Τρεις μήνες διαρκών συγκρούσεων, μια χώρα και κυρίως μια πρωτεύουσα σε αναβρασμό, αμέτρητα κατεστραμμένα κτίρια, νεκροί και αγνοούμενοι, ο αριθμός των οποίων αυξάνεται διαρκώς, μάλλον μοιάζουν με απολογισμό μιας εμπόλεμης περιοχής παρά της πιο εκδυτικισμένης χώρας της Λατινικής Αμερικής.
Στη Χιλή τα νούμερα που δημοσιεύουν οι ανεξάρτητοι φορείς ανθρωπίνων δικαιωμάτων μιλούν από μόνα τους. Σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (NHRI), οι νεκροί φτάνουν πλέον τους 29, οι ακρωτηριασμένοι τους τετρακόσιους, οι εξαφανισμένοι είναι εκατοντάδες και οι τραυματισμένοι χιλιάδες. Αυτό που έχει ιδιαίτερη βαρύτητα είναι η αντίδραση του κόσμου. Αυτοί οι ευγενείς και προσηνείς κάτοικοι της πιο απομονωμένης χώρας της Λατινικής Αμερικής με το ακαταμάχητο μπρίο και την πυγμή δεν έχουν πάψει εδώ και μήνες να υψώνουν τη φωνή τους διεκδικώντας, μεταξύ άλλων, κοινωνικό κράτος και νέο Σύνταγμα.
Μπροστάρισσα στις κινητοποιήσεις η νεολαία, η οποία ξεσηκώθηκε τον περασμένο Οκτώβρη με αφορμή την άνοδο της τιμής του εισιτηρίου στο μετρό ‒που ήταν απλώς η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι‒ και κατάφερε σε σύντομο χρονικό διάστημα να συμπαρασύρει τον κόσμο.
Οι νέοι προσέρχονται στις πορείες με φανταχτερά ρούχα, μαντίλια και αυτοσχέδια μέτρα προφύλαξης για τα χημικά, με ασπίδες, κράνη και τα απαραίτητα... φωτόσπαθα, χάρη στα φωτεινά πράσινα λέιζερ των οποίων μπορούν να αποσυντονίζουν τους λεγόμενους pacos ‒ έτσι αποκαλούνται στην αργκό οι καραμπινιέροι. Φοράνε και μάσκες των Αγανακτισμένων, όπως μας λένε, όχι μόνο γιατί εκείνοι στάθηκαν στο πλευρό τους σε διεθνές επίπεδο αλλά και γιατί χάκαραν χιλιάδες λογαριασμούς αστυνομικών που αποδείχτηκαν μέλη ακραίων χουντικών οργανώσεων που υπάρχουν ακόμα στη Χιλή.
Η αρχική ευωχία και ανάταση λόγω της ανάπτυξης γρήγορα αντικαταστάθηκε από τη συνειδητοποίηση ότι όλα είχαν ακριβό αντίτιμο, πολλές φορές την ίδια τη ζωή των πολιτών. Τα δάνεια που δόθηκαν, όπως και στη χώρα μας, έπρεπε να αποπληρωθούν, μόνο που στη Χιλή δεν υπήρχε πια δίχτυ κοινωνικής προστασίας.
Σε αυτή την τεράστια γιορτή, λοιπόν, που στήνουν κάθε βδομάδα στην καρδιά της Plaza de la Dignidad, όπως έχει μετονομαστεί πλέον η Plaza Baquedano, υπάρχουν χρώμα, δύναμη και χορός. Η κατάληξη τις περισσότερες φορές είναι δραματική. Μόνο την περασμένη εβδομάδα θρήνησαν πάλι δύο νεκρούς, έναν οπαδό της περίφημης ομάδας «colo colo» και έναν νεαρό που τον παρέσυρε αυτοκίνητο της αστυνομίας ‒ φυσικά, δεν έχουν απαγγελθεί κατηγορίες. Αυτό είναι καθημερινό φαινόμενο στη Χιλή. Ο θάνατος, εδώ, δεν έχει καμία δόξα και κυρίως καμία τιμωρία.
