Εθνικό Θέατρο – Τα πρώτα Χρόνια

Εθνικό Θέατρο – Τα πρώτα Χρόνια Facebook Twitter
2

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ

 

Εθνικό Θέατρο – Τα πρώτα Χρόνια Facebook Twitter
Θεόδωρος Ν. Συναδινός, Δον Κιχωτης (1936). Διασκευή από τον Θερβάντες. Χρήστος Ευθυμίου (Σάντσος), Νίκος Παρασκευάς (Δον Κιχώτης). Φωτό: Τάσος Μελετόπουλος.

 

Αξιοποιώντας κυρίως τα αρχεία των φωτογράφων Τάσου Μελετόπουλου (1908 -1969) και Λέοντα Φραντζή (1889-1965), αλλά και τα αρχεία των Θεόδωρου Ν. Συναδινού, Πέλου και Αλέκας Κατσέλη, Κατίνας Παξινού και Αλέξη Μινωτή, γίνεται μία καταγραφή σε χρονολογική σειρά της σκηνικής δραστηριότητας του Εθνικού Θεάτρου (με διάταγμα του 1935 ως Βασιλικό Θέατρο) από την έναρξη της λειτουργίας του (1932) μέχρι την ανακοπή της καλλιτεχνικής του πορείας, εξαιτίας της γερμανικής κατοχής (1941). Ένας πλήρης κατάλογος των παραστάσεων ο οποίος βασίστηκε κυρίαρχα στην πλήρη σειρά θεατρικών προγραμμάτων που φυλάσσονται στη Συλλογή Τεκμηρίων Παραστατικών Τεχνών του ΕΛΙΑ / ΜΙΕΤ ενώ παράλληλα δημοσιεύονται και οι μελέτες για την ίδρυση και τα πρώτα άγουρα χρόνια της πρώτης κρατικής σκηνής. Μία πολύχρονη και μεθοδική εργασία χάρη στην οποία διασώζονται τα χνάρια και ο απόηχος της πορείας ανθρώπων της πλέον εφήμερης των τεχνών, συμβάλλοντας παράλληλα στην αναγνώριση τους όπως και στην ανάδειξη των γεγονότων που σφράγισαν τα πρώτα δέκα χρόνια του σημαντικότερου καλλιτεχνικού οργανισμού της χώρας.

Εθνικό Θέατρο – Τα πρώτα Χρόνια Facebook Twitter
Ουίλιαμ Σαίξπηρ, Άμλετ. (1940 - επανάληψη). Ευάγγελος Μαμίας (Α' Νεκροθάφτης), Αλέξης Μινωτής (Άμλετ). Φωτό: Τάσος Μελετόπουλος.

Η ίδρυση του Εθνικού Θεάτρου, την άνοιξη του 1930, άνοιξε τις νέες προοπτικές για τη θεατρική παιδεία του τόπου. Όπως επισημαίνει στο εισαγωγικό του σημείωμα ο Δημήτρης Σπάθης : «Στην αρχική φάση της λειτουργίας του, το Εθνικό Θέατρο διέθετε πόρους επαρκείς, χάρη στην κρατική επιδότηση, εξοπλισμό ικανοποιητικό στη σκηνή του ανακαινισμένου κτιρίου της οδού Αγίου Κωνσταντίνου, έναν κανονισμό που μπορούσε να εξασφαλίσει τότε στο ίδρυμα ομαλή λειτουργία και σχετική αυτοτέλεια, διοίκηση από αρμόδια πρόσωπα (διευθυντής ο Ιωάννης Γρυπάρης), σκηνοθέτη τον Φώτο Πολίτη και καλλιτεχνικό δυναμικό που ανάλογό του δεν είχε συγκεντρωθεί ποτέ άλλοτε σε ελληνικό θίασο. Ο Φώτος Πολίτης (1890 -1934) θα ανεβάσει από το 1932 ως το Δεκέμβρη του 1934, άλλοτε μόνος, σπανιότερα με το βοηθό και διάδοχό του Δημήτρη Ροντήρη, γύρω στα τριάντα έργα, αρχαία δράματα και ξένους συγγραφείς, κυρίως κλασικούς αλλά και νεότερους. Η αξιοποίηση του αρχαίου δράματος στη σύγχρονη σκηνή, η συστηματική και σε βάθος ερμηνεία των κλασικών έργων, η ενσωμάτωση στη θεατρική παιδεία ξεχασμένων στοιχείων της νεοελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς, η πρόοδος που σημειώνει τα χρόνια εκείνα η σκηνοθεσία και η υποκριτική και γενικότερα η άνοδος της καλλιτεχνικής στάθμης του θεάτρου είναι επιτεύγματα στα οποία η συμβολή του Πολίτη υπήρξε πολύτιμη. Στο συγκρότημα του Εθνικού Θεάτρου αντιπροσωπεύτηκαν όλες οι γενιές ηθοποιών με τους πιο αξιόλογους εκπροσώπους τους. Ο κρατικός θίασος αποτέλεσε έτσι την πιο εντυπωσιακή συμπαράταξη δυνάμεων που μπορούσε τότε να επιτευχθεί. Με αυτό το δυναμικό, ο Φώτος Πολίτης και ο Δημήτρης Ροντήρης (από το 1934 και μετά) έδωσαν τις αρτιότερες παραστάσεις που είχε γνωρίσει ως τότε η ελληνική σκηνή». Τα υπόλοιπα κείμενα του τόμου  υπογράφουν οι Κωνσταντίνα Σταματογιαννάκη, Κώστας Γεωργουσόπουλος και Αντιγόνη Μανασσή.

