Η κεταμίνη, η οποία από κάποιους έχει χαρακτηριστεί ως μια από τις σημαντικότερες ανακαλύψεις των τελευταίων 50 ετών, μόλις πλησίασε πιο κοντά στο να γίνει το πρώτο νέο φάρμακο κατά της κατάθλιψης εδώ και 35 χρόνια.
Η Johnson & Johnson, μια από τις φαρμακευτικές εταιρείες που επιδιώκουν να καρπωθούν τις ταχείες αντικαταθλιπτικές ιδιότητες της ουσίας, παρουσίασε μια πολλά υποσχόμενη νέα έρευνα που θα μπορούσε να ενισχύσει το προφίλ του φαρμάκου ως πιθανή θεραπεία για την πάθηση.
Οι περισσότεροι άνθρωποι γνωρίζουν την κεταμίνη είτε ως ουσία χειρουργικής αναισθησίας είτε ως ναρκωτικό. Η νέα της χρήση είναι φαινομενικά ευπρόσδεκτη, σύμφωνα με τους γιατρούς και τους ψυχιάτρους που χορηγούν στους ασθενείς τα ίδια φάρμακα για τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες.
Η Johnson & Johnson δεν είναι η μόνη φαρμακοβιομηχανία που εξετάζει αυτή τη χρήση της κεταμίνης. Η Allergan βρίσκεται στην τελευταία φάση των κλινικών δοκιμών με ένα φάρμακο που δρα στον ίδιο υποδοχέα όπως η κεταμίνη και η VistaGen μελετά ένα παρόμοιο φάρμακο εμπνευσμένο από κεταμίνη.
Η έκδοση της κεταμίνης που θέλει να προωθήσει η J&J είναι ένα ρινικό σπρέι που παρασκευάζεται με μια ένωση που ονομάζεται εσκεταμίνη, η χημική κατοπτρική εικόνα της κεταμίνης. Στην τελευταία της κλινική δοκιμή, ο συνεργάτης της νευροεπιστήμης της εταιρείας, Janssen Research, υποδεικνύει ότι ο ψεκασμός ήταν ασφαλής και ανώτερος σε αποτέλεσμα από ένα εικονικό φάρμακο όσο και από ένα παραδοσιακό αντικαταθλιπτικό.
Οι έρευνες διεξήχθησαν σε 236 ενήλικες με ανθεκτική στην θεραπεία κατάθλιψη οι οποίο έλαβαν ένα παραδοσιακό αντικαταθλιπτικό για τέσσερις εβδομάδες μαζί με ένα ρινικό σπρέι. Μόνο οι μισοί από αυτούς έκαναν στην πραγματικότητα χρήση του σπρέι με το φάρμακο της J&J σε αυτό καθώς οι υπόλοιποι δοκίμασαν στην πραγματικότητα ένα πλασίμπο (εικονικό φάρμακο).
Τα αποτελέσματά τους ήταν πολλά υποσχόμενα: Οι άνθρωποι που έλαβαν το πραγματικό σπρέι είδαν βελτιώσεις στα συμπτώματα κατάθλιψής τους σε σχέση με όσους πήραν το εικονικό φάρμακο, κατά τη διάρκεια των 28 ημερών. Το πιο σημαντικό, είναι επίσης πως αυτή ήταν η πρώτη φορά που μια νέα θεραπεία έχει φτάσει στην κορυφή ακόμη και σε σύγκριση με ένα παραδοσιακό αντικαταθλιπτικό φάρμακο.
Τα ευρήματα έρχονται περίπου ένα μήνα μετά την δημοσίευση των αποτελεσμάτων μιας μικρής, προκαταρκτικής εκδοχής αυτής της μελέτης, η οποία έδειξε ότι κατά τη διάρκεια μίας μόνο ημέρας το σπρέι και το παραδοσιακό σύνθετο αντικαταθλιπτικό ήταν καλύτερο από ένα ψευδοφάρμακο και ένα παραδοσιακό συνδυαστικό αντικαταθλιπτικό. Ωστόσο, η μελέτη αυτή έδειξε ότι τα αποτελέσματα αποδυναμώθηκαν κατά τη διάρκεια τεσσάρων εβδομάδων, ενώ η μεγαλύτερη μελέτη υποδηλώνει ότι αυτό δεν έγινε.
Η κατάθλιψη είναι μια από τις κύριες αιτίες θανάτου στον κόσμο. Οι τρέχουσες θεραπείες για την κατάθλιψη, οι οποίες χρειάζονται περίπου πέντε εβδομάδες για να αρχίσουν να δρουν, μπορεί να μην λειτουργήσουν σε ποσοστό έως και 80% των ατόμων που τις ακολουθούν.
Τα περισσότερα υπάρχοντα αντικαταθλιπτικά δρουν γεμίζοντας τα σημεία όπου ο εγκέφαλός μας λαμβάνει τη σεροτονίνη, έναν χημικό αγγελιοφόρο που διαδραματίζει βασικό ρόλο στη διάθεση. Το αποτέλεσμα είναι μεγαλύτερη απελευθέρωση σεροτονίνης και σε μερικούς ανθρώπους η ανακούφιση από το σύνολο καταθλιπτικών συμπτωμάτων.