Από την πρώτη στιγμή που φτάνεις, πάντως, στην όμορφη πρωτεύουσα της Χιλής, το Σαντιάγο, ανάμεσα στις Άνδεις και στον Ειρηνικό, που τα βράδια φέρνει ένα δροσερό αεράκι, είναι προφανές ότι η κατάσταση είναι έκρυθμη: τα φανάρια είναι διαλυμένα και πολίτες με φωσφορούχα γιλέκα υποκαθιστούν τους τροχονόμους, ρυθμίζοντας την κίνηση. Τα κτίρια είναι κατεστραμμένα, η ζέστη τη μέρα κάνει την ήδη βαριά λόγω των δακρυγόνων ατμόσφαιρα αποπνικτική, η σκόνη από τα κατεστραμμένα πεζοδρόμια έχει απλωθεί πια παντού και οι pacos επιτηρούν στις γωνίες.
Στο δωμάτιο του ξενοδοχείου μάς έχουν αφήσει οδηγίες για το πώς να αποφεύγουμε τους κινδύνους, τις συγκεντρώσεις κ.λπ. ‒ ένας δεκάλογος που περισσότερο σε τρομοκρατεί παρά σε ηρεμεί. Είναι προφανές ότι η άλλοτε υποβλητική και ‒γιατί όχι;‒ ρομαντική πρωτεύουσα του Σαντιάγο δεν ενδείκνυται και τόσο, αν και καλοκαίρι, για τους τουρίστες.
Ακόμα και η πανέμορφη Πλατεία των Όπλων, όπου δεσπόζει ο επιβλητικός καθεδρικός ναός, είναι έρημη, όπως και το γειτονικό καφέ Αϊτή, όπου δεν βλέπεις πια ανέμελο κόσμο να απολαμβάνει τον ήλιο, που, λόγω του νέφους το οποίο είχε απλωθεί πάνω από την πόλη για μέρες από τις πυρκαγιές της Αυστραλίας, έμοιαζε κι αυτός πια θαμπός.
Παράξενο, αλλά και ο περίφημος λόφος Σάντα Λουτσία, στον οποίο τα ζευγαράκια άλλοτε έδιναν ραντεβού για μια βόλτα κάτω από τους επιβλητικούς φοίνικες το βράδυ, είναι γεμάτος πια από διάφορες ομάδες, pacos και αναρχικούς που περιφρουρούν, ο καθένας με τον τρόπο του, το πέρασμα. Το μόνο που μένει ακόμα επιβλητικό και αναλλοίωτο ‒κανένας δεν θέλησε να παρέμβει με γκράφιτι και όλοι φροντίζουν να αποτίουν φόρο τιμής‒ είναι το άγαλμα του Σαλβαδόρ Αλιέντε έξω ακριβώς από το Προεδρικό Μέγαρο, την περίφημη Λα Μονέδα, όπου βρήκε τραγικό θάνατο.
Η σύντομη διακυβέρνηση του Αλιέντε πριν από την έλευση της χούντας του Πινοτσέτ ήταν η πιο δημοκρατική περίοδος της Χιλής, οπότε για πρώτη φορά στη ζωή τους οι άνθρωποι μπόρεσαν να συμμετάσχουν στα κοινά, να αποκτήσουν δημόσια εκπαίδευση και εκπροσώπηση στα σωματεία της περιοχής και στα κοινωνικά κέντρα. Έκτοτε επιβλήθηκε ο απόλυτος νόμος αλλά και ο απόλυτος νεοφιλελευθερισμός, όταν στις αρχές του 1975 ο Πινοτσέτ επιστράτευσε τα περίφημα Chicago Boys, τα οποία, με αρχηγό τον Φρίντμαν και τον Χαρμπέργκερ, αποφάσισαν να βγάλουν τη Χιλή από την κρίση, εφαρμόζοντας ένα σχέδιο που έμεινε στην Ιστορία ως «η θεραπεία του σοκ».
Το σχέδιο προέβλεπε δραστικές μειώσεις στις κυβερνητικές δαπάνες αλλά και την ιδιωτικοποίηση των πάντων: υγεία, ορυχεία, παιδεία, συντάξεις, μεταφορικά μέσα, ύδρευση, επικοινωνίες, ηλεκτρισμό ‒ φυσικά, επηρεάστηκε και ο δημόσιος διάλογος. Η αρχική ευωχία και ανάταση λόγω της ανάπτυξης γρήγορα αντικαταστάθηκε από τη συνειδητοποίηση ότι όλα είχαν ακριβό αντίτιμο, πολλές φορές την ίδια τη ζωή των πολιτών. Τα δάνεια που δόθηκαν, όπως και στη χώρα μας, έπρεπε να αποπληρωθούν, μόνο που στη Χιλή δεν υπήρχε πια δίχτυ κοινωνικής προστασίας.