Οι παραγωγές του Εθνικού Θεάτρου στον Μεσοπόλεμο χαρακτηρίστηκαν από συλλογικό πνεύμα, ξεχωριστές ερμηνείες σε σπουδαία έργα του κλασσικού ρεπερτορίου, υψηλή αισθητική, τεχνική αρτιότητα και αξιοσημείωτους πειραματισμούς στα σκηνικά, στα κοστούμια, στους φωτισμούς, αλλά και στη μουσική και στην κίνηση. Η πολυτελής έκδοση κλείνει με έναν μικρό κατάλογο σύντομων βιογραφιών των βασικότερων συνεργατών του Εθνικού Θεάτρου της εποχής, ενώ μαρτυρίες – αδημοσίευτες επιστολές προσωπικοτήτων όπως του Φώτου Πολίτη, Ιωάννη Γρυπάρη, Αιμίλιου Βεάκη, Κωστή Παλαμά και άλλων, συμπληρώνουν την μεγάλη συλλεκτική αξία του εγχειρήματος. 

Εθνικό Θέατρο – Τα πρώτα Χρόνια Facebook Twitter
Αισχύλος, Πέρσαι (1934). Ιωάννης Αυλωνίτης (Α' κορυφαίος), Γιώργος Γληνός (Ξέρξης), Τζαβάλας Καρούσος (Β' κορυφαίος), Χορός. Φωτό: Τάσος Μελετόπουλος.
Εθνικό Θέατρο – Τα πρώτα Χρόνια Facebook Twitter
Εξώφυλλο προγράμματος από τον "Υπηρέτη δύο κυρίων", του Κάρλο Γκολντόνι (1937). Σχέδιο του Κλεόβουλου Κλώνη.
Εθνικό Θέατρο – Τα πρώτα Χρόνια Facebook Twitter
Σοφοκλής, Ηλέκτρα. (1936). Κατίνα Παξινού (Ηλέκτρα). Φωτό: Λέων Φραντζής
Εθνικό Θέατρο – Τα πρώτα Χρόνια Facebook Twitter
Αλέκος Λιδωρίκης, Λόρδος Βύρων (1934). Καθιστός: Νίκος Δενδραμής (Λόρδος Βύρων). Φωτό: Τάσος Μελετόπουλος.
Εθνικό Θέατρο – Τα πρώτα Χρόνια Facebook Twitter
Ουίλιαμ Σαίξπηρ, Βασιλεύς Ληρ. (1938). Αιμίλιος Βεάκης (Ληρ). Φωτό: Λέων Φραντζής
Εθνικό Θέατρο – Τα πρώτα Χρόνια Facebook Twitter
Ουίλιαμ Σαίξπηρ, Άμλετ. (1937). Αιμίλιος Βεάκης, Μάνος Κατράκης, Μίχης Ιακωβίδης, Δημήτρης Ροντήρης, Αλέξης Μινωτής, Κλεόβουλος Κλώνης. Φωτό: Λέων Φραντζής
Εθνικό Θέατρο – Τα πρώτα Χρόνια Facebook Twitter
Ευριπίδης, Ιππόλυτος (1937). Κατίνα Παξινού (Φαίδρα). Φωτό: Λέων Φραντζής
Εθνικό Θέατρο – Τα πρώτα Χρόνια Facebook Twitter
Σοφοκλής, Αντιγόνη. (1940). Ελένη Παπαδάκη (Αντιγόνη). Φωτό: Λέων Φραντζής
Εθνικό Θέατρο – Τα πρώτα Χρόνια Facebook Twitter
Μολιέρος, Οι ψευτοσπουδαίες (1938). Ελένη Παπαδάκη (Μανταλένια). Φωτό: Λέων Φραντζής
Εθνικό Θέατρο – Τα πρώτα Χρόνια Facebook Twitter
Σοφοκλής, Οιδίπους Τύρρανος. (1933). Αιμίλιος Βεάκης (Οιδίπους). Φωτό: Γεώργιος Μπούκας.
Βιβλίο
2