Η κεταμίνη δεν λειτουργεί με αυτόν τον τρόπο. Επωφελείται από έναν διαφορετικό μηχανισμό στον εγκέφαλο και επηρεάζει τους σημαντικούς διακόπτες που ονομάζονται υποδοχείς NMDA.
Όπως και οι υποδοχείς σεροτονίνης, αυτοί διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη διάθεσή μας και συμβάλλουν στη διατήρηση των συναισθημάτων μας. Αλλά οι υποδοχείς NMDA διατηρούν επίσης τις συνάψεις νευρώνων του εγκεφάλου μας - τα ευαίσθητα κλαδιά που χρησιμεύουν ως οικοσύστημα για τις σκέψεις μας.
Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι τα υπάρχοντα αντικαταθλιπτικά αποστέλλουν βοήθεια σε αυτούς τους κλάδους έμμεσα με την πάροδο του χρόνου μέσω της σεροτονίνης. Η κεταμίνη, αντίθετα, παραδίδει την βοήθειά της απευθείας στην πηγή, ενισχύοντας τους υποδοχείς NMDA και αντιμετωπίζουν τα συμπτώματα κατάθλιψης μέσα σε λίγες ώρες.
Μια μελέτη του 2012 που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Science ανέλυσε την ταχεία ικανότητα της κεταμίνης να μειώσει τα συμπτώματα κατάθλιψης σε άτομα που δεν κατάφεραν να ανταποκριθούν σε άλλα φάρμακα. Οι συγγραφείς ονόμασαν την κεταμίνη "την πιο σημαντική ανακάλυψη εδώ και μισό αιώνα". Πέντε χρόνια αργότερα, οι ερευνητές κατέληξαν σε μια μελέτη στο American Journal of Psychiatry ότι τα αντικαταθλιπτικά αποτελέσματα του φαρμάκου φάνηκαν να διαρκούν τουλάχιστον ένα μήνα.
Παρόλα αυτά, όπως και κάθε φάρμακο, η κεταμίνη έχει μια σειρά δυσάρεστων παρενεργειών οι οποίες είναι γνωστές ως παραισθήσεις που δίνουν την αίσθηση ότι κάποιος βγαίνει από το σώμα του.
Οι ειδικοί ανησυχούν ότι αυτά τα αποτελέσματα θα μπορούσαν να οδηγήσουν τους ασθενείς είτε να αντιδράσουν αρνητικά στην εμπειρία και να μην θέλουν να την επαναλάβουν, είτε να αντιδράσουν θετικά και να θέλουν να χρησιμοποιήσουν την ουσία επανειλημμένα, ενδεχομένως οδηγώντας σε διαταραχή χρήσης ναρκωτικών.
Στην πιο πρόσφατη μελέτη της J&J, οι ασθενείς ανέφεραν και άλλες ανεπιθύμητες ενέργειες, όπως ζάλη, κεφαλαλγία, θολή όραση και ναυτία. Η μεγαλύτερη αναπάντητη ερώτηση είναι οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις...
Εκτός από τις άμεσες παρενέργειες, ορισμένοι ερευνητές προσεγγίζουν την κεταμίνη με επιφύλαξη και προσοχή για έναν ακόμη λόγο.
Χωρίς έναν μεγάλο αριθμό μακροχρόνιων μελετών σχετικά με την κεταμίνη και την κατάθλιψη, είναι δύσκολο να γνωρίζουμε ποια είναι τα αποτελέσματα των φαρμάκων μακροπρόθεσμα.
Τα ευεργετικά αποτελέσματά της κεταμίνης θα μπορούσαν να αποδυναμωθούν αισθητά αν προκύψουν και άλλες αρνητικές παρενέργειες.
Οι εταιρίες Allergan και VistaGen διεξάγουν επί του παρόντος μακροχρόνιες μελέτες για το πώς θα προκύπτουν λιγότερες παρενέργειες, αλλά τα αποτελέσματα των δοκιμών αναμένονται τα επόμενα δύο χρόνια.
Η J&J επιδιώκει επίσης περισσότερες έρευνες σχετικά με τη φόρμουλα κεταμίνης του ρινικού ψεκασμού, μερικές από τις οποίες θα περιλαμβάνουν και μεγαλύτερες δοκιμές. Οι εκπρόσωποι της εταιρείας ανέφεραν στο Business Insider ότι εκτός από την έρευνα που έχουν παρουσιάσει μέχρι τώρα, έχουν επίσης σχέδια να μελετήσουν τη φόρμουλα ρινικού ψεκασμού σε εφήβους με σοβαρή κατάθλιψη οι οποίοι βρίσκονται σε άμεσο κίνδυνο αυτοκτονίας.
Η εταιρεία αναμένει να υποβάλει έγκριση για το φάρμακο στην αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων μέσα στο 2018.
σχόλια