1.
Ψάχνοντας κάτι άλλο έπεσα, τυχαία, πάνω σε μια συνέντευξη του Μίμη Δομάζου (22 Ιαν. 1942-24 Ιαν. 2025). Η συνέντευξη δεν ήταν παμπάλαια. Προερχόταν από την αρχή της δεκαετίας του ’90 και μου έκανε μεγάλη εντύπωση. Μπορεί να φαινόταν κάπως υπερφίαλος ο Δομάζος από τις απαντήσεις του, αλλά όταν μιλάει ο... στρατηγός κάθεσαι κι ακούς. Δεν μένει χρόνος για απορίες του στυλ... γιατί το είπε αυτό... σιγά τώρα... και τέτοια. Άμα είσαι ποδοσφαιρόφιλος και ξέρεις τι σημαίνει Δομάζος, όλα τα δικαιολογείς και όλα τα αντιλαμβάνεσαι.
Θυμάμαι τον Δομάζο σαν ποδοσφαιριστή και από τα γήπεδα και από την τιβί. Ο Δομάζος δεν έπεφτε εύκολα κάτω. Μετρίου αναστήματος, με χαμηλό κέντρο βάρους... δεν μπορούσες ούτε να τον τζαρτζάρεις. Ο Δομάζος ήξερε να κρατάει την μπάλα (μεγάλο πράγμα αυτό). Ήξερε να οργανώνει και ήξερε να σκοράρει. Τα ήξερε όλα. Ήταν ηγέτης. Σε κάθε κατεβασιά του ΠΑΟ η μπάλα θα περνούσε υποχρεωτικά από τα πόδια του. Ακόμη και αν δεν περνούσε, θα πήγαινε αυτός να την πάρει με το ζόρι από τους συμπαίκτες του. Δεν νοείτο επίθεση του ΠΑΟ, που να μην ήταν σχεδιασμένη από τον Δομάζο. Στρατηγός με τα όλα του.
Σε κάποια στιγμή τον ρωτάει ο δημοσιογράφος τι σημαίνει «ηγέτης» και λέει ο Δομάζος πως ηγέτης είναι εκείνος που ξέρει να ομορφαίνει το παιγνίδι, αλλά που ξέρει και να το χαλάει όταν πρέπει. Και πως βασικά είναι ο άνθρωπος που μέσα στο γήπεδο δεν λογαριάζει κανέναν. Μου άρεσε πολύ αυτό το τελευταίο.
Έλεγε πολλά σ’ εκείνη τη συνέντευξη ο Δομάζος, αλλά ένα μου άρεσε ιδιαιτέρως. Σε κάποια στιγμή τον ρωτάει ο δημοσιογράφος τι σημαίνει «ηγέτης» και λέει ο Δομάζος πως ηγέτης είναι εκείνος που ξέρει να ομορφαίνει το παιγνίδι, αλλά που ξέρει και να το χαλάει όταν πρέπει. Και πως βασικά είναι ο άνθρωπος που μέσα στο γήπεδο δεν λογαριάζει κανέναν. Μου άρεσε πολύ αυτό το τελευταίο. Πράσινος δεν ήμουν ποτέ, αλλά... προσκυνώ Μίμη Δομάζο.
2.
Είναι η Ajita Wilson στην ταινία του Παύλου Φιλίππου «Μαύρη Αφροδίτη» από το 1977. Η Ajita υποδύεται μια (μαύρη) πρακτόρισσα, που έρχεται σ’ ένα ελληνικό νησί και που είναι έτοιμη να τα βάλει με μια μαφία εμπόρων όπλων. Η φωτογραφία διαθέτει και πραγματολογικά στοιχεία, όπως είναι η διαφήμιση του Κάμελ στο περίπτερο, που αποκαλύπτει και την ηλικία της (της φωτογραφίας).
Κάμελ είναι το βερνίκι για τα παπούτσια (στίλβωμα υποδημάτων), όχι τα τσιγάρα. Και τότε το Κάμελ γραφόταν με ελληνικά στοιχεία πάνω στο κουτί, όχι με λατινικά όπως σήμερα.
3.
