«Χελώνες στο άπειρο»: Το νέο μυθιστόρημα του Τζον Γκριν έχει ως θέμα την ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή

«Χελώνες στο άπειρο»: Το νέο μυθιστόρημα του Τζον Γκριν έχει ως θέμα την ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή Facebook Twitter
Ο Τζον Γκριν είναι ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της Young Adult Fiction στη λογοτεχνία. Φωτο: Marina Waters
0

Η Young Adult Fiction είναι η νούμερο 1 σε πωλήσεις στον αγγλοσαξονικό κόσμο, και ο Τζον Γκριν ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της — και ένας εξαιρετικός, και τρομερά επιδραστικός, συγγραφέας ούτως ή άλλως.

Οι «Χελώνες στο άπειρο» είναι το τελευταίο του μυθιστόρημα, με έξι ολόκληρα χρόνια απόσταση από το προηγούμενό του, και αυτό με τα πιο πολλά αυτοβιογραφικά στοιχεία μέσα του, μολονότι πρωταγωνίστριά του είναι ένα δεκαεξάχρονο κορίτσι. Και από εδώ ακριβώς ξεκινούν τα θαύματα.

Η Άζα, η κεντρική ηρωίδα στις «Χελώνες», πάσχει από μία βαριά ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή: είναι μικροβιοφοβική, και σπαταλά τις περισσότερες ώρες της ημέρας, ενόσω πασχίζει να είναι καλή μαθήτρια, καλή κόρη, καλή στα πάντα, ξεπλένοντας το στόμα της με αντισηπτικό χεριών, σαπουνίζοντας και ξανασαπουνίζοντας τα χέρια της, τρυπώντας τον κάλο στο δάχτυλό της με το νύχι ξανά και ξανά, και συζητώντας σπαρακτικά και ατελέσφορα με τον εαυτό της κάθε παράμετρο της εμμονής της.

Πόσα μικρόβια ζουν μέσα της; Πόσα είναι δικά της και πόσα μπορεί να ανήκουν σε κάποιον άλλον; Κι αν φιλήσει εκείνο το αγόρι, τι μπορεί να πάθει; Είναι άραγε αυτόβουλος οργανισμός, ή απλώς το όχημα των μικροοργανισμών που επέλεξαν να ζουν κάτω από το δέρμα της;

Παρακολουθούμε το «θρίλερ» με τη διαταραχή της Άζα με αδιάσπαστη προσοχή, καθώς ο Γκριν κατορθώνει και το κάνει δικό μας: δεν έχει ταυτιστεί μόνο ο ίδιος με την ηρωίδα του — ταυτιζόμαστε και εμείς, εύκολα. Γιατί οτιδήποτε έχει να κάνει με την αρρώστια της δεν είναι άλλο από τα μεταμφιεσμένα πάθη όλων των εφήβων.

Το θέμα με το κλωστηρίδιο είναι ότι υπάρχει μέσα μας. Το έχουμε όλοι μας, παραμονεύει παντού· απλώς κάποιες φορές ξεφεύγει, εξαπλώνεται κι αρχίζει να επιτίθεται στον οργανισμό. Κάποιες φορές απλώς συμβαίνει. Κάποιες φορές συμβαίνει επειδή περνάνε στο σώμα σου βακτήρια από άλλον άνθρωπο, που είναι ελαφρώς διαφορετικά από τα δικά σου αρχίζουν να αναμειγνύονται με τα δικά σου — και μετά καλά ξεμπερδέματα.

Όλα αυτά ακούγονται κάπως (έως πολύ) παλαβά και αταίριαστα με ένα ψυχαγωγικό βιβλίο. Δεν είναι. Παρακολουθούμε το «θρίλερ» με τη διαταραχή της Άζα με αδιάσπαστη προσοχή, καθώς ο Γκριν κατορθώνει και το κάνει δικό μας: δεν έχει ταυτιστεί μόνο ο ίδιος με την ηρωίδα του — ταυτιζόμαστε και εμείς, εύκολα.

Γιατί οτιδήποτε έχει να κάνει με την αρρώστια της δεν είναι άλλο από τα μεταμφιεσμένα πάθη όλων των εφήβων: η αδυναμία προσέγγισης του άλλου, η αοριστία της ζωής, ο φόβος και ο τρόμος, και ο πανικός, απέναντι στο σώμα σου, η συνειδητοποίηση της θνητότητας — αυτού που λέμε «τραγικότητα της ύπαρξης». Για αυτό μιλήσαμε για θαύματα προηγουμένως: ο Γκριν πλάθει έναν ακραίο χαρακτήρα, που είναι πλοκή από μόνος του — και που επάνω του, παρά την όποια υπερβολή, κάθε αναγνώστης μπορεί να συναντήσει, ή να θυμηθεί, τον εαυτό του.