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

bernhard schlink

Πίσω ράφι / «Φανταζόσουν ότι θα έβγαινες στη σύνταξη ως τρομοκράτης;»

Το μυθιστόρημα «Το Σαββατοκύριακο» του Μπέρνχαρντ Σλινκ εξετάζει τις ηθικές και ιδεολογικές συνέπειες της πολιτικής βίας και της τρομοκρατίας, αναδεικνύοντας τις αμφιλεγόμενες αντιπαραθέσεις γύρω από το παρελθόν και το παρόν.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Φοίβος Οικονομίδης

Βιβλίο / Φοίβος Οικονομίδης: «Είμαστε έτοιμοι ανά πάσα στιγμή να σπάσουμε σε χίλια κομμάτια»

Με αφορμή το νέο του βιβλίο «Γιακαράντες», ο Φοίβος Οικονομίδης, ένας από τους πιο χαρακτηριστικούς συγγραφείς της νεότερης γενιάς, μιλά για τη διάσπαση προσοχής, την αυτοβελτίωση, τα κοινωνικά δίκτυα, το βύθισμα στα ναρκωτικά και τα άγχη της γενιάς του.
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
Σερζ Τισερόν «Οικογενειακά μυστικά»

Το Πίσω Ράφι / «Το να κρατάμε ένα μυστικό είναι ό,τι πιο πολύτιμο και επικίνδυνο έχουμε»

Μελετώντας τις σκοτεινές γωνιές των οικογενειακών μυστικών, ο ψυχίατρος και ψυχαναλυτής Σερζ Τισερόν αποκαλύπτει τη δύναμη και τον κίνδυνο που κρύβουν καθώς μεταφέρονται από τη μια γενιά στην άλλη.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Το ηθικό ζήτημα με τις μεταθανάτιες εκδόσεις με αφορμή το ημερολόγιο της Τζόαν Ντίντιον

Βιβλίο / Μεταθανάτιες εκδόσεις και ηθικά διλήμματα: Η Τζόαν Ντίντιον στο επίκεντρο

Σύντομα θα κυκλοφορήσει ένα βιβλίο με τις προσφάτως ανακαλυφθείσες «ψυχιατρικές» σημειώσεις της αείμνηστης συγγραφέως, προκαλώντας ερωτήματα σχετικά με τη δεοντολογία της μεταθανάτιας δημοσίευσης έργων ενός συγγραφέα χωρίς την επίσημη έγκρισή του.
THE LIFO TEAM
Στα «Μαθήματα Ζωγραφικής» του Τσαρούχη αποκαλύπτεται όλος ο ελληνικός κόσμος

Ηχητικά Άρθρα / Γιάννης Τσαρούχης: «Η ζωγραφική μου θρέφεται από τη μοναξιά και τη σιωπή»

Στα εκπληκτικά «Μαθήματα Ζωγραφικής» του Γιάννη Τσαρούχη αποκαλύπτεται όλος ο ελληνικός κόσμος, από τις μινωικές τοιχογραφίες έως τα λαϊκά δημιουργήματα του Θεόφιλου.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
George Le Nonce: «Εκτός από τα φέικ νιουζ, υπάρχει η φέικ λογοτεχνία και η φέικ ποίηση»

Ποίηση / George Le Nonce: «Εκτός από τα fake news, υπάρχει η fake λογοτεχνία και ποίηση»

Με αφορμή την έκδοση του τέταρτου ποιητικού του βιβλίου, με τίτλο «Μαντείο», ο Εξαρχειώτης ποιητής μιλά για την πορεία του, την ποίηση –queer και μη–, και για την εποχή του Web 2.0, αποφεύγοντας την boomer-ίστικη νοοτροπία.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Χατζιδάκις, Ιωάννου, Χιόνης, Βακαλόπουλος, Κοντός: 5 βιβλία τους κυκλοφορούν ξανά

Βιβλίο / Χατζιδάκις, Ιωάννου, Χιόνης, Βακαλόπουλος, Κοντός: 5 βιβλία τους κυκλοφορούν ξανά

Μια σειρά από επανεκδόσεις αλλά και νέες εκδόσεις, που αφορούν ποιητές και λογοτέχνες που έχουν φύγει από τη ζωή μάς θυμίζουν γιατί επιστρέφουμε σε αυτούς, διαπιστώνοντας ότι παραμένουν, εν πολλοίς, αναντικατάστατοι.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Η νέα μετάφραση των «Μεταμορφώσεων» είναι ένας άθλος και εκδοτικό γεγονός.

