ΚΙΝΗΣΗ ΤΩΡΑ

Η ιστορία του ελληνικού περιπτέρου, ναι, ως θεσμού!

Η ιστορία του ελληνικού περιπτέρου, ναι, ως θεσμού! Facebook Twitter
Εικονογράφηση: Κώστας Στανέλλος/ LIFO
1

Ετυμολογία

Η λέξη «περίπτερο» προέρχεται από την αρχαία λέξη «περίπτερος», που προσδιορίζει έναν ναό περιστοιχισμένο από κίονες.

 

1828

Οι ρίζες των περιπτέρων βρίσκονται στα μικρά καπνοπωλεία που εμφανίζονται μετά την απελευθέρωση στο Ναύπλιο και στη συνέχεια στην Αθήνα.

 

Ίρις

Ήταν το πρώτο φιλολογικό περιοδικό που πωλήθηκε σε αυτά τα καπνοπωλεία με τιμή 25 λεπτά.

 

1889

Τα πρώτα περίπτερα εμφανίζονται στην επαρχία ως μορφή οικονομικής βοήθειας σε τραυματίες και ανάπηρους στρατιώτες.

 

1897

Μετά τον καταστροφικό για την Ελλάδα πόλεμο με την Τουρκία, τα περίπτερα αρχίζουν να πληθαίνουν.

 

Φοροεισπρακτικός μηχανισμός

Στα περίπτερα δόθηκε αποκλειστικό δικαίωμα πώλησης καπνοβιομηχανικών προϊόντων, κατι που λειτούργησε στην αρχή ως φοροεισπρακτικός μηχανισμός για να εξασφαλίζει το κράτος έσοδα από την πώληση του καπνού. Πριν από την εμφάνισή τους, χύμα τσιγάρα και καπνό πωλούσαν πλανόδιοι που δεν μπορούσαν να ελεγχθούν αποτελεσματικά.

 

1911

Το πρώτο περίπτερο εμφανίζεται στην Αθήνα. Βρίσκεται στην οδό Πανεπιστημίου.

 

1914

Η όψη των περιπτέρων γίνεται ομοιόμορφη σε όλη τη χώρα: 0,70x0,70 μ.

 

1919

Ο Σωτήρης Σκίπης, σε άρθρο του στην εφημερίδα ΣΚΡΙΠΤ, εξυμνεί τα περίπτερα ως μέσο εξάπλωσης του ελληνικού εντύπου.

 

Η ιστορία του ελληνικού περιπτέρου, ναι, ως θεσμού! Facebook Twitter

 

1922

Όλα τα περίπτερα της χώρας παραχωρούνται στην «Πανελλήνιον Ένωσιν Τραυματιών Πολέμου 1912-1921» από το υπουργείο Περιθάλψεως. Τα περίπτερα δεν μπορούν να πωληθούν, να μεταβιβαστούν, να υποθηκευτούν η να υπομισθωθούν. Μετά τον θάνατο του δικαιούχου παραχωρούνται για πέντε έτη στα παιδιά ή στη γυναίκα του.Το ποσό μισθώσεως ξεκινούσε από τις 20 δραχμές και έφτανε μέχρι τις 250. Τα έσοδα αυτά πήγαιναν στο ειδικό «Ταμείο προικοδοτήσεως θυγατέρων και τραυματιών πολέμου».

 

Μεσοπόλεμος

Κατά τη διάρκεια του Μεσοπολέμου στα περίπτερα πωλούνταν μόνο εφημερίδες, χύμα τσιγάρα και κάποια υποτυπώδη ζαχαρώδη προϊόντα.

 

1934

Ο Γιάννης Γεωργακάς ίδρυσε το περίπτερο με το όνομα Μινιόν, αρχικά στην οδό Σταδίου και μετά στην Αιόλου 104. Για πρώτη φορά κλείνει τις δύο πλαϊνές πτέρυγες του περιπτέρου και τις μετατρέπει σε βιτρίνες όπου εκθέτει διάφορα είδη: στυλό, γυαλιά, είδη ξυρίσματος, σουγιάδες, ψαλίδια κ.λπ. Το εγχείρημά του έμελλε να γίνει ο προπομπός του πολυκαταστήματος «Μινιόν».

 

Η ιστορία του ελληνικού περιπτέρου, ναι, ως θεσμού! Facebook Twitter

 

1940

Ξεκίνησε η πώληση «ζαχαρωδών» (κυρίως από την εταιρεία ΙΟΝ), αναψυκτικών (λεμονάδες και γκαζόζες ΗΒΗ), φύλλων τσίχλας με γεύση δυόσμο και έπειτα σοκολάτας.

 

1943-’44

Εισέρχονται και άλλες κατηγορίες δικαιούχων: θύματα πολέμου και θύματα ειρηνικής περιόδου.

 

Η ιστορία του ελληνικού περιπτέρου, ναι, ως θεσμού! Facebook Twitter

 

 

1950

Αυτήν τη δεκαετία εγκαθίστανται τηλέφωνα στα περίπτερα.