Και όλα αυτά, ενώ η αρρώστια της Άζα δεν είναι, παρά ταύτα, το κεντρικό θέμα του βιβλίου. Το κεντρικό θέμα είναι η μυστηριώδης εξαφάνιση ενός πολυεκατομμυριούχου επιχειρηματία, που αφήνει μόνα τους σε μία εξοργιστικά τέλεια έπαυλη τα δυο του παιδιά. (Και η παχυλή αμοιβή που δίνεται για τυχόν χρήσιμες πληροφορίες, αμοιβή που θα παίξει καταλυτικό ρόλο στο μυθιστόρημα).

Είναι άλλωστε με τον ένα εκ των δύο γιων του εξαφανισμένου που θα τα φτιάξει η Άζα — και είναι του συγκεκριμένου αγοριού τα μικρόβια που θα την αναγκάσουν να μην μπορεί να απολαύσει αυτή τη σχέση και να του ζητά να είναι μαζί αλλά «από μακριά».

Τα δάχτυλά μου έτρεμαν λιγάκι καθώς ακουμπούσα το πλήκτρο έναρξης βιντεοκλήσης. Το πρόσωπό του εμφανίστηκε στην οθόνη, γκρίζο από το φως του κινητού του, οπότε έφερα τον δείκτη πάνω στο στόμα μου και ψιθύρισα: «Σστ», και μείναμε να κοιταζόμαστε έτσι, αμίλητοι, ενώ τα πρόσωπα και τα σώματά μας, που μετά βίας διακρίνονταν, αποκαλύπτονταν μέσα από το λιγοστό φως των οθονών μας, κι ένιωθα μια οικειότητα που ανάλογή της δε θα μπορούσα να βιώσω στην πραγματική ζωή.

Το μυθιστόρημα είναι αστείο (και όμως!), εθιστικό, φεμινιστικό, συγκινητικό, με μερικά κεφάλαια επιβλητικής δεινότητας, αλλά και με δυο-τρεις χαρακτήρες καθ' όλα αρχετυπικούς.

Οι αναγνώστες, αγόρια και κορίτσια, θα ταυτιστούν με παραπάνω από έναν. Όπως, για παράδειγμα, με την Ντέιζι, την κολλητή της Άζα, που είναι φανατική των Star Wars, fan writer και σχεδόν σοκαριστικά ευθύβολη όποτε μιλάει — και μιλάει διαρκώς:

Αυτό ακριβώς λέω κι εγώ για την παρθενιά μου. Ένας ακόμη λόγος που ο Μάικλ κι εγώ ήμασταν καταδικασμένοι... Δε θέλει να κάνει σεξ εκτός κι αν είναι ερωτευμένος, και, ναι, το ξέρω πως το όλο σκηνικό με την παρθενιά είναι ένα καταπιεστικό κατασκεύασμα του μισογυνισμού και της ανδροκρατούμενης κοινωνίας, όμως εγώ και πάλι θέλω να τη χάσω. Αλλά πήγα και τα έφτιαξα με ένα αγόρι που όλο το σκέφτεται και δεν είναι σίγουρος, λες και βγήκαμε από μυθιστόρημα της Τζέιν Όστεν. Μακάρι τα αγόρια να μην είχαν όλα αυτά τα συναισθήματα που πρέπει να διαχειρίζομαι εγώ, λες και είμαι καμιά ψυχίατρος, την τύχη μου μέσα.

Τίποτε δεν μπορεί να πάει καλά στη ζωή ενός ανθρώπου με ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή όταν δεν μπορεί να την ελέγξει, και όταν ελέγχεται πλήρως από αυτήν. Ο Γκριν το ξέρει καλά αυτό, καθώς έζησε μαζί με την αρρώστια από μικρός. Και την πολέμησε όσο μπορούσε, με τη βοήθεια της ιατρικής φυσικά, της χημείας και της ψυχοθεραπείας.

Στις Ευχαριστίες, στο τέλος του βιβλίου, κάνει ιδιαίτερη μνεία στους γιατρούς του. Για να καταλήξει στο εξής: Ο δρόμος μπορεί να αποδειχτεί μακρύς και δύσκολος, όμως οι ψυχικές νόσοι αντιμετωπίζονται. Υπάρχει ελπίδα, ακόμη κι όταν ο εγκέφαλός σου λέει το αντίθετο.

ΥΓ. Ο Γκριν είναι πολύ αγαπητός και στην Ελλάδα. Τα βιβλία του πουλάνε πολύ, και δικαίως. Αυτό που είναι άξιο θέμα στοχασμού όμως δεν είναι ο Γκριν, αλλά το γεγονός ότι η υπόλοιπη YA λογοτεχνία, με ελάχιστες και πολυδιαφημισμένες στις ΗΠΑ εξαιρέσεις (συνήθως πρόκειται για μυθιστορήματα φαντασίας), δεν πουλάει καθόλου στη χώρα μας, υποεκπροσωπείται και, καθώς το κοινό δεν τη ζητά, δεν παράγεται από τους δικούς μας συγγραφείς — και πάλι, με ελάχιστες εξαιρέσεις.

Και όμως, είναι το πραγματικό κατώφλι των νέων για την ενήλικη λογοτεχνία. Για να μην πούμε ότι η σύγχρονη ΥΑ λογοτεχνία ασχολείται έντονα εδώ και χρόνια στο εξωτερικό με θέματα πρώτης γραμμής, και εις βάθος: με τον ρατσισμό, τα LGBT δικαιώματα, τη βία, τη σεξουαλικότητα, τη διαφορετικότητα — και βέβαια τις «νέες» τεχνολογίες και τη σύγχρονη ποπ κουλτούρα. Στην Ελλάδα τα αγνοούμε όλα αυτά. Δυσάρεστο και ενδεικτικό γεγονός.

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

ΕΠΕΞ Λευτέρης Αναγνώστου, ένας μεταφραστής

Λοξή Ματιά / Λευτέρης Αναγνώστου (1941-2024): Ένας ορατός και συγχρόνως αόρατος πνευματικός μεσολαβητής

Ο Λευτέρης Αναγνώστου, που έτυχε να πεθάνει την ίδια μέρα με τον Θανάση Βαλτινό, ήταν μεταφραστής δύσκολων και σημαντικών κειμένων από τη γερμανική και αυστριακή παράδοση.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Κυκλοφόρησε η πιο διεξοδική μελέτη της δεκαετίας 1910-1920, μια τρίτομη επανεκτίμηση της «μεγαλοϊδεατικής» πολιτικής του Βενιζέλου

Βιβλίο / Κυκλοφόρησε η πιο διεξοδική μελέτη της δεκαετίας 1910-1920, μια τρίτομη επανεκτίμηση της «μεγαλοϊδεατικής» πολιτικής του Βενιζέλου

Ο Ιωάννης Στεφανίδης, καθηγητής Διπλωματικής Ιστορίας στη Νομική του ΑΠΘ και επιμελητής του τρίτομου έργου του ιστορικού Νίκου Πετσάλη-Διομήδη, εξηγεί γιατί πρόκειται για ένα κορυφαίο σύγγραμμα για την εποχή που καθόρισε την πορεία του έθνους.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μανώλης Ανδριωτάκης: «Δεν φοβάμαι τις μηχανές, τους ανθρώπους φοβάμαι»

Βιβλίο / Μανώλης Ανδριωτάκης: «Δεν φοβάμαι τις μηχανές, τους ανθρώπους φοβάμαι»

Με αφορμή το τελευταίο του μυθιστόρημα «Ο θάνατος του συγγραφέα» ο δημοσιογράφος μιλά για την τεχνητή νοημοσύνη, την εικονική πραγματικότητα και την υπαρξιακή διάσταση της τεχνολογίας.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
Η συγγραφέας που έδωσε στον Στάινμπεκ το υλικό για «Τα σταφύλια της οργής» καταδικάζοντας το δικό της βιβλίο στην αφάνεια

Βιβλίο / Η συγγραφέας που έδωσε στον Στάινμπεκ το υλικό για «Τα σταφύλια της οργής» καταδικάζοντας το δικό της βιβλίο στην αφάνεια

Η Σανόρα Μπαρμπ είχε περάσει πολύ καιρό στους καταυλισμούς των προσφύγων από την Οκλαχόμα που είχαν πληγεί από την Μεγάλη Ύφεση και την ξηρασία, προκειμένου να γράψει το μυθιστόρημά της. Έκανε όμως το λάθος να δείξει την έρευνά της στον διάσημο συγγραφέα, ο οποίος την πρόλαβε.
THE LIFO TEAM
Μαρξ - Βάγκνερ - Νίτσε: Oι σπουδαιότερες μορφές του 19ου αιώνα

Βιβλίο / Μαρξ - Βάγκνερ - Νίτσε: Oι παρεξηγημένοι του 19ου αιώνα

Το βιβλίο του Γερμανού θεωρητικού και πανεπιστημιακού Χέρφριντ Μίνκλερ αναλαμβάνει να επαναπροσδιορίσει το έργο τους, που άλλαξε τα δεδομένα του αστικού κόσμου από τον 19ο αιώνα μέχρι σήμερα.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Το κρητικό φαγητό είναι πολιτισμικός πλούτος, κληρονομημένη γνώση, καταστάλαγμα εμπειριών, και πηγή έμπνευσης

Βιβλίο / Mια ζωή αφιερωμένη στην καταγραφή της κρητικής παράδοσης και κουζίνας

Ο Νίκος Ψιλάκης ερευνά και μελετά την κρητική παράδοση εδώ και τέσσερις δεκαετίες. Τα βιβλία του είναι μνημειώδεις εκδόσεις για το φαγητό, τις λαϊκές τελετουργίες και τα μοναστήρια της Κρήτης που διασώζουν και προωθούν τον ελληνικό πολιτισμό.
M. HULOT
«Δυστυχώς ήταν νυμφομανής»: Ανασκευάζοντας τα στερεότυπα για τις γυναίκες της αρχαίας Ρώμης

Βιβλίο / «Δυστυχώς ήταν νυμφομανής»: Ανασκευάζοντας τα στερεότυπα για τις γυναίκες της αρχαίας Ρώμης

Ένα νέο βιβλίο επιχειρεί να καταρρίψει τους μισογυνιστικούς μύθους για τις αυτοκρατορικές γυναίκες της Ρώμης, οι οποίες απεικονίζονται μονίμως ως στρίγγλες, ραδιούργες σκύλες ή λάγνες λύκαινες.
THE LIFO TEAM
Γιώργος Συμπάρδης: «Ήθελα οι ήρωές μου να εξαφανίζονται, όπως οι άνθρωποι στη ζωή μας»

Βιβλίο / Γιώργος Συμπάρδης: «Ήθελα οι ήρωές μου να εξαφανίζονται, όπως οι άνθρωποι στη ζωή μας»

Σε όλα τα έργα του πρωταγωνιστούν οι γυναίκες και μια υπόγεια Αθήνα, ενώ ο ίδιος δεν κρίνει τους ήρωές του παρά το αφήνει σε εμάς: Μια κουβέντα με τον χαμηλόφωνο συγγραφέα του «Άχρηστου Δημήτρη» και της «Πλατείας Κλαυθμώνος».
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ρίτα Κολαΐτη: «Με θυμώνει που δεν βλέπεις σχεδόν κανέναν να διαβάζει ένα βιβλίο στο μετρό»   

Βιβλίο / Ρίτα Κολαΐτη: «Με θυμώνει που σχεδόν κανείς δεν διαβάζει βιβλίο στο μετρό»   

Η πολυβραβευμένη μεταφράστρια μιλά για την προσωπική της διαδρομή στον χώρο της λογοτεχνίας, για το στοίχημα της καλής μετάφρασης και εξηγεί τι σημαίνει να δουλεύεις πάνω σε κορυφαία έργα του Φλομπέρ, του Καμί, του Μαρκήσιου ντε Σαντ και της Ανί Ερνό. 
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Ρουφιανεύοντας τον εαυτό μου»: Τα απομνημονεύματα του Αλ Πατσίνο

Βιβλίο / «Ρουφιανεύοντας τον εαυτό μου»: Τα απομνημονεύματα του Αλ Πατσίνο

Ο 84χρονος ηθοποιός κοιτάζει προς τα πίσω και βλέπει τα δύσκολα παιδικά χρόνια, την καταθλιπτική μητέρα του, τον Τσέχoφ, τις σχέσεις που δεν έφτασαν ποτέ στον γάμο, τις έντονες αναταράξεις μιας πολυκύμαντης διαδρομής.
THE LIFO TEAM
Πέτρος Τατσόπουλος: «Η οργή σε κάποιες περιπτώσεις επιβάλλεται γιατί είναι απελευθερωτική»

Πέτρος Τατσόπουλος / «Δεν τα έχω με τους πιστούς αλλά με τους απατεώνες ρασοφόρους»

Μια χειμαρρώδης συνέντευξη με τον γνωστό συγγραφέα, δημοσιογράφο, παρουσιαστή και πρώην βουλευτή Πέτρο Τατσόπουλο, με αφορμή το τελευταίο του βιβλίο «Το παιδί του διαβόλου - Μια αληθινή ιστορία», όπου εστιάζει στη μεγάλη δύναμη της Εκκλησίας στην Ελλάδα, στη διαπλοκή της με την πολιτεία και στις σκοταδιστικές απόψεις που κατά κανόνα πρεσβεύει καθώς και στην ιδιαίτερα επικερδή «μπίζνα» που έχει στηθεί γύρω από ιερά λείψανα, ιερά κειμήλια, «άγιους» γέροντες και «θαύματα» για κάθε χρήση.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
«Μαργκερίτ Ντιράς: Ζωή σαν μυθιστόρημα»

Το Πίσω Ράφι / To βιβλίο για τη Μαργκερίτ Ντιράς που προκάλεσε σάλο στη Γαλλία

Η προσωπικότητα που αναδύθηκε για τη συγγραφέα του «Εραστή» μέσα από το βιβλίο της δημοσιογράφου Λορ Αντλέρ είναι αμφιλεγόμενη, καθώς η πολιτική και προσωπική διαδρομή της εμφανίζουν αρκετά σκοτεινά σημεία.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