Το ταξικό χάσμα μοιάζει πλέον τεράστιο, καθώς η Χιλή αποτελεί, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, τη χώρα με τις μεγαλύτερες ανισότητες στον κόσμο. «Σε όλα αυτά πρέπει να προσθέσουμε την οικολογική καταστροφή, αφού το νερό, που είναι πια ιδιωτικοποιημένο, είναι μολυσμένο, ενώ υποφέρουμε από την ξηρασία. Έχουμε φτάσει να θεωρούμε το νερό τον νέο χρυσό, εφόσον δεν είναι μόνο δυσεύρετο αλλά και πανάκριβο» μας λέει ο οδηγός μας Αντρέ Φουέντες Κανόμπιο, ο οποίος είναι ο πολύτιμος καθοδηγητής μας στη χώρα και βαθύς γνώστης της κατάστασης.
Έχοντας ζήσει για πολλά χρόνια στο Βερολίνο, αποφάσισε να επιστρέψει στην πατρίδα του, «γιατί τίποτα δεν συγκρίνεται με τον ήλιο και τη φύση της Χιλής», και στο Σαντιάγο. Εννοείται πως έχει λάβει μέρος, όπως το 90% των κατοίκων της πόλης, στις διαδηλώσεις και δεν πιστεύει ότι η ένταση θα αποκλιμακωθεί λόγω των αλλαγών ή του δημοψηφίσματος που έχει τάξει ο Πινιέρα, ο πάμπλουτος επιχειρηματίας και αρχηγός του κράτους. Για την ακρίβεια, ο Αντρέ εκτιμά ότι οι κινητοποιήσεις θα ενταθούν όταν ο κόσμος επιστρέψει στις δουλειές του και όταν ανοίξουν ξανά τα πανεπιστήμια, αφού αυτή είναι περίοδος διακοπών, κατακαλόκαιρο.
Ειδικά την Ημέρα της Γυναίκας, δηλαδή στις 8 Μαρτίου, περιμένει, όπως και όλοι, συγκέντρωση ανάλογη με εκείνη του Οκτωβρίου, οπότε εκατομμύρια κόσμου, ο περισσότερος που έχει διαδηλώσει ποτέ στο Σαντιάγο, συνέρρευσαν στην Plaza Italia ‒Plaza Dignidad‒ πλέον, τραγουδώντας μετά από χρόνια «El pueblo unido, jamas sera vencido» (Λαός ενωμένος, ποτέ νικημένος).
Και εδώ το εννοούν: αυτά τα λόγια δεν είναι ούτε θεωρητικά, ούτε κομματικά, ούτε του αέρα. «Στις διαδηλώσεις δεν θα δεις κομματικές σημαίες, ούτε μία. Μόνο σημαίες της Χιλής και των Μαπούτσε, την περίφημη Ουενουφόγιε με τα σύμβολα της φύσης, που δείχνει τον φυσικό πλούτο της Χιλής: θάλασσα, δάση και μια απέραντη έρημο γεμάτη από ορυκτά που εκμεταλλεύονται πλέον εταιρείες σε εκτάσεις τις οποίες έχουν υφαρπάξει από τους Μαπούτσε, τους Ινδιάνους ιθαγενείς που εξακολουθούν να ζουν στο νότιο μέρος της Χιλής αλλά και του Σαντιάγο, πρωτοστατώντας στις κινητοποιήσεις». Όλα αυτά μας τα λέει μια γνήσια απόγονος των Μαπούτσε, μια δυναμική γυναίκα που σέβονται όλοι στη Λατινική Αμερική, η Κάρμεν Ρομέρο, υπεύθυνη του πιο διάσημου Φεστιβάλ, του Santiago a Mil.
