Ε, λοιπόν, για πολλούς πολιτικούς θεωρείται «υποβιβασμός» ή, έστω, «ευκολάκι» σε σχέση με τα άλλα. Για τους καλλιτέχνες είναι πρόκληση, αλλά και αγάπη που γίνεται... δίκοπο μαχαίρι – άσε που στη σκιά της σύγκρισης καραδοκεί το φάντασμα της Μελίνας. Και για τον Χατζιδάκι ήταν «απόδειξη ότι δεν έχουμε πολιτισμό». Το υπουργείο Πολιτισμού...
Που έχει υποδεχτεί κατά καιρούς πολιτικούς καριέρας όταν χρειάζονταν μια περίοδο «αγρανάπαυσης» ή ένα υπουργικό test drive προτού να αναχωρήσουν για πιο «καίρια» πόστα. Που έχει υποδεχτεί και πανεπιστημιακούς, αποδεικνύοντας ωστόσο ότι η διαδρομή από την έδρα διδασκαλίας και την καλλιέπεια στην εφαρμογή είναι δύσβατη. Που έχει υποδεχτεί, σπανιότερα, καλλιτέχνες ως δημοφιλή και καθ' ύλην αρμόδια πρόσωπα, τα οποία δεν είναι πάντα βέβαιο ότι είναι είτε το ένα είτε το άλλο. Που είχε υποδεχτεί κάποτε κι έναν πρωθυπουργό, ο οποίος διατήρησε για λίγο την εντύπωση ότι ο διττός ρόλος θα αναβάθμιζε μαγικά τον Πολιτισμό...
Άτιμο υπουργείο το Πολιτισμού. Είχε, βλέπετε, πάντα να διαχειριστεί: α) τα λιγότερα χρήματα – και τώρα τα σχεδόν καθόλου, β) τον illustre μύθο περί του «πολιτισμού που είναι η βαριά βιομηχανία της Ελλάδας» – τη φράση που αποδίδεται στη Μελίνα που πολλοί ηγάπησαν, αλλά ελάχιστοι υποστήριξαν, γ) μια γκάμα που κυμαίνεται από τις υψηλές καλλιτεχνικές φιλοδοξίες έως τις ταπεινές και χυδαίες ματαιοδοξίες, δ) τη διελκυστίνδα μεταξύ της αρχαίας κληρονομιάς και του σύγχρονου πολιτισμού, ε) την απουσία οποιασδήποτε ομαλότητας, συνέχειας και αυτονόητης πολιτιστικής πολιτικής ακόμα και για τα πιο αυτονόητα ζητήματα και στ) την αδιαφορία ενός ποσοστού συμπολιτών μας για τα θέματα πολιτισμού, που όσο η κρίση επέλαυνε, τόσο τα θεωρούσαν προβλήματα «πολυτελείας». Και μη νομίζετε ότι αυτοί οι τελευταίοι είναι μόνο όσοι έτρεχαν στα σκυλάδικα. Όχι. Η αδυναμία της παιδείας να δημιουργήσει ένα σταθερό σύστημα συνομιλίας με τον σύγχρονο πολιτισμό κατέστησε τον τελευταίο ένα δυσπρόσιτο πεδίο στο οποίο πολλοί δεν μετείχαν, άλλοι συνέχεαν με τη light ψυχαγωγία και το κουτσομπολιό («αν δεν ξέρεις για τον γάμο του Σάκη, τι πολιτιστικό ρεπορτάζ κάνεις;» με είχαν ρωτήσει κάποτε) και τώρα πια δεν έχουν καμία διάθεση να περισώσουν.
Το υψηλό καλλιτεχνικό πρόσημο δεν σημαίνει ούτε καταλληλότητα ούτε και ακαταλληλότητα για το άτιμο ΥΠ.ΠΟ., που μπορεί εν μια νυκτί να κάνει το προσόν (της οργανικής της σχέσης με τον χώρο του πολιτισμού) μειονέκτημα.
