές άδειες, ασφάλιση έργου κ.α
Το σημαντικότερο όλων είναι ο χώρος που θα δώσουν οι πολίτες να αναπτυχθεί μια σχέση εμπιστοσύνης με τον καλλιτέχνη και σε αυτό που θα προσπαθήσει ο ίδιος να αποτυπώσει αφουγκράζοντας με τον ιδιαίτερο του τρόπο ανάγκες, επιθυμίες ή και όνειρά μας ή απλά τη δική του χαρά και ανάγκη. Απο την άλλη ο καθένας μας ανταποκρίνεται διαφορετικά σε ένα εικαστκό έργο αλλά πάντα το αποτέλεσμα μας αφήνει κάτι μέσα μας.
Σε σχολικά κτίρια επιτρέπεται; Και τι χρειάζεται για να γίνει;
Τα σχολεία σαν κτίρια “ανήκουν” στους δήμους οπότε η όποια δράση μπορεί σε ένα πρώτο βήμα να στηριχτεί σε μια σχέση με την εκάστοτε δημοτική αρχή και την εκάστοτε αντιδημαρχία παιδείας. Πάντα όμως εφόσον η διεύθυνση του σχολείου και ο σύλλογος γονέων και κηδεμόνων δεχτούν την δράση. Η ομάδα μας μετά από κάποιες περιστασιακές τοιχογραφίες σε σχολικά κτίρια και αυτές σε χαμηλές επιφάνειες, αποφάσισε το 2007 να υλοποιήσει με πιο οργανωμένο τρόπο μεγάλες τοιχογραφίες σε τυφλές όψεις σχολείων με τις πρώτες παρεμβάσεις μας να γίνονται σε σχολεία στην Ν. Ιωνία Αττικής και στο Πειραματικό Γυμνάσιο Αθηνών στην Λ.Αλεξάνδρας. Αυτές οι παρεμβάσεις και οι συνεργασίες μας έδωσαν το κουράγιο και τη δύναμη να προχωρήσουμε και να χτίσουμε κομμάτι κομμάτι το παζλ ενός προγράμματος που σήμερα πιο ολοκληρωμένο πια, ονομάζεται «Ζωγραφίζοντας Σχολικά Κτίρια». Ένα πρόγραμμα πρωτοποριακό και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, έχει τεθεί υπό την αιγίδα του Υπουργείου Παιδείας και ουσιαστικά περιλαμβάνει τρεις υποδράσεις: την δημιουργία μιας μεγάλης κεντρικής τοιχογραφίας στον εξωτερικό ή εσωτερικό χώρο του σχολείου με ιδιαίτερη έμφαση στις εξωτερικές δημόσιες επιφάνειες, για την αλληλεπίδραση του έργου με την ευρύτερη τοπική κοινότητα. Σεμινάρια στους μαθητές με μια ζωντανή δημιουργία ενός graffiti έργου και συζήτηση για την ιστορία και τις τεχνικές του graffiti και της τοιχογραφίας. Και τέλος την ιδία συμμετοχή των μαθητών στη δημιουργία δικών τους προσχεδίων τα οποία θα αποτυπώσουν σε χαμηλότερες επιφάνειες.
Έχετε συναντήσει δυσκολίες κι αν ναι ποιες είναι αυτές;
Οι δυσκολίες έχουν πάντα να κάνουν με τις ιδιαιτερότητες στη συνεννόηση με ανθρώπους είτε αυτό αφορά καλλιτεχνικές επιτροπές είτε σχολικές επιτροπές και δασκάλους και φυσικά όπως και σε ότι αφορά τον πολιτισμό και την παιδεία το οικονομικό. Τίποτα όμως δεν συγκρίνεται με την χαρά της δημιουργίας και με την ενέργεια που παίρνεις όταν είσαι μπροστά στο έργο σου και αυτό αρχίζει να αποκαλύπτεται σιγά σιγά καθώς φεύγει η σκαλωσιά. Και να ακολουθούν τα χειροκροτήματα και οι επευφημίες από τους γείτονες και τους περαστικούς.
Ποιον δημόσιο χώρο θα θέλατε να πειράξετε και δεν γίνεται;
Θα διαλέξουμε έναν χώρο που σίγουρα δεν θα μπορούμε να τον πειράξουμε και είναι για την Θεσσαλονίκη, ο Λευκός Πύργος που παλαιότερα όμως είχε φιλοξενήσει μεγάλες τοιχογραφίες στην επιφάνειά του. Και να διαλέξουμε και έναν χώρο που δεν μπορούμε, αλλά θα μπορούσαμε (!) να πειράξουμε και είναι στην Αθήνα το Νέο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στο οποίο έχουμε κάνει τις συνήθεις μας οχλήσεις εδώ και χρόνια! Και ελπίζουμε. Η ελπίδα πεθαίνει όρθια.
Urbanact.gr
Όποιο σχολείο το επιθυμεί μπορεί να μας αποστείλει μια αίτηση στο [email protected] με ένα μικρό φωτογραφικό ρεπορτ των επιφανειών του σχολείου.
σχόλια