Βιβλίο / Οβίδιος: Η νέα μετάφραση των «Μεταμορφώσεων» είναι ένας άθλος και εκδοτικό γεγονός

Ο κορυφαίος μελετητής του ρωμαϊκού κόσμου Θεόδωρος Δ. Παπαγγελής ολοκλήρωσε την απόδοση στα ελληνικά των 12.000 στίχων του έργου του Οβίδιου, εκφράζοντας ταυτόχρονα τον άκρως μοντέρνο χαρακτήρα του ποιητή.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Τροχιές»: Η Samantha Harvey κέρδισε πανάξια το Booker

Βιβλίο / «Τροχιές»: Η Samantha Harvey κέρδισε πανάξια το Booker

Με θέμα την καθημερινότητα έξι αστροναυτών σε έναν διεθνή διαστημικό σταθμό, το μυθιστόρημα που κέρδισε το Booker 2024 μόλις μεταφράστηκε στα ελληνικά, είναι ένα ποίημα για τον πλανήτη Γη και μας καλεί να τον εκτιμήσουμε ξανά.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
2000 χρόνια μετά την πρώτη κυκλοφορία του, ένα βιβλίο για τους Ρωμαίους αυτοκράτορες γίνεται μπεστ-σέλερ

Βιβλίο / Ο Σουητώνιος του 69 μ.Χ. γίνεται ξανά μπεστ-σέλερ

Οι «Βίοι των Καισάρων», το εξόχως κουτσομπολίστικο βιβλίο που είχε γράψει ο Σουητώνιος για τον βίο και την πολιτεία της πρώτης σειράς των Ρωμαίων αυτοκρατόρων, κυκλοφόρησε σε νέα μετάφραση και μπήκε στη λίστα με τα ευπώλητα των Sunday Times.
THE LIFO TEAM
«Αν δεν μας αρέσουν οι ηγέτες που ψηφίζουμε, ας κατηγορήσουμε τον εαυτό μας»

Βιβλίο / «Αν δεν μας αρέσουν οι ηγέτες που ψηφίζουμε, ας κατηγορήσουμε τον εαυτό μας»

Ο «ροκ σταρ ιστορικός των ημερών», ο καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και βραβευμένος συγγραφέας Peter Frankopan, μιλά στη LIFO για τους κινδύνους που απειλούν την Ευρώπη, τη Γάζα και την άνοδο της ακροδεξιάς.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πένθος και ανάνηψη: Ο δικός μας Σαββόπουλος

Daily / Πένθος και ανάνηψη: Ο δικός μας Σαββόπουλος

Μια εικοσαετία μετά την πρώτη έκδοση του βιβλίου, κυκλοφορεί ξανά σε αναθεωρημένη μορφή, η ενθουσιώδης, στοχαστική, λυρική μελέτη του έργου του σπουδαίου όσο και «πολωτικού» Έλληνα τραγουδοποιού από τον Δημήτρη Καράμπελα.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Ο Γιάννης και η φασολιά

Guest Editors / Ο Γιάννης και η φασολιά

Τέλη ’70, Αθήνα. Ένας νεαρός βουτάει στην ποίηση στη βιβλιοθήκη της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης. Οι στίχοι του Γιάννη Κοντού τον αγγίζουν. Χρόνια μετά, ως συγγραφέας πια, δημιουργεί μια λογοτεχνική σχέση που κρατά δεκαετίες, ανάμεσα σε εκδοτικούς οίκους, ταβέρνες και πρωινά τηλεφωνήματα.
ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΡΑΠΤΟΠΟΥΛΟΣ

σχόλια

2 σχόλια
να πω για την ιστορία ότι η Ελένη Παπαδάκη εκτελέστηκε από πολιτοφύλακες κατά τη διάρκεια των Δεκεμβριανών το ΄44, πράξη που αποδόθηκε είτε σε προβοκάτσια Βρετανών (ο ΕΛΑΣ καταδίκασε τους 2 πολιτοφύλακες και τους εκτέλεσε έπειτα από ομολογία τους για συνεργασία με τους Βρετανούς), είτε πληρώνοντας την ''αδυναμία'' της σε Γερμανούς λοχαγούς κατά τη διάρκεια της κατοχής, είτε τέλος ενός συνδυασμού των δύο.