1970

Έως τη δεκαετία αυτή οι διαστάσεις είχαν μεγαλώσει (1,30x1,50 μ.), ενώ είχαν εγκατασταθεί ρολά και ψυγεία.

 

Η ιστορία του ελληνικού περιπτέρου, ναι, ως θεσμού! Facebook Twitter
Περίπτερο στο Σύνταγμα το 1958

 

1980

Αρχίζει να παραχωρείται κοινόχρηστος χώρος στα περίπτερα από την Τοπική Αυτοδιοίκηση.

 

1997

Μετά τις εργασίες για το μετρό που γίνονταν στην περιοχή, κατέρρευσε το πρώτο περίπτερο της Αθήνας.

 

2002

Επιτρέπεται και σε ανάπηρους του άμαχου πληθυσμού, π.χ. άνθρωποι που τραυματίστηκαν από νάρκες, να αποκτήσουν άδεια περιπτέρου. Είχαν ενταχθεί ήδη από τη δεκαετία του 1980 οι αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης, οι ανάπηροι του Δημοκρατικού Στρατού.

 

Προϊόντα

Τα προϊόντα που πωλούνται στο περίπτερο έχουν φτάσει τους 2.500 κωδικούς.

 

2006

Οι διαστάσεις των περιπτέρων αυξήθηκαν κατά 20 πόντους. Οι καινούργιες είναι 1,50x1,70. Το εμβαδόν είναι 2,55 τ.μ.

 

2007

Δίνεται άδεια και σε βετεράνους του πολέμου στην Κύπρο και σε άτομα με σοβαρή αναπηρία.

 

Δήμος Αθηναίων

Ο Δήμος Αθηναίων επιτρέπει στα περίπτερα να καλύψουν με ρολά χώρο 4,25 τ.μ. και επιπλέον χώρο μέχρι τα 6,35 τ.μ. για δύο ψυγεία με την πληρωμή τέλους κατάληψης κοινόχρηστου χώρου.

 

Ενοίκιο

Τα ενοίκια προ κρίσης κυμαίνονταν κατά μέσο όρο από 700 έως και 1.300 ευρώ, ανάλογα με την περιοχή στην οποία βρίσκονταν.

 

Η ιστορία του ελληνικού περιπτέρου, ναι, ως θεσμού! Facebook Twitter

 

 

2010

Στο περίπτερο επί της Χ. Τρικούπη απέναντι από τη Στοά του Βιβλίου ο κύριος Γρηγόρης εγκαθιστά το antistress system: ένας χάρτινος σωλήνας μεταφέρει τα ρέστα σου σε γυάλινο μπολ ακριβώς μπροστά σου.

 

2012

Το υπουργείο Άμυνας αποφάσισε την απελευθέρωση των αδειών, εκχωρώντας το 70% των περιπτέρων στους δήμους και το 30% σε άτομα με ειδικές ανάγκες και πολύτεκνους με βάση εισοδηματικά κριτήρια. Ο νόμος 4046/2012 προβλέπει ότι οι υφιστάμενες άδειες περιπτέρων διατηρούνται σε ισχύ, αλλά δεν μεταβιβάζονται, ούτε κληρονομούνται.

 

Νέες άδειες

Η παραχώρηση του δικαιώματος χρήσης των υπόλοιπων θέσεων (εκτός δηλαδή του 30%) παραχωρούνται με δημοπρασία. Ο χρόνος παραχώρησης του δικαιώματος χρήσης δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 10 χρόνια. Απαγορεύεται η αναμίσθωση ή υπεκμίσθωση, μια πρακτική δεκαετιών.

 

Κατάργηση περιορισμών

Την ίδια χρονιά καταργήθηκαν πρακτικά οι περιορισμοί με βάση πληθυσμιακά κριτήρια, η ύπαρξη περιορισμένου αριθμού προσώπων που τα εκμεταλλεύονται, ο περιορισμός της μόνιμης κατοικίας, ο περιορισμός της εκμίσθωσης μόνο σε φυσικά πρόσωπα

 

2013

Τα περίπτερα ανέρχονται σε 10.000 περίπου σε όλη την Ελλάδα. Από αυτά, 3.500 βρίσκονται στην Αττική. Από τα 1.300 του Δήμου Αθηναίων έχουν εγκαταλειφθεί από την αρχή της κρίσης περίπου τα 500.

 

Kioskys

Το δίκτυο των σύγχρονων περιπτέρων περιλαμβάνει 275 «κιόσκια» στην Αττική.

 

Τζίρος

Ο τζίρος των περιπτέρων σε όλη την Ελλάδα υπολογίζεται σε 5 δισ. ευρώ. Το κέρδος που μένει στους ιδιοκτήτες είναι της τάξεως του 9-10%.

 

2014

Ο Δήμος Αθηναίων εφαρμόζει πρόγραμμα κατεδάφισης των εγκαταλελειμμένων περιπτέρων που έχει ξεκαθαρίσει το ιδιοκτησιακό τους καθεστώς, τα οποία υπολογίζονται σε περίπου 300.