Μας μιλάει για όλα όσα έχουν συμβεί λίγη ώρα προτού ανέβουν στη σκηνή οι δικοί μας «Όρνιθες» σε παραγωγή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση, που την έχουν ενθουσιάσει. Πίστεψε πολύ στην παράσταση, γνωρίζοντας καλά τον Αριστοφάνη, όπως τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη, τους οποίους διαβάζει με μανία.
«Το θέατρο και ο λόγος είναι μέρος αυτού που συμβαίνει εδώ, όπως και οι συζητήσεις στα καφενεία, αυτή η ενεργός διαδικασία της διαβούλευσης, γι αυτό έχει πολύ μεγάλη σημασία για εμάς να βλέπουμε τέτοιες παραστάσεις. Αυτό είναι που τροφοδοτεί ακόμα περισσότερο τον κόσμο και του δίνει δύναμη για να συνεχίσει» μας λέει. Πιστεύει, μάλιστα, ότι η τέχνη πρέπει να συμπεριληφθεί στο νέο Σύνταγμα, μαζί με τα δικαιώματα των γυναικών, και σε αυτό επιμένει πολύ. «Από τα σημαντικότερα ζητήματα που έχουν ανακύψει μέσα από αυτή την εξέγερση είναι το φεμινιστικό»λέει η Ρομέρο.
Όντως έτσι είναι: από τις πιο σημαντικές κολεκτίβες, με δράση που απλώνεται πια σε ολόκληρο τον κόσμο, η Διαθεματική Γυναικεία Κολεκτίβα Παραστατικών Τεχνών, γνωστή και ως Las Tesis, έχει ξεσηκώσει γυναίκες σε όλη τη Λατινική Αμερική, την Ευρώπη και την Ασία (συγκέντρωση συμπαράστασης προς τις Las Tesis είχαμε πρόσφατα και στην Ελλάδα). Την εκπρόσωπό τους, καθώς και άλλα μέλη της παρέας, συνάντησε από κοντά ο φωτογράφος της Στέγης Χρήστος Σαρρής που ενεπλάκη από την αρχή σε ό,τι συνέβαινε στο Σαντιάγο, καθώς είναι ένας άνθρωπος που ξέρει καλά τη Λατινική Αμερική και έχει ταξιδέψει σχεδόν παντού, σε Βραζιλία, Βολιβία, Περού, Κολομβία, Ουρουγουάη και Αργεντινή.
Μας εξηγεί την ιστορία τους: «Στην αρχή οι Las Tesis έτυχε να στήσουν μια δυναμική περφόρμανς με το "Un Violador en tu camino" (Ένας βιαστής στον δρόμο σου), παραλλάσσοντας τους στίχους ενός διάσημου τραγουδιού της αστυνομίας στο Βαλπαραΐζο, όπου επίσης υπήρξαν συγκεντρώσεις, χωρίς όμως αντιδράσεις, αφού, προφανώς, κανείς δεν κατάλαβε ότι πρόκειται για το γνωστό τραγούδι της αστυνομίας, επειδή συνοδευόταν και από χορό. Όταν όμως μετέφεραν την ανάλογη περφόρμανς τους στο Σαντιάγο ξυλοκοπήθηκαν άγρια κι αυτό τις έκανε ακόμα πιο γνωστές, με αποτέλεσμα το τραγούδι τους να ακούγεται σήμερα παντού».
Πλέον μπορούμε να μιλάμε για ένα ολόκληρο κύμα Las Tesis, αρκεί, δε, μια αναζήτηση στο Διαδίκτυο για να αντιληφθεί κανείς την επίδρασή τους. Ως σημείο αναφοράς έχουν βέβαια κι αυτές την τέχνη, κάτι που είναι πολύ σημαντικό στη Χιλή.
Μπροστάρισσα στις κινητοποιήσεις είναι μια άλλη δυναμική γυναίκα του θεάτρου, η Ρόζερ Φορτ, η οποία μέχρι πριν από λίγο καιρό διηύθυνε ένα από τα δυναμικότερα πολιτιστικά κέντρα της Χιλής, το Centro Arte Alameda. Επειδή το θέατρο βρισκόταν πάρα πολύ κοντά στην Plaza de la Dignidad, όπου γίνονταν οι συγκεντρώσεις, το είχε μετατρέψει σε καταφύγιο των τραυματιών, που έφταναν τους εκατοντάδες κάθε φορά. Η αστυνομία την απείλησε ότι αν συνέχιζε θα είχε άσχημα ξεμπερδέματα, εκείνη δεν υπάκουσε και το θέατρο τυλίχθηκε στις φλόγες κατόπιν ρίψης δακρυγόνων στην οροφή ‒ τουλάχιστον έτσι υποστηρίζει η ίδια.