Στις 20 Ιανουαρίου μάθαμε για την απώλεια του ντράμερ Δημήτρη Δημητράκα – ενός ανθρώπου που ένωσε το ελληνικό ροκ, με το ελληνικό πανκ. Βασικά ο Δημητράκας ήταν ένας από τους ελάχιστους έλληνες μουσικούς, που θα έπαιζε ροκ ως μαλλιάς (με τους Θαρσείν Χρει ας πούμε) πριν από το μέσο του ’70 και πανκ, ως κοντοκουρεμένος (με τους Panx Romana), στα χρόνια του ’80. Δεν ήταν καθόλου συνηθισμένο αυτό. Ο Δημητράκας ήταν ένας αληθινός εργάτης του ελληνικού ροκ, που βοήθησε άπειρα συγκροτήματα μέσα από τις «Rock ’n’ Roll Βοήθειες». Όπως θα έγραφε και ο ίδιος στο σάιτ του:
«Οι Rock ’n’ Roll Βοήθειες γεννήθηκαν ως ραδιοφωνική εκπομπή το 1991, με πηγή έμπνευσης τον τίτλο από το ομώνυμο τραγούδι των Panx Romana και μοναδικό σκοπό την προώθηση νέων γκρουπ από τον χώρο της ανεξάρτητης ελληνικής rock σκηνής, γενικά και χωρίς ταμπού και κολλήματα, όσον αφορά το στυλ και το μουσικό ιδίωμα του κάθε συγκροτήματος. Αγκάλιασε, λοιπόν, όλο το μουσικό φάσμα του rock, ισότιμα, χωρίς διακρίσεις και εμπάθειες, με αποτέλεσμα η εκπομπή αυτή να γίνει με τα χρόνια σημείο αναφοράς για το λεγόμενο ελληνικό rock. Μεγάλος ο δρόμος και η διαδρομή σε διάφορες συχνότητες με κυριότερους σταθμούς τον “Rock FM” στην Αθήνα, τον “Ηχώ FM” στον Βύρωνα, το “Rock Club” στον Space στο Χαλάνδρι, την “Ανεξάρτητη Ζώνη” στον 9,51 στην Πετρούπολη, και τον “Ατλαντίς FM” στον Πειραιά. Οι Rock ’n’ Roll Βοήθειες υπήρξαν και στήλη γραπτού λόγου, κατά περιόδους, στα περιοδικά “In Rock”, “Rock Time” και “Ποπ & Ροκ”, ενώ συνοδοιπόροι στο ραδιόφωνο κατά καιρούς υπήρξαν οι Σίνυ Σταύρου και Κέρυ Καραλή. Η πρώτη συλλογή κυκλοφόρησε το 1993 μόνο σε βινύλιο, και η δεύτερη το 1995 μόνο σε βινύλιο πάλι. Ακολούθησε μια μικρή δισκογραφική παύση και τo 2014, και έπειτα από 20 χρόνια σιωπής, με προτροπή του φίλου, συνεργάτη και ραδιοφωνικού παραγωγού Νίκου Αντωνίου είχαμε επιτέλους και τις Rock ’n’ Roll Βοήθειες Νο3, σε CD αυτή τη φορά, με δέκα ακόμη νέα ελληνόφωνα σχήματα όπως και στο παρελθόν. Το 2020 οι Rock ’n’ Roll Βοήθειες Νο 4, που θα ήταν και οι τελευταίες, είχαν μια διαφορά, αφού, αντί για νέα ελληνικά συγκροτήματα, αυτή τη φορά στο CD παρουσιάστηκαν καταξιωμένοι, και με αρκετούς δίσκους στο ενεργητικό τους, φίλοι τραγουδιστές, που ανταποκρίθηκαν στην πρόσκλησή μου και τους ευχαριστώ!».
4.
Πριν από κανα μήνα έλαβα ένα σχόλιο στο μπλογκ μου από τον σπουδαίο και ακριβοθώρητο πλέον Tony Pinelli. Αυτός πρέπει να ήταν, γιατί έγραψε με greeklish και στο τέλος υπέγραψε ως “Pinelli”. Το σχόλιο αφορούσε το βαρύ ροκ τραγούδι του “Woman”, που υπάρχει στον τρίτο δίσκο του από το 1971, και για το οποίο είχα γράψει κάποια λόγια, το 2013, στο μπλογκ μου. Ο Pinelli με αφορμή την ανάρτηση θυμήθηκε τους τότε συνεργάτες του, όπως τον κιθαρίστα Paul Jeffery, και τα μέρη που εμφανιζόταν την ίδια εποχή στην Ελλάδα. Δεν ξέρω από πού μπορεί να έστειλε το σχόλιο, από την Αμερική, την Ιταλία, την Ελλάδα; Άγνωστο... Ας είναι καλά όπου κι αν είναι... Ορίστε...