Λιγότεροι ήταν όσοι αντιλήφθηκαν εγκαίρως πόσο παραπλανητικός μπορεί να είναι ο χώρος του πολιτισμού: στα «καμαρίνια» του παιζόταν χρόνια τώρα κι ένα άγριο παιχνίδι συμφερόντων, ματαιοδοξιών, διαπλοκής και εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ, με όρους που δεν είχαν σε τίποτα να ζηλέψουν άλλα πεδία δόξης λαμπρά του νεοελληνικού μας βίου.
Γιατί τα γράφω τώρα όλα αυτά; Με αφορμή τον πρόσφατο διορισμό της Λυδίας Κονιόρδου στο υπουργείο Πολιτισμού, ο οποίος πρώτα συστήθηκε ως «έκπληξη» και αμέσως μετά προκάλεσε ένθεν και ένθεν ακρότητες: υπήρξαν και οι μεν που φρόντισαν με ζέση πράκτορα του CSI να ανακαλύψουν λόγους «αποδόμησης» της Κονιόρδου (λες και στο ΥΠ.ΠΟ. θα κρίνουμε τα τσάκρα της) και οι δε που έσπευσαν να δώσουν διαπιστευτήρια (η υπέρ της φεϊσμπουκική υστερία ενός παρα-σκηνοθέτη που μου προκάλεσε ναυτία ήταν μόνο η αρχή του κακού).
Προσωπικά, απόρησα γιατί μια τόσο σπουδαία, καταξιωμένη ηθοποιός και σκηνοθέτις, με ατζέντα πλήρη σημαντικών ραντεβού (π.χ. με τον Μπομπ Γουίλσον) δέχτηκε να βάλει το κεφάλι της στη σημερινή λαιμητόμο του ΥΠ.ΠΟ. Που σημαίνει: χωρίς λεφτά, χωρίς σαφή χάραξη πολιτιστικής πολιτικής και ανάλογες μελέτες, με τον σύγχρονο πολιτισμό να εναπόκειται κυρίως στην ιδιωτική πρωτοβουλία και στις επιλογές των ιδρυμάτων, με εκκρεμή δεκάδες ζητήματα και ανάμεσα σ' αυτά ορισμένους τρομακτικούς οικονομικούς και πρακτικούς «γόρδιους δεσμούς». Τι θα κάνει για όλα αυτά η κυρία Κονιόρδου; Σε ποιον βαθμό μπορεί να βοηθήσει και πώς, και πόσο έχει συνειδητοποιήσει ότι αναγκαστικά θα δυσαρεστήσει τον «κόσμο» της; Άλλωστε, το υψηλό καλλιτεχνικό πρόσημο δεν σημαίνει ούτε καταλληλότητα ούτε και ακαταλληλότητα για το άτιμο ΥΠ.ΠΟ., που μπορεί εν μια νυκτί να κάνει το προσόν (της οργανικής της σχέσης με τον χώρο του πολιτισμού) μειονέκτημα.
«Ο πολιτισμός πρέπει να συνδεθεί με την παιδεία, που είναι το μέλλον του τόπου, με τον τουρισμό και την παραγωγικότητα, με ήπιους τρόπους. Να αναδειχθεί η παραγωγικότητα, τα περίφημα προϊόντα και οι δυνάμεις του τόπου μας, μέσα από μια υγιή επιχειρηματικότητα και τη φιλοσοφία της αειφόρου ανάπτυξης» δήλωσε η κ. Κονιόρδου κατά την τελετή παραλαβής του ΥΠ.ΠΟ. Από τέτοιες ωραίες, γενικόλογες δηλώσεις καλών και φιλόδοξων προθέσεων σε υπουργικά «θυρανοίξια» οι πολιτιστικοί ρεπόρτερ έχουμε κάνει συλλογή. Προτιμώ την ανθρώπινη παραδοχή της, μόλις ανέλαβε: «Θα είναι δύσκολα. Θα το παλέψουμε». Ναι, θα είναι δύσκολα και δεν ξέρω κι αν παλεύεται. Αλλά, όπως και να 'χει, «καλή δύναμη». Και κάτι ακόμα: σίγουρα η γιόγκα θα της φανεί χρήσιμη.
Tο άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO
