Τι είναι το «Expanded Piano» του Σταύρου Γασπαράτου;

Τι είναι το «Expanded Piano» του Σταύρου Γασπαράτου; Facebook Twitter
Οι ειδικές απαιτήσεις που έχει η μουσική για παράσταση ή ταινία, το να μπορώ να κινούμαι ελεύθερα μέσα στη μουσική και τους ήχους, ταίριαξαν πολύ στη μουσική που μου άρεσε να γράφω...
0

Ο Σταύρος Γασπαράτος από μικρός έπαιζε κι έγραφε μουσική. Όταν μάθαινε κλασική κιθάρα, βέβαια, δεν μπορούσε να φανταστεί ότι, χρόνια μετά, θα πειραματιζόταν με ήχους και μουσικές που παράγονται από διαφορετικές πηγές, και δη από ηλεκτρονικούς υπολογιστές. Γιατί το «Expanded Piano», η πιο πειραματική δουλειά του μέχρι τώρα, που θα παρουσιαστεί στις 10 και 11 Ιουνίου στο Μέγαρο Μουσικής (αίθουσα Σκαλκώτα), είναι ένα μουσικό έργο-installation-performance για ένα πιάνο κι έναν υπολογιστή. «Δηλαδή;» τον ρωτώ. «Χρησιμοποιώ έναν υπολογιστή για να αλληλεπιδράσει μ' ένα πιάνο και να παραχθεί μουσική που κατά το ήμισυ προέρχεται από το πιάνο και κατά το άλλο μισό από ήχους που έχουν προγραμματιστεί σ' έναν υπολογιστή».


Θα μπορούσε να πει κανείς ότι οι σπουδές του (μηχανολόγος) στο Πολυτεχνείο τον επηρέασαν στη «μηχανική» της μουσικής, μια εποχή που η τέχνη όχι απλώς χρησιμοποιεί την τεχνολογία αλλά διαμορφώνεται απ' αυτήν. Ωστόσο, ο ίδιος αποδίδει πολύ μεγαλύτερη σημασία στον ρόλο που έπαιξε το θέατρο στην έως τώρα πορεία και εξέλιξή του: «Τέλη της δεκαετίας του '90 είχα ένα μουσικό σχήμα, τους "Γύρω-Γύρω" – κυκλοφορήσαμε μάλιστα και τρία άλμπουμ. Ο Νίκος Κυπουργός, που είχε ακούσει το πρώτο απ' αυτά, με κάλεσε να δουλέψουμε μαζί για μια παράσταση στο Αμόρε (στον Πυρετό του Ουάλας Σον, πρώτη σκηνοθεσία της Βίκυς Γεωργιάδου). Ήταν το 2000, τότε μπήκα στο θέατρο και στο σινεμά και δεν ξαναβγήκα ποτέ...

Μου αρέσει να πειραματίζομαι με καινούργια πράγματα, μου αρέσει να πηδώ από τον έναν ήχο στον άλλον, μου αρέσει να παντρεύω διαφορετικά είδη και ύφη, διαφορετικές φόρμες μουσικής – κάτι που είναι προαπαιτούμενο για κάποιον που θέλει να γράψει για θέατρο και σινεμά.


Οι ειδικές απαιτήσεις που έχει η μουσική για παράσταση ή ταινία, το να μπορώ να κινούμαι ελεύθερα μέσα στη μουσική και τους ήχους, ταίριαξαν πολύ στη μουσική που μου άρεσε να γράφω. Μου αρέσει να πειραματίζομαι με καινούργια πράγματα, μου αρέσει να πηδώ από τον έναν ήχο στον άλλον, μου αρέσει να παντρεύω διαφορετικά είδη και ύφη, διαφορετικές φόρμες μουσικής – κάτι που είναι προαπαιτούμενο για κάποιον που θέλει να γράψει για θέατρο και σινεμά. Μου αρέσει, επίσης, ο μίνιμαλ κυκλικός τρόπος γραφής που ταιριάζει πολύ στο θέατρο και στο σινεμά, παρότι κατά καιρούς έχω συνθέσει πολύ διαφορετικά πράγματα...».


Στο «Expanded Piano», πάντως, αλλού είναι το ενδιαφέρον. «Ήθελα να κάνω μια πρόταση στο EMPAC (Εxperimental Μedia Performing Art Centre) στη Νέα Υόρκη και άκουγα πολλά έργα για prepared piano που έχουν γράψει διάφοροι συνθέτες, με πρώτον και καλύτερο τον Τζον Κέιτζ. Εκείνος αλλοίωνε τον ήχο του πιάνου βάζοντας καρφιά, χαρτί, ξύλινα και ελαστικά αντικείμενα στις χορδές του. Εγώ θέλησα να πειραματιστώ μ' ένα ηλεκτρονικά προετοιμασμένο πιάνο. Ο υπολογιστής πλέον παράγει μουσική, είναι ένα άλλου είδους όργανο, κι εγώ αντιμετωπίζω ως ισάξιες διαφορετικές πηγές ήχου. Για να φέρεις την προσωπικότητά σου μέσα στους ήχους, να βγάλεις κάτι προσωπικό, δικό σου, πρέπει να δουλέψεις με τον υπολογιστή τόσο, όσο κι αν έπαιζες τσέλο ή κλαρινέτο».


Η πρώτη εκδοχή του «Expanded Piano» (που σε λίγες μέρες θα κυκλοφορήσει σε άλμπουμ από τη βερολινέζικη Αd Noisem) παρουσιάστηκε στις 7 Νοεμβρίου 2014 στην αίθουσα συναυλιών του EMPAC (1.600 θέσεων). «Τώρα, για το Φεστιβάλ Αθηνών ανασχεδιάζω την όλη εφαρμογή επειδή και ο χώρος είναι διαφορετικός αλλά και γιατί θέλω να δοκιμάσω τη μορφή με την οποία το "Expanded Piano" θα ταξιδέψει στην Ευρώπη και στην Αμερική. Η όλη ιδέα σε μεγάλο βαθμό αφορά το πώς τοποθετείται ο ήχος στον χώρο όταν το κοινό είναι παρόν, ώστε να δίνεται η εντύπωση ότι "κινείται" στον χώρο και "κυκλώνει" το κοινό. Θα χρησιμοποιήσω εγκατάσταση 8 καναλιών που θα μοιράζει τον ήχο στον χώρο σε δύο επίπεδα, ένα στο ύψος του αυτιού κι ένα ψηλά, ώστε να ίπταται πάνω από τους θεατές» λέει.


Με το που ξεκινάει το «Expanded Piano», ένα intro, ένα εισαγωγικό μουσικό μέρος, «εξηγεί» την κατάσταση των πραγμάτων, εκθέτει στο κοινό την ιδέα του έργου. «Ούτε ως πρόθεση ούτε ως γραφή μοιάζει αυτό που κάνω εγώ με αυτά που έκανε ο Κέιτζ – αν μπορώ να κάνω σύγκριση με το έργο μιας απίστευτης προσωπικότητας, μιας ιδιοφυΐας! Ο Κέιτζ, μαζί με κάποιους άλλους, άλλαξε τη σκέψη πάνω στη μουσική, υποστηρίζοντας ότι αυτό που έχει σημασία δεν είναι αυτό που βλέπεις αλλά ο τρόπος που το διαβάζεις. Έτσι κι αυτό που ακούς, οι τυχαίοι ήχοι, αν τους βάλεις στο σωστό context, είναι ισάξιοι με οτιδήποτε έχει γράψει ο Μπαχ. Η σύνθεση είναι το έργο τέχνης, όχι τα επιμέρους υλικά της.


Με βρίσκει απολύτως σύμφωνο η σκέψη του, ωστόσο το "Expanded Piano" δεν προορίζεται για μυημένους στην experimental μουσική και στα παράξενα μουσικά έργα, μπορεί να το παρακολουθήσει οποιοσδήποτε. Με ενδιαφέρει, κι ελπίζω να συμβεί, από ένα σημείο και μετά το κοινό να ξεχάσει εντελώς τα τεχνικά στοιχεία και να αφεθεί στην ακουστική εμπειρία».

Σταύρος Γασπαράτος
Expanded Piano
10 & 11 Ιουνίου Μέγαρο Μουσικής Αθηνών
Βασ. Σοφίας & Κόκκαλη (Μετρό: Μέγαρο Μουσικής)
210 7282333


* Την ημέρα της πρεμιέρας, στις 10 Ιουνίου, στις 11 π.μ. o Σταύρος Γασπαράτος (και οι συνεργάτες του) θα κάνει στην αίθουσα Σκαλκώτα ένα workshop ανοιχτό για το κοινό, στο οποίο θα μιλήσει για τη σχέση της τέχνης με την τεχνολογία και για το πώς στήθηκε η εγκατάσταση του «Expanded Piano».

Γιάννης Κακλέας
Αχαρνής του Αριστοφάνη
10 & 11 Ιουλίου

Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου
Αρχαιολογικός Χώρος Ασκληπιείου Επιδαύρου
27530 22026, 27530 22096


* Ο Σταύρος Γασπαράτος γράφει τη μουσική για τους «Αχαρνής» του Αριστοφάνη, σε σκηνοθεσία Γιάννη Κακλέα.

Μουσική
0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Πόση techno αντέχει η Αθήνα;

The Review / Πόση techno αντέχει η Αθήνα;

O Αλέξανδρος Διακοσάββας και ο ραδιοφωνικός παραγωγός και DJ Νίκος Ζώης συναντήθηκαν στη δεύτερη μέρα του φετινού Techniques και σχολιάζουν τη βραδιά, το σετ της –ακριβοθώρητης πλέον– Charlotte de Witte και όσα είναι hot τώρα στην ηλεκτρονική σκηνή και στο αθηναϊκό nightlife.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΔΙΑΚΟΣΑΒΒΑΣ
νταλαρας παπακωνσταντίνου

Μουσική / Γιώργος Νταλάρας και Βασίλης Παπακωνσταντίνου ξανά μαζί 33 χρόνια μετά

Οι δύο σπουδαίοι ερμηνευτές ετοιμάζονται να μοιραστούν και πάλι τη σκηνή, παρουσιάζοντας μια θεατροποιημένη μουσική παράσταση με κείμενα και αφήγηση του Οδυσσέα Ιωάννου που θα αφορούν το ελληνικό τραγούδι.
ΜΙΧΑΛΗΣ ΓΕΛΑΣΑΚΗΣ
Bruce Springsteen & the E Street Band: Το ροκ του παρελθόντος και του μέλλοντος μας

Daily / Bruce Springsteen & the E Street Band: Το ροκ του παρελθόντος και του μέλλοντός μας

«Μετά από 50 χρόνια στον δρόμο, είναι πολύ αργά για να σταματήσουμε τώρα», δηλώνει μ’ ένα διακριτικό μειδίαμα ο 75χρονος ροκ σταρ σ’ ένα νέο ντοκιμαντέρ που παρακολουθεί από απόσταση αναπνοής την πρόσφατη περιοδεία του Μπρους Σπρίνγκστιν και της θρυλικής μπάντας του.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Tsugranes

Μουσική / Η επιρροή των ελληνικών '90s -’00s στις Tsugranes και τον ήχο τους

Με αναφορές στον ΛεΠα και την Charli XCX, το τριμελές σχήμα από τα Γιάννενα, που άνοιξε τη συναυλία της Μαρίνας Σάττι στην Τεχνόπολη, φέρνει την πιο φρέσκια μουσική στην ελληνική ανεξάρτητη σκηνή.
ΜΑΡΙΑ ΠΑΠΠΑ
Φανί Αρντάν: «Σκυλάκι δεν είμαι, προτιμώ να παραμείνω λύκος»

Όπερα / Φανί Αρντάν: «Σκυλάκι δεν είμαι, προτιμώ να παραμείνω λύκος»

Πολυσχιδής και ανήσυχη, η Φανί Αρντάν δεν δίνει απλώς μια ωραία συνέντευξη αλλά ξαναζεί κομμάτια της ζωής και της καριέρας της, με αφορμή την όπερα «Αλέκο» του Σεργκέι Ραχμάνινοφ που σκηνοθετεί για την Εθνική Λυρική Σκηνή.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Οι Khirki παντρεύουν το metal με τα ποραδοσιακά, σείοντας τις Συμπληγάδες 

Μουσική / Οι Khirki παντρεύουν το metal με παραδοσιακά στοιχεία και pop ευαισθησίες

Η νέα μπάντα του ελληνικού underground, που έχει ήδη ξεχωρίσει, ετοιμάζεται να αναχωρήσει για τη δεύτερη ευρωπαϊκή της περιοδεία, περιμένοντας το κοινό από κάτω να φωνάζει «the Greek song, the Greek song».
ΧΡΗΣΤΟΣ ΝΤΑΤΣΗΣ
Μια μουσική πανδαισία στη σκιά του ναού της Αφαίας

Μουσική / Μια μουσική πανδαισία στη σκιά του ναού της Αφαίας

Το «Ταξίδι στο φως», μια σειρά συναυλιών του σπουδαίου μαέστρου Σταύρου Ξαρχάκου σε εμβληματικά μνημεία και αρχαιολογικούς χώρους, συνεχίστηκε στην Αίγινα με την υποστήριξη της METLEN Energy & Metals.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Colin Stetson: Από τις απαιτήσεις ενός αιωνόβιου μπάσου σαξοφώνου σε μουσική για ταινίες τρόμου όπως το «Hereditary»

Μουσική / Colin Stetson: Ένας από τους πιο καταξιωμένους σαξοφωνίστες έρχεται στην Αθήνα

Ο μουσικός που έχει παίξει πλάι στον Tom Waits, με τους Arcade Fire και τους Chemical Brothers και πλέον συνθέτει μουσική για δημοφιλείς ταινίες τρόμου, όπως το «Hereditary», θα εμφανιστεί το Σάββατο στο Gazarte.
ΜΑΡΙΑ ΠΑΠΠΑ