«Poly prokorimenos disco afto ton Paul Jeffery eixe grapsei kai ekane oln tnn enorchistris gia olla ta tragoudia. O Jeffery eitanai leader stous Top 3 tns Gelsomina stn Italia apo ton Martio 1966... masi me David John Baker came to Greece 1971 stn Annabella Akadnmias kai meta stn Akrotiri otan o Baker efige kai o Vassilis Reno Konstantinidis pire mereos masi mas masi me ton Eugnomon tumbes kai sax kai trompeta Ellen's...Teleio group
Pinelli»
Tony Pinelli - Woman
5.
Ξαναδιάβασα τον τελευταίο καιρό τη νουβέλα επιστημονικής φαντασίας του Αντώνη Μπέσκου «Γαλαξίας ΑΟ» [Ιδιωτική Έκδοση] από το 1973 (τόσο παλιά) και την βρήκα, για ακόμη μία φορά, γοητευτική. Πρόκειται για ένα τελείως φιλοσοφικό, υπαρξιακό κείμενο, με κάπως αλλόκοτη γραφή – μοναδικό για ’κείνη την εποχή ή και για σήμερα ακόμη.
«Εν Αρχή ο Λόγος, δηλαδή η Αιτία, ο οποίος Λόγος εκρέει εκ της Φύσεως των Πραγμάτων προστάζοντάς τα στη Φύση τους και στα εκ Φύσεώς τους, και δια της Αιτίας ταύτης τα πάντα εγένοντο... Κρυώνω! Και δεν ξέρω αν κρυώνω απ’ το κρύο γύρω μου ή απ’ τους πάγους της ψυχής μου. Το θερμόμετρο δείχνει πλην διακοσίους εβδομήντα βαθμούς Κελσίου κι απ’ τις περασμένες οχτώ ώρες η θερμοκρασία πέφτει με ρυθμό ένα δέκατο βαθμού κάθε δυο ώρες. Έχω περιθώριο τριών βαθμών ακόμα, δηλαδή, αν κρατηθεί σταθερός ο βαθμός πτώσεως, έχω κάπου εξήντα ώρες ζωής. Εξήντα ώρες ζωής ακόμα.(...)».
Για τον Αντώνη Μπέσκο δεν είναι τίποτα γνωστό παρ’ εκτός εκείνων των λίγων που είχε πει κάποτε ο Μάκης Πανώριος στο περιοδικό «Ε», της Ελευθεροτυπίας, τον Μάιο του ’95:
«Ο άνθρωπος αυτός είχε και μια τραγική ιστορία. Ήταν ένα πολύ ευαίσθητο πλάσμα, ένας αισθαντικός και μοναχικός άνθρωπος που πήγε στην Αμερική, επέστρεψε, έμεινε έκτοτε μόνος του, και κάποια στιγμή τον βρήκαν νεκρό. Η νουβέλα του “Γαλαξίας ΑΟ”, που την είχε κυκλοφορήσει ο ίδιος με δικά του έξοδα είναι ό,τι έχει αφήσει πίσω του».
6.
Σταύρος Ζώρας. Από τα blues της παγωμένης στέπας... «Άπλωσα τα χέρια» σε μουσική δική του και λόγια του Νίκου Ελληναίου...
Άπλωσα τα χέρια
7.
Σχεδόν ταυτόχρονα με την απώλεια του Δημήτρη Δημητράκα (20/1) μάθαμε και για την απώλεια της τραγουδίστριας Sigma Fay (θα έφευγε από τη ζωή λίγες μέρες νωρίτερα). Το πραγματικό όνομα της Sigma Fay ήταν Ευτυχία Αθανίτη κι ήταν αδελφή της Κατιάνας Μπαλανίκα και σύζυγος του ντράμερ των Aphrodite’s Child Λουκά Σιδερά.