Έκτοτε η Ρόζερ Φορτ δεν έπαψε να βγαίνει σε όλα τα διεθνή μέσα ενημέρωσης και να περιγράφει την κατάσταση στη Χιλή. Ο Χρήστος Σαρρής την απαθανάτισε μπροστά από τα καμένα ή, τουλάχιστον, ό,τι έχει μείνει από το θέατρο. Στάχτη αντί για τέχνη. Ένα σκηνικό που παραπέμπει στην ελιοτική «Έρημη Χώρα».
Εδώ η ποίηση βρίσκεται παντού: «Καρφωμένα στη σάρκα μου φέρνω από χρόνια / Ζεστό Μαχαίρι / Έναν πελώριο στίχο που αφρίζει σαν το κύμα του αρχιπελάγους / Φιλοξενώντας τον τυφλό, τα σωθικά μου σφάζει / το μεγαλείο του». Αυτοί οι στίχοι από το συγκλονιστικό και σχεδόν προφητικό «Μαρτύριο» της νομπελίστριας Γκαμπριέλα Μιστράλ ‒εδώ σε μετάφραση Χουρμουζιάδη‒ είναι γραμμένοι στα ισπανικά με τεράστια κόκκινα γράμματα πάνω σε ένα λευκό ματωμένο σεντόνι που κρέμεται στο σημείο από το οποίο έπεσε νεκρή η διάσημη «μίμος» των κινητοποιήσεων, ακτιβίστρια και καλλιτέχνις του δρόμου Ντανιέλα Καράσκο. Στο πλάι η τεράστια αφίσα μιας γυναίκας που τυφλώθηκε.
Το ίδιο συνέβη στην 25χρονη Ναταλία Αραβέρα Κατιέζας, η οποία επίσης δέχτηκε να φωτογραφηθεί, όπως και στον Μαρσέλο Φερέρα Πέρεζ και στον Νέλσον Κάμπος. Είναι τρεις μόνο από τους 500 που έχουν χάσει την όρασή τους από τα επεισόδια στη Χιλή και τις σφαίρες των αστυνομικών, οι οποίοι στοχεύουν κατευθείαν στα μάτια. Ο χειρουργός οφθαλμίατρος Μάριο Λόπεζ καταθέτει πως οι τραυματίες ήταν περισσότεροι από αυτούς στις φλεγόμενες ζώνες της Παλαιστίνης. Τα παιδιά δηλώνουν ότι, εκτός από την αξιοπρέπειά τους, έχουν χάσει τη δυνατότητα να είναι λειτουργικά αλλά και τις δουλειές τους, αφού, ως ακρωτηριασμένα, δεν μπορούν πλέον να εργαστούν.
Η κατάσταση μοιάζει να είναι όντως έκρυθμη και το σκηνικό εμπόλεμο, τουλάχιστον αυτό γράφει ένα άλλο πανό στην Plaza de la Dignidad. Σε διπλανό χώρο, εκεί όπου κάποτε δέσποζε η είσοδος του μετρό, έχει στηθεί ένα αυτοσχέδιο μνημείο για τους θανόντες με κρεμασμένα τα Τ-shirts, τα προσωπικά τους αντικείμενα και τις φωτογραφίες τους.
Σε κάποιο σημείο διακρίνεται και πάλι, όπως και παντού στους τοίχους του Σαντιάγο, η φιγούρα του Catrillanca, του αδικοχαμένου νεαρού Μαπούτσε που έπεσε νεκρός από τις σφαίρες των αστυνομικών. Δίπλα του, με τεράστια γράμματα, το όνομα του δικού μας Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου που δολοφονήθηκε με παρόμοιο τρόπο. «Renzo Barboza, asesinado» γράφει κάτω από τη φωτογραφία ενός νεαρού που χαμογελάει ανέμελα σε εποχές χαράς, «Diego Leppes, asesinado» σε μια άλλη.
