Νομίζω, δίνετε συχνά στα βιβλία σας τίτλους που αναφέρονται στο ζωικό βασίλειο.
Όχι πάντα. Στα περισσότερα όμως… Τυχαίο είναι.
Πόσο τυχαίο μπορεί να είναι κάτι τέτοιο; Μήπως εκτιμάτε περισσότερο τα ζώα ή βλέπετε τη δραστηριότητά τους ως μικρογραφία αυτής των ανθρώπων;
Σε καμιά περίπτωση δεν εκτιμώ περισσότερο τα ζώα από τους ανθρώπους.Τα ζώα με τα οποία ασχολούμαι έχουν κάποιες ιδιότητες που με ενδιαφέρουν να τις μελετήσω. Μαγικές ιδιότητες που με συναρπάζουν, ανεξιχνίαστες από την επιστήμη. Για τους ανθρώπους έχουν ειπωθεί τα πάντα. Γι’ αυτό καταφεύγω στα ζώα. Το γεγονός ότι οι πεταλούδες ερωτοτροπούν με το φως ή ότι οι πυγολαμπίδες έχουν κώδικες επικοινωνίας μέσα από το φως που εκπέμπουν είναι έναυσμα για τη φαντασία μου να εικάσει ορισμένα πράγματα, με βάση την αναγκαιότητα της «ποίησης» που γράφω.
Καθώς εντάσσετε τα ζώα στο προσωπικό σας λογοτεχνικό σύμπαν, αυτά παίρνουν συμβολικό χαρακτήρα;
Από τη στιγμή που τα εντάσσω στα βιβλία μου, κοιτάω να τους δώσω και έναν ρόλο. Εξανθρωπίζοντας κάποια χαρακτηριστικά τους, ο ρόλος αυτός γίνεται συμβολικός. Άλλες φορές τα αφήνω με τις φυσικές τους παραξενιές. Στα έντομα, για παράδειγμα, δίνουμε διάφορες συμβολικές ιδιότητες. Σε ορισμένα μέρη της Ελλάδας, όταν μπαίνει μια πεταλούδα σε ένα σπίτι, λένε ότι τους επισκέφτηκε η ψυχή ενός νεκρού. Αλλού ότι θα έρθουν επισκέπτες.
Στο νέο σας βιβλίο «Το άσμα της φάλαινας» έχουμε να κάνουμε με την επιρροή που ασκεί ο ήχος του κήτους στους ήρωές σας.
Υπάρχει ένας συμβολισμός, εκείνος της αλλαγής της ανθρώπινης ζωής. Το κάλεσμα της φάλαινας μαγεύει τους ήρωες της ιστορίας μου, ώστε αναθεωρούν τα πράγματα που τους αφορούν. Το κάλεσμα αυτό έχει πάρει στη λογοτεχνία και τον κινηματογράφο διαστάσεις ενός συμπαντικού ήχου, σαν να έρχεται από τα πέρατα του σύμπαντος. Άλλωστε, και τα βάθη της θάλασσας τι είναι; Πρόσφατα, επιστήμονες ανακάλυψαν ότι ο ήχος της Γης, όταν γυρίζει γύρω από τον άξονά της, μοιάζει με το τραγούδι των φαλαινών. Στο βιβλίο μου συνδέω όλους τους ήρωες και τις ιστορίες τους με το άκουσμα αυτό. Το άκουσμα είναι πολύτιμο για τον κάθε ήρωα για διαφορετικούς λόγους, ένας ποθητός ήχος μέσω του οποίου ο καθένας φτιάχνει τη μοίρα του.
Παρελαύνουν πρόσωπα αλλόκοτα, σαν να ξεπετάχτηκαν μέσα από παραμορφωτικό καθρέφτη. Είναι πραγματικοί άνθρωποι που συναντήσατε κάποτε;
Είναι ξεχωριστά πρόσωπα. Τους έχω συναντήσει όλους. Στο βιβλίο υπάρχουν σε μια αρκετά παραλλαγμένη τους εκδοχή. Ο Έντγκαρ είναι ένα alter ego μου, με το οποίο έχω πολλά κοινά – τις πράξεις του, βέβαια, δεν τις έχω βιώσει.