Urban Culture
1

ΚΙΝΗΣΗ ΤΩΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Αθηναϊκές πολυκατοικίες: Η πιο ζωντανή ιστορία της πρωτεύουσας

Βιβλίο / Αθηναϊκές πολυκατοικίες: Η πιο ζωντανή ιστορία της πρωτεύουσας

Μια νέα ερευνητική έκδοση του Ιδρύματος Ωνάση, ευχάριστη και ζωντανή, αφηγείται την ιστορία της πολυκατοικίας αλλά και της πόλης μας με τις μεγάλες και τις μικρότερες αλλαγές της, μέσα από 37 ιστορίες.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Γιατί η «γενιά του ενοικίου» δεν βρίσκει σπίτι να μείνει;

Newsroom / Γιατί η «γενιά του ενοικίου» δεν βρίσκει σπίτι να μείνει;

Τρώγλες προς ενοικίαση, παλάτια στο Airbnb. Ποιοι είναι οι λόγοι που το κόστος στέγασης στην Αθήνα έχει ξεφύγει; Γιατί η Αθήνα είναι πλέον μια υπερβολικά ακριβή πόλη για να ζήσεις; Ο Γιάννης Πανταζόπουλος συζητά με την Ντίνα Καράτζιου και τον Θοδωρή Αντωνόπουλο τις αιτίες και τις λύσεις της στεγαστικής κρίσης.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Έτσι βγαίνουμε τώρα

Urban Culture / Έτσι βγαίνουμε τώρα

Άφθονη τέχνη για όλους, μεγάλα και niche πάρτι, ελληνικά και technο: Η Αθήνα έχει γίνει μια πόλη που μπορεί να προκαλέσει FOMO ακόμα και σ’ εκείνους που αρνούνται ότι το παθαίνουν.
ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ, ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΔΙΑΚΟΣΑΒΒΑΣ, M.HULOT, ΜΑΡΙΑ ΠΑΠΠΑ, ΜΙΝΑ ΚΑΛΟΓΕΡΑ, ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
ΨΚΜ: Επαναπροσδιορίζοντας το «ψιλικατζίδικο» στο Μετς

Radio Lifo / ΨΚΜ: Επαναπροσδιορίζοντας το «ψιλικατζίδικο» στο Μετς

Δεν είναι ΚΨΜ. Είναι το ΨΚΜ και είναι ένα μικρό μαγαζάκι στη Μάρκου Μουσούρου, ακριβώς δίπλα από το Odeon. Ένα μέτα-ψιλικατζίδικο που άνοιξαν πριν από τρία περίπου χρόνια με πολλή αγάπη και μεράκι ένα ζευγάρι που μεγάλωσε στο Μετς. Η Μερόπη Κοκκίνη μιλά με την Μαρία Πολυξά και τον Δημήτρη Φάντη.
ΜΕΡΟΠΗ ΚΟΚΚΙΝΗ
Η Αυστραλή breakdancer απασχολεί ακόμη το διαδίκτυο με το «μηδέν» και τη χορογραφία της

Διεθνή / Η Αυστραλή breakdancer απασχολεί ακόμη το διαδίκτυο με το «μηδέν» και τη χορογραφία της

Κανένας αθλητής που έχει εκπροσωπήσει τη χώρα του στους Ολυμπιακούς Αγώνες δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται με αυτόν τον τρόπο, αναφέρει η Ολυμπιακή Επιτροπή της Αυστραλίας
LIFO NEWSROOM
Η αθέατη πλευρά του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών

Ρεπορτάζ / Η αθέατη πλευρά του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών

Πώς μοιάζει η καθημερινότητα στον πύργο ελέγχου; Τι συμβαίνει όταν υπάρχει ένα σκουπίδι στον διάδρομο; Ποιοι κουβαλάνε στα ταξίδια τους τις περισσότερες και μεγαλύτερες αποσκευές ανά άτομο; H LiFO εξασφάλισε πρόσβαση σε μέρη όπου δεν επιτρέπεται η είσοδος σε επιβάτες και επισκέπτες του αεροδρομίου.
ΜΙΧΑΛΗΣ ΓΕΛΑΣΑΚΗΣ
Πέντε youtubers σε ένα σπίτι που δεν κοιμάται ποτέ

Urban Culture / Πέντε youtubers σε ένα σπίτι που δεν κοιμάται ποτέ

Ο Hacky (Φώτης Γιορδαμνής), ο Gianuba (Γιάννης Θεοτοκάς), o GemiFrap (Κωνσταντίνος Γκεμιτζής), o Dorii (Γιάννης Μαγκνταλάσωβ) και ο Gunzar (Κρις Ελέζι) ζουν και δημιουργούν περιεχόμενο σε ένα μεγάλο σπίτι με πισίνα στα νότια.
ΜΙΝΑ ΚΑΛΟΓΕΡΑ