Όλα αυτά κάνουν την ατμόσφαιρα ακόμα πιο βαριά στο κέντρο μιας πλατείας όπου όλες τις ώρες της ημέρας, ανάμεσα στα μνημεία των νεκρών και πάνω στα ξεχαρβαλωμένα πεζοδρόμια, κυκλοφορούν νεαροί με μουσικές στη διαπασών, ενώ τα ελικόπτερα επιτηρούν μονίμως με άγρυπνο μάτι τα τεκταινόμενα στην πλατεία.
Τεράστιες χιλιανές σημαίες ανεμίζουν από διάφορους ξέμπαρκους που έρχονται εδώ για να ξεδώσουν, ανεξαρτήτως του ραντεβού που δίνεται πλέον κάθε Παρασκευή για τις κινητοποιήσεις. Το βλέμμα μας πέφτει στο μαύρο αδέσποτο με το κόκκινο φουλάρι που συνοδεύει τους επισκέπτες. «Στη μνήμη του Negro Matapacos, που φορούσε πάντα κόκκινο φουλάρι», όπως μας λένε, δηλαδή του συμπαθούς σκυλάκου που, σαν τον δικό μας «Λουκάνικο», έχει γίνει το σήμα κατατεθέν των κινητοποιήσεων. Ας μην ξεχνάμε ότι οι πρώτες κινητοποιήσεις κατά του πολυεκατομμυριούχου Πινιέρα έγιναν το 2011 με πρωταγωνιστή τον Negro Matapacos, του οποίου η φιγούρα πρωταγωνιστεί σε μπλουζάκια, κονκάρδες και όπου αλλού μπορεί να φανταστεί κανείς.
Εδώ, όντως, συμβαίνει ό,τι μπορεί να φανταστεί κανείς: ένα κίνημα σε εξέλιξη μαζί με προσδοκίες για έναν καλύτερο κόσμο, άνθρωποι που συζητούν για το μέλλον της χώρας από τα φτωχικά σπίτια των προαστίων έως τις πιο εύπορες περιοχές με τους ουρανοξύστες, όπου οι πρώην γιάπηδες και νυν μεσαία τάξη μπορούν να αναλύουν όσα συμβαίνουν, τρώγοντας γευστικές ταλιάτες με δροσερά πίσκο σάουερ στα τρέντι εστιατόρια της περιοχής ‒ όπως συνέβαινε κάποτε με τις αστές που συμμετείχαν στις κινητοποιήσεις την εποχή της «άδειας κατσαρόλας», γιατί εδώ, ακόμα και οι πιο ευκατάστατοι, έχουν λόγο σε ό,τι συμβαίνει.
Αντίθετα με τα πίσκο των βορείων προαστίων, στο πιο ιστορικό poblacion ‒όπως λένε εδώ τα φτωχικά προάστια‒ της πόλης, το La Victoria, πίνουν τσίτσι ή μεθάνε ρουφώντας κόλα.
Οι τοιχογραφίες που κοσμούν τα χαμόσπιτα της ιστορικής περιοχής είναι επιβλητικές και προσθέτουν τη δική τους πινελιά στο απέραντο ταμπλό βιβάν της πόλης. Μεταξύ άλλων, ξεχωρίζει η τοιχογραφία με τον Αλιέντε ως Ιησού σε Μυστικό Δείπνο, πλαισιωμένο από συναγωνιστές του, καθώς και αυτή μιας μονόφθαλμης Hello Kitty, φόρος τιμής στα νέα παιδιά που έχουν χάσει την όρασή τους. Είναι σπαρακτικό αν το σκεφτείς και ενδεικτικό του πώς η αθωότητα έχει χαθεί, αν υπήρξε ποτέ στα όμορφα αυτά μέρη, με τους ευγενείς και εγκάρδιους ανθρώπους, την εύφορη γη, την άγρια θάλασσα, τις απέραντες ερήμους και τη μεγάλη πίστη σε έναν καλύτερο κόσμο.
Δεν ξέρω αν είναι ουτοπικό ή ανώφελο, είναι σίγουρα ένας λόγος να είναι πάντα το βλέμμα όλων στραμμένο σε αυτήν τη μακρινή χώρα στην άλλη άκρη του πλανήτη, τη Χιλή.
σχόλια