Η Sigma Fay είχε τραγουδήσει στην διαδρομή της blues, ροκ, αλλά και ποπ, ηχογραφώντας είτε προσωπικούς δίσκους, είτε συμμετέχοντας σε γκρουπ (όπως στους Diesel, για παράδειγμα). Κάποιοι παλιότεροι θα την θυμούνται, σίγουρα, από τον τρόπο που τραγούδησε το “Stormy Monday” του T-Bone Walker, στη λεγόμενη συναυλία της βροχής του Δημήτρη Πουλικάκου (την είπαν έτσι, επειδή θα αναβαλλόταν δύο φορές λόγω βροχής), στις 10 Ιουνίου 1979 –η συναυλία αποτυπώθηκε στον γνωστό δίσκο «Crazy Love στου Ζωγράφου» της Minos– ενώ κάποιοι άλλοι, οι ποπίστες, θα θυμούνται την Sigma Fay από την παρουσία της στον προκριματικό της Eurovision 1980 με το «Να λες σ’ αγαπώ» (Λουκάς Σιδεράς-Τάκης Καρνάτσος) ή από το ντισκοειδές “Tonight”. O δίσκος της “Dead Line” στην Polydor, από το 1981, ήταν καλός.
8.
Μια ιδιαίτερη στιγμή του μεγάλου σκηνοθέτη David Lynch, που πέθανε στις 15 Ιανουαρίου, από τον χώρο των βιντεοκλίπ. Είναι ο εξίσου μεγάλος Donovan στο “I am the shaman”, εδώ, κάτω από τις σκηνοθετικές οδηγίες του…
Donovan - I Am The Shaman
9.
Είναι από τα αναγνώσματα της εποχής. Το «Γιατί τα χρόνια τρέχουν χύμα» [Εκδόσεις Πατάκη, 2025] του Διονύση Σαββόπουλου. Είναι η αυτοβιογραφία του κορυφαίου των ελλήνων τραγουδοποιών – από το ’60 και μετά. Βάζω αυτό το όριο, γιατί τραγουδοποιοί ήταν και ο Αττίκ, και ο Γούναρης, και φυσικά πάμπολλοι ρεμπέτες. Όλοι αυτοί, και άλλοι ακόμη, βγαίνανε μ’ ένα πιάνο, με μια κιθάρα, μ’ ένα μπουζούκι και λέγανε τα τραγούδια τους, όπως θα έκανε κι ο Σαββόπουλος.
Ιστορίες, λοιπόν, από το απώτατο χθες έως τις μέρες μας, σφραγισμένες από την προφορική αφηγηματική δεινότητα του Διονύση. Να εδώ κάτι που βγάζει γέλιο (γιατί το γέλιο μακραίνει τη ζωή, ως γνωστόν) σε σχέση με τον Τάσο Φαληρέα, πιθανώς τον καλύτερο φίλο του:
Κι ο Τάσος ήταν έτσι (σ.σ. εννοεί σαν τον Λουκιανό Κηλαηδόνη) – τα δυο μας αμερικανάκια. Αλλά ο Λούκυ ήταν ψωνισμένος με τους αμερικάνικους μύθους των δεκαετιών ’30, ’40 και ’50 μόνον. Από ’κει και πέρα άρχιζαν τα χωράφια του Τάσου.
Ο Τάσος, παραγωγός δίσκων, είχε δικό του χιούμορ. Πηγαίνανε με τον Παΐζη να παίξουν γέροι άνθρωποι στην παιδική χαρά πίσω από το γήπεδο του Παναθηναϊκού. Ε, πού να πάνε, σε κανονικό γήπεδο αθλητικού ομίλου; Αγύμναστοι, ηλικιωμένοι, ντρεπόντουσαν. Είχανε συνεννοηθεί με τον επιστάτη και μπαίνανε και παίζαν μπάσκετ αφού φεύγαν τα παιδάκια, και άδειαζε η παιδική χαρά.
Μια φορά είχαμε πάλι δημοτικές εκλογές, και κάτι κυρίες του δημοτικού συμβουλίου ξυπνήσανε και βγήκανε στη γύρα να κάνουνε κανέναν έλεγχο. Βλέπουν δυο ηλικιωμένους μες στην παιδική χαρά να παίζουνε μπάσκετ και φρίττουν:
— Τι δουλειά έχετε εσείς εδώ; Πού είναι ο επιστάτης;
Ε, κάπου εδώ θα είναι, θα γυρίσει.
— Αυτό είναι ανεπίτρεπτο. Δεν έχετε καμία θέση εδώ!
Δηλαδή, κυρία μου, μας σπρώχνετε στα ναρκωτικά; είπε ο Φαληρέας.
10.