Το κάλεσμα της φάλαινας στο βιβλίο σας εκπροσωπεί το καλό ή την αφύπνιση;
Η προσωπική αντίληψη του κάθε ήρωα χαρακτηρίζει το φίλτρο της πρόσληψης του ακούσματος. Η προσέγγιση ακολουθεί την πρόσληψη. Το απόσταγμα την προσέγγιση. Η αξία ή η απαξία ενός πράγματος έγκειται σ’ αυτόν που το κατέχει. Το τραγούδι της φάλαινας γητεύει όποιον το ακούει και τον οδηγεί στο όνειρο, στη χρησιμοθηρία ή τη γαλήνη και την υπέρβαση.
Το «Άσμα της φάλαινας» είναι διήγημα, μυθιστόρημα ή πεζό ποίημα;
Εγώ το βλέπω ως ποίημα. Ένα πεζό ποίημα. Ως ένα τραγούδι που δεν έχει επαναλαμβανόμενο μοτίβο. Στην ουσία όλο το βιβλίο μοιάζει όντως με το τραγούδι της φάλαινας, το οποίο θεωρείται το πιο μακρύ τραγούδι στη φύση. Ένιωσα την ισχυρή θέληση να γράψω κάτι τόσο μαγικό και ονειρικό, όσο αυτό ακριβώς το άσμα του συγκεκριμένου κήτους.
Στο προηγούμενο μυθιστόρημά σας, το «Αντάλια», περιγράφατε ένα εσχατολογικό σκηνικό, τοποθετημένο σ’ ένα εφιαλτικό μέλλον. Τώρα βρισκόμαστε σε μια πόλη φανταστική, την Μπελούγκα, στην οποία διαχέεται ένα εξαγνιστικό φως.
Υπάρχει το καλό, το κακό και όλες οι αποχρώσεις από τον ένα πόλο προς τον άλλο. Το διακύβευμα στο βιβλίο είναι τι θα επικρατήσει. Το τραγούδι της φάλαινας με γοήτευσε περισσότερο απ’ όλους τους φανταστικούς μου ήρωες. Με αποπλάνησε. Άκουσα το τραγούδι, το διύλισα σε εσωτερική συγκίνηση και δεν μπόρεσα να ξεφύγω από τη φωτεινή του διάσταση. Έσπρωξε τη γραφή μου προς πιο φωτεινές πλευρές μου. Παραμέλησα το σκοτάδι.
Δεν είναι συνειδητή, λοιπόν, αυτή η απαλλαγή από πεσιμιστικές περιγραφές;
Προσπαθώ, ως άνθρωπος, να κινηθώ προς το φως, προς την αποδοχή του κοσμικού γίγνεσθαι. Όσο πιο πολύ αντιμάχομαι εχθρικά διακείμενα πράγματα του ψυχισμού μου, τόσο περισσότερο θεριεύουν. Συμφιλιώθηκα με αυτά, έστησα λυκοφιλίες, και αυτό φαίνεται και στην ομόνοια, σε κάποιο σημείο της πλοκής του έργου, των ηρώων μεταξύ τους.
Έχετε αναρωτηθεί τι είναι εν τέλει για εσάς η λογοτεχνική περιπέτεια;
Όταν κάποιος αναγνώστης μου μού είπε ότι έκλαψε με ένα μου βιβλίο, συνειδητοποίησα ότι ο λόγος έχει τη δύναμη να φέρνει αλλαγές. Ότι μπορεί να πάει τα πράγματα πιο μπροστά. Η λογοτεχνία είναι το δικό μου όπλο. Αν φωτίσω κάποιους σκοτεινούς μυχούς της ανθρώπινης ύπαρξης, αν επιλύσω κάποια πράγματα και τα καταθέσω στο «χαρτί», έχω την βεβαιότητα πως ο αναγνώστης μου θα βγει από ένα τέτοιο έργο μου περισσότερο πλούσιος και ανθρώπινος.
Φώτης Θαλασσινός, Το άσμα της φάλαινας
Σελίδες: 79, Eκδόσεις Οδός Πανός, Τιμή: €10,00
σχόλια