Στο νέο του βιβλίο, "The Crux", ο Richard Rumelt, καθηγητής επιχειρηματικής στρατηγικής, περιγράφει μια συζήτηση που είχε κάποτε με έναν συνταγματάρχη της πολεμικής αεροπορίας.
«Ποιο είναι το τέλειο μαχητικό αεροσκάφος;» ρώτησε ο Δρ. Rumelt και ο συνταγματάρχης του απάντησε: «ο τέλειος σχεδιασμός θα είχε εργολάβους σε κάθε πολιτεία και ένα εξάρτημα κατασκευασμένο σε διαφορετική περιφέρεια». Ο Rumelt είχε αφηγηθεί την ιστορία έχοντας πρώτα θίξει τη σπατάλη και την ασυνέπεια του προγράμματος διαστημικών λεωφορείων της NASA - κάτι για το οποίο κατηγορεί ευθέως το Κογκρέσο.
«Δυστυχώς, το Κογκρέσο δεν μαθαίνει ποτέ» σχολιάζει ο Economist, αναφερόμενος στην αποστολή Artemis I, που ήταν προγραμματισμένο να απογειωθεί χθες με προορισμό τη Σελήνη. Τελικά τα σχέδια αναβλήθηκαν για την Παρασκευή, μετά από μία βλάβη στον κινητήρα. Περισσότερο από μια δεκαετία μετά το τέλος του προγράμματος διαστημικών λεωφορείων, η NASA θα δοκιμάσει για πρώτη φορά τον νεότερο πύραυλό της. Το Space Launch System (SLS) είναι το πρώτο βήμα στο πρότζεκτ Artemis της υπηρεσίας, που έχει ως στόχο να μεταφέρει ανθρώπους στη Σελήνη και, τελικά, στον Άρη.
Το SLS είναι ο διάδοχος του διαστημικού λεωφορείου και κληρονόμος του θρυλικού πυραύλου Saturn V που μετέφερε τους αστροναύτες του Apollo στη Σελήνη.
«Πρόκειται επίσης για μία κολοσσιαία σπατάλη χρόνου» υποστηρίζει ο Economist. «Η σύλληψη και η εκτέλεση του έργου ήταν ένα σχεδόν τέλειο παράδειγμα πολιτικής ξοδέματος. Το αποτέλεσμα είναι ένας πύραυλος τον οποίο μοντέλα σχεδιασμένα από τον ιδιωτικό τομέα θα ξεπεράσουν πιθανότατα αμέσως μετά την παρθενική του εκτόξευση. Μην κατηγορείτε όμως τους επιστήμονες και τους μηχανικούς της NASA για το φιάσκο. Το λάθος βρίσκεται, για άλλη μια φορά, στο Κογκρέσο.»
Το πρόγραμμα των διαστημικών λεωφορείων ακυρώθηκε από τον πρόεδρο Τζορτζ Μπους το 2004. Την επόμενη χρονιά, η NASA ανακοίνωσε το διάδοχο πρόγραμμα Constellation. Αυτό είχε ως αποστολή την ολοκλήρωση του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού και την επιστροφή ανθρώπων στη Σελήνη μέχρι το 2020 και στον Άρη κάποια στιγμή αργότερα.
Μέχρι το 2010, το κόστος του Constellation είχε εκτιναχθεί τόσο πολύ που ο πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα αποφάσισε να το ακυρώσει. Οι συμβάσεις για την ανάπτυξη του προγράμματος, ωστόσο, είχαν ήδη κατανεμηθεί σε διάφορες εταιρείες αεροδιαστημικής, καθώς και σε ορισμένα ινστιτούτα. Σε αυτό που η Lori Garver, πρώην αξιωματούχος της NASA, αποκαλεί «την αδυσώπητη δυναμική του status quo», το πρόγραμμα sls δημιουργήθηκε το 2010 για να διασφαλίσει ότι οι συμβάσεις από το καταργηθέν πρόγραμμα Constellation θα παρέμεναν σε ισχύ.
Η ανάπτυξη του SLS κόστισε στους Αμερικανούς φορολογούμενους περίπου 23 δισ. δολάρια την τελευταία δεκαετία. Κατά την ίδια περίοδο, ο ιδιωτικός κλάδος εκτοξεύσεων γνώρισε μεγάλη άνθηση - η SpaceX του Έλον Μασκ, για παράδειγμα, απέδειξε ότι μπορεί να κατασκευάσει επαναχρησιμοποιήσιμους πυραύλους που μπορούν να στείλουν αστροναύτες και φορτίο στο διάστημα με περίπου 50 εκατ. δολάρια ανά εκτόξευση, πολύ λιγότερο από τα προβλεπόμενα 2 δισ. δολάρια (ή και περισσότερα) για κάθε διαδρομή με το SLS.
Μέσα στους επόμενους έξι μήνες, η SpaceX θα θέσει το Starship σε τροχιά. Ο μεγαλύτερος πύραυλός της μέχρι σήμερα, το όχημα βαριάς ανύψωσης θα είναι σε θέση να μεταφέρει παρόμοια ωφέλιμα φορτία στο διάστημα με το SLS με μόλις μερικά εκατομμύρια δολάρια ανά εκτόξευση, όπως υπολογίζει ο Μασκ. «Δεδομένου του αυξανόμενου ανταγωνισμού από εταιρείες όπως η Blue Origin, που ανήκει στον Τζεφ Μπέζος, είναι δύσκολο να δούμε ένα ρόλο για το διογκωμένο sls της NASA.»
«Η στρατηγική της σπατάλης μπορεί να είναι καλή για την πολιτική, αλλά είναι άθλιος τρόπος για να προωθηθεί η τεχνολογία. Αν το Κογκρέσο νοιαζόταν για τη διαστημική επιστήμη, το πυραυλικό πρόγραμμα θα καταργούνταν. Η NASA θα επικεντρωνόταν αντ' αυτού στον καθορισμό της αρχιτεκτονικής της αποστολής για το πρόγραμμα Artemis και θα αγόραζε τις υπηρεσίες μεταφορών για όπου χρειαζόταν. Αυτή ήταν μια ιδέα που διατυπώθηκε το 2019 από τον Jim Bridenstine, τότε διοικητή της NASA, ο οποίος υποστήριξε επίσης ότι οι ιδιωτικοί πύραυλοι θα μπορούσαν να φέρουν το Artemis στη Σελήνη νωρίτερα από τους SLS.
Παρομοίως, η κυβέρνηση του προέδρου Τζο Μπάιντεν θα πρέπει να στρέψει τις προσπάθειες της NASA σε πράγματα που μόνο αυτή μπορεί να φέρει εις πέρας και για τα οποία δεν υπάρχει ήδη αγορά: επιστημονική έρευνα υψηλού κινδύνου- τεχνολογία για διαστημικές αποστολές που ξεπερνούν τα όρια της τρέχουσας γνώσης- ή εξεύρεση καλύτερων τρόπων κατανόησης και παρακολούθησης παγκόσμιων απειλών, όπως η κλιματική αλλαγή. Μόνο ένα κλάσμα των 23 δισ. δολαρίων που δαπανώνται για τα SLS θα μπορούσε να κάνει τεράστια διαφορά.»
Οι «σπόροι» για την άνθηση της εμπορικής διαστημικής βιομηχανίας της Αμερικής σπάρθηκαν από την ίδια διοίκηση της NASA που επιβαρύνθηκε με το SLS. Το 2010 η κα Garver και οι συνάδελφοί της αποφάσισαν να δεχτούν έναν συμβιβασμό με το πρόγραμμα SLS προκειμένου να αποσπάσουν ένα μικρό ποσοστό των χρημάτων του Constellation, για να χρηματοδοτήσουν τον πραγματικό τους στόχο: να υποστηρίξουν τις νεοσύστατες επιχειρήσεις εκτοξεύσεων και να μειώσουν δραστικά το κόστος της μεταφοράς ανθρώπων σε χαμηλή τροχιά γύρω από τη Γη.
«Αυτό το στοίχημα απέδωσε πολλά. Η SpaceX, για παράδειγμα, δεν θα είχε φτάσει πουθενά χωρίς αυτό. Πόσο διεστραμμένο είναι για τη NASA να αποτυγχάνει να αποκομίσει τα οφέλη αυτού του στοιχήματος και για το Κογκρέσο να επιμένει να επιμένει στους παλιούς τρόπους;»