Στις 30 Ιανουαρίου εγκατέλειψε τα εγκόσμια και ο σκηνοθέτης, συγγραφέας και ακόμη πολιτικός και κοινωνικός ακτιβιστής Δημήτρης Κολλάτος. Δεν ξέρω αν υπάρχουν κινηματογραφικά και θεατρικά έργα του Κολλάτου, που να μην προκάλεσαν το «κοινό αίσθημα», που να μην γνώρισαν απαγορεύσεις. Η λογοκρισία, οι συλλήψεις, τα δικαστήρια, οι δίκες και οι καταδίκες ήταν κάτι το συνηθισμένο για τον έλληνα σκηνοθέτη, που παρέμεινε άκαμπτος, σε σχέση με όλα όσα πίστευε, έως το τέλος της ζωής του.
Να, για παράδειγμα, η γαλλική ταινία του “La France de Giscard” (Η Γαλλία του Ζισκάρ) από το 1978, που απαγορεύτηκε στην Ελλάδα, επί κυβερνήσεως Κωνσταντίνου Καραμανλή. Όπως διαβάζουμε στη βάση IMDb: «Κατά την διάρκεια της προεδρίας του Valéry Giscard d'Estaing μια οικογένεια αγροτών αυτοκτονεί, πέντε άτομα βασανίζουν ένα νεαρό κορίτσι και τα παιδιά πεθαίνουν λόγω έλλειψης νοσοκομείων».
Η ταινία μπορεί να προβλήθηκε στην Γαλλία, αλλά στην Ελλάδα υπήρχε λόγος, όπως απεδείχθη, για να προστατευτεί ο... φίλος γάλλος πρόεδρος – και προσωπικός φίλος, εν τω μεταξύ, του Καραμανλή.
Στις 30 Μαρτίου 1979, το Υπουργείο Προεδρίας Κυβερνήσεως, η Γενική Γραμματεία Τύπου και Πληροφοριών, η Διεύθυνση Εποπτείας και τελευταίο (γιατί ιδρώσαμε...) το Τμήμα Θεαμάτων και Ακροαμάτων, χαρακτηρίζει την ταινία «απαγορευτέα», με την αιτιολογία πως: «ο τίτλος της και γενικώς το πνεύμα της έχει ως σκοπό την διακωμώδηση αρχηγού φίλου ξένου κράτους, σε τρόπο που να προσβάλλεται δημοσία η προσωπικότης και η τιμή αυτού, πράγμα το οποίο συνιστά ποινικό αδίκημα (άρθρον 153 του Ποιν. Νόμου)». Θα ακολουθούσαν οι υπογραφές...
11.
«Κραυγές η μουσική των καιρών μας». Ένα από τα μεγαλύτερα ελληνικά τραγούδια όλων των εποχών είναι το «Δελτίο καιρού». Γιάννης Μαρκόπουλος-Μήτσος Κασόλας-Μαρία Δημητριάδη οι άνθρωποι που το δημιούργησαν. Και όσο σκέφτεσαι ότι αυτό το τραγούδι ακούστηκε από τη Μαρία Δημητριάδη, με αυτά ακριβώς τα λόγια, αλλά με άλλου τύπου ερμηνεία, πιο χαμηλόφωνη, στην ταινία «Βαρθολομαίος» του Μανούσου Μανουσάκη το 1972, μένεις άναυδος, σε πιάνει σύγκρυο...
Μαρία Δημητριάδη - Δελτίο καιρού
12.
Κάτι είχε πει για τον ζεϊμπέκικο ο Θάνος Μούρραης-Βελλούδιος (στα 93 του!) στην παλιά εκπομπή της ΕΤ1 (1988-89) «Μουσική Τομή», που ετοίμαζαν ο Γιώργος Παπαδάκης και ο Γιάννης Κασπίρης:
«Αυτός ο χορός, ή μάλλον η όρχησις – διότι είναι κατ' εξοχήν ανδρική όρχησις, αφού υπονοεί και ορισμένους αδένας του άρρενος εις την σύνθεσίν της και την ετυμολογία της. Διότι μόνον ένας άνδρας έχει το βάρος να χορέψει μόνος και εκ του εαυτού του για τον εαυτόν του. Είναι ένα είδος, ας πούμε, κινησιολογικής υπερβατικής μεταρσιώσεως. Και έτσι ο κατατρυχόμενος από διάφορα βάρη οικονομικά, οικογενειακά, οιασδήποτε κοινωνικής σειράς πηγαίνει σε μία ταβέρναν εις ένα κέντρον, σηκώνεται, και χωρίς να 'χει ανάγκην από συντροφιά γυναικός ή άλλου ατόμου αρχίζει και χορεύει μονήρης, σόλο, μίαν όρχησιν χαλαρώσεως που είναι ο Αρτοζήνας-Ζεϊμπέκικος. Δηλαδή αρχίζει και περιδινίζεται , περιστρέφεται, απλώνει τα χέρια του σαν φτερούγες και τα κινεί σαν να ήθελε να πετάξει. Και πράγματι φαντάζεται ότι στις ωμοπλάτες του έχει φτερά και αιωρείται μεταξύ ας πούμε χρόνου και διαστήματος χώρων. Αφού εκτελέσει αυτό το γύμνασμα αισθάνεται χαλαρωμένος και πάει και κάθεται στην καρέκλα του, εις το κουτούκι(...) χωρίς να έχει το μίσος της πάλης των τάξεων, που λένε».
13.
Διαπίστωσα, πριν από κάποιο καιρό, πως μια παλαιά και αγαπημένη μου σουηδική ταινία, η “Kattorna” ή «Γάτες» (1965) του Henning Carlsen, είχε προβληθεί στην Ελλάδα των μέσων του ’60!!
Ποιος εισαγωγέας είχε φέρει, τότε, αυτή την ταινία και σε τι ακριβώς προσδοκούσε είναι ένα θέμα, όμως η ουσία είναι πως κάποιοι, τότε, είχαν δει ένα πρωτοπόρο δράμα, σχετικό με τη γυναικεία ομοφυλοφιλία, ακούγοντας συγχρόνως και το καταπληκτικό σάουντρακ του Krzysztof Komeda!
Η Marta (Eva Dahlbeck) δουλεύει ως προϊσταμένη σ’ ένα πλυντήριο ρούχων. Είναι απόμακρη και αυτό δυσαρεστεί τις άλλες γυναίκες που δουλεύουν μαζί της, ώσπου κάποια στιγμή αντιλαμβάνονται πως η Marta είναι λεσβία και πως ενδιαφέρεται για μία εργάτρια, την Rike (Gio Petré), που βασανίζεται από τον αλκοολισμό, έχοντας αυτοκτονικές τάσεις. Αυτό κάνει τις υπόλοιπες εργάτριες έξω φρενών. Η Rike, εν τω μεταξύ, δεν υπερασπίζει την Marta, καθώς εκείνη (η Marta) είχε ενεργήσει απέναντί της, χωρίς τη θέλησή της – κάτι που εξοργίζει τις άλλες εργάτριες, οι οποίες ζητούν από την Marta να παραιτηθεί. Στην πορεία η Marta κατηγορείται για διάφορα, αλλά αυτό, τελικά, την οδηγεί να μιλήσει για το παρελθόν της και για την βία που είχε εκείνη υποστεί από κάποιον άντρα, όταν ήταν παιδί...
Φοβερό σάουντρακ από τον μεγάλο πολωνό τζάζμαν Krzysztof Komeda, και μια ταινία που θα μπορούσε να είχε επηρεάσει ακόμη και τον Δαλιανίδη στη «Στεφανία» σε κάποια σημεία της...
Kattorna
14.
Η Marianne Faithfull (29 Δεκ. 1946 – 30 Ιαν. 2025) ως Lilith στην ταινία “Lucifer Rising” (1972) του Kenneth Anger...
15.
Το 2025 συμπληρώνονται 100 χρόνια από τη γέννηση του Μίκη Θεοδωράκη (29 Ιουλίου 1925) και του Μάνου Χατζιδάκι (23 Οκτωβρίου 1925). Για τον πρώτο μαθαίνω πως έχουν ήδη δρομολογηθεί επετειακές εκδηλώσεις. Ελπίζω να συμβούν και για τον δεύτερο.
Μίκης Θεοδωράκης (από τις σημειώσεις του δίσκου του «Το Άξιον Εστί», από το 1964): «Είχα πάει στην Ευρώπη για να ανακαλύψω καινούργιους ορίζοντες και βρέθηκα κλεισμένος σε φανταστικές αποθήκες από μπετόν, γεμάτες μουσική από νάυλον»!!
Μια σκληρή δήλωση για τη μουσική της Εσπερίας... αλλά ο Θεοδωράκης είχε τα κότσια να αποδείξει την αλήθεια όσων έλεγε. Απίστευτος Μπιθικώτσης, με τα μάτια του να είναι καρφωμένα στον Μίκη μέχρι το τελευταίο δευτερόλεπτο, μέχρι να σβήσει το τραγούδι...
Της αγάπης